روانشناسی ژنتیک چیست

یک پرستار کودک باید مهارت‌ها و ویژگی‌های بسیاری داشته باشد. آشنایی با مبحث روانشناسی ژنتیک و رشد نیز جزو مواردی است که آشنایی با آن‌ها اهمیت دارد. البته منظور ما این نیست که برای مراقبت از کودک حتما باید به دنبال فردی باشید که به صورت تخصصی در زمینه روانشناسی رشد فعالیت دارد. باید بدانید فردی که با اصول تربیتی و بخش‌های مرتبط با نگهداری و برخورد با کودک آشنا باشد، می‌تواند بهترین پرستار برای کودک شما محسوب شود. 
 

آسانیسم اولین پلتفرم در حوزه سلامت و مراقبت است که افراد نیازمند به پرستار را به موسسات پرستاری متصل می‌کند. آسانیسم فعالیت خود را از سال 1397 آغاز نموده است. آسانیسم قصد دارد تا دریافت خدمات مراقبتی و پرستاری در منزل را راحت نماید.

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به آسانیسم می باشد.

ژنتیک رفتاری شاخه‌ای از علم ژن‌شناسی است که به بررسی تأثیر عوامل ژنی بر رفتار فرد می‌پردازد.

پیام اصلی ژنتیک و ژنتیک رفتاری که در ادامه مطرح خواهد شد، فردیت ژنتیکی ست. به استثنای دوقلوهای همسان، هر یک از ما یک آزمایش ژنتیکی یگانه هستیم که هیچ‌گاه دوباره تکرار نخواهیم شد. این تعریف همانند پایه‌ای است که می‌بایست بر اساسِ آن فلسفه‌ای دربارهٔ شأن و اعتبار فرد طرح ریزی شود! گوناگونی انسان‌ها فقط نوعی عدمِ دقت در فرایند نیست، که اگر کامل و دقیق بود، موجب پدید آمدن انسان‌هایی آرمانی و همسان می‌شد؛ گوناگونی ژنتیکی اساس زندگی ست.[۱]

تاثیر عوامل ژنتیکی بر ویژگی‌های پیچیده نظیر ویژگی‌های رفتاری، به معنای آن نیست که عوامل محیطی اهمیتی ندارد. برای ویژگی‌های تک ژنی ساده (نظیر رنگ چشم)، عوامل محیطی ممکن است تأثیر اندکی داشته باشند؛ اما، برای ویژگی‌های پیچیده، تأثیرات محیطی معمولاً به اندازهٔ تأثیرات ژنتیکی اهمیت دارند. برای مثال، وقتی یکی از جفت‌های دوقلوهای همسان دچار اسکیزوفرنی شود، تقریباً در نیمی از موارد جفت دیگر دچار اسکیزوفرنی نمی‌شود، هرچند می‌دانیم که آن‌ها از نظر ژنتیکی یکسان هستند. چنین تفاوت‌هایی در جفت دوقلوهای همسان، فقط با در نظر گرفتن عوامل محیطی قابل توضیح است. در واقع، پژوهش‌های ژنتیک بهترین شواهد موجود را دربارهٔ اهمیت محیط ارائه می‌کنند![۱]

افراد زیادی از شنیدن این عقیده که ژن‌ها بر رفتار تأثیر می‌گذارند به شدت آشفته می‌شوند، زیرا آن‌ها معتقدند که این گفتهٔ نظریه پردازان بدان معناست که «ژن‌ها سرنوشت را رقم می‌زنند». این سوء تعبیر رایج غالباً به گونه‌ای مؤکد از سوی افرادی ابراز می‌شود که از چگونگی عملکرد ژن‌ها آگاهی ندارند. آن‌ها ژن‌ها را «عروسک گردان‌های» اصلی تصور می‌کنند، حال آن‌که نقش واقعی ژن‌ها چیز دیگری است. آن‌ها ساختار شیمیایی هستند که تولید پروتئین یا تنظیم فعالیت سایر ژن‌ها را بر عهده دارند. واقعیت این است که ژن‌ها به شیوه‌هایی غیر مستقیم و پیچیده بر رفتار تأثیر می‌گذارند که مستلزمِ کسب درون دادهایی از فیزیولوژی بدن، محیط، جامعه و فرهنگ است. (هامر و کاپلند 1994)[۲] به عبارت دیگر ژن‌ها، در اغلب موارد رفتار را «تحت تاثیر» قرار می‌دهند. به این ترتیب، تفاوت‌های ژنتیکی می‌تواند منجر به تفاوت‌های رفتاری شود، زیرا آن‌ها مسئول کد نمودن آنزیم‌هایی هستند که توسعه و تکوین سیستم‌های حسی، عصبی و ماهیچه‌ای حیوان را تحت تأثیر خود دارند و به نوبهٔ خود رفتار حیوان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. اما این به معنای نقشی تعیین‌کننده و جبری برای ژن‌ها نیست.[۳]

ژن کنترل کنندهٔ رنگ چشم تک ژنی نمی‌باشد. می‌توان برای مثال به ژن کنترل کنندهٔ رنگ یا قد نخود فرنگی اشاره نمود.

روانشناسی رشد یا روان‌شناسی تحولی که در سال‌های گذشته با عنوان روان‌شناسی ژنتیک شناخته می‌شد؛ شاخه‌ای از علم روان‌شناسی است که به توصیف و تبیین تغییرات در طول زندگی فرد می‌پردازد و از رشته‌های مختلف زیست‌شناسی، جامعه‌شناسی، تعلیم و تربیت و پزشکی کمک می‌گیرد. اگر چه روان‌شناسی رشد به تمام مراحل زندگی انسان از تولد تا مرگ می‌پردازد، اما بر کودکی و نوجوانی تأکید دارد.

روان‌شناسان رشد در پی آن هستند تا چگونگی رشد انسان را در طول زمان تعیین کنند، برای تحقق این هدف روان‌شناسان رشد، رفتار افراد را در سنین مختلف به دقت مورد مشاهده قرار می‌دهند. از سوی دیگر روان‌شناسان رشد به تبیین رشد می‌پردازند که در آن دو الگوی عمومی و اختصاصی را مد نظر دارند. سومین هدف روان‌شناسی رشد این است که حاصل مطالعات توصیفی و تبیینی خود را در مورد رشد در جهت مثبت رشد انسان به کار بگیرد و رشد انسان‌ها را به حداکثر برساند. این جنبه کاربردی رشد خصوصاً به کودکان و نوجوانانی که به دلایلی دچار نارسایی در رشد شده‌اند، می‌پردازد.

رشد جریانی است که به صورت مراحل پیوسته ظاهر می‌شود. هر مرحله به صورت طرح و سازمان متفاوتی از تکرار جریان‌های مرحلهٔ قبل است. الگوهای قبلی را می‌توان مقدمه‌ای دانست که به عنوان جزئی از سطح رشد بعدی در می‌آیند.

روان‌شناسی رشد، علمی است که جریان تحولات و تغییرات (کمی و کیفی) جسمی، ذهنی، عاطفی، و عملکرد فرد را در طول عمر از لحظه تولد (از لحظه انعقاد نطفه) تا هنگام مرگ مطالعه می‌کند.

۱. رشد جریانی مرحله‌ای و پیوسته‌است: رشد پیوسته‌است ونه ناپیوسته. مراحلی که برای رشد اشاره می‌شود جدا از هم نیستند بلکه مانند یک خطی از یک نقطه شروع و بدون تمایز ادامه می‌یابد.
تقسیم بندی دوره‌های مختلف زندگی بر اساس نوع دیدگاه و زمینه‌های مطالعاتی در رشد صورت می‌گیرد. به طور مثال پیاژه رشد (تحول شناختی) انسان را در چهار مرحله و تا پایان ۱۶ سالگی، اریکسون رشد روانی – اجتماعی انسان را از تولد تا پایان عمر و در ۸ مرحله مطرح می‌کند.
به طور کلی و باتوجه به ویژگیهای مشترک و تکالیف یکسان انسان در دوره‌های مختلف سنی می‌توان رشد انسان را در ۹ مرحله یا دوره مطرح کرد: (سنینی که برای هر کدام از مراحل اشاره می‌شود صرفاً تقریبی است)

روانشناسی ژنتیک چیست

۲. رشد دارای الگوهای قابل پیش بینی است. (الف- قانون سری – پایی ب- قانون مرکزی- پیرامونی)
بر اساس قانون سری – پایی رشد انسان ابتدا از سر شروع و در نهایت در پا خاتمه می‌یابد. کودک تازه متولد یافته ابتدا در سر رشد می‌کند و بعد از رشد گردن می‌تواند سر خود را نگهدارد. وبعد از رشد عضلات شانه، شکم و کمر است که می‌تواند بخزد و بنشیند. آنگاه که رشد کافی در عضلات پا را کسب کرد قادر به ایستادن و سپس راه رفتن می‌شود.

۳. تفاوتهای فردی در رشد: تنوع زیادی از نظر رشدی درمیان افراد وجود دارد. این اصل به مفهوم تفاوتهای فردی در میان انسان‌ها اشاره می‌کند. همچنانکه می‌دانیم ویژگیهای ژنتیکی هر انسان منحصر به فرد می‌باشد لذا هر فرد با توجه به همان ویژگیها و تاثیر محیط می‌تواند شکل واحدی در رشد داشته باشد با اینحال برای راحتی در تحقیقات و ارائه الگو به یک سطح در رشد اشاره می‌شود که ما باید در تعمیم دهی دچار خطا نشویم، و این نکته را در نطر بگیریم همیشه یک فرد دارای ویژگیهای مخصوص به خود می‌باشد اگر چه در خیلی از ویژگیها با گروه خود مشترک باشد.
۱) نباید انتظار داشت تمام کودکان همسن، شیوه رفتار معینی داشته باشند.
۲) تفاوتهای فردی، اعتبار و مسئولیت ویژه‌ای برای هر فرد ایجاد می‌کند و به او وجود مستقل می‌بخشد.
۳) برای تربیت کودکان نمی‌توان از روش‌های مشابه استفاده کرد.

۴. رشد دارای ابعاد مختلف و فرایندی پیچیده است.
۱) رشد جسمی و حرکتی
۲) رشد روانی (شناختی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی)

۵. دوره‌های حساس در رشد: تغییرات محیط بیشترین تاثیر کمی را زمانی بر ویژگی دارند که درحال سریعترین تغییر خود باشد و کم‌ترین تاثیر در ویژگی در زمان کمتر تغییر آن است. این اصل به مفهوم وجود دوره‌های حساس در زندگی اشاره دارد، مانند رشد قد در زیر یک سال و وجود امکانات محیطی از جمله تغذیه مناسب می‌تواند در افزایش آن تاثیر داشته باشد.

۶. هرگونه وقفه‌ای که در تداوم رشد به‌وجود آید معمولاً به عوامل محیطی مربوط است:
رشد معمولاً با همان سرعتی که شروع شده پیش می‌رود. کودکانی که زود به حرف می‌آیند و یا زود به راه می‌افتند معمولاً و احتمالاً در مقابل با کودکانی که دیر به حرف می‌آیند و یا دیر به راه می‌افتند در بزرگسالی باهوش ترند.

۷. وراثت و محیط هردو در رشد تاثیر دارند: تحقیقات روانشناسان رشد نشان داده‌است که وراثت (آمادگیهای ارثی که از طریق ژن به فرزندان انتقال می‌یابد) و محیط (فراهم بودن امکانات لازم جهت افزایش توانمندیهای کودک) می‌تواند در وضعیت آینده کودک تاثیر داشته باشد.

عوامل محیطی را می‌توان به این شکل تقسیم کرد:

عوامل محیطی قبل از تولد در رشد فرد تاثیر مهمی دارد که ما به مهمترین آنها اشاره می‌کنیم.

۱. سن مادر: به طور کلی زنانی که از مراقبتهای بهداشتی، پزشکی و تغذیه مناسب برخوردار باشند، می‌توانند در هر سنی نوزادان سالمی به دنیا آورند و خود نیز سالم بمانند. اما به اعتقاد بسیاری از متخصصان بهترین زمان برای حاملگی سنین بین ۲۰ تا ۳۵ سالگی است. سنین پایینتر از ۲۰ سالگی بدلیل وزن کم و عدم رشد کافی احتمال مشکلات حاملگی، از قبیل کم خونی و مسمومیت حاملگی بیشتر است. این موضوع و خطرات ناشی از نارس بودن نوزاد، کم وزنی در سنین بالاتر از ۳۵ سالگی علی‌الخصوص بالای ۴۰ سالگی بروز اختلالات کروموزومی به ویژه سندرم داون بیشتر است.

