چگونه دعا ها مستجاب می شود

چنانکه گفته شد از مهم‌ترین و اساسی‌ترین زمینه‌های دعا، معرفت و شناخت نسبت به فقر خود و غنای الهی،‌ اخلاص و خلوص و درک اضطرار واقعی انسان به خداوند است.

اما اگر بخواهیم دعاهای ما استجابت شود و از سوی خداوند رد نشود، می‌بایست کارهای ما مورد رضایت خداوندی باشد که نیت خالص و اعمال صالح بنیاد این رضایت الهی است. از این‌رو مشرکان و کافران پس از کشف الغطاء در هنگام احتضار و مرگ خواهان بازگشت برای جلب رضایت الهی از طریق اعمال صالح می‌شوند.(مومنون، آیات 99 و 100)

امام حسن مجتبى(ع) درباره خشنودی خدا و نقش آن در استجابت دعا می‌فرماید: أنَا الضّامِنُ لِمَن لَم یَهجُس فى قَلبِهِ إِلاَّ الرِّضا أَن یَدعُوَ اللّه فَیُستَجابَ لَهُ؛ کسى که در دلش هوایى جز خشنودى خدا خطور نکند، من ضمانت مى کنم که خداوند دعایش را مستجاب کند. (کافى، ج2، ص62، ح11)

البته معرفت و شناخت مراتبی دارد، هر چه معرفت انسان بالاتر باشد و از علم حصولی به حضوری و در حضوری و شهودی از علم الیقین به سوی عین الیقین و از آن به سوی حق الیقین برود، درجه خلوص و نیز ایمان و کیفیت عمل صالح تغییر می‌یابد.

دعا در حق خود مستجاب است ولی اجابت سریعتر دعا در غیاب دیگران برای آنان است. اگر هر مومنی در غیاب دیگری در حق او دعا کند، آن دیگری نیز در حق او دعا خواهد کرد و این گونه حوائج و درخواست‌های شما نیز برآورده می‌شود. بنابراین التماس دعا داشتن خوب است و هر کسی بکوشد تا التماس دعا داشته باشد و در حق دیگری نیز دعا کند تا در حق او دعا شده و اجابت گردد. پیامبر(ص) می‌فرماید: لَیسَ شَىْ ءٌ أَسرَعَ إِجابَهً مِن دَعوَهِ غائِبٍ لِغائِبٍ؛ هیچ دعایى زودتر از دعایى که انسان در غیاب کسى مى کند، مستجاب نمى شود.(بحارالأنوار، ج93، ص359، ح17)

امام موسی کاظم(ع) از مصادیق دعای سریع الاجابه، دعا در حق دیگری دانسته و فرموده است: أوشَک دَعوَهً‌ وَ أسرَعُ إجابَهُ دُعاءُ المَرءِ لاِخیهِ‌ بِظَهرِ الغَیبِ؛دعایی که بیشتر امید اجابت آن می‌رود و زودتر به اجابت می‌رسد،‌ دعا برای برادر دینی است در پشت سر او.(اصول کافی، ج1، ص52)

پیامبر(ص) برطرف کردن گرفتاری مردم را عامل مهم در استجابت دعا از سوی خداوند می‌داند و می‌فرماید: مَن أَرادَ أن تُستَجابَ دَعوَتُهُ وَأَن تُکشَفَ کُربَتُهُ فَلیُفَرِّج عَن مُعسِرٍ؛ هر کس مى خواهد دعایش مستجاب شود و غمش از بین برود باید گره از کار گرفتارى باز کند.(نهج‌الفصاحه، ح 2961)

حضرت رسول(ص) در بیان شرایط اجابت دعا، حالت تضرع و رقت قلب را مورد توجه قرار می‌دهد، زیرا این امر نشانه‌ای از استغاثه و عدم تکبر و استکبار است. بر اساس آموزه‌های قرآنی مستکبران اهل دعا و نیایش نیستند و خود را غنی دانسته و از دعا‌گریزان هستند.(غافر، آیه 60) کسی که استکبار نمی‌ورزد اهل خضوع و تضرع است و قلب او در گرو محبت و رحمت الهی است. پیامبر(ص) دعا هنگام رقت قلب را موثر می‌داند و می‌فرماید: اِغتَنِمُوا الدُّعاءَ عِندَ الرِّقَّهِ فَإِنَّها رَحمَهٌ؛ دعا کردن در هنگام رقّت قلب را غنیمت شمرید، که رقت قلب، رحمت است.(بحارالأنوار، ج93، ص347، ح14)

امام باقر(ع) می‌فرماید که دعا نزد قبر حسین(ع) یکی از زمینه‌های اجابت دعاست. حسین، بزرگ مرد کربلا، مظلوم و رنجیده خاطر و لب تشنه و مصیب زده به شهادت رسید. پس خداوند، به ذات خود، قسم یاد کرد که هیچ مصیبت زده و رنجیده خاطر و گنهکار و اندوهناک و تشنه اى و هیچ بَلا دیده اى به خدا روى نمى آورد و نزد قبر حسین(ع) دعا نمى کند و آن حضرت را به درگاه خدا شفیع نمى سازد، مگر اینکه خداوند، اندوهش را برطرف و حاجاتش را برآورده مى‌کند و گناهش را مى بخشد و عمرش را طولانى و روزى‌اش را گسترده مى سازد. پس اى اهل بینش، درس بگیرید! (بحارالأنوار، ج 101، ص 46، ح 5)

دعایی که همراه با بسم الله است رد نمی‌شود؛‌زیرا این نشانه آگاهی و معرفت شخص در حق خداوند است که هر چیزی را از خدا می‌داند و از او می‌خواهد. پیامبر(ص) می‌فرماید: لا یُرَدُّ دُعاءٌ أَوَّلُهُ بِسْمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ؛ دعایى که با بسم اللّه الرحمن الرحیم شروع شود، رد نمى شود.(الدعوات، ص 52)

البته باید توجه داشت که مراد از این سخن آن است که همه شرایط برای استجابت فراهم آید که شامل معرفت، اضطرار، تواضع و خشوع،‌بندگی، اخلاص ،‌عمل صالح و مانند آن است. از این رو که مثلا پیامبر(ص) در جایی دیگر مسئله حلال خوری را به عنوان یکی از شرایط اجابت بیان می‌کند و می‌فرماید که حلال خوری نقش مهمی در استجابت دعا دارد. چنانکه می‌فرماید: یا عَلىُّ مَن أَکَلَ الحَلالَ صَفادینُهُ، وَرَقَّ قَلبُهُ، وَدَمِعَت عَیناهُ مِن خَشیَهِ اللّه تَعالى وَلَم یَکُن لِدَعوَتِهِ حِجابٌ؛اى على هر کس حلال بخورد، دینش صفا مى یابد، رقّت قلب پیدا مى کند، چشمانش از ترس خداوند متعال پر‌اشک مى‌شود و براى (استجابت) دعایش مانعى نمى باشد.(میراث حدیث، ج2، ص18، ح2)

دعاى کسانی که اعمال صالح انجام می‌دهند اجابت می‌شود. از جمله دعای پس از نماز یا دعای روزه داران در هنگام افطار اجابت می‌شود؛ زیرا اینها از اعمال صالح است. امام کاظم(ع) فرمود: دعوه الصائم تستجاب عند افطاره؛دعاى شخص روزه دار هنگام افطار مستجاب مى شود. (بحار الانوار، ج 92، ص 255، ح 33)

عدم اجابت یا تاخیر در اجابت انسانی که دارای معرفت حقیقی نسبت به خود و خداست، همواره آنچه رضایت خداوند است را مد نظر قرار می‌دهد که همان عمل صالح است. و از هر گونه اموری که ناپسند و زشت وگناه است دوری می‌کند؛ چرا که می‌داند که اعمال صالح موجب خشنودی خدا و اجابت دعاست و اعمال بد و زشت مانع از آن خواهد بود. امام صادق(ع) به عنوان نمونه استجابت دعا را با مال حلال و مانع آن را حرام خواری بیان می‌کند و می‌فرماید: إذا أرادَ أَحَدُکُم أَن یُستَجابَ لَهُ فَلیُطَیِّب کَسبَهُ وَلیَخرُج مِن مَظالِمِ النّاسِ ، وَ إِنَّ اللّه لا یَرفَعُ إِلَیهِ دُعاء عَبدٍ وَفى بَطنِهِ حَرامٌ أَو عِندَهُ مَظلَمَهٌ لأِحَدٍ مِن خَلقِهِ؛ هر کس بخواهد دعایش مستجاب شود، باید کسب خود را حلال کند و حق مردم را بپردازد. دعاى هیچ بنده اى که مال حرام در شکمش باشد یا حق کسى بر گردنش باشد، به درگاه خدا بالا نمى رود. (بحارالأنوار، ج93، ص321، ح31)

البته همیشه علت اجابت ظاهری یا تاخیر در اجابت این امر نیست؛ چرا که گاه خداوند اجابت کرده ولی دست نگه داشته و با تاخیر می‌دهد تا بنده خود را بیش از پیش خالص گرداند و به خداوند تقرب جوید؛ زیرا خداوند با بلاء و ابتلاء بر آن است تا ظرفیت وجودی بنده افزایش یابد و تحمل و صبر او بیشتر شود و به کمالات بالاتری دست یابد.