۲. تغذیه: زنان حامله باید رژیم غذایی مناسب داشته باشند تا بتوانند هم سالم بمانند و هم فرزندانی سالم به دنیا آورند.

۳. داروها: اغلب داروها دارای تاثیرات منفی بر سلامت جنین هستند. داروهایی نظیر الکل، نیکوتین، هورمون‌ها، بعضی از پادتن‌ها، هروئین، متادون همگی در جنین تاثیرات مخربی می‌گذارد. بسیاری از نوزادانی که مادران شان در دوران حاملگی داروهای فوق را مصرف می‌کردند، علائمی از اختلالات رفتاری از خود نشان دادند.

۴. بیماری‌ها و اختلالات مادر: بیماریهای ویروسی نظیر سرخجه، آبله مرغان در دوران اولیه بارداری بسیار خطرناک است؛ و یکی از سخت‌ترین بیماریهای ویروسی در سه‌ماهه اولیه بارداری سرخجه است که ممکن است منجر به ناهنجاریهای قلبی، ناشنوایی، نابینایی و یا عقب ماندگی ذهنی نوزاد شود. اختلالات و بیماری‌های دیگر نظیر ایدز، سیفلیس، مسمومیت حاملگی نیز موجب اختلالاتی در نوزاد خواهد شد.

۵. عامل ارهاش: اگر مردی با ارهاش مثبت با زنی با ارهاش منفی ازدواج کند، چنانچه فرزندشان ارهاش مثبت داشته باشد ممکن است خون مادر در مقابل ارهاش مثبت پادتن تشکیل دهد. در بارداری بعدی این پادتن‌ها ممکن است به ارهاش مثبت خون جنین حمله کند. این تخریب ممکن است مختصر و یا گاهی باعث فلج مغزی، ناشنوایی و یا عقب ماندگی ذهنی شود. خوشبختانه این مشکل قابل کنترل است و می‌توان بعد از تولد نوزاد و با آزمایش خون آن (نمونه بند ناف) چنانچه مادری ارهاش منفی و فرزند ارهاش مثبت دارد، با تزریق آمپول روگام از تولید پادتن خون مادر جلوگیری شود.

۶. اضطراب مادر: اگر چه بین سیستم عصبی مادر و جنین هیچ ارتباطی وجود ندارد، اما حالات عاطفی مادر مانند، نفرت، ترس و اضطراب در سیستم عصبی مادر تاثیر گذاشته باعث آزادسازی بعضی از مواد شیمیایی (مانند اپی نفرین و استیل کولین) و وارد شدن آن به جریان خون می‌شود و همچنین تحت این شرایط بعضی از غدد فعال شده و مقادیر زیادی هورمون را به خون وارد می‌کنند. این تغییرات از طریق جفت به جنین منتقل می‌شود و باعث تاثیرات منفی بر جنین خواهد شد.

۱. محیط فرهنگی و اجتماعی: در هر جامعه ای سنت‌ها، باورها نگرشها و به‌طور کلی فرهنگ خاصی حاکم است. در آن فرهنگ برای اینکه فرد به عنوان عضو جامعه پذیرفته شود، خانواده و سایر اعضای جامعه تلاش می‌کنند در پرورش وی ارزشها و باورهای جامعه را لحاظ کنند و بر اساس فرهنگ حاکم بر جامعهٔ خود به تربیت فرزندان بپردازند. به‌طور مثال در بعضی از جوامع توجه به فردیت باعث تربیت افراد مستقل می‌شود و یا در بعضی دیگر از فرهنگ‌ها روح همکاری و جمع گرایی به عنوان یک اصل پذیرفته شده و رفتارهای متناسب با آن مورد توجه و تشویق قرار می‌گیرد. به نظر بسیاری از روان شناسان، فرهنگ و جامعه باعث نوعی نگرش در آموزش و پرورش شده، باعث ایجاد تبعیض در رشد شناختی کودکان و نوجوانان می‌شود. به عنوان نمونه انتظار پیشرفت در ریاضیات و مهندسی برای پسران و شغل‌های متناسب با آن و انتخاب اسباب بازی‌های متناسب با جنسیت باعث نوعی نگرش سوگرانه شده و بالطبع در رشد توانمندی‌های آنها تاثیر مستقیم می‌گذارد.

۲. محیط اقتصادی: کودکی که متولد می‌شود با توجه به وضع اقتصادی والدین از امکانات و محرک‌هایی برخوردار است. روشن است چنانچه وضعیت اقتصادی خانواده و جامعه در سطح بالایی باشد کودک و نوجوان از حداکثر امکانات محیطی، چه در محیط خانواده و چه در مدرسه برخوردار خواهد بود. این افراد به لحاظ فضای زندگی، وسایل بازی و محرک‌های مناسب جهت پرورش قوای حسی از تحریکات مناسبی برخوردار هستند.

۳. محیط خانوادگی: نوع ارتباط والدین با همدیگر و همچنین چگونگی تعامل آنها با فرزندان می‌تواند در چگونگی شکل گیری شخصیت تاثیر بسزایی داشته باشد. یکی از بحث‌های مهم در روان‌شناسی رشد کودک و نوجوان، نحوه ارتباط والدین است. به طوری که در اکثر نظریه‌های رشد کودک و نوجوان، به اهمیت رفتار والدین توجه شده‌است. رفتار والدین با فرزندان چه خشن و چه محبت آمیز، چه منع کننده باشد و چه او را آزاد بگذارند غالباً مطابق الگوی فرهنگی خاص که در آن جامعه قرار دارد انجام می‌گیرد. عواملی متعددی در محیط خانوادگی می‌تواند در رشد کودک و نوجوان تاثیر بسزایی داشته باشد که اهم آن عبارتند از:

عوامل اشاره شده در رشد کودک و نوجوان بسیار با اهمیت می‌باشد. خانواده‌ای که از لحاظ اقتصادی در سطح مطلوبی باشد، والدینی که از تحصیلات بالایی برخوردار باشند، نگاه مسئولیت پذیر در والدین، پذیرش بدون قید و شرط بدون توجه به ناتوانیهای فرزند و… محیط مطلوبی را برای رشد همه‌جانبه کودک و نوجوان ایجاد می‌کند.
در زمینه ارتباط صحیح والدین و کودک کتابهای بسیار مفیدی نوشته شده که غالباً ترجمه می باشد. اما یکی از کتابهای بسیار مفید در این زمینه کتاب « نگران بچه؛ روش های روانشناختی رفتار با کودک » نوشته دکتر احمد اسماعیل زاده برزی است.

4- همسالان

۵- مدرسه

یادگیری کودکان اغلب از طریق تقلید کردن از رفتار بزرگسالان صورت می گیرد و آنان ابتدا یادگیری را با تقلید شروع می کنند.در این دوره ی سنی، سرعت بسیار زیادی در رشد زبان کودکان وجود دارد.

کودکان در این دوره ی سنی ، روزانه حدود 50 کلمه جدید یادمی گیرند و کلمات بسیار زیادی را می فهمند.

درواقع فهم آنان در پایان 3 سالگی، بیشتر از صحبت کردنشان است. کودکان ممکن است در 3 سالگی، صحبت کنند ولی مطمئنا تعداد کلماتی که یادگرفته اند بیشتر از آنی است که بیان می کنند.

آنان در 3 سالگی بیش از 1200 کلمه به کار می گیرند و با آن کلمات صحبت می کنند.در 5 سالگی آنان بین 5000 تا 6000 کلمه بکار می گیرند.در طی این دوره، جملات کودکان به مرور پیچیده تر می شود و در جمله به تدریج کلمات بیشتری به کار می برند. در صحبت کردن نیز نسبت به قبل که دو یا سه کلمه را به کار می گرفتند، لغات بیشتری را به کار می گیرند و به طور متوسط بیش از چند لغت بکار می گیرند، آنان اکثرا با صدای بلند با خودشان صحبت می کنند و کلماتی را که شنیده اند به کار می گیرند و در عین حال تلاش می کنند تا رفتار خودشان را کنترل نمایند.

در این سن کودکان بسیار سؤال می پرسند و هدف آنان از این پرسش ها یا ارضای کنجکاوی است و یا اینکه به دلیل به دست آوردن توجه بزرگسالان است.

در این سن آنان رابطه های ساده مفاهیم، مهارت ها و کارهای روزمره و… را می فهمند و به خاطر می سپارند و اکثرا به تقلید از بزرگسالان؛ خودشان آن کارها را انجام می دهند.

آنان در این سن، مفهوم های خاص مثل: بالا و پایین، رو و زیر، این طرف و آن طرف و… را می فهمند و درک می کنند و در صحبت های روزمره از آن ها به فراخور موضوع استفاده می کنند. مفاهیم زمانی، مثل: امروز، دیروز و فردا ، مفاهیم مکانی مانند: خانه و بیرون از خانه و مغازه ها و پارک را درک می کنند و این توانایی را دارند تا اشیاء را طبقه بندی کنند ، مثل: غذاها، حیوانات و گل ها.

روانشناسی رشد یا روان‌شناسی تحولی که در سال‌های گذشته با عنوان روان‌شناسی ژنتیک شناخته می‌شد؛ شاخه‌ای از علم روان‌شناسی است که به توصیف و تبیین تغییرات در طول زندگی فرد می‌پردازد و از رشته‌های مختلف زیست‌شناسی، جامعه‌شناسی، تعلیم و تربیت و پزشکی کمک می‌گیرد. اگر چه روان‌شناسی رشد به تمام مراحل زندگی انسان از تولد تا مرگ می‌پردازد، اما بر کودکی و نوجوانی تأکید دارد.

روان‌شناسان رشد در پی آن هستند تا چگونگی رشد انسان را در طول زمان تعیین کنند، برای تحقق این هدف روان‌شناسان رشد، رفتار افراد را در سنین مختلف به دقت مورد مشاهده قرار می‌دهند. از سوی دیگر روان‌شناسان رشد به تبیین رشد می‌پردازند که در آن دو الگوی عمومی و اختصاصی را مد نظر دارند. سومین هدف روان‌شناسی رشد این است که حاصل مطالعات توصیفی و تبیینی خود را در مورد رشد در جهت مثبت رشد انسان به کار بگیرد و رشد انسان‌ها را به حداکثر برساند. این جنبه کاربردی رشد خصوصاً به کودکان و نوجوانانی که به دلایلی دچار نارسایی در رشد شده‌اند، می‌پردازد.

رشد جریانی است که به صورت مراحل پیوسته ظاهر می‌شود. هر مرحله به صورت طرح و سازمان متفاوتی از تکرار جریان‌های مرحلهٔ قبل است. الگوهای قبلی را می‌توان مقدمه‌ای دانست که به عنوان جزئی از سطح رشد بعدی در می‌آیند.

روان‌شناسی رشد، علمی است که جریان تحولات و تغییرات (کمی و کیفی) جسمی، ذهنی، عاطفی، و عملکرد فرد را در طول عمر از لحظه تولد (از لحظه انعقاد نطفه) تا هنگام مرگ مطالعه می‌کند.

۱. رشد جریانی مرحله‌ای و پیوسته‌است: رشد پیوسته‌است ونه ناپیوسته. مراحلی که برای رشد اشاره می‌شود جدا از هم نیستند بلکه مانند یک خطی از یک نقطه شروع و بدون تمایز ادامه می‌یابد.
تقسیم بندی دوره‌های مختلف زندگی بر اساس نوع دیدگاه و زمینه‌های مطالعاتی در رشد صورت می‌گیرد. به طور مثال پیاژه رشد (تحول شناختی) انسان را در چهار مرحله و تا پایان ۱۶ سالگی، اریکسون رشد روانی – اجتماعی انسان را از تولد تا پایان عمر و در ۸ مرحله مطرح می‌کند.
به طور کلی و باتوجه به ویژگیهای مشترک و تکالیف یکسان انسان در دوره‌های مختلف سنی می‌توان رشد انسان را در ۹ مرحله یا دوره مطرح کرد: (سنینی که برای هر کدام از مراحل اشاره می‌شود صرفاً تقریبی است)

روانشناسی ژنتیک چیست

۲. رشد دارای الگوهای قابل پیش بینی است. (الف- قانون سری – پایی ب- قانون مرکزی- پیرامونی)
بر اساس قانون سری – پایی رشد انسان ابتدا از سر شروع و در نهایت در پا خاتمه می‌یابد. کودک تازه متولد یافته ابتدا در سر رشد می‌کند و بعد از رشد گردن می‌تواند سر خود را نگهدارد. وبعد از رشد عضلات شانه، شکم و کمر است که می‌تواند بخزد و بنشیند. آنگاه که رشد کافی در عضلات پا را کسب کرد قادر به ایستادن و سپس راه رفتن می‌شود.