آن حضرت درباره علت تاخیر در استجابت دعا نیز می‌فرماید: إِنَّ العَبدَ لَیَدعو فَیَقولُ اللّه عَزَّوَجَلَّ لِلمَلَکَینِ: قَدِ استَجَبتُ لَهُ وَلکِنِ احبَسوهُ بِحاجَتِهِ ، فَإِنّى اُحِبُّ أَن أَسمَعَ صَوتَهُ وَ إِنَّ العَبدَ لَیَدعو فَیَقولُ اللّه تَبارَکَ وَتَعالى: عَجِّلوا لَهُ حاجَتَهُ فَإِنّى اُبغِضُ صَوتَهُ؛ هر آینه بنده دعا مى‌کند و خداوند عزوجل به دو فرشته مى فرماید: من دعاى او را مستجاب کردم اما حاجتش را نگهدارید، زیرا دوست دارم صداى او را بشنوم و همانا بنده دعا مى کند و خداوند تبارک و تعالى مى فرماید: زود خواسته‌اش را برآورید که من خوش ندارم صداى او را بشنوم.(کافى، ج2، ص489، ح3)

علل دیگری برای برآورده نشدن دعاها در آیات و روایات بیان شده است. از جمله امام على(ع) می‌فرماید: گاه چیزى را (از خدا) مى خواهى اما به تو داده نمى شود و دیر یا زود بهتر از آن به تو داده مى شود، یا به خاطر آنچه خیر و مصلحت تو در آن است از برآورده شدن خواسته ات دریغ مى شود، زیرا بسا خواسته اى که اگر برآورده شود به نابودى و تباهى دین تو مى انجامد، پس، چیزى بخواه که زیبایى و نیکی‌اش برایت مى‌ماند و پیامد سوئى ندارد.(نهج‌البلاغه، نامه 31)

همان‌گونه که عمل صالح عامل اجابت و حتی تعجیل در اجابت است، گناه عامل عدم اجابت دعاست. امام علی(ع) فرموده است: لا تَستَبطیِء إجابَهَ دُعائِکَ وَ قَد سَدَدتَ طَریقَهُ بالذُّنوبِ؛اجابت دعایت را دیر مپندار، در حالی که خودت با گناه راه اجابت آن را بسته ای.(غررالحکم و دررالکلم ح 10329)

نافرمانی از والدین موجب حبس دعا ست. امام صادق(ع) می‌فرماید: گناهی که نعمت‌ها را تغییر مى دهد، تجاوز به حقوق دیگران است. گناهى که پشیمانى مى آورد، قتل است. گناهى که گرفتارى ایجاد مى کند، ظلم است. گناهى که آبرو مى بَرد، شرابخوارى است. گناهى که جلوى روزى را مى گیرد، زناست. گناهى که مرگ را شتاب مى بخشد، قطع رابطه با خویشان است. گناهى که مانع استجابت دعا مى شود و زندگى را تیره و تار مى کند، نافرمانى از پدر مادر است.(علل الشرایع، ج 2، ص 584)

آثار و نقش دعا در زندگیدر آیات و روایات برای دعا تاثیرات شگرفی در زندگی مادی و معنوی و نیز دنیوی و اخروی انسان بیان شده است. از جمله در آیات قرآن برای دعا، ‌آثاری چون تأمین خواسته‌هاى درخواست کنندگان نیازمند(ابراهیم، آیه 34؛ طه، آیات 25 تا 36)، جلب رحمت خداوند(اعراف، آیات 56 و 156)، درمان بیماری ها(انبیاء، ایات 83 و 84؛ ص ، آیات 41 تا 43)، رفع و نجات از غم و اندوه(انبیاء، آیه 76)، رفع بلاها و دشواریها و گرفتاری ها(انعام،‌ آیات 40 و 41)، مصونیت از گناه و انحرافات(یوسف، آیات 33 و 34)، برخوردارى از امداد الهى(بقره، آیات 250 و 251)، آمرزش گناهان (بقره، آیه 58)، آبرومندى در قیامت (آل عمران، آیات 190 تا 195) و هر مشکل و درد دنیوی از مادی و معنوی تا جلب نعمت و رفع بلا و دفع بلا بیان شده است.

در آیات و روایات ده‌ها اثر برای دعا بیان شده است. چنانکه گفته شد دعا یکی از علل از بین برنده درد و بیماری در انسان است. پیامبر(ص) نیز درباره این نقش و تاثیر دعا در زندگی می‌فرماید: اَلصَّدَقَهُ تَدفَعُ البَلاءَ وَ هِىَ اَنجَحُ دَواءٍ وَ تَدفَعُ القَضاءَ وَ قَد اُبرِمَ اِبراما وَ لا یَذهَبُ بِالدواءِ اِلاَّ الدُّعاءُ وَ الصَّدَقَهُ؛صدقه بلا را برطرف مى کند و مؤثرترینِ داروست. همچنین، قضاى حتمى را برمى گرداند و درد و بیمارى‌ها را چیزى جز دعا و صدقه از بین نمى برد.(بحارالأنوار، ج93، ص 137، ح 71)

اینها نمونه‌هایی از مباحثی است که در آیات و روایات درباره دعا بیان شده است. همین مقدار به خوبی نشان می‌دهد که دعا چه جایگاه مهمی در عبادت و بندگی دارد و تا چه اندازه در زندگی انسان‌ها تاثیر می‌گذارد و دنیا و آخرت ایشان را متاثر می‌سازد.

منبع:روزنامه کیهان

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه رسانه‌ها

انسان باید به کمک عقل و فکر خدادادی خود و مشورت با افراد آگاه و متخصص در هر کاری اقدام نماید. همزمان از آغاز هر کار تا پایان آن با دعا و توسل به لطف و عنایتهای خداوند امیدوار باشد و از او بخواهد اقداماتش را به هدف و نتیجه مطلوب برساند.

مرحوم آیت الله بهجت رضوان الله تعالی علیه، نوعی از دعا را معرفی فرمودند که در مستجاب شدن آن تردیدی نیست. در این گزارش قصد داریم به معرفی ویژگی های این دعا از زبان این عارف جلیل القدر بپردازیم.

بايد پيش از دعا حـمـد و سـتـايش خدا كني، نعمتهايي را كه به تو بخشيده به ياد آوري، سـپـس شـكـر و سپاس گويي، آن گاه درود بر پيغمبر و آل او فـرسـتي، سپس از گناهانت ياد كرده اقرار نمايي و از آسيب آن به خدا پناه بري؛ اين است جهت و راه دعا