۳. تفاوتهای فردی در رشد: تنوع زیادی از نظر رشدی درمیان افراد وجود دارد. این اصل به مفهوم تفاوتهای فردی در میان انسان‌ها اشاره می‌کند. همچنانکه می‌دانیم ویژگیهای ژنتیکی هر انسان منحصر به فرد می‌باشد لذا هر فرد با توجه به همان ویژگیها و تاثیر محیط می‌تواند شکل واحدی در رشد داشته باشد با اینحال برای راحتی در تحقیقات و ارائه الگو به یک سطح در رشد اشاره می‌شود که ما باید در تعمیم دهی دچار خطا نشویم، و این نکته را در نطر بگیریم همیشه یک فرد دارای ویژگیهای مخصوص به خود می‌باشد اگر چه در خیلی از ویژگیها با گروه خود مشترک باشد.
۱) نباید انتظار داشت تمام کودکان همسن، شیوه رفتار معینی داشته باشند.
۲) تفاوتهای فردی، اعتبار و مسئولیت ویژه‌ای برای هر فرد ایجاد می‌کند و به او وجود مستقل می‌بخشد.
۳) برای تربیت کودکان نمی‌توان از روش‌های مشابه استفاده کرد.

۴. رشد دارای ابعاد مختلف و فرایندی پیچیده است.
۱) رشد جسمی و حرکتی
۲) رشد روانی (شناختی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی)

۵. دوره‌های حساس در رشد: تغییرات محیط بیشترین تاثیر کمی را زمانی بر ویژگی دارند که درحال سریعترین تغییر خود باشد و کم‌ترین تاثیر در ویژگی در زمان کمتر تغییر آن است. این اصل به مفهوم وجود دوره‌های حساس در زندگی اشاره دارد، مانند رشد قد در زیر یک سال و وجود امکانات محیطی از جمله تغذیه مناسب می‌تواند در افزایش آن تاثیر داشته باشد.

۶. هرگونه وقفه‌ای که در تداوم رشد به‌وجود آید معمولاً به عوامل محیطی مربوط است:
رشد معمولاً با همان سرعتی که شروع شده پیش می‌رود. کودکانی که زود به حرف می‌آیند و یا زود به راه می‌افتند معمولاً و احتمالاً در مقابل با کودکانی که دیر به حرف می‌آیند و یا دیر به راه می‌افتند در بزرگسالی باهوش ترند.

۷. وراثت و محیط هردو در رشد تاثیر دارند: تحقیقات روانشناسان رشد نشان داده‌است که وراثت (آمادگیهای ارثی که از طریق ژن به فرزندان انتقال می‌یابد) و محیط (فراهم بودن امکانات لازم جهت افزایش توانمندیهای کودک) می‌تواند در وضعیت آینده کودک تاثیر داشته باشد.

عوامل محیطی را می‌توان به این شکل تقسیم کرد:

عوامل محیطی قبل از تولد در رشد فرد تاثیر مهمی دارد که ما به مهمترین آنها اشاره می‌کنیم.

۱. سن مادر: به طور کلی زنانی که از مراقبتهای بهداشتی، پزشکی و تغذیه مناسب برخوردار باشند، می‌توانند در هر سنی نوزادان سالمی به دنیا آورند و خود نیز سالم بمانند. اما به اعتقاد بسیاری از متخصصان بهترین زمان برای حاملگی سنین بین ۲۰ تا ۳۵ سالگی است. سنین پایینتر از ۲۰ سالگی بدلیل وزن کم و عدم رشد کافی احتمال مشکلات حاملگی، از قبیل کم خونی و مسمومیت حاملگی بیشتر است. این موضوع و خطرات ناشی از نارس بودن نوزاد، کم وزنی در سنین بالاتر از ۳۵ سالگی علی‌الخصوص بالای ۴۰ سالگی بروز اختلالات کروموزومی به ویژه سندرم داون بیشتر است.

۲. تغذیه: زنان حامله باید رژیم غذایی مناسب داشته باشند تا بتوانند هم سالم بمانند و هم فرزندانی سالم به دنیا آورند.

۳. داروها: اغلب داروها دارای تاثیرات منفی بر سلامت جنین هستند. داروهایی نظیر الکل، نیکوتین، هورمون‌ها، بعضی از پادتن‌ها، هروئین، متادون همگی در جنین تاثیرات مخربی می‌گذارد. بسیاری از نوزادانی که مادران شان در دوران حاملگی داروهای فوق را مصرف می‌کردند، علائمی از اختلالات رفتاری از خود نشان دادند.

۴. بیماری‌ها و اختلالات مادر: بیماریهای ویروسی نظیر سرخجه، آبله مرغان در دوران اولیه بارداری بسیار خطرناک است؛ و یکی از سخت‌ترین بیماریهای ویروسی در سه‌ماهه اولیه بارداری سرخجه است که ممکن است منجر به ناهنجاریهای قلبی، ناشنوایی، نابینایی و یا عقب ماندگی ذهنی نوزاد شود. اختلالات و بیماری‌های دیگر نظیر ایدز، سیفلیس، مسمومیت حاملگی نیز موجب اختلالاتی در نوزاد خواهد شد.

۵. عامل ارهاش: اگر مردی با ارهاش مثبت با زنی با ارهاش منفی ازدواج کند، چنانچه فرزندشان ارهاش مثبت داشته باشد ممکن است خون مادر در مقابل ارهاش مثبت پادتن تشکیل دهد. در بارداری بعدی این پادتن‌ها ممکن است به ارهاش مثبت خون جنین حمله کند. این تخریب ممکن است مختصر و یا گاهی باعث فلج مغزی، ناشنوایی و یا عقب ماندگی ذهنی شود. خوشبختانه این مشکل قابل کنترل است و می‌توان بعد از تولد نوزاد و با آزمایش خون آن (نمونه بند ناف) چنانچه مادری ارهاش منفی و فرزند ارهاش مثبت دارد، با تزریق آمپول روگام از تولید پادتن خون مادر جلوگیری شود.

۶. اضطراب مادر: اگر چه بین سیستم عصبی مادر و جنین هیچ ارتباطی وجود ندارد، اما حالات عاطفی مادر مانند، نفرت، ترس و اضطراب در سیستم عصبی مادر تاثیر گذاشته باعث آزادسازی بعضی از مواد شیمیایی (مانند اپی نفرین و استیل کولین) و وارد شدن آن به جریان خون می‌شود و همچنین تحت این شرایط بعضی از غدد فعال شده و مقادیر زیادی هورمون را به خون وارد می‌کنند. این تغییرات از طریق جفت به جنین منتقل می‌شود و باعث تاثیرات منفی بر جنین خواهد شد.

۱. محیط فرهنگی و اجتماعی: در هر جامعه ای سنت‌ها، باورها نگرشها و به‌طور کلی فرهنگ خاصی حاکم است. در آن فرهنگ برای اینکه فرد به عنوان عضو جامعه پذیرفته شود، خانواده و سایر اعضای جامعه تلاش می‌کنند در پرورش وی ارزشها و باورهای جامعه را لحاظ کنند و بر اساس فرهنگ حاکم بر جامعهٔ خود به تربیت فرزندان بپردازند. به‌طور مثال در بعضی از جوامع توجه به فردیت باعث تربیت افراد مستقل می‌شود و یا در بعضی دیگر از فرهنگ‌ها روح همکاری و جمع گرایی به عنوان یک اصل پذیرفته شده و رفتارهای متناسب با آن مورد توجه و تشویق قرار می‌گیرد. به نظر بسیاری از روان شناسان، فرهنگ و جامعه باعث نوعی نگرش در آموزش و پرورش شده، باعث ایجاد تبعیض در رشد شناختی کودکان و نوجوانان می‌شود. به عنوان نمونه انتظار پیشرفت در ریاضیات و مهندسی برای پسران و شغل‌های متناسب با آن و انتخاب اسباب بازی‌های متناسب با جنسیت باعث نوعی نگرش سوگرانه شده و بالطبع در رشد توانمندی‌های آنها تاثیر مستقیم می‌گذارد.

۲. محیط اقتصادی: کودکی که متولد می‌شود با توجه به وضع اقتصادی والدین از امکانات و محرک‌هایی برخوردار است. روشن است چنانچه وضعیت اقتصادی خانواده و جامعه در سطح بالایی باشد کودک و نوجوان از حداکثر امکانات محیطی، چه در محیط خانواده و چه در مدرسه برخوردار خواهد بود. این افراد به لحاظ فضای زندگی، وسایل بازی و محرک‌های مناسب جهت پرورش قوای حسی از تحریکات مناسبی برخوردار هستند.

۳. محیط خانوادگی: نوع ارتباط والدین با همدیگر و همچنین چگونگی تعامل آنها با فرزندان می‌تواند در چگونگی شکل گیری شخصیت تاثیر بسزایی داشته باشد. یکی از بحث‌های مهم در روان‌شناسی رشد کودک و نوجوان، نحوه ارتباط والدین است. به طوری که در اکثر نظریه‌های رشد کودک و نوجوان، به اهمیت رفتار والدین توجه شده‌است. رفتار والدین با فرزندان چه خشن و چه محبت آمیز، چه منع کننده باشد و چه او را آزاد بگذارند غالباً مطابق الگوی فرهنگی خاص که در آن جامعه قرار دارد انجام می‌گیرد. عواملی متعددی در محیط خانوادگی می‌تواند در رشد کودک و نوجوان تاثیر بسزایی داشته باشد که اهم آن عبارتند از:

عوامل اشاره شده در رشد کودک و نوجوان بسیار با اهمیت می‌باشد. خانواده‌ای که از لحاظ اقتصادی در سطح مطلوبی باشد، والدینی که از تحصیلات بالایی برخوردار باشند، نگاه مسئولیت پذیر در والدین، پذیرش بدون قید و شرط بدون توجه به ناتوانیهای فرزند و… محیط مطلوبی را برای رشد همه‌جانبه کودک و نوجوان ایجاد می‌کند.
در زمینه ارتباط صحیح والدین و کودک کتابهای بسیار مفیدی نوشته شده که غالباً ترجمه می باشد. اما یکی از کتابهای بسیار مفید در این زمینه کتاب « نگران بچه؛ روش های روانشناختی رفتار با کودک » نوشته دکتر احمد اسماعیل زاده برزی است.

4- همسالان

۵- مدرسه

یادگیری کودکان اغلب از طریق تقلید کردن از رفتار بزرگسالان صورت می گیرد و آنان ابتدا یادگیری را با تقلید شروع می کنند.در این دوره ی سنی، سرعت بسیار زیادی در رشد زبان کودکان وجود دارد.

کودکان در این دوره ی سنی ، روزانه حدود 50 کلمه جدید یادمی گیرند و کلمات بسیار زیادی را می فهمند.

درواقع فهم آنان در پایان 3 سالگی، بیشتر از صحبت کردنشان است. کودکان ممکن است در 3 سالگی، صحبت کنند ولی مطمئنا تعداد کلماتی که یادگرفته اند بیشتر از آنی است که بیان می کنند.

آنان در 3 سالگی بیش از 1200 کلمه به کار می گیرند و با آن کلمات صحبت می کنند.در 5 سالگی آنان بین 5000 تا 6000 کلمه بکار می گیرند.در طی این دوره، جملات کودکان به مرور پیچیده تر می شود و در جمله به تدریج کلمات بیشتری به کار می برند. در صحبت کردن نیز نسبت به قبل که دو یا سه کلمه را به کار می گرفتند، لغات بیشتری را به کار می گیرند و به طور متوسط بیش از چند لغت بکار می گیرند، آنان اکثرا با صدای بلند با خودشان صحبت می کنند و کلماتی را که شنیده اند به کار می گیرند و در عین حال تلاش می کنند تا رفتار خودشان را کنترل نمایند.