کلیه حقوق این سایت متعلق به پایگاه خبری-تحلیلی خبرگزاری صدای افغان(آوا) می باشد

چطور با هزینه‌ی کم، زیاد و راحت سفر کنیم؟

اسلایس براونی آلبالو

غبطه خوردن كمال، ولى حسد ورزیدن نقص است. زكریّا علیه السلام با دیدن مقام مریم علیهاالسلام شیفته شد و غبطه خورد و دست به دعا برداشت.هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِیَّا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِی مِن لَّدُنْكَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّكَ سَمِیعُ الدُّعَاء (آل عمران ـ 38)آنجا [بود كه‏] زكریا پروردگارش را خواند [و] گفت: «پروردگارا، از جانب خود، فرزندى پاك و پسندیده به من عطا كن، كه تو شنونده دعایى.»فَنَادَتْهُ الْمَلآئِكَةُ وَهُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرَابِ أَنَّ اللّهَ یُبَشِّرُكَ بِیَحْیَـى مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِّنَ اللّهِ وَسَیِّدًا وَحَصُورًا وَنَبِیًّا مِّنَ الصَّالِحِینَ (آل عمران ـ 39)پس در حالى كه وى ایستاده [و] در محراب [خود] دعا مى‏ كرد، فرشتگان، او را ندا دردادند كه: خداوند تو را به [ولادت‏] یحیى- كه تصدیق كننده [حقانیت‏] كلمة اللَّه [عیسى‏] است، و بزرگوار و خویشتندار [پرهیزنده از زنان‏] و پیامبرى از شایستگان است- مژده مى‏دهد.این آیات گوشه‏اى از زندگى پیامبر الهى، زكریا را در ارتباط با داستان مریم بیان مى‏كند.سابقاً گفتیم، همسر زكریا و مادر مریم خواهر یكدیگر بودند و اتفاقاً هر دو در آغاز، نازا و عقیم بودند، هنگامى كه مادر مریم از لطف پروردگار، صاحب چنین فرزند شایسته‏اى شد و زكریا اخلاص و سایر ویژگی هاى شگفت‏ آور او را دید، آرزو كرد كه او هم صاحب فرزندى پاك و با تقوا همچون مریم شود، فرزندى كه چهره‏اش آیت و عظمت خداوند گردد.با اینكه سالیان درازى از عمر او و همسرش گذشته بود، و از نظر معیارهاى طبیعى بسیار بعید به نظر مى ‏رسید كه صاحب فرزندى شود، ولى ایمان به قدرت پروردگار و مشاهده وجود میوه‏ هاى تازه در غیر فصل، در كنار محراب عبادت مریم، قلب او را لبریز از امید ساخت كه شاید در فصل پیرى، میوه فرزند بر شاخسار وجودش آشكار شود.به همین دلیل هنگامى كه مشغول نیایش بود از خداوند تقاضاى فرزند كرد، و آنگونه كه قرآن در نخستین آیه فوق مى‏ گوید: “در این هنگام زكریا پروردگار خویش را خواند و گفت: پروردگارا! فرزند پاكیزه‏اى از سوى خودت به من (نیز) عطا فرما كه تو دعا را مى‏ شنوى” و اجابت مى ‏كنى.”در این موقع فرشتگان به هنگامى كه او در محراب ایستاده و مشغول نیایش بود، وى را صدا زدند كه خداوند تو را به یحیى بشارت مى‏ دهد، در حالى كه كلمه خدا (حضرت مسیح) را تصدیق مى‏كند و آقا و رهبر خواهد بود، و از هوى و هوس بر كنار و پیامبرى از صالحان است‏. (آل عمران، آیه 39)قانون ازدواج، یك قانون فطرى است و در هیچ آیینى ممكن نیست حكمى بر خلاف این قانون فطرى، تشریع گردد، بنابراین نه در آیین اسلام و نه در هیچ آیین دیگرى ترك ازدواج، كار خوبى نبوده استنه تنها خداوند اجابت دعاى او را به وسیله فرشتگان خبر داد، بلكه پنج وصف از اوصاف این فرزند پاكیزه را بیان داشت:نخست اینكه او به بِكَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ حضرت مسیح علیه السلام ایمان مى ‏آورد، و با ایمان و حمایت از او سبب تقویت مسیح مى‏ گردد.دوم اینكه او مقام سیادت و رهبرى از نظر علم و عمل خواهد داشت.سوم اینكه او خود را از هوى و هوس هاى سركش و آلودگى به دنیا پرستى حفظ مى ‏كند، این معنى از واژه “حصورا” استفاده مى‏شود.واژه “حصور” از “حصر” به معنى حبس گرفته شده است، در اینجا به معنى كسى است كه خود را از هوى و هوس، منع كرده است.این واژه گاه به معنى كسى كه خوددارى از ازدواج مى‏ كند نیز آمده به همین دلیل جمعى از مفسران آن را به همین معنى تفسیر كرده ‏اند، و در پاره‏اى از روایات نیز به آن اشاره شده است. (در ادامه همین نوشتار در این مورد توضیحاتی را خواهیم داد.)چهارم و پنجم اینكه او پیامبر بزرگى خواهد بود (توجه داشته باشید كه “نبیاً” به صورت نكره آمده كه در اینجا براى عظمت است) و از صالحان و شایستگان خواهد بود. لغات مورد بحث:1ـ “ذریة” در اصل به معنى فرزندان كوچك است، گاه به اولاد بزرگ نیز گفته مى‏شود، این واژه هر چند در اصل معنى جمعى دارد، ولى بر مفرد هم اطلاق مى ‏گردد (مفردات راغب) ضمناً “طیبة” به صورت مونث آمده با اینكه حضرت زكریا تقاضاى پسر كرده بود، این به خاطر مراعات ظاهر لفظ ذریة است.2ـ سیدا: مأخوذ از سواد شخص است، و گفته شده كه به معنى مالك سواد اعظم یعنى شهر بزرگ است و اطاعت او واجب است، و این در صورت مقید بودن آن است، و اگر مطلق باشد به معنى خداوند متعال است.3ـ حصورا: یعنى كسى كه از مجامعت خوددارى مى‏ كند، و كسى كه سر خود را پنهان مى‏كند نیز حصور خوانده شده است.یک نکته: آیا ترك ازدواج فضیلت است؟نخستین سوالى كه در اینجا پیش مى‏آید این است كه اگر “حصورا” به معنى “ترك كننده ازدواج” باشد آیا این عمل براى انسان امتیازى محسوب مى‏شود كه درباره “یحیى” آمده است؟در پاسخ باید گفت: اولا هیچ گونه دلیل قاطعى بر اینكه منظور از “حصور” در آیه ترك كننده ازدواج است، در دست نیست. و روایتى كه در این زمینه نقل شده از نظر سند مسلم نمى‏باشد.هیچ بعید نیست كه حصور در آیه به معنى ترك كننده شهوات و هوس ها و دنیا پرستى و صفتى همانند زهد بوده باشد.ثانیا ممكن است یحیى نیز همانند عیسى بر اثر شرایط خاص زندگى و اجبار به سفرهاى متعدد براى تبلیغ آیین خدا ناچار به مجرد زیستن بوده است.این یك قانون كلى براى همه نمى‏تواند باشد و اگر خداوند او را به این صفت مى‏ستاید، به خاطر این است كه او بر اثر شرایط خاصى ازدواج نكرد ولى در عین حال توانست خود را از گناه حفظ كند و به هیچ وجه آلوده نشود.به طور كلى قانون ازدواج، یك قانون فطرى است و در هیچ آیینى ممكن نیست حكمى بر خلاف این قانون فطرى، تشریع گردد، بنابراین نه در آیین اسلام و نه در هیچ آیین دیگرى ترك ازدواج، كار خوبى نبوده است.به هرحال با اینکه بعضى «حَصُوراً» را به معناى ترك ازدواج یحیى به خاطر مسافرت ‏هاى زیاد دانسته ‏اند، ولى امام باقر علیه السلام مى‏ فرماید: عفّت یحیى باعث شد تا ازدواج نكند و از زنان كناره بگیرد. (تفسیر مجمع البیان) پیام‏های آیه 38:1ـ حالات انسان و ساعات دعا، در استجابت آن موثّر است. «هُنالِكَ دَعا زَكَرِیَّا»2ـ غبطه خوردن كمال، ولى حسد ورزیدن نقص است. زكریّا علیه السلام با دیدن مقام مریم علیها السلام شیفته شد و غبطه خورد و دست به دعا برداشت. «هُنالِكَ دَعا»3ـ زن مى ‏تواند پیامبر خدا را تحت تأثیر قرار دهد. «هُنالِكَ دَعا زَكَرِیَّا»4ـ مشاهده ‏ى كمالات دیگران، زمینه‏ ى درخواست كمالات و توجّه انسان به خداوند است. «هُنالِكَ دَعا زَكَرِیَّا»5ـ درخواست فرزند و نسل پاك، سنّت و روش انبیاست. «هَبْ لِی»، «ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً»6ـ ارزش ذریّه و فرزندان، به پاكى آنهاست. «ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً»7ـ در دعا باید از خداوند تجلیل كرد. «إِنَّكَ سَمِیعُ الدُّعاءِ»