در این سن کودکان بسیار سؤال می پرسند و هدف آنان از این پرسش ها یا ارضای کنجکاوی است و یا اینکه به دلیل به دست آوردن توجه بزرگسالان است.

در این سن آنان رابطه های ساده مفاهیم، مهارت ها و کارهای روزمره و… را می فهمند و به خاطر می سپارند و اکثرا به تقلید از بزرگسالان؛ خودشان آن کارها را انجام می دهند.

آنان در این سن، مفهوم های خاص مثل: بالا و پایین، رو و زیر، این طرف و آن طرف و… را می فهمند و درک می کنند و در صحبت های روزمره از آن ها به فراخور موضوع استفاده می کنند. مفاهیم زمانی، مثل: امروز، دیروز و فردا ، مفاهیم مکانی مانند: خانه و بیرون از خانه و مغازه ها و پارک را درک می کنند و این توانایی را دارند تا اشیاء را طبقه بندی کنند ، مثل: غذاها، حیوانات و گل ها.

روانشناسی رشد یا روان‌شناسی تحولی که در سال‌های گذشته با عنوان روان‌شناسی ژنتیک شناخته می‌شد؛ شاخه‌ای از علم روان‌شناسی است که به توصیف و تبیین تغییرات در طول زندگی فرد می‌پردازد و از رشته‌های مختلف زیست‌شناسی، جامعه‌شناسی، تعلیم و تربیت و پزشکی کمک می‌گیرد. اگر چه روان‌شناسی رشد به تمام مراحل زندگی انسان از تولد تا مرگ می‌پردازد، اما بر کودکی و نوجوانی تأکید دارد.

روان‌شناسان رشد در پی آن هستند تا چگونگی رشد انسان را در طول زمان تعیین کنند، برای تحقق این هدف روان‌شناسان رشد، رفتار افراد را در سنین مختلف به دقت مورد مشاهده قرار می‌دهند. از سوی دیگر روان‌شناسان رشد به تبیین رشد می‌پردازند که در آن دو الگوی عمومی و اختصاصی را مد نظر دارند. سومین هدف روان‌شناسی رشد این است که حاصل مطالعات توصیفی و تبیینی خود را در مورد رشد در جهت مثبت رشد انسان به کار بگیرد و رشد انسان‌ها را به حداکثر برساند. این جنبه کاربردی رشد خصوصاً به کودکان و نوجوانانی که به دلایلی دچار نارسایی در رشد شده‌اند، می‌پردازد.

رشد جریانی است که به صورت مراحل پیوسته ظاهر می‌شود. هر مرحله به صورت طرح و سازمان متفاوتی از تکرار جریان‌های مرحلهٔ قبل است. الگوهای قبلی را می‌توان مقدمه‌ای دانست که به عنوان جزئی از سطح رشد بعدی در می‌آیند.

روان‌شناسی رشد، علمی است که جریان تحولات و تغییرات (کمی و کیفی) جسمی، ذهنی، عاطفی، و عملکرد فرد را در طول عمر از لحظه تولد (از لحظه انعقاد نطفه) تا هنگام مرگ مطالعه می‌کند.

۱. رشد جریانی مرحله‌ای و پیوسته‌است: رشد پیوسته‌است ونه ناپیوسته. مراحلی که برای رشد اشاره می‌شود جدا از هم نیستند بلکه مانند یک خطی از یک نقطه شروع و بدون تمایز ادامه می‌یابد.
تقسیم بندی دوره‌های مختلف زندگی بر اساس نوع دیدگاه و زمینه‌های مطالعاتی در رشد صورت می‌گیرد. به طور مثال پیاژه رشد (تحول شناختی) انسان را در چهار مرحله و تا پایان ۱۶ سالگی، اریکسون رشد روانی – اجتماعی انسان را از تولد تا پایان عمر و در ۸ مرحله مطرح می‌کند.
به طور کلی و باتوجه به ویژگیهای مشترک و تکالیف یکسان انسان در دوره‌های مختلف سنی می‌توان رشد انسان را در ۹ مرحله یا دوره مطرح کرد: (سنینی که برای هر کدام از مراحل اشاره می‌شود صرفاً تقریبی است)

روانشناسی ژنتیک چیست

۲. رشد دارای الگوهای قابل پیش بینی است. (الف- قانون سری – پایی ب- قانون مرکزی- پیرامونی)
بر اساس قانون سری – پایی رشد انسان ابتدا از سر شروع و در نهایت در پا خاتمه می‌یابد. کودک تازه متولد یافته ابتدا در سر رشد می‌کند و بعد از رشد گردن می‌تواند سر خود را نگهدارد. وبعد از رشد عضلات شانه، شکم و کمر است که می‌تواند بخزد و بنشیند. آنگاه که رشد کافی در عضلات پا را کسب کرد قادر به ایستادن و سپس راه رفتن می‌شود.

۳. تفاوتهای فردی در رشد: تنوع زیادی از نظر رشدی درمیان افراد وجود دارد. این اصل به مفهوم تفاوتهای فردی در میان انسان‌ها اشاره می‌کند. همچنانکه می‌دانیم ویژگیهای ژنتیکی هر انسان منحصر به فرد می‌باشد لذا هر فرد با توجه به همان ویژگیها و تاثیر محیط می‌تواند شکل واحدی در رشد داشته باشد با اینحال برای راحتی در تحقیقات و ارائه الگو به یک سطح در رشد اشاره می‌شود که ما باید در تعمیم دهی دچار خطا نشویم، و این نکته را در نطر بگیریم همیشه یک فرد دارای ویژگیهای مخصوص به خود می‌باشد اگر چه در خیلی از ویژگیها با گروه خود مشترک باشد.
۱) نباید انتظار داشت تمام کودکان همسن، شیوه رفتار معینی داشته باشند.
۲) تفاوتهای فردی، اعتبار و مسئولیت ویژه‌ای برای هر فرد ایجاد می‌کند و به او وجود مستقل می‌بخشد.
۳) برای تربیت کودکان نمی‌توان از روش‌های مشابه استفاده کرد.

۴. رشد دارای ابعاد مختلف و فرایندی پیچیده است.
۱) رشد جسمی و حرکتی
۲) رشد روانی (شناختی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی)

۵. دوره‌های حساس در رشد: تغییرات محیط بیشترین تاثیر کمی را زمانی بر ویژگی دارند که درحال سریعترین تغییر خود باشد و کم‌ترین تاثیر در ویژگی در زمان کمتر تغییر آن است. این اصل به مفهوم وجود دوره‌های حساس در زندگی اشاره دارد، مانند رشد قد در زیر یک سال و وجود امکانات محیطی از جمله تغذیه مناسب می‌تواند در افزایش آن تاثیر داشته باشد.

۶. هرگونه وقفه‌ای که در تداوم رشد به‌وجود آید معمولاً به عوامل محیطی مربوط است:
رشد معمولاً با همان سرعتی که شروع شده پیش می‌رود. کودکانی که زود به حرف می‌آیند و یا زود به راه می‌افتند معمولاً و احتمالاً در مقابل با کودکانی که دیر به حرف می‌آیند و یا دیر به راه می‌افتند در بزرگسالی باهوش ترند.

۷. وراثت و محیط هردو در رشد تاثیر دارند: تحقیقات روانشناسان رشد نشان داده‌است که وراثت (آمادگیهای ارثی که از طریق ژن به فرزندان انتقال می‌یابد) و محیط (فراهم بودن امکانات لازم جهت افزایش توانمندیهای کودک) می‌تواند در وضعیت آینده کودک تاثیر داشته باشد.

عوامل محیطی را می‌توان به این شکل تقسیم کرد:

عوامل محیطی قبل از تولد در رشد فرد تاثیر مهمی دارد که ما به مهمترین آنها اشاره می‌کنیم.

۱. سن مادر: به طور کلی زنانی که از مراقبتهای بهداشتی، پزشکی و تغذیه مناسب برخوردار باشند، می‌توانند در هر سنی نوزادان سالمی به دنیا آورند و خود نیز سالم بمانند. اما به اعتقاد بسیاری از متخصصان بهترین زمان برای حاملگی سنین بین ۲۰ تا ۳۵ سالگی است. سنین پایینتر از ۲۰ سالگی بدلیل وزن کم و عدم رشد کافی احتمال مشکلات حاملگی، از قبیل کم خونی و مسمومیت حاملگی بیشتر است. این موضوع و خطرات ناشی از نارس بودن نوزاد، کم وزنی در سنین بالاتر از ۳۵ سالگی علی‌الخصوص بالای ۴۰ سالگی بروز اختلالات کروموزومی به ویژه سندرم داون بیشتر است.

۲. تغذیه: زنان حامله باید رژیم غذایی مناسب داشته باشند تا بتوانند هم سالم بمانند و هم فرزندانی سالم به دنیا آورند.

۳. داروها: اغلب داروها دارای تاثیرات منفی بر سلامت جنین هستند. داروهایی نظیر الکل، نیکوتین، هورمون‌ها، بعضی از پادتن‌ها، هروئین، متادون همگی در جنین تاثیرات مخربی می‌گذارد. بسیاری از نوزادانی که مادران شان در دوران حاملگی داروهای فوق را مصرف می‌کردند، علائمی از اختلالات رفتاری از خود نشان دادند.

۴. بیماری‌ها و اختلالات مادر: بیماریهای ویروسی نظیر سرخجه، آبله مرغان در دوران اولیه بارداری بسیار خطرناک است؛ و یکی از سخت‌ترین بیماریهای ویروسی در سه‌ماهه اولیه بارداری سرخجه است که ممکن است منجر به ناهنجاریهای قلبی، ناشنوایی، نابینایی و یا عقب ماندگی ذهنی نوزاد شود. اختلالات و بیماری‌های دیگر نظیر ایدز، سیفلیس، مسمومیت حاملگی نیز موجب اختلالاتی در نوزاد خواهد شد.

۵. عامل ارهاش: اگر مردی با ارهاش مثبت با زنی با ارهاش منفی ازدواج کند، چنانچه فرزندشان ارهاش مثبت داشته باشد ممکن است خون مادر در مقابل ارهاش مثبت پادتن تشکیل دهد. در بارداری بعدی این پادتن‌ها ممکن است به ارهاش مثبت خون جنین حمله کند. این تخریب ممکن است مختصر و یا گاهی باعث فلج مغزی، ناشنوایی و یا عقب ماندگی ذهنی شود. خوشبختانه این مشکل قابل کنترل است و می‌توان بعد از تولد نوزاد و با آزمایش خون آن (نمونه بند ناف) چنانچه مادری ارهاش منفی و فرزند ارهاش مثبت دارد، با تزریق آمپول روگام از تولید پادتن خون مادر جلوگیری شود.

۶. اضطراب مادر: اگر چه بین سیستم عصبی مادر و جنین هیچ ارتباطی وجود ندارد، اما حالات عاطفی مادر مانند، نفرت، ترس و اضطراب در سیستم عصبی مادر تاثیر گذاشته باعث آزادسازی بعضی از مواد شیمیایی (مانند اپی نفرین و استیل کولین) و وارد شدن آن به جریان خون می‌شود و همچنین تحت این شرایط بعضی از غدد فعال شده و مقادیر زیادی هورمون را به خون وارد می‌کنند. این تغییرات از طریق جفت به جنین منتقل می‌شود و باعث تاثیرات منفی بر جنین خواهد شد.