پیام‏های آیه 39:1ـ دعاى خالصانه از قلب پاك مستجاب مى ‏شود. «دَعا زَكَرِیَّا»، «فَنادَتْهُ الْمَلائِكَةُ»2ـ نماز، در ادیان پیشین نیز بوده است. «یُصَلِّی فِی الْمِحْرابِ»3ـ مِحراب مسجد، از قداست خاصّى برخوردار است؛ محل نزول مائده آسمانى «وَجَدَ عِنْدَها رِزْقاً» و استجابت دعا. «فَنادَتْهُ الْمَلائِكَةُ»، «فِی الْمِحْرابِ»4ـ نماز، زمینه‏ ى نزول فرشتگان است. «فَنادَتْهُ الْمَلائِكَةُ وَ هُوَ قائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرابِ»5ـ اراده‏ ى خداوند بر هر چیزى غلبه دارد. پیرىِ پدر و عقیمىِ مادر، مانع فرزند دار شدن نیست. «أَنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُكَ بِیَحْیى‏»6ـ گاهى نامگذارى افراد از طرف خداست. «یُبَشِّرُكَ بِیَحْیى‏»7ـ فرزند از نعمت‏ها و بشارت‏هاى الهى است. «یُبَشِّرُكَ بِیَحْیى‏»8ـ انبیاء یكدیگر را تصدیق مى‏كنند. «مُصَدِّقاً بِكَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ»9ـ حضرت عیسى نشانه‏اى از قدرت خداست، نه فرزند خدا. «بِكَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ»10ـ خداوند از آینده هر كس خبر دارد. «سَیِّداً وَ حَصُوراً وَ نَبِیًّا»11ـ عفّت و كنترل تمایلات جنسى، مورد ستایش خداوند است. «حَصُوراً»منابع:تفسیر مجمع البیانتفسیر نور، ج 2تفسیر نمونه، ج 2تفسیر هدایت، ج چگونه دعا ها مستجاب می شود

در ادامه بخوانید

بدون خجالت محصولات جنسی را آنلاین بخر

طرح فروش اقساط(بدون پیش پرداخت)لوازم خانگی

مشاور دعاوی حقوقی و کیفری

مشاهده تمامی مدلهای لوازم خانگی اسنوا/قیمت

مرکز تخصصی استعدادیابی و آموزش کودکان

قبل ازخرید،فرش مورد نظرت رو تو دکورتست کن

بهترین راه بهبود کیفیت هوا در خانه

ساخت و تعمیر دندانهای مصنوعی با قیمت مناسب

اقساط36ماهه لوازم خانگی بدون پیش پرداخت

درخواست وکیل ملکی با مشاوره رایگان

مرجع معتبر و رسمی خرید انواع گیفت کارت

جستجوی بهترین و نزدیکترین مراکز خدماتی

طرح های 3بعدی کاغذ دیواری برای خرید

باطل کردن چشم‌زخم و طلسم

Makan Inc.| All Rights Reserved – © 2013 – 2021

شفقنا- فهیمه ابراهیمی ؛ حجت الاسلام والمسلمین منتجب نیا در خصوص دعا و نحوه استجابت دعا، می‌گوید: بعضا وقتی با خدا صحبت می‌کنیم خواسته‌هایمان را به زبان می‌آوریم ولی دلمان متوجه جای دیگری است؛ می گوییم خدایا به من روزی بده ولی توجهمان به در خانه همنوعانمان است و گدایی از دیگران می‌کنیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین رسول منتجب نیا در گفت و گو با خبرنگار شفقنا در خصوص حقیقت دعا، اظهار کرد: در ابتدا لازم است مباحثی را در خصوص اصل دعا مطرح ‌کنم؛ دعا یا نیایش به معنای خواندن پروردگار، ارتباط برقرار کردن با او و در حقیقت یک نوع حضور و دیدار مخلوق با خالق است. آیات قرآن، کلام خدای متعال است که بر بندگان نازل می‌کند و دعا هرچند بر اساس مواردی باشد که معصومین(ع) فرمودند یا در خود قرآن آمده است، به معنای ارتباط مخلوق با خالق و خواندن پروردگار است. بنابراین حقیقت دعا این نیست که به خاطر داشتن مشکلات و بیماری خدا را بخوانیم بلکه صرف ارتباط برقرار کردن با خدا، حقیقت دعا است و دعا لازمه ایمان و حیات انسان است.

دعا یعنی به یاد خدا بودن و ارتباط برقرار کردن با او

او در ادامه افزود: ما انسان‌‌ها، موجودات ضعیفی هستیم و اگر ارتباطمان با خالق قطع شود چیزی نخواهیم داشت. لذا این ارتباط و اتصال باید همیشه وجود داشته باشد؛ بنابراین در قرآن کریم هم آمده است « قل ما یعبوا بکم ربى لولا دعاوکم …» «پیامبر به مردم بگو اگر دعا نکنید خداوند به شما توجه نخواهد کرد». یعنی خدا زمانی توجه می کند که ما هم به خدا توجه داشته باشیم.« فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ » «مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم». لذا این ارتباط باید هواره وجود داشته باشد؛ پس دعا یعنی فراموش نکردن و به یاد خدا و ارتباط برقرار کردن با او.

دعا فقط این نیست که بگوییم خدایا به من رزق و روزی عطا کن و مرا عمر طولانی بدهچگونه دعا ها مستجاب می شود

منتجب نیا با بیان اینکه هنگام دعا نباید فقط به مادیات توجه کرد، گفت: انسان وقتی با خدا ارتباط برقرار می‌کند، نیازها و درخواست‌هایی دارد که باید آنها را اولویت بندی کند؛ اما متاسفانه ما چون بیشتر فکرمان در رابطه با مادیات است، اگر دعا هم می کنیم همواره توجهمان به مسایل مادی است. کسی که مجرد است می خواهد متاهل شود، کسی که خانه ندارد می خواهد صاحب خانه شود و یا کسی که بیماری دارد دعا می‌کند بهبود پیدا کند اما اگر این مشکلات نباشد، گویا موضوع دعا از نظر ما منتفی است درحالی که این نیازها و احتیاجات انسان است که او را به دعا کردن برمی‌انگیزد؛ اما دعا کردن فقط درخواست نیاز نیست. دعاهایی که از معصومین(ع) به ما رسیده، سرمایه نامتناهی و بزرگی در اختیار ما است که قدر آن را نمی‌دانیم دعا فقط این نیست که بگوییم خدایا به من رزق و روزی عطا کن و یا  مرا عمر طولانی بده؛ بلکه می‌توانیم از خدا بخواهیم که به ما یقین صادق، توفیق عمل، حسن عاقبت دهد و در دنیا سعادتمندمان کند.

دعای مومنین در حق دیگران زودتر مستجاب‌ می‌شود

وقتی می خواهیم از خدا درخواست کنیم فقط منحصر به خودمان نباشد

او با بیان اینکه دعا در حق دیگران زودتر مستجاب می‌شود، اظهار کرد: می‌خوانیم« اللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ اَللّهُمَّ اَغْنِ کُلَّ فَقیرٍ اَللّهُمَّ اَشْبِعْ کُلَّ جایِعٍ اَللّهُمَّ اکْسُ کُلَّ عُرْیانٍ » خدایا بفرست بر خفتگان در گور نشاط و سرور خدایا دارا کن هر نداری را خدایا سیر کن هر گرسنه‌ای را خدایا بپوشان هر برهنه را». نکته مهم این دعا این است که به ما می آموزد وقتی می خواهیم از خدا درخواست کنیم منحصر به خودمان نباشد، حتی منحصر به مومنین و مسلمانان هم نباشد؛ بنابراین از صدیقه طاهره(س) نقل شده است که برای همسایه‌ها دعا می‌کردند و از ایشان پرسیدند که چرا برای اهل خانه دعا نمی‌کنید؟ حضرت پاسخ دادند « الجارُ ثُمَّ الدّارُ » «اول دیگران و بعد خود ما». در روایت داریم که دعای مومنین نسبت به دیگران مستجاب‌تر است تا نسبت به خودشان؛ چون کسی که دعا می‌کند، خودش گناه کرده ولی نسبت به همسایه‌اش گناهی مرتکب نشده است اما کسی که برای خودش دعا می کند ممکن است زبانش، زبانی باشد که به قول امام سجاد « قَدْ أَخْرَسَهُ‏ ذَنْبُهُ » گناهان او را آلوده کرده باشد.

بعضا با زبانمان خدا را می‌خوانیم اما با قلبمان دیگران را

او در خصوص مقدمات استجابت دعا، اظهار کرد: قرآن کریم می فرماید « وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ ۖ أُجِیبُ دَعْوَهَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ۖ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَلْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ » ای پیامبر چون بندگان من (از دوری و نزدیکی) من از تو پرسند، (بدانند که) من به آنها نزدیکم، هرگاه کسی مرا خواند دعای او را اجابت کنم. پس باید دعوت مرا (و پیغمبران مرا) بپذیرند و به من بگروند، باشد که (به سعادت) راه یابند». یعنی مستقیم می‌فرماید هیچ واسطه ای با من ندارید و من از رگ کردن به شما نزدیک تر هستم که دعا و خواسته‌های شما را اجابت می‌کنم؛ اما شرط استجابت دعا این است که دعا واقعی باشد. به عنوان نمونه گاهی انسان دعا می‌خواند، ولی لقلقه زبانش است؛ یعنی فقط عبارت‌ها را می‌خواند که این دعای واقعی نیست و روح و حقیقت دعا را ندارد؛ چراکه زبانش کار می‌کند اما چشمش در حال چرت زدن است و فکر در جای دیگری است و به معانی و مفاهیم دعا توجه نمی‌کند. بعضا وقتی با خدا صحبت می‌کنیم خواسته‌هایی را به زبان می‌آوریم ولی دلمان متوجه دیگری است می گوییم خدایا به من روزی بده ولی توجهمان به در خانه همنوع خودمان است و از دیگران گدایی می‌کنیم؛ با زبانمان خدا را می‌خوانیم اما با قلبمان دیگران را و لذا این دعای واقعی نیست چون لازمه دعای واقعی این است که از غیر خدا انقطاع داشته باشیم زیرا در زمان گرفتاری غیر از پروردگار کسی نیست که مشکلات ما را برطرف کند.