۱. محیط فرهنگی و اجتماعی: در هر جامعه ای سنت‌ها، باورها نگرشها و به‌طور کلی فرهنگ خاصی حاکم است. در آن فرهنگ برای اینکه فرد به عنوان عضو جامعه پذیرفته شود، خانواده و سایر اعضای جامعه تلاش می‌کنند در پرورش وی ارزشها و باورهای جامعه را لحاظ کنند و بر اساس فرهنگ حاکم بر جامعهٔ خود به تربیت فرزندان بپردازند. به‌طور مثال در بعضی از جوامع توجه به فردیت باعث تربیت افراد مستقل می‌شود و یا در بعضی دیگر از فرهنگ‌ها روح همکاری و جمع گرایی به عنوان یک اصل پذیرفته شده و رفتارهای متناسب با آن مورد توجه و تشویق قرار می‌گیرد. به نظر بسیاری از روان شناسان، فرهنگ و جامعه باعث نوعی نگرش در آموزش و پرورش شده، باعث ایجاد تبعیض در رشد شناختی کودکان و نوجوانان می‌شود. به عنوان نمونه انتظار پیشرفت در ریاضیات و مهندسی برای پسران و شغل‌های متناسب با آن و انتخاب اسباب بازی‌های متناسب با جنسیت باعث نوعی نگرش سوگرانه شده و بالطبع در رشد توانمندی‌های آنها تاثیر مستقیم می‌گذارد.

۲. محیط اقتصادی: کودکی که متولد می‌شود با توجه به وضع اقتصادی والدین از امکانات و محرک‌هایی برخوردار است. روشن است چنانچه وضعیت اقتصادی خانواده و جامعه در سطح بالایی باشد کودک و نوجوان از حداکثر امکانات محیطی، چه در محیط خانواده و چه در مدرسه برخوردار خواهد بود. این افراد به لحاظ فضای زندگی، وسایل بازی و محرک‌های مناسب جهت پرورش قوای حسی از تحریکات مناسبی برخوردار هستند.

۳. محیط خانوادگی: نوع ارتباط والدین با همدیگر و همچنین چگونگی تعامل آنها با فرزندان می‌تواند در چگونگی شکل گیری شخصیت تاثیر بسزایی داشته باشد. یکی از بحث‌های مهم در روان‌شناسی رشد کودک و نوجوان، نحوه ارتباط والدین است. به طوری که در اکثر نظریه‌های رشد کودک و نوجوان، به اهمیت رفتار والدین توجه شده‌است. رفتار والدین با فرزندان چه خشن و چه محبت آمیز، چه منع کننده باشد و چه او را آزاد بگذارند غالباً مطابق الگوی فرهنگی خاص که در آن جامعه قرار دارد انجام می‌گیرد. عواملی متعددی در محیط خانوادگی می‌تواند در رشد کودک و نوجوان تاثیر بسزایی داشته باشد که اهم آن عبارتند از:

عوامل اشاره شده در رشد کودک و نوجوان بسیار با اهمیت می‌باشد. خانواده‌ای که از لحاظ اقتصادی در سطح مطلوبی باشد، والدینی که از تحصیلات بالایی برخوردار باشند، نگاه مسئولیت پذیر در والدین، پذیرش بدون قید و شرط بدون توجه به ناتوانیهای فرزند و… محیط مطلوبی را برای رشد همه‌جانبه کودک و نوجوان ایجاد می‌کند.
در زمینه ارتباط صحیح والدین و کودک کتابهای بسیار مفیدی نوشته شده که غالباً ترجمه می باشد. اما یکی از کتابهای بسیار مفید در این زمینه کتاب « نگران بچه؛ روش های روانشناختی رفتار با کودک » نوشته دکتر احمد اسماعیل زاده برزی است.

4- همسالان

۵- مدرسه

یادگیری کودکان اغلب از طریق تقلید کردن از رفتار بزرگسالان صورت می گیرد و آنان ابتدا یادگیری را با تقلید شروع می کنند.در این دوره ی سنی، سرعت بسیار زیادی در رشد زبان کودکان وجود دارد.

کودکان در این دوره ی سنی ، روزانه حدود 50 کلمه جدید یادمی گیرند و کلمات بسیار زیادی را می فهمند.

درواقع فهم آنان در پایان 3 سالگی، بیشتر از صحبت کردنشان است. کودکان ممکن است در 3 سالگی، صحبت کنند ولی مطمئنا تعداد کلماتی که یادگرفته اند بیشتر از آنی است که بیان می کنند.

آنان در 3 سالگی بیش از 1200 کلمه به کار می گیرند و با آن کلمات صحبت می کنند.در 5 سالگی آنان بین 5000 تا 6000 کلمه بکار می گیرند.در طی این دوره، جملات کودکان به مرور پیچیده تر می شود و در جمله به تدریج کلمات بیشتری به کار می برند. در صحبت کردن نیز نسبت به قبل که دو یا سه کلمه را به کار می گرفتند، لغات بیشتری را به کار می گیرند و به طور متوسط بیش از چند لغت بکار می گیرند، آنان اکثرا با صدای بلند با خودشان صحبت می کنند و کلماتی را که شنیده اند به کار می گیرند و در عین حال تلاش می کنند تا رفتار خودشان را کنترل نمایند.

در این سن کودکان بسیار سؤال می پرسند و هدف آنان از این پرسش ها یا ارضای کنجکاوی است و یا اینکه به دلیل به دست آوردن توجه بزرگسالان است.

در این سن آنان رابطه های ساده مفاهیم، مهارت ها و کارهای روزمره و… را می فهمند و به خاطر می سپارند و اکثرا به تقلید از بزرگسالان؛ خودشان آن کارها را انجام می دهند.

آنان در این سن، مفهوم های خاص مثل: بالا و پایین، رو و زیر، این طرف و آن طرف و… را می فهمند و درک می کنند و در صحبت های روزمره از آن ها به فراخور موضوع استفاده می کنند. مفاهیم زمانی، مثل: امروز، دیروز و فردا ، مفاهیم مکانی مانند: خانه و بیرون از خانه و مغازه ها و پارک را درک می کنند و این توانایی را دارند تا اشیاء را طبقه بندی کنند ، مثل: غذاها، حیوانات و گل ها.

روانشناسی رشد یا روان‌شناسی تحولی که در سال‌های گذشته با عنوان روان‌شناسی ژنتیک شناخته می‌شد؛ شاخه‌ای از علم روان‌شناسی است که به توصیف و تبیین تغییرات در طول زندگی فرد می‌پردازد و از رشته‌های مختلف زیست‌شناسی، جامعه‌شناسی، تعلیم و تربیت و پزشکی کمک می‌گیرد. اگر چه روان‌شناسی رشد به تمام مراحل زندگی انسان از تولد تا مرگ می‌پردازد، اما بر کودکی و نوجوانی تأکید دارد.

روان‌شناسان رشد در پی آن هستند تا چگونگی رشد انسان را در طول زمان تعیین کنند، برای تحقق این هدف روان‌شناسان رشد، رفتار افراد را در سنین مختلف به دقت مورد مشاهده قرار می‌دهند. از سوی دیگر روان‌شناسان رشد به تبیین رشد می‌پردازند که در آن دو الگوی عمومی و اختصاصی را مد نظر دارند. سومین هدف روان‌شناسی رشد این است که حاصل مطالعات توصیفی و تبیینی خود را در مورد رشد در جهت مثبت رشد انسان به کار بگیرد و رشد انسان‌ها را به حداکثر برساند. این جنبه کاربردی رشد خصوصاً به کودکان و نوجوانانی که به دلایلی دچار نارسایی در رشد شده‌اند، می‌پردازد.

رشد جریانی است که به صورت مراحل پیوسته ظاهر می‌شود. هر مرحله به صورت طرح و سازمان متفاوتی از تکرار جریان‌های مرحلهٔ قبل است. الگوهای قبلی را می‌توان مقدمه‌ای دانست که به عنوان جزئی از سطح رشد بعدی در می‌آیند.

روان‌شناسی رشد، علمی است که جریان تحولات و تغییرات (کمی و کیفی) جسمی، ذهنی، عاطفی، و عملکرد فرد را در طول عمر از لحظه تولد (از لحظه انعقاد نطفه) تا هنگام مرگ مطالعه می‌کند.

۱. رشد جریانی مرحله‌ای و پیوسته‌است: رشد پیوسته‌است ونه ناپیوسته. مراحلی که برای رشد اشاره می‌شود جدا از هم نیستند بلکه مانند یک خطی از یک نقطه شروع و بدون تمایز ادامه می‌یابد.
تقسیم بندی دوره‌های مختلف زندگی بر اساس نوع دیدگاه و زمینه‌های مطالعاتی در رشد صورت می‌گیرد. به طور مثال پیاژه رشد (تحول شناختی) انسان را در چهار مرحله و تا پایان ۱۶ سالگی، اریکسون رشد روانی – اجتماعی انسان را از تولد تا پایان عمر و در ۸ مرحله مطرح می‌کند.
به طور کلی و باتوجه به ویژگیهای مشترک و تکالیف یکسان انسان در دوره‌های مختلف سنی می‌توان رشد انسان را در ۹ مرحله یا دوره مطرح کرد: (سنینی که برای هر کدام از مراحل اشاره می‌شود صرفاً تقریبی است)

روانشناسی ژنتیک چیست

۲. رشد دارای الگوهای قابل پیش بینی است. (الف- قانون سری – پایی ب- قانون مرکزی- پیرامونی)
بر اساس قانون سری – پایی رشد انسان ابتدا از سر شروع و در نهایت در پا خاتمه می‌یابد. کودک تازه متولد یافته ابتدا در سر رشد می‌کند و بعد از رشد گردن می‌تواند سر خود را نگهدارد. وبعد از رشد عضلات شانه، شکم و کمر است که می‌تواند بخزد و بنشیند. آنگاه که رشد کافی در عضلات پا را کسب کرد قادر به ایستادن و سپس راه رفتن می‌شود.

۳. تفاوتهای فردی در رشد: تنوع زیادی از نظر رشدی درمیان افراد وجود دارد. این اصل به مفهوم تفاوتهای فردی در میان انسان‌ها اشاره می‌کند. همچنانکه می‌دانیم ویژگیهای ژنتیکی هر انسان منحصر به فرد می‌باشد لذا هر فرد با توجه به همان ویژگیها و تاثیر محیط می‌تواند شکل واحدی در رشد داشته باشد با اینحال برای راحتی در تحقیقات و ارائه الگو به یک سطح در رشد اشاره می‌شود که ما باید در تعمیم دهی دچار خطا نشویم، و این نکته را در نطر بگیریم همیشه یک فرد دارای ویژگیهای مخصوص به خود می‌باشد اگر چه در خیلی از ویژگیها با گروه خود مشترک باشد.
۱) نباید انتظار داشت تمام کودکان همسن، شیوه رفتار معینی داشته باشند.
۲) تفاوتهای فردی، اعتبار و مسئولیت ویژه‌ای برای هر فرد ایجاد می‌کند و به او وجود مستقل می‌بخشد.
۳) برای تربیت کودکان نمی‌توان از روش‌های مشابه استفاده کرد.

۴. رشد دارای ابعاد مختلف و فرایندی پیچیده است.
۱) رشد جسمی و حرکتی
۲) رشد روانی (شناختی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی)

۵. دوره‌های حساس در رشد: تغییرات محیط بیشترین تاثیر کمی را زمانی بر ویژگی دارند که درحال سریعترین تغییر خود باشد و کم‌ترین تاثیر در ویژگی در زمان کمتر تغییر آن است. این اصل به مفهوم وجود دوره‌های حساس در زندگی اشاره دارد، مانند رشد قد در زیر یک سال و وجود امکانات محیطی از جمله تغذیه مناسب می‌تواند در افزایش آن تاثیر داشته باشد.

۶. هرگونه وقفه‌ای که در تداوم رشد به‌وجود آید معمولاً به عوامل محیطی مربوط است:
رشد معمولاً با همان سرعتی که شروع شده پیش می‌رود. کودکانی که زود به حرف می‌آیند و یا زود به راه می‌افتند معمولاً و احتمالاً در مقابل با کودکانی که دیر به حرف می‌آیند و یا دیر به راه می‌افتند در بزرگسالی باهوش ترند.

۷. وراثت و محیط هردو در رشد تاثیر دارند: تحقیقات روانشناسان رشد نشان داده‌است که وراثت (آمادگیهای ارثی که از طریق ژن به فرزندان انتقال می‌یابد) و محیط (فراهم بودن امکانات لازم جهت افزایش توانمندیهای کودک) می‌تواند در وضعیت آینده کودک تاثیر داشته باشد.

عوامل محیطی را می‌توان به این شکل تقسیم کرد:

عوامل محیطی قبل از تولد در رشد فرد تاثیر مهمی دارد که ما به مهمترین آنها اشاره می‌کنیم.