لقمه و اموال حرام مانع از اجابت دعا می‌شود

منتجب نیا در ادامه افزود: در روایات داریم کسی که می‌خواهد دعایش مستحاب شود، درآمدش باید مشروع باشد چرا که لقمه و اموال حرام، مانع از اجابت دعا می‌شود. تضییع حقوق مردم و لطمه زدن به آبرو و حیثیت دیگران از گناهانی است که مانع از استحابت دعا می‌شود؛ در دعای کمیل آمده است« اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَحْبِسُ الدُّعَاءَ » بعضی از گناهان دعاها را زندانی می‌کند و نمی گذارد دعا به خدا برسد. متاسفانه درآمدهای نامشروع اعم از رباخواری، رشوه خواری، دزدی و تصرف به بیت‌المال در جامعه ما فراوان است؛ در خصوص مال و عرض مردم به سادگی صحبت می‌کنیم که همه اینها موجب حبس دعا و باعث می‌شود انسان دستش را بلند کند اما صدایش شنیده نشود ولی اگر دعا واقعی باشد در روایات فراوان داریم که خدا به فرشته ها می فرماید ببینید چه چیزی می خواهد و آن را اجابت کنید.

خداوند سرنوشت افراد را تغییر نمی‌دهد مگر اینکه خودشان متحول شوند

او در پاسخ به این سوال که آیا دعا امور انسان‌ها را تغییر می‌دهد، گفت: سرنوشت انسان‌ها به دست خودشان است «انَّ اللهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ » خداوند سرنوشت افراد یا گروه و ملتی را تغییر نمی‌دهد مگر اینکه خودشان متحول شوند؛ ما نمی‌توانیم بگوییم هر کاری می خواهیم انجام داده و دعا می‌کنیم و بر خلاف طبیعت، امر دیگری به وجود خواهد آورد! مثل اینکه کسی  با کبریت خانه خود را آتش زده و بعد بگوید خدایا خانه مرا نسوزان! همچنین وقتی کسی کارهای خیر انجام می‌دهد و فرد صالحی است، دعای منفی یا همان نفرین ما تاثیری بر او نخواهد داشت، حتی اگر همه عالم هم او را نفرین کنند، تاثیری نداشته و دعای منفی آنها اجابت نخواهد شد.

قطع امید از خدا مانع از اجابت دعا است

منتجب نیا در ادامه افزود: بنابراین سرنوشت افراد دست خودشان است اما مشیت خداوند هم در همه امور جهان وجود دارد. بحثی که در مباحث کلامی مطرح می‌شود طلب و اراده است به این معنا که اراده انسان چقدر در افعال ارادی و اختیاری او دخیل بوده و اراده خداوند هم چقدر دخیل است؟ ائمه به ما آموختند که« لا جبر و لا تفویض بل امر بین امرین» اینگونه نیست که انسان اراده نداشته باشد و خداوند او را بدون اراده وخواستش خوشبخت و یا بدبخت کند؛ اینگونه هم نیست که خداوند ما را به حال خودمان رها کند؛ چون اگر این شرایط وجود داشته باشد، خداوند رب‌العالمین نبود. خداوند رب العالمین و هر لحظه در اداره جهان است و همه افعال ارادی و غیر اختیاری تحت اراده پروردگار است اما چون خودمان می‌خواهیم، جبری وجود ندارد.

او در پایان خاطرنشان کرد: اگر انسان امیدش از دیگران قطع شده باشد و فقط به خدا امید داشته باشد دعایش حتما اجابت خواهد شد اما وقتی امید خود را از دست بدهد معلوم است که دعایش اجابت نمی‌شود. اما بعضا هچ مشکلی وجود ندارد ولی مصلحت انسان در اجابت دعا نیست؛ «عَسَىٰ أَن تَکْرَهُوا شَیْئًا وَهُوَ خَیْرٌ لَّکُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَن تُحِبُّوا شَیْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّکُمْ ۗ وَاللَّهُ یَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ » «چه بسیار شود که چیزی را مکروه شمارید ولی به حقیقت خیر و صلاح شما در آن بوده، و چه بسیار شود چیزی را دوست دارید و در واقع شرّ و فساد شما در آن است، و خدا (به مصالح امور) داناست و شما نادانید». بعضا چیزهایی را انسان از خدا می‌خواهد اما اجابت نمی‌شود و بعد می فهمد که خیرش در آن نبوده است. گاهی هم مصلحت در این است که اجابت دعا به تاخیر بیفتد که باز هم به خاطر حکمت پروردگار است. نکته دقیق عرفانی هم در اینجا است که خداوند کسانی را که در خانه او ناله می‌کنند، دوست دارد و چه بسا دعای آنها را موقتا اجابت نمی کند تا آن شخص ارتباطش را همچنان برقرار کند زیرا می‌داند و اگر دعایش اجابت شود این ارتباط قطع شود.

 

 

انتهای پیام

شفقنا در شبکه های اجتماعی: توییتر | اینستاگرام | تلگرام

ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی می‌نویسم.

چگونه دعا ها مستجاب می شود

چگونه مي‌توانيم فرزند خوب براي پدر و مادرمان باشيم؟چگونه مي‌توانيم فرزند خوب براي پدر و مادرمان باشيم؟مقدمه:يكي از مشكلات اصلي خانواده‌ها، تعارضات و درگيري‌هاي بين والدين و فرزندان است. والد…

نظر اسلام در مورد خود ارضايي چيست؟ آسيب هاي آن كدام است و چگ…نظر اسلام در مورد خود ارضايي چيست؟ آسيب هاي آن كدام است و چگونه مي توانيم اين عمل را ترك كنيم؟در جواب به اين سؤال مناسب است به سه مطلب اش…

بهترين روش حفظ قرآن کريم و تثبيت آن در ذهن چيست؟ بهترين متر…بهترين روش حفظ قرآن کريم و تثبيت آن در ذهن چيست؟ بهترين مترجم قرآن کريم چه كسى است و بهترين خط آن از كيست؟براى حفظ قرآن كريم، روش هاي گو…