۱. سن مادر: به طور کلی زنانی که از مراقبتهای بهداشتی، پزشکی و تغذیه مناسب برخوردار باشند، می‌توانند در هر سنی نوزادان سالمی به دنیا آورند و خود نیز سالم بمانند. اما به اعتقاد بسیاری از متخصصان بهترین زمان برای حاملگی سنین بین ۲۰ تا ۳۵ سالگی است. سنین پایینتر از ۲۰ سالگی بدلیل وزن کم و عدم رشد کافی احتمال مشکلات حاملگی، از قبیل کم خونی و مسمومیت حاملگی بیشتر است. این موضوع و خطرات ناشی از نارس بودن نوزاد، کم وزنی در سنین بالاتر از ۳۵ سالگی علی‌الخصوص بالای ۴۰ سالگی بروز اختلالات کروموزومی به ویژه سندرم داون بیشتر است.

۲. تغذیه: زنان حامله باید رژیم غذایی مناسب داشته باشند تا بتوانند هم سالم بمانند و هم فرزندانی سالم به دنیا آورند.

۳. داروها: اغلب داروها دارای تاثیرات منفی بر سلامت جنین هستند. داروهایی نظیر الکل، نیکوتین، هورمون‌ها، بعضی از پادتن‌ها، هروئین، متادون همگی در جنین تاثیرات مخربی می‌گذارد. بسیاری از نوزادانی که مادران شان در دوران حاملگی داروهای فوق را مصرف می‌کردند، علائمی از اختلالات رفتاری از خود نشان دادند.

۴. بیماری‌ها و اختلالات مادر: بیماریهای ویروسی نظیر سرخجه، آبله مرغان در دوران اولیه بارداری بسیار خطرناک است؛ و یکی از سخت‌ترین بیماریهای ویروسی در سه‌ماهه اولیه بارداری سرخجه است که ممکن است منجر به ناهنجاریهای قلبی، ناشنوایی، نابینایی و یا عقب ماندگی ذهنی نوزاد شود. اختلالات و بیماری‌های دیگر نظیر ایدز، سیفلیس، مسمومیت حاملگی نیز موجب اختلالاتی در نوزاد خواهد شد.

۵. عامل ارهاش: اگر مردی با ارهاش مثبت با زنی با ارهاش منفی ازدواج کند، چنانچه فرزندشان ارهاش مثبت داشته باشد ممکن است خون مادر در مقابل ارهاش مثبت پادتن تشکیل دهد. در بارداری بعدی این پادتن‌ها ممکن است به ارهاش مثبت خون جنین حمله کند. این تخریب ممکن است مختصر و یا گاهی باعث فلج مغزی، ناشنوایی و یا عقب ماندگی ذهنی شود. خوشبختانه این مشکل قابل کنترل است و می‌توان بعد از تولد نوزاد و با آزمایش خون آن (نمونه بند ناف) چنانچه مادری ارهاش منفی و فرزند ارهاش مثبت دارد، با تزریق آمپول روگام از تولید پادتن خون مادر جلوگیری شود.

۶. اضطراب مادر: اگر چه بین سیستم عصبی مادر و جنین هیچ ارتباطی وجود ندارد، اما حالات عاطفی مادر مانند، نفرت، ترس و اضطراب در سیستم عصبی مادر تاثیر گذاشته باعث آزادسازی بعضی از مواد شیمیایی (مانند اپی نفرین و استیل کولین) و وارد شدن آن به جریان خون می‌شود و همچنین تحت این شرایط بعضی از غدد فعال شده و مقادیر زیادی هورمون را به خون وارد می‌کنند. این تغییرات از طریق جفت به جنین منتقل می‌شود و باعث تاثیرات منفی بر جنین خواهد شد.

۱. محیط فرهنگی و اجتماعی: در هر جامعه ای سنت‌ها، باورها نگرشها و به‌طور کلی فرهنگ خاصی حاکم است. در آن فرهنگ برای اینکه فرد به عنوان عضو جامعه پذیرفته شود، خانواده و سایر اعضای جامعه تلاش می‌کنند در پرورش وی ارزشها و باورهای جامعه را لحاظ کنند و بر اساس فرهنگ حاکم بر جامعهٔ خود به تربیت فرزندان بپردازند. به‌طور مثال در بعضی از جوامع توجه به فردیت باعث تربیت افراد مستقل می‌شود و یا در بعضی دیگر از فرهنگ‌ها روح همکاری و جمع گرایی به عنوان یک اصل پذیرفته شده و رفتارهای متناسب با آن مورد توجه و تشویق قرار می‌گیرد. به نظر بسیاری از روان شناسان، فرهنگ و جامعه باعث نوعی نگرش در آموزش و پرورش شده، باعث ایجاد تبعیض در رشد شناختی کودکان و نوجوانان می‌شود. به عنوان نمونه انتظار پیشرفت در ریاضیات و مهندسی برای پسران و شغل‌های متناسب با آن و انتخاب اسباب بازی‌های متناسب با جنسیت باعث نوعی نگرش سوگرانه شده و بالطبع در رشد توانمندی‌های آنها تاثیر مستقیم می‌گذارد.

۲. محیط اقتصادی: کودکی که متولد می‌شود با توجه به وضع اقتصادی والدین از امکانات و محرک‌هایی برخوردار است. روشن است چنانچه وضعیت اقتصادی خانواده و جامعه در سطح بالایی باشد کودک و نوجوان از حداکثر امکانات محیطی، چه در محیط خانواده و چه در مدرسه برخوردار خواهد بود. این افراد به لحاظ فضای زندگی، وسایل بازی و محرک‌های مناسب جهت پرورش قوای حسی از تحریکات مناسبی برخوردار هستند.

۳. محیط خانوادگی: نوع ارتباط والدین با همدیگر و همچنین چگونگی تعامل آنها با فرزندان می‌تواند در چگونگی شکل گیری شخصیت تاثیر بسزایی داشته باشد. یکی از بحث‌های مهم در روان‌شناسی رشد کودک و نوجوان، نحوه ارتباط والدین است. به طوری که در اکثر نظریه‌های رشد کودک و نوجوان، به اهمیت رفتار والدین توجه شده‌است. رفتار والدین با فرزندان چه خشن و چه محبت آمیز، چه منع کننده باشد و چه او را آزاد بگذارند غالباً مطابق الگوی فرهنگی خاص که در آن جامعه قرار دارد انجام می‌گیرد. عواملی متعددی در محیط خانوادگی می‌تواند در رشد کودک و نوجوان تاثیر بسزایی داشته باشد که اهم آن عبارتند از:

عوامل اشاره شده در رشد کودک و نوجوان بسیار با اهمیت می‌باشد. خانواده‌ای که از لحاظ اقتصادی در سطح مطلوبی باشد، والدینی که از تحصیلات بالایی برخوردار باشند، نگاه مسئولیت پذیر در والدین، پذیرش بدون قید و شرط بدون توجه به ناتوانیهای فرزند و… محیط مطلوبی را برای رشد همه‌جانبه کودک و نوجوان ایجاد می‌کند.
در زمینه ارتباط صحیح والدین و کودک کتابهای بسیار مفیدی نوشته شده که غالباً ترجمه می باشد. اما یکی از کتابهای بسیار مفید در این زمینه کتاب « نگران بچه؛ روش های روانشناختی رفتار با کودک » نوشته دکتر احمد اسماعیل زاده برزی است.

4- همسالان

۵- مدرسه

یادگیری کودکان اغلب از طریق تقلید کردن از رفتار بزرگسالان صورت می گیرد و آنان ابتدا یادگیری را با تقلید شروع می کنند.در این دوره ی سنی، سرعت بسیار زیادی در رشد زبان کودکان وجود دارد.

کودکان در این دوره ی سنی ، روزانه حدود 50 کلمه جدید یادمی گیرند و کلمات بسیار زیادی را می فهمند.

درواقع فهم آنان در پایان 3 سالگی، بیشتر از صحبت کردنشان است. کودکان ممکن است در 3 سالگی، صحبت کنند ولی مطمئنا تعداد کلماتی که یادگرفته اند بیشتر از آنی است که بیان می کنند.

آنان در 3 سالگی بیش از 1200 کلمه به کار می گیرند و با آن کلمات صحبت می کنند.در 5 سالگی آنان بین 5000 تا 6000 کلمه بکار می گیرند.در طی این دوره، جملات کودکان به مرور پیچیده تر می شود و در جمله به تدریج کلمات بیشتری به کار می برند. در صحبت کردن نیز نسبت به قبل که دو یا سه کلمه را به کار می گرفتند، لغات بیشتری را به کار می گیرند و به طور متوسط بیش از چند لغت بکار می گیرند، آنان اکثرا با صدای بلند با خودشان صحبت می کنند و کلماتی را که شنیده اند به کار می گیرند و در عین حال تلاش می کنند تا رفتار خودشان را کنترل نمایند.

در این سن کودکان بسیار سؤال می پرسند و هدف آنان از این پرسش ها یا ارضای کنجکاوی است و یا اینکه به دلیل به دست آوردن توجه بزرگسالان است.

در این سن آنان رابطه های ساده مفاهیم، مهارت ها و کارهای روزمره و… را می فهمند و به خاطر می سپارند و اکثرا به تقلید از بزرگسالان؛ خودشان آن کارها را انجام می دهند.

آنان در این سن، مفهوم های خاص مثل: بالا و پایین، رو و زیر، این طرف و آن طرف و… را می فهمند و درک می کنند و در صحبت های روزمره از آن ها به فراخور موضوع استفاده می کنند. مفاهیم زمانی، مثل: امروز، دیروز و فردا ، مفاهیم مکانی مانند: خانه و بیرون از خانه و مغازه ها و پارک را درک می کنند و این توانایی را دارند تا اشیاء را طبقه بندی کنند ، مثل: غذاها، حیوانات و گل ها.



welcome_guest();
function welcome_guest() {
var thedate;
var thehour;
thedate = new Date();
thehour = thedate.getHours();
if (thehour <12)
document.write("خوش آمديد ميهمان")
else if (thehour < 17)
document.write("خوش آمديد ميهمان")
else
document.write("خوش آمديد ميهمان")
}

عضو شوید

عضویتسریع

آمارمطالب

روانشناسی ژنتیک چیست

آمارکاربران

کاربرانآنلاین

آماربازدید

روانشناسیژنتیکاطلاعاتاولیهعلمژنتیکیکیازشاخه‌هایعلومزیستیاستبوسیلهقوانینومفاهیمموجوددراینعلممی‌توانیمبهتشابهیاعدمتشابهدوموجودنسبتبهیکدیگرپیببریموبدانیمکهچطوروچراچنینتشابهویاعدمتشابهدرداخلیکجامعهگیاهیویاجامعهجانوری،بوجودآمدهاستعلمژنتیکعلمانتقالاطلاعاتبیولوژیکیازیکسلولبهسلولدیگر،ازوالدبهنوزادوبنابراینازیکنسلبهنسلبعداستژنتیکباچگونگیاینانتقالاتکهمبنایاختلالاتوتشابهاتموجوددرارگانیسم‌هاست،سروکارداردعلمژنتیکدرموردسرشتفیزیکیوشیمیاییایناطلاعاتنیزصحبتمی‌کند

 

تاریخچهژنتیکعلمزیستشناسی،هرچندبهصورتتوصیفیازقدیمی‌ترینعلومیبودهکهبشربهآنتوجهداشتهاستاماازحدودیکقرنپیشاینعلمواردمرحلهجدیدیشدکهبعداآنراژنتیکنامیده‌اندواینامرانقلابیدرعلمزیستشناسیبوجودآورددرقرنهجدهم،عده‌ایازپژوهشگرانبرآنشدندکهنحوهانتقالصفاتارثیراازنسلیبهنسلدیگربررسیکنندولیبهدودلیلمهمکهیکیعدمانتخابصفاتمناسبودیگرینداشتناطلاعاتکافیدرزمینهریاضیاتبود،بهنتیجه‌اینرسیدند

اولینکسیکهتوانستقوانینحاکمبرانتقالصفاتارثیراشناساییکند،کشیشیاتریشیبهنامگریگورمندلبودکهدرسالاینقوانینراکهحاصلآزمایشاتشرویگیاهنخودفرنگیبود،ارائهکردامامتاسفانهجامعهعلمیآندورانبهدیدگاههاوکشفیاتاواهمیتچندانیندادونتایجکارهایمندلبهدستفراموشیسپردهشددرسالمیلادیکشفمجددقوانینارائهشدهازسویمندل،توسطدرویس،شرماکوکورنزباعثشدکهنظریاتاوموردتوجهوقبولقرارگرفتهومندلبهعنوانپدرعلمژنتیکشناختهشود

درسالباکشفساختمانجایگاهژنهاازسویجیمزواتسونوفرانسیسکریک،رشته‌ایجدیددرعلمزیستشناسیبوجودآمدکهزیستشناسیملکولینامگرفتباحدودگذشتیکقرنازکشفیاتمندلدرخلالسالهایودررشتهزیستشناسیملکولیوژنتیککهاولیبهبررسیساختمانومکانیسمعملژنهاودومیبهبررسیبیماریهایژنتیکوپیداکردندرمانیبرایآنهامی‌پرداخت،ادغامشدندورشته‌ایبهناممهندسیژنتیکرابوجودآوردندکهطیاندکزمانیتوانسترشته‌هایمختلفیاعمازپزشکی،صنعتوکشاورزیراتحت‌الشعاعخودقراردهدتقسیمبندیعلمژنتیکژنتیکرامی‌توانبهسهگروهتقسیمبندیکردژنتیکپایهژنتیکپزشکیوانسانیژنتیکمولکولیموضوعاتموردبحثدرژنتیکپایه

 

ژنتیکمندلیژنتیکمندلییاکروموزومیبخشیازژنتیکامروزیاستکهازتوارثژنهایموجوددررویکروموزوم‌هابحثمی‌کند،امابرعکسدرژنتیکغیرمندلیکهبهژنتیکغیرکروموزومینیزمعروفاست،توارثموادژنتیکیموجوددرکلروپلاستومیتوکندری،موردتجزیهوتحلیلقرارمی‌گیردتغییراتنسبتهایمندلینسبتهایفنوتیپیمندلیدرمونوهیبریدها،تحتتاثیرعواملمتعددیچونغالبیتناقص،همبارزی،ژنهایکشنده،نافذبودنوقدرتتظاهریکژنوچندآللیقرارمی‌گیردکهنسبتهایمندلیراتغییرمی‌دهداحتمالاتآشناییباقوانینعلماحتمالات،ازنظردرکچگونگیانجامپدپده‌هایژنتیکی،پیشبینیفنوتیپی،نتایجحاصلهازیکآمیزشوبرآوردانطباقنسبتفنوتیپینسلاولودوم،بایکیازمکانیزمهایژنتیکیدارایاهمیتفوق‌العاده‌ایمی‌باشدپیوستگیژنهاپدیدهپیوستگیژنهابوسیلهسوتون،درسال،عنوانگردیدسوتونبابیاناینکهکروموزوم‌هاحاملعواملارثیژنهاهستند،روشننمودکهتعدادژنهابهمراتببیشترازتعدادکروموزوم‌هابودهوبنابراینهرکروموزوم،می‌تواندحاملژنهایمتعددیباشدجهشژنیموتاسیونژنیرادراصل،بدنتوجهبهتغییراتمادهژنتیکی،برایبیانتغییراتفنوتیپیدرجانورانیاگیاهاننیزبکاربرده‌اندوبدانمناسبت،موجودیکهفنوتیپآندرنتیجهموتاسیونتغییرمی‌کندراموتانمی‌گویندموضوعاتموردبحثدرژنتیکمولکولیکشفساختمانشناختامروزیمادرموردمسیرهایاطلاعاتیازهمگرایییافته‌هایژنتیکی،فیزیکیوشیمیاییدربیوشیمیامروزیحاصلشدهاستاینشناختدرکشفساختماندورشتهمارپیچی،توسطجیمزواتسونوفرانسیسکریکدرسالخلاصهگردید

 

ژنهاوکروموزومهاژنهاقطعاتیازیککروموزومهستندکهاطلاعاتموردنیازبراییکمولکولیایکپلیپپتیدرادارندعلاوهبرژنها،انواعمختلفیازتوالیهایمختلفتنظیمیدررویکروموزومهاوجودداردکهدرهمانندسازی،رونویسیوشرکتدارندمتابولیزمسلامتبیشتریناهمیترابرایسلولداردکهآنرامی‌توانازپیچیدگیوکثرتسیستمهایآنزیمیشرکتکنندهدرهمانندسازی،ترمیمونوترکیبی،دریافتهمانندسازیباصحتبسیاربالاودریکدورهزمانیمشخصدرطیچرخهسلولیبهانجاممیرسدمتابولیزمرونویسیتوسطآنزیمپلیمرازوابستهبهکاتالیزمی‌شودرونویسیدرچندینفاز،شاملاتصالپلیمرازبهیکجایگاهبهنامپروموتور،شروعسنتزرونویسی،طویلسازیوخاتمه،رویمی‌دهدسهنوعساختهمی‌شودمتابولیزمپروتئینپروتئینهادریککمپلکسپروتئینیبهنامریبوزوم،بایکتوالیاسیدآمینه‌هایخاصدرطیترجمهاطلاعاتکدشدهدرپیک،سنتزمی‌گردندتنظیمبیانژنبیانژنهاتوسطفرآیندهاییتنظیممی‌شودکهبررویسرعتتولیدوتخریبمحصولاتژنیاثرمی‌گذارندبیشتراینتنظیمدرسطحشروعرونویسیوبواسطهپروتئینهایتنظیمیرخمی‌دهدکهرونویسیراازپروموتورهایاختصاصیمهاریاتحریکمی‌کنندفناورینوترکیبیبااستفادهازفناورینوترکیبیمطالعهساختمانوعملکردژنبسیارآسانشدهاستجداسازییکژنازیککروموزومبزرگنیازداردبه،روشهاییبرایبرشودوختنقطعات،وجودناقلینکوچککهقادربهتکثیرخودبودهوژنهادرداخلآنهاقراردادهمی‌شوند،روشهاییبرایارائهناقلحاویخارجیبهسلولیکهدرآنبتواندتکثیریافتهوکلنیهاییراایجادکندوروشهاییبرایشناساییسلولهایحاویموردنظرپیشرفتهایحاصلدراینفناوری،درحالمتحولنمودنبسیاریازدیدگاههایپزشکی،کشاورزیوسایرصنایعمی‌باشد

 

موضوعاتموردبحثدرژنتیکپزشکیوانسانیمطالعهکروموزوم‌هایاژنتیکسلولی

بررسیساختمانوعملکردهرژنیاژنتیکبیوشیمیاییومولکولی

مطالعهژنوم،سازمان‌یابیواعمالآنیاژنومیک

بررسیتنوعژنتیکیدرجمعیتهایانسانیوعواملتعیینکنندهفراوانیآللهایاژنتیکجمعیت

بررسیکنترلژنتیکیتکاملیاژنتیکتکامل

استفادهازژنتیکبرایتشخیصومراقبتازبیماریاژنتیکبالینی

مشاورهژنتیکیکهاطلاعاتیپیرامونخطرابتلابهبیماریراارائهمی‌دهدودرعینحال،حمایتروانیوآموزشیفراهممی‌کند،بهحرفهبهداشتیجدیدیتکاملپیداکردهاستکهدرآنتمامکادرمشاغلپزشکی،خودراوقفمراقبتازبیمارانوخانواده‌هایآنهامی‌کنند

علاوهبرتماسمستقیمبابیمار،ژنتیکپزشکی،ازطریقفراهمسازیتشخیصآزمایشگاهی،افرادوازطریقبرنامه‌هایغربالگریطراحیشدهبرایشناساییاشخاصدرمعرضخطرابتلایاانتقالیکاختلالژنتیکی،جمعیترامراقبتمی‌کندارتباطژنتیکباسایرعلومژنتیکعلمیاستجدیدوتقریباازاوایلسالهایمیلادیباظهورعلومسیتولوژیوسیتوژنتیکجنبهعلمی‌تربهخودگرفتهاستعلمسیتولوژیباژنتیکقرابتنزدیکیداردوبهکمکاینعلممی‌توانمورفولوژی،فیزیولوژیووظایفضمائممختلفیکیاختهراموردبررسیقراردادسیتوژنتیکنیزبخشیازعلوم

 کدراواردنمایید

تبادللینکهوشمندبرایتبادللینک ابتداماراباعنوانفوتبالیوآدرسلینکنماییدسپسمشخصاتلینکخودرادرزیرنوشتهدرصورتوجودلینکمادرسایتشمالینکتانبهطورخودکاردرسایتماقرارمیگیرد

%PDF-1.5
%
117 0 obj
>
endobj

139 0 obj
>/Filter/FlateDecode/ID[]/Index[117 42]/Info 116 0 R/Length 106/Prev 205984/Root 118 0 R/Size 159/Type/XRef/W[1 3 1]>>stream
hbbd“`b“Q! (dLZ;0$dfs0L@ +l?j”@շL@Hs?S{



برخی از ویژگی‌های شخصیتی نسبت به بقیه، ژنتیکی‌تر هستند‎

 

شخصیت ما ژنتیکی است یا اکتسابی؟ علم می‌گوید: هر دو، اما از جهاتی عجیب و غریب!

 

روانشناسی ژنتیک چیست

شخصیت ما پیچیده و چند بعدی است. بر اساس چهار مطالعه‌ی انجام شده، محققان به این نتیجه رسیده‌اند که برخی از ویژگی‌های شخصیتی نسبت به بقیه، ژنتیکی‌تر هستند. مثلا اینکه شما چقدر ماجراجو هستید، بیشتر ژنتیکی است، در حالیکه چقدر آدم ساده گیر و خونسردی هستید، ارتباط بسیار کمی با ژنتیک شما دارد.

 

به عبارت دیگر، اگر والدین شما عاشق امتحان کردن غذاهای جدید و عجیب باشند، احتمال اینکه شما هم از این کار لذت ببرید بسیار زیاد است. اما اگر پدر و مادر شما انسان‌های خونسرد و بیخیالی باشند، احتمال اینکه شما هم اینچنین باشید، کم است.

 

 شخصیت شما تا چه حد ژنتیکی است؟

 

پذیرا بودن 

پذیرا بودن یعنی اینکه خلاق، خیال پرداز و پذیرا نسبت به ایده‌های جدید هستید. این ویژگی شخصیتی، 57 درصد ژنتیکی است.

 

وظیفه شناسی و با وجدان بودن 

وظیفه شناسی و متعهد و با وجدان بودن یعنی اینکه به جزئیات اهمیت می‌دهید و پایبند هستید. این ویژگی شخصیتی 49 درصد ژنتیکی است.

 

برونگرایی 

برونگرایی یعنی اینکه به خوبی با دیگران ارتباط برقرار می‌کنید و از این ارتباط و تعاملات انرژی می‌گیرید. این ویژگی شخصیتی 54 درصد ژنتیکی است.

 

سازگاری 

سازگاری یعنی اینکه معمولا نسبت به دیگران واکنش انعطاف پذیرانه‌ای دارید و سخت نمی‌گیرید. این ویژگی شخصیتی 42 درصد ژنتیکی است.

 

روان رنجوری – ثبات احساسی 

روان رنجوری یعنی نگرانی و وسواس نسبت به موضوعات و ثبات احساسی یعنی ثبات هیجانی در شرایط حساس. این ویژگی شخصیتی 48 درصد ژنتیکی است.

 

آیا شخصیت از مغز ما ناشی می‌شود؟ 

یافته‌های علمی نشان می‌دهد که تفاوت‌های فیزیولوژیکی مرتبط با هر تیپ شخصیتی وجود دارد. دانشمندان هنوز در ابتدای راه شناختن و درک پیچیدگی‌های بین مغز و بدن و شخصیت هستند، اما یافته‌هایی وجود دارد که نشاندهنده‌ی چگونگی تاثیرات هورمون‌ها بر رفتارهای ماست:

 

معلوم شده افرادی که خیلی برونگرا هستند دارای فرم‌های طولانی ژن  DRD4‌اند. این ژن دستور می‌دهد که ما چگونه دوپامین ترشح کنیم. افرادی که فرم‌های طولانی ژن DRD4 را دراند، وقتی تجربه‌ی مثبتی می‌کنند، دوپامین بیشتری در مغزشان تولید می‌شودو به عبارتی دیگر، مغز افراد بشدت برونگرا جوری تنظیم شده که بیشتر از بقیه به دنبال تجربیات اجتماعی است زیرا مقدار زیادی دوپامین دارد.