پاسخ در چند محور ارائه مي‌شود:1. قبل از هر چيز بايد اشاره شود كه دعا و درخواست از خداوند با هر زبان و شيوه اي كه باشد، ممكن است خداوند آن را اجابت كند، زيرا خداوند در قرآن كريم به طور مطلق خطاب به پيامبرش فرموده: «اذا سئلك عبادي عني، فاني قريبٌ اُجيب دعوة الداعِ اذا دعان.»[1] يعني هرگاه بندگان من، از تو دربارة من بپرسند بگو من نزديكم، و دعاي دعا كننده را به هنگامي كه مرا بخواند اجابت مي‌كنم. اين آية مباركه از زيباترين آيات قرآن است كه با لطافت و ظرافت خاصي جريان دعا و اجابت آن را مطرح كرده و گفته است هر گاه بنده اي مرا بخواند من دعاي او را اجابت مي‌كنم.[2]بنابراين نبايد تصور شود كه اجابت دعا و برآورده شدن حاجت تنها و تنها به يك دعاي خاصي اختصاص دارد. بلكه دعا با هر شيوه و روشي و با همة الفاظ و كلمات ، اگر با شرايط استجابت همراه باشد و خداوند حكيم ، مصلحت بندة خود را در برآورده شدن همان حاجت مخصوص قرار داده باشد ، دعا مستجاب و حاجت او برآورده مي‌شود و دعا کننده توجه کند که دعاي او خير باشد از خدا چيزي نخواهد که شر باشد و به ضررش شود و هنگامي که آثار اجابت را نديد از اجابت مأيوس نشود، چون ممکن است چيزي را که در دعايش خواسته به زبان او بوده و خداوند با عدم اجابت دعاي او خير او را برايش پيش آورده و نبايد به خدايي که صادقانه وعده اجابت داده بدگمان شود.[3]2. ديگر آن که گرچه هر دعايي با داشتن شرايط استجابت، مورد قبول واقع مي‌شود اما در آموزه‌هاي ديني ما آمده است كه برخي از دعا‌ها در اجابت، تأثير بيشتري دارند که از جمله دربارة آثار، بركات و سرعت اجابت،  دعاي ذيل را بسيار مفيد دانسته و تأكيد شده است كه اگر كسي آن را صد مرتبه بخواند حاجت او برآورده خواهد شد، دعا اين است:« الهي كيف ادعوك و أنا أنا، و كيف اقطع رجائي مِنك و انت انت، الهي اذا لم اَسئلُك فتعطيني، فمن ذاالذي اَسئَلُهُ فيُعطيني، الهي اذلم ادعوك فتستجيبَ لي، فَمَن ذاالذي ادعوه فيستجيبَ لي، الهي اذلم اَتُضَرَّع اليك فتَرحمني، فمن ذاالّذي اَتَضَرُّع اليه فيرحمني، الهي فكما فلقتَ البحر لموسي ـ عليه السّلام ـ و نجيتَهُ، اسئُلك اَ‏ن‏ْ تُصِلَّي علي محمد و آله، و ان تنجيني ممّا اَنا فيه، و تُفَرِّج عَنّي فَرَجاً عاجلاً غير اجِلٍ، بفضلك و رحمتك يا ارحم الراحمين.»[4] ترجمه: معبود من، من چگونه بخوانم ترا و من ،همان من (هستم) و چگونه قطع كنم اميدم را از تو و تو همان تويي، معبود من هرگاه نخواهم ترا پس اجابت كني مرا، و مي‌بخشي به من، پس كيست آن كه درخواست كنم از او ، پس ببخشد به من، معبود من هرگاه گريه و زاري بكنم به درگاه تو ، پس رحم كني به من، پس كيست آن كه گريه و زاري كنم به سوي او پس رحم كند به من، خدايا همان طور كه شكافتي دريا را براي موسي و او را نجات دادي، در خواست مي‌كنم از تو كه به محمد و آل او درود فرستي، و مرا از آنچه گرفتار هستم نجات دهي و به من گشايش دهي، گشايش فوري نه مدت دار به حق فضل و رحمت خود ، يا رحم‌كننده ترين رحم‌كنندگان.البته لازم به ذکر است که هر دعايي (از جمله دعايي كه آورده شد) در صورتي مفيد و مؤثر خواهد بود كه با شرايط استجابت خوانده شود،يكي از شرايط آن است كه دعا با توجه و حضور قلب خوانده شود لذا اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ فرمودند:« لا يقبل الله عزوجل دعاءَ قلب لاه»[5] يعني خداوند دعاي دلهاي غافل را مستجاب نمي‌كند، يا مثلاً شخصي كه دعا مي‌كند بايد غذاي پاك خورده باشد و تغذية او از مال حرام و مال غصبي نباشد. لذا پيامبر اكرم فرمود:« مَن احبّ ان يستجاب دعائه فليطيب مطعمه و مكسبه»[6] يعني كسي كه دوست دارد، دعايش مستجاب گردد بايد غذا و كسب خود را پاك كند و هم چنين شرايط ديگر نيز براي استجابت دعا وجود دارد كه تفصيل آن را مي توانيد در منابع ذيل ملاحظه كنيد.معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1. تفسير نمونه، ناصر مكارم، ج1، ص637 تا647 نشر دارالكتب الاسلاميه، تهران1379ش.2. اصول كافي، ج4، كتاب دعا، ترجمة جواد مصطفوي، نشر فرهنگ اسلامي تهران. پي نوشت ها:[1] . بقره/ 186.[2] . طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، تهران، نشر دارالكتب اسلاميه، 1379ش، ج2، ص31. [3]. ملکي تبريزي، ميرزا جواد آقا، چاپ موسسه دار اعتصام، ص 185.[4] . قمي، شيخ عباس، مفاتيح الجنان، قم، انتشارات بلاغت، 1373ش، ص181.[5] . كليني، محمد بن يعقوب، اصول كافي، تهران، نشر فرهنگ اهل بيت، ج4، ص221، باب الاقبال علي الدعا، ح1.[6] . قمي، شيخ عباس، سفينة البحار، مشهد، نشر بنياد پژوهش‌هاي اسلامي، 1378 ش، ج1، ص248 و 249.

با سلام و احترام

در بحث دعا دو مطلب وجود دارد

اول این كه آیا آنچه می خواهیم مشروع و درست است تا مورد خواست الهی واقع شود یا خیر؟

دوم این كه آیا خداوند دعای ما را قبول خواهد كرد و خواست ما را برآورده میكند یا نه؟

برای بحث اول خود فرد هم می داند خواسته اش صحیح است یا نه كه در مورد سوال شما این خواسته مقبول است كه از خداوند می خواهید كه معلم با نظر لطف برگه شما را اصلاح كند

برای بحث دوم ما اختیاری نداریم غیر از این كه از واسطه هایی كه برای خداوند اعتبار دارند استفاده كنیم مانند توسل به مقدسات یا دعای پدر و مادر  یا دعای افراد مستجاب الدعوه

با تشكر

یکی از شرایط دعا مخالف نبودن آن با نظام تکوین و تشریع است. یعنی نباید مخالف با خلقت و نظام آفرینش و قوانین الهی و دینی باشد. مثلًا از سنن تکوینی است که دنیا محل زندگانی موقت انسان هاست و هر انسانی پس از مدتی این دنیا را وداع خواهد گفت و به دیار آخرت که سرای جاویدان است رهسپار می شود. حال اگر انسانی از خدا بخواهد که در دنیا عمر جاویدان داشته باشد، برخلاف سنن تکوینی گام برداشته و دعای او قابل استجابت نیست، چرا که خداوند دنیا را محل زیست موقت انسان ها قرار داده است و آخرت را محل زندگی جاویدان و همیشگی.

در این باره از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود:

هیچ شخصی خدا را نمی خواند مگر این که اجابت می کند و بلا را از او برطرف می سازد، به طوری که گاه خود او نمی داند و یا آن را به صورت ثواب فراوانی برای روز نیازش (قیامت) ذخیره می کند و هرگاه چیزی را که بندگان تقاضا کنند و مصلحت آنها نباشد مستجاب نمی کند.[1]

یکی از شرایط استجابت دعا توأم گشتن آن با عمل و تلاش است.

امام علی علیه السلام می فرماید:

چگونه دعا ها مستجاب می شود

الدّاعی بلاعملٍ کالرّامی بلا وَتَرٍ[2]

دعا کننده بدون عمل و تلاش، همانند تیرانداز بدون زه و چله کمان است.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم خطاب به اباذر فرمود:

مثل الذی یدعوا بغیرِ عملٍ کمثلِ الّذی یرمی بغیرِ وترٍ[3]

مثل کسی که بدون عمل دعا می کند، همانند کسی است که بدون زه و چله کمان تیراندازی می کند.

با توجه به این که زِه عامل حرکت و وسیله پیش راندن تیر به سوی هدف است، نقش عمل و تلاش در دعا روشن می گردد. بنابراین، دعا نمی تواند جای تلاش و برنامه ریزی در زندگی را بگیرد، بلکه می تواند کامل کننده آن باشد.

یکی از شرایط اجابت دعا آن است که انسان به کلی چشم از عالم اسباب برگیرد و تمام قلب و روحش را در اختیار خدا قرار دهد و همه چیز را از آنِ او بداند و حل هر مسأله ای را به دست او ببیند. هنگامی که چنین دیدی پیدا کرد، دعایش مستجاب می شود. کسی که تمام درهای عالم اسباب را به روی خود بسته دید و از هر نظر درمانده و مضطر گردید، آن هنگام است که خداوند نور امید را در دل او روشن می کند. قرآن می فرماید:

أَمَّنْ یجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یکشِفُ السُّوءَ[4]

کیست که درمانده را چون وی را بخواند اجابت کند و گرفتاری را برطرف می سازد.

آوردن قید «اضطرار» در آیه برای آن است که در حال اضطرار دعای دعا کننده از حقیقت برخوردار است. چون تا انسان مضطر نشود، دعای او حقیقت و واقعیت پیدا نمی کند.

آوردن قید «اذا دعاه» در آیه فوق برای آن است که بفهماند وقتی دعا را مستجاب می کند که دعا کننده به راستی او را بخواند، نه این که در دعا رو به خدا کند و دل به اسباب ظاهری ببندد. بنابراین، دعای انسان زمانی مستجاب می شود که بداند هیچ کس و هیچ چیز نمی تواند گره از کارش بگشاید.[5]

مرحوم علّامه طباطبایی (ره) با استفاده از دو آیه شریفه «وَ إِذا سَأَلَک عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ»[6] و «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکمْ»[7] می فرماید:

در استجابت دعا دو چیز لازم است:

1- طلب و خواستن حقیقی که از لفظ ادعوا استفاده می شود؛

2- فقط از خداوند بخواهد که از لفظ «عنّی» در آیه دیگر استفاده می شود.[8]

بنابراین، اگر در کنار دعا به اسباب دیگر اعتماد کند، از خدا نخواسته و کلمه «عنّی» محقق نشده است.

یکی از شرایط استجابت دعا ایمان به خدا و عمل صالح است. قرآن می فرماید:

وَ یسْتَجِیبُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ یزِیدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ[9]

خداوند درخواست کسانی را که ایمان آورده اند و عمل صالح انجام داده اند اجابت می کند و از فضلش بر آنها می افزاید.

امام صادق علیه السلام فرمود:

ایاکم ان یسئَل احَدُکم ربّه شَیئاً مِن حوائج الدنیا و الاخرة حتّی یبدَء بِالثناء عَلَی اللّه وَ المِدحَة لَه و الصَلاة عَلَی النّبی و آله…[10]

مبادا هیچ یک از شما از خدا تقاضایی کند، مگر این که نخست حمد و ثنای او را به جا آورد و درود بر پیامبر و آل او بفرستد، سپس دعا نماید.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

لا یرَدُّ دُعاءٌ اوَّلُهُ بِسم الله الرحمن الرحیم[11]

دعایی که با بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ آغاز شود، رد نمی شود.

امام صادق علیه السلام فرمود:

اذا أَرادَ احَدُکم ان یستجابَ لَه فَلیطَیب کسبه و لِتُخرِج من مَظالم النّاس و انَّ اللّه لا یرفع الَیهِ دُعاءُ عبدٍ وَ فی بَطنِه حرام او عِندَه مَظلمة لِاحَدٍ مِن خَلقِه[12]

زمانی که یکی از شما بخواهد دعایش مستجاب شود باید کسبش حلال و پاکیزه باشد و از ظلم به مردم به درآید، زیرا خداوند دعای بنده ای را که در شکمش حرام باشد و یا حق الناس گردنش باشد مستجاب نخواهد کرد.

از آداب استجابت دعا گفتن ذکرهای خاص است.

امام صادق علیه السلام فرمود:

من قال یا الله یا الله عَشرَ مرات قیل له لبیک ما حاجتک؟[13]

کسی که ده بار یا الله یا الله بگوید، به او گفته می شود لبیک، چه حاجتی داری؟

در روایت دیگر فرمود:

من قال عشر مرات یا ربّ یا ربّ قیل له لبیک ما حاجتک؟[14]

کسی که ده بار یا ربّ یا ربّ بگوید، به او گفته می شود: لبیک، حاجتت چیست؟چگونه دعا ها مستجاب می شود

در حدیثی از پیامبر گرامی آمده است: شخصی در محضرش دعا می کرد و می گفت:

یا ذالجلال و الاکرام

(ای خداوندی که صاحب جلال و اکرامی)!

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

قد استجیب لک فَسَل[15]

اکنون که خدا را به این نام خواندی دعایت مستجاب شد، هرچه می خواهی بخواه.

در حدیث دیگری آمده است: پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم مردی را دید که ایستاده و مشغول نماز بود، بعد از رکوع و سجود و تشهد دعا کرد. در دعایش چنین گفت:

«اللهم انی اسئلک بِانَّ لک الحمد لا اله الا انت وحدک لا شریک لک المنان بدیع السموات و الارض یا ذالجلال یا حی یا قیوم»

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

این مرد، خدا را به نام عظیمی خواند که هرگاه به آن خوانده شود، خداوند اجابت می کند و اگر به وسیله آن سؤال کند، عطا می فرماید.[16]

بعضی از مفسران نقل کرده اند که ذکر «یا مَلیک» و «یا مقتدر» تأثیر عمیقی در اجابت دعا دارد.[17]

اصرار در دعا یکی از عوامل استجابت دعاست. امام باقر علیه السلام می فرماید:

والله لا یلِحُّ عبدٌ مؤمنٌ علی اللّه عزَّوجلَّ فی حاجةٍ الّا قَضاها لَهُ[18]

به خدا قسم اصرار نمی ورزد بنده مؤمن بر خداوند متعال برای حاجتی، مگر این که آن را برآورده می سازد.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید:

رَحِمَ اللّهُ عبداً طلبَ مِن اللّه عزَّوجلَّ حاجةً فَالحَّ الدّعاءُ استُجیبَ لَهُ او لَم یستجیب[19]

خدا رحمت کند بنده ای را که از خداوند متعال حاجتی را درخواست کند و بر آن اصرار ورزد، چه حاجتش برآورده شود و چه برآورده نشود.

وسیله قرار دادن کسانی که می توانند میان ما و خداوند واسطه شوند نقش مهمی در اجابت دعا دارد. هرکس به هر مقداری که نزد خداوند آبرومند است می تواند وسیله انسان در درگاه الهی برای رسیدن به حاجت ها باشد و در امر استجابت دعا وساطت نماید. برترین کسانی که از وجاهت و آبرومندی نزد خداوند برخوردارند، معصومین علیهم السلام هستند. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید:

خداوند عزوجل می فرماید: ای بندگان من! گرامی ترین خلق و پر فضیلت ترین آنان نزد من محمد و علی و امامان بعد از او هستند. اینان وسیله هایی به سوی من می باشند. هرکس حاجتی دارد، مرا به محمد و آل طاهرینش بخواند تا به نیکوترین وجه حاجت او را برآورم.[20]

یکی از شرایط استجابت دعا، شناخت و معرفت خداست. معرفت خدا به این معناست که انسان باور داشته باشد همه چیز دست خداوند متعال است و مؤثر اصلی در جهان هستی فقط اوست. عزّت، قدرت و… به دست اوست.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

یقول اللّهُ عَزَّوجلَّ: مَن سَأَلنی وَ هُوَ یعلَمُ أَنّی اضُرُّ وَ أنفَعُ أُستَجیبُ لَه[21]

خداوند می فرماید: هرکس از من سؤال نماید و بداند ضرر و نفع به دست من است دعای او را مستجاب می نمایم.

امام صادق علیه السلام می فرماید:

انَّ اللّه لا یستجیبُ دُعاءً بِظَهرِ قَلبٍ ساهٍ فاذا دَعَوت فَاقبِلَ بِقَلبِک ثُمَّ استیقِن الاجابَةَ[22]

خدا دعایی را که از دل غافل برخاسته باشد مستجاب نمی کند، پس هرگاه دعا می کنی، دل خود را متوجه خدا کن و یقین به اجابت داشته باش.

یکی دیگر از شرایط استجابت دعا، دسته جمعی بودن آن است.

امام صادق علیه السلام فرمود:

ما اجتَمَعَ أربَعَةٌ قَطُّ عَلی أمرٍ فَدَعَوُا اللّه الّا تَفَرَّقُوا عَن اجابَةٍ[23]

هیچ گاه چهار نفر برای دعا جمع نشدند و دعا نکردند مگر آنکه با اجابت دعا از هم جدا شدند.

تقدم داشتن دیگران در دعا، روحیه بسیار زیبایی است و نشان تواضع، ایثار و خیرخواهی برای دیگران است. خداوند نیز چنین حالتی را دوست دارد و دعای چنین فردی را بهتر اجابت می نماید.

امام صادق علیه السلام فرمود:

مَن قَدَّمَ فِی دُعائِه أَربَعینَ مِن المُؤمِنینَ ثُمَّ دَعا لِنَفسِهِ أُستُجیبَ لَه[24]

هرکس چهل مؤمن را مقدم دارد و ابتدا برای ایشان و سپس برای خود دعا کند دعایش مستجاب می شود.

امام باقر علیه السلام فرمود:

أسرَعُ الدُّعاءِ نجاحاً لِلاجابَةِ دُعاءُ الاخِ لِاخیه بِظهرِ الغَیبِ لیبدأُ بِالدُّعاء لِاخیهِ فَیقُولُ لَهُ مَلِک مُوَکلٌ بِهِ آمینَ وَ لَک مِثلاه[25]

نزدیک ترین دعاها به اجابت، دعای مؤمنی است که برای برادر مؤمن خود در غیاب او می کند. پس فرشته موکل (دعای) او می گوید: آمین، خدا دو برابر آنچه برای برادر خود خواستی به تو عطا فرماید.

امام صادق علیه السلام فرمود:

مَن سَرَّهُ ان یستَجابَ لَهُ فِی الشِّدَّةِ فَلیکثِر الدُّعاءَ فِی الرَّخاء[26]

هرکس دوست دارد در سختی ها دعایش مستجاب گردد؛ هنگام فراوانی نعمت و آسایش بسیار دعا کند.

امام صادق علیه السلام فرمود:

مَن دَعا وَ لَم یذکر النَّبی صلی الله علیه و آله و سلم رَفرَفَ الدُّعاءُ عَلی رَأسِهِ فَاذا ذَکرَ النَّبی صلی الله علیه و آله و سلم رَفَعَ الدُّعاءُ[27]

هرکس دعا کند و پیامبر را یاد ننماید (بر او درود نفرستد) دعایش بالا نمی رود و چون صلوات فرستاد بالا می رود.

امام صادق علیه السلام می فرماید:

کسی که پیش دستی در دعا نکند و فقط در وقت نزول بلا دست به دعا بردارد، دعایش در آن وقت مستجاب نگردد و فرشتگان گویند این آواز را نشناسیم.[28]

در روایت دیگری آمده که به او می گویند تا امروز کجا بودی؟

خداوند به حضرت داود علیه السلام فرمود:

مرا در روزهای خوش و آسایش یاد کن تا من دعای تو را در روزهای گرفتاری و سختی اجابت کنم.[29]

از شرایط استجابت دعا، حسن ظن کامل و اعتماد به خداست. به این معنا که دعا کننده تردید نداشته باشد که حاجت او در برابر قدرت خداوند بسیار ناچیز است و به طور حتم برآورده می شود.

امام سجاد علیه السلام در یکی از دعاهایش عرضه می دارد:

فَنادَیتک واثِقاً بِسُرعَةِ اجابَتِک[30]

پس تو را خواندم در حالی که به اجابت سریع تو اطمینان داشتم.

و در فرازی دیگر می فرماید:

وَجدتُک لِدُعائی سامِعاً و لِمطالبی مُعطِیا[31]

تو را برای دعاهایم شنونده و برای خواسته هایم بخشنده یافتم.

پی نوشت ها

[1] . تفسير نمونه، ج 2، ص 153

[2] . نهج‏ البلاغه، قصار 337

[3] . عين الحياة، ص 131

[4] . نمل/ 62

[5] . الميزان، ج 15، ص 381

[6] . بقره/ 186

[7] . غافر/ 60

[8] . الميزان، ج 2، ص 30

[9] . شورى/ 26

[10] . سفينة البحار، ج 1، ص 446؛ كافى، ج 4، ص 253

[11] . بحارالانوار، ج 93، ص 213

[12] . عدة الدعى، ص 128؛ بحارالانوار، ج 93، ص 273

[13] . محجة البيضاء، ج 2، ص 276

[14] . همان

[15] . درالمنثور، ج 6، ص 153؛ تفسير نمونه، ج 23، ص 188

[16] . تفسير برهان، ج 4، ص 272؛ نمونه، ج 23، ص 188

[17] . تفسير نمونه، ج 23، ص 87

[18] . ميزان الحكمه، ج 2، ص 77؛ آثار الصادقين، ج 6، ص 97

[19] . عدة الداعى، ابن فهد حلى، ص 169

[20] . بحارالانوار، ج 22، ص 369، ح 9؛ وسائل الشيعه، سى جلدى، ج 7، ص 101؛ الا فاعلموا ان اكرم الخلق على و افضلهم لدى محمد و اخوه على و من بعده الائمة الذين هم الوسايل الى الله …

[21] . بحارالانوار، ج 93، ص 368

[22] . همان، ص 305

[23] . همان، ص 340

[24] . بحارالانوار، ج 93، ص 384

[25] . همان، ص 687

[26] . همان، ص 382

[27] . عين الحياة، ص 143

[28] . كافى، ج 4، ص 219

[29] . بحارالانوار، ج 93، ص 381

[30] . فرهنگ نامه موضوعى صحيفه سجاديه، ج 1، ص 78

[31] . همان، ص 508

انسان بايد بداند چه چيزهايي از پروردگار خويش طلب كند و چه عباراتي را در اين مرتبه استخدام نمايد تعبير به ادب در دعا مي‌شود. قرآن و عترت به ما آموخته‌اند كه چگونه دعا كنيم و چه چيزهايي را جهت سعادت دني…

در کتاب مفاتیح الجنان برای روز شریف مباهله(بیست و چهارم ذی الحجه) توصیه به اعمال زیر شده است:
اوّل: غسل
دوّم: روزه
سوّم: دو رکعت نماز و آن مثل روز عید غدیر است در وقت و کیفیّت و ثواب و آیة الکرسى ک…

هر کس در شب بیست و سوم ماه رمضان هزار بار سوره «إنّا أنزلناه فی لیله القدر» را تلاوت کند در اعتراف به ولایت ائمه علیهم السلام به یقین کامل می رسد. هر کس سوره های روم و عنکبوت را در شب بیست و سوم تلاوت…

امام سجاد علیه السلام می فرماید: «اللّهمّ صلّ علی محمّد و ءال محمّد و حلّنی بحلیة الصّالحین و البسنی زینة المتّقین»؛ آرایش بندگان صالح را به من عنایت کن، من را زینت بده به زینت صالحین، و زیور متقین را…

جوشن کبیر، دعایی منقول از پیامبر اکرم (ص) در یکصد بند، حاوی هزار و یک نام و صفت خدای متعال است.
طبق روایت هرکس این دعا را هنگام خروج از خانه اش بخواند خدا او را حفظ می کند و ثواب بسیار به او می دهد و…

شب قدر شب بیست و یکم یا بیست و سوم است، حتی هنگامی که راوی اصرار کرد کدام یک از این دو شب است و گفت: اگر من نتوانم هر دو شب را عبادت کنم کدام یک را انتخاب کنم؟ امام تعیین نفرمود و افزود: ما ایسَرَ لَی…

در نظر داشتن دو عنصر تعیین کننده زمان و مکان در اجتهاد – که حضرت امام در منشور روحانیت به شرح و بسط آن اقدام کردند – در ساحت اظهار نظر و در مقام استنباط احکام از منابع و ادله مربوطه ‌می‌باشد و امام از…

استاد سید علی‌اکبر پرورش در آسمان پرستاره انقلاب به روشنی می‌درخشد؛ شخصیتی که می‌تواند الگوی بسیار پرجاذبه و مطلوبی برای مدیران جوان این مرز و بوم و رجال سیاسی این روزها شود. کسی که رهبری انقلاب ایشان…

هر انقلابی در مسیر حرکت و تکامل خود، با ریزش ها و رویش هایی رو به رو است که این ریزش ها و رویش ها را باید از منظری تاریخی تحلیل کرد و در همان بستر، به واکاوی علل هر یک از آنها پرداخت.

با توجه به اقتدار حداکثری فقه و فقیهان در جامعه اسلامی، می توان از جمهوری اسلامی ایران به مثابه رویکرد حداکثری برای فقیهان در استنباط فقه حکومتی در زمینه اداره شرعی، مطلوب، روزآمد و کارآمد نظام اسلامی…

از آنجا که رعایت مصلحت مسلمین بر تمامی مدیران و کارگزاران نظام اسلامی واجب است و انجام این وظیفه نیز در بسیاری از موارد جز به وسیله مشورت با خردمندان و متخصصان ممکن نیست، به وضوح می توان نتیجه گرفت که…

طرح اندیشه حکومت اسلامی در اندیشه امام خمینی در حوزه نجف رقم خورد و عامل مهمی در تحرک و پویایی مبارزات ملت ایران گردید و بر اثر لرزه ای که این اندیشه به ارکان حکومت ظالمانه استبدادی پهلوی وارد کرده بو…

حدیث کِساء، حدیثی در فضیلت پیامبر(ص)، علی(ع)، فاطمه(س)، حسن(ع) و حسین(ع) است. واقعه حدیث کِساء در خانه ام سلمه، همسر پیامبر روی داد. پیامبر اکرم (ص) هنگام نزول آیه تطهیر، خود و خاندان خویش را با پارچ…

ای انسان، تمام اعمال و رفتار تو نه تنها در زندگی شخصی ات بلکه در طبیعت و محیط پیرامون تو نیز اثر می گذارد. دین اسلام قبل از هر چیز انسان را به پیامدهای مثبت و منفی دنیوی کارهایش متوجه ساخته و هشدارهای…

زندگینامه شهید مصطفی احمدی روشنگردآوری توسط پایگاه حوزه

شهید مصطفی احمدی روشن در 17 شهریور سال 1358 در روستای سنگستان استان همدان متولد شد. وی دوران کودکی خود را در خانواده ای فقیر گذراند. خان…

0