 

افرادی که خیلی وظیفه شناس هستند، قشر میانی جلویی در بخش چپ قشر پیش پیشانی‌ مغزشان حجیم‌‌تر است. این قسمت از مغز همانجایی است که مسئول برنامه ریزی و تصمیم گیری است. به عبارتی دیگر، آنهایی که بسیار با وجدان و وظیفه شناس هستند، از برنامه ریزی و آماده بدون بسیار لذت می‌برند زیرا این قسمت از مغزشان فعال‌تر است.

 

افرادی که بسیار سازگار هستند بخش اوربیتوفرونتال مغزشان حجم کمتری دارد و این قسمت از مغز همانجایی است که مسئولیت پردازش هیجانات و تصمیم گیری را به بعهده دارد. مطالعه‌ای دریافته افرادی که بسیار اهل سازگاری هستند، به راحتی و زود می‌توانند وضعیت روحی و روانی دیگران را پیش بینی کنند. به عبارتی دیگر، این افراد معمولا در کارهای تیمی بهتر عمل می‌کنند زیرا در درک و پیش بینی وضعیت‌های روحی و رفتاری، سرآمد دیگران هستند.

 

افرادی که روان رنجورند یا ثبات احساسی دارند نیز دارای فرم‌های طولانی ژن انتقال دهنده‌ی سروتونین هستند. این ژن به ما در تولید سروتونین کمک می‌کند که آرام کننده است. اشخاصی که خیلی روان رنجورند، آهسته‌تر سروتونین تولید می‌کنند، بنابراین سخت‌تر می‌توانند بعد از یک تجربه‌ی هیجانی منفی، احساسات خود را کنترل کنند. این افراد نسبت به بقیه، درک قوی‌تری از هیجانات خود داشته و مدت طولانی‌تری نیز این احساس را به همراه دارند. به عبارتی دیگر، افراد روان رنجور، ثبات احساسی کمی دارند و بیشتر نگرانند زیرا از لحاظ فیزیولوژیکی به زمان بیشتری برای بازیابی از یک تجربه‌ی بد که برای‌شان روی داده نیاز دارند.

 

درک ارتباط میان شخصت ما و فیزیولوژی که داریم اهمیت دارد. چرا؟ چون می‌توانیم بفهمیم که نمی‌توانیم سمت و سوی تیپ شخصیتی‌مان را انتخاب کنیم. اگر همسرتان دوست دارد مدام بیرون برود یا با دیگران در ارتباط باشد، از دست او عصبانی نشوید زیرا مغز او اینگونه تنظیم شده که برونگرا باشد. اگر همکار‌تان اهمیتی به جزئیات نمی‌دهد یا چندان وظیفه شناس نیست، خشمگین نشوید زیرا مغز او برای بسیار وظیفه شناس بودن تنظیم نشده است.

 

حرف آخر اینکه؛ دیگران را همانطوری که هستند بپذیرید! دغدغه‌ی تغییر افرادی که در زندگی‌تان حضور دارند را نداشته باشید و در عوض سعی کنید آنها را درک کرده و کمک‌شان کنید تا در نوع خودشان بهترین باشند.

روانشناسی ژنتیک چیست

 

منبع: برترینها

 

راه های شناخت خود و دیگران

شگفت انگیز ترین رفتار انسان از نظر افلاطون

بااین نوشابه از پوکی استخوان پیشگیری کنید!

درمان اختلالات جنسی توسط سکس تراپیست

طرز تهیه پیتزا با نان ترتیلا*

شیک ترین مدل لباس زنانه*

زیاد خواهی شوهر در رابطه زناشویی *

بین دو راهی طلاق و ادامه زندگی مانده اید؟

مشتری هاتو چند برابر کن!

نوشابه سرساز از کلسیم با 40% قند کمتر

شارژ دلاری اکانت اپل آیدی

جذاب‌ترین مد‌های آرایشی در سال ۲۰۱۹*

چطور از قانون جذب عشق کمک بگیریم*

Makan Inc.‎| All Rights Reserved – © 2013 – 2020



 

فارغ‌ التحصیلان‌ رشته‌ ژنتیک در پزشک‌ قانونی‌ نیز می توانند حضوری‌ فعال‌ داشته‌ باشند

 

روانشناسی ژنتیک چیست

گرایش ژنتیک

به طور کلی‌ دانش‌ ژنتیک‌ درباره‌ انتقال‌ صفات‌ وراثتی‌ از والدین‌ به‌ اولاد بحث‌ می‌کند که‌ البته‌ این‌ والدین‌ می‌توانند انسان‌، درخت‌ یا باکتری‌ باشند. در واقع‌ ژنتیک‌ تلاش‌ می‌کند تا بگوید که‌ چه‌ مکانیزم‌های‌ مولکولی‌، عامل‌ انتقال‌ صفات‌ از نسلی‌ به‌ نسل‌ دیگر هستند. همچنین‌ می‌خواهد بداند که‌ چرا گاهی‌ اوقات‌ در بین‌ والدین‌ و فرزندان‌ در برخی‌ صفات‌ تفاوت‌های‌ بسیار معنی‌ داری‌ وجود دارد؟ در کل‌ دانشجویان‌ این‌ گرایش‌ مباحث‌ مهمی‌ مثل‌ ژنتیک‌ سرطان‌، روش‌های‌ تشخیص‌ بیماری‌های‌ ژنتیکی‌ قبل‌ و بعد از تولد، شناخت‌ ناقلین‌ بیماری‌ها، اصول‌ مشاوره‌ ژنتیکی‌، نقش‌ ژنتیک‌ در بروز رفتارهای‌ فردی‌ و اجتماعی‌، شناخت‌ جمعیت‌های‌ مختلف‌ ژنتیکی‌ و نژادهای‌ انسانی‌، ژن‌ درمانی‌، پزشکی‌ قانونی‌، تکنیک‌های‌ رایج‌ در ژنتیک‌، روش‌های‌ اصلاح‌ نژاد و ژنتیک‌ مولکولی‌ را مطالعه‌ می‌کنند.

 

معرفی مواد درسی و زمینه‌ی شغلی رشته‌ی ژنتیک

از اين رهگذر و همگام با پيشرفت هاي روز افزون دانش ژنتيک و نامگذاري قرن 21 به عنوان عصر ژنتيک و ضرب آهنگ شتابانِ پرداخت به اين دانش در جهان، گرايش ژنتيک در چند سال اخير در کشور ما ايجاد شده است.

 

دانشجويان اين رشته، براي آشنايي با دنياي وسيع اين دانش و دستاوردهاي مختلف آن، مباحثي پراهميت همچون ژنتيک سرطان، روشهاي تشخيص بيماريهاي ژنتيک پيش و پس از تولد، شناخت ناقل بيماريها، اصول مشاوره ژنتيکي، نقش ژنتيک در بروز رفتارهاي فردي و اجتماعي، شناخت جمعيتهاي مختلف ژنتيکي و نژادهاي انساني، ژن درماني، پزشکي قانوني و روشهاي اصلاح نژاد ژنتيک مولکولي را مورد بررسي قرار مي دهد. در بين اهداف گوناگوني که براي اين رشته برشمرده اند، اصلاح ژنها با چشم انداز بهبود نقصهاي آتي، توليد انبوه واکسنهاي انساني و حيواني و توليد داروهاي جديد و پروتئين هاي گوناگون از جمله مهمترين اهداف، به حساب مي آيند.

 

مصاحبه با استاد

در واقع، در مورد دانش ژنتيک، نيازي به گفتگوي زياد نمي باشد؛ ولي در يک جمله مي توان گفت از زماني که حيات در روي کره زمين آغاز شد و آفرينش، به وجود آمد- که حدود يک ميليارد سال مي باشد- مي بايستي هر موجودي صفات خود را به نسل بعدي به ارث بگذارد و در نتيجه دانش ژنتيک از همان زمان، حاکم بر دنياي امروز و حيات شد.

 

در جهان امروز هم بدون هيچ گونه پيش داوري و خود شيفتگي، بايد عرض کرد که هيچ مسأله اي را نداريم که ژنتيک در آن تأثير نداشته باشد؛ از کليه بيماري ها گرفته تا همه جانوران که حالا چه در اصلاح نژاد آنها و چه در پيشگيري و چه در مبارزه با آنها و چه در گياهان که آنها را به صورت تجاري درآورده و از آنها استفاده بهينه کرده و به خصوص در مورد اشرف مخلوقات موجودي به نام انسان چه در صفات سالم و چه صفات بيماري زا، همه اينها با ژنتيک سر کار داريم.

 

در جهان امروز که آغاز قرن 21 است پيش بينی شده که تا 30 سال ديگر و يا حداکثر 40 سال ديگر، کليه و يا شايد قريبِ کلي از تشخيصهاي پزشکي حتي در بيماريهاي غيرژنتيکي، اکثر واکسن ها برای پيشگيری و تقريباً اکثر درمان ها حتی داروهای ژنتيکی، از طريق ژنتيک صورت می گيرد.

 

در ايران تا حدودي که مي شد برنامه ريزي کرد، در بين رشته هاي ديگر اروپايي، کارهاي بسيار خوبي انجام شده اما هنوز پيش بيني و آينده نگري کلان براي اينکه نسل جوان ما بخواهند در آينده چه مسائل و خدماتي در امر ژنتيک داشته باشند، چه ژنتيک انساني يا پزشکي، ژنتيک گياهي و يا حيواني در سطح آموزش،

 

پژوهش و خدمات رساني برنامه ريزيهاي کلان صورت نگرفته است.

 

مصاحبه با دانشجويان

هدف از انتخاب رشته (دانشجو): به خاطر علاقمندي به اين رشته که از دوران دبيرستان نشأت گرفته و حتي عاملي که باعث ايجاد انتخاب اين رشته شد، دبيران خوب دبيرستان بود. برداشت جامعه نسبت به اين رشته اصلاً درست نيست يعني آنقدر که به رشته پزشکي اهميت مي دهند به رشته زيست شناسي اهميت نمي دهند، ولي رشته خوبي به نظر مي آيد.

 

گرايش ژنتيک از رشته زيست شناسي سلولي و مولکولي با ارائه دروس عمومي، پايه و اختصاصي، دانشجويان را با اطلاعات مربوط به اين رشته آشنا مي کند.

رياضي 1 و 2، فيزيک 1 و 2 و شيمي 1 و 2 به عنوان دروس پايه، بحثهاي ابتدايي و پايه اي را به دانشجويان مي آموزد.

 

شيمي آلي 1 و 2 که بررسي ساختار دروني مولکولها و اتمها و ترازهاي انرژي را بر عهده دارد از دروس مهم تخصصي به شمار مي رود.

ژنتيک 1 و 2 به بررسي صفات وراثتي از يک نسل به نسل ديگر و چگونگي بروز صفات و خصوصيات مختلف در يک فرد مي پردازد.

 

ژنتيک سرطان که به بررسي ارتباطي ديواره سرطان با ساختمان ژنمو می پردازد.

ژنتيک رفتاري که بررسي رفتارها و خصوصيات مختلف افراد از نظر وراثتي و بدون توجه به محيط را بر عهده دارد.

ژنتيک انساني که توارث صفات در انسان و مشاوره ژنتيکي پيش از ازدواج و نابهنجاري هاي وراثتي را مورد بررسي قرار مي دهد.

 

مصاحبه با استاد

رشته ژنتيک، امروزه در بين جوانان، طرفداران زيادي پيدا کرده است، به خصوص دانش آموزان، قبل از اينکه وارد دانشگاه شوند به دنبال اين رشته هستند و بعد از دوره ليسانس هم دنبال اين هستند که کارشناسي ارشد و دکترا و دکتراي ارشد خود را بگيرند؛ به هر حال دنياي امروز، دنياي ژنتيک است. هيچ رشته اي در علوم مختلف از پزشکي گرفته تا علوم کشاورزي، ميکروبيولوژي و صنايع مختلف و علوم قضايي وابسته به علم ژنتيک هستند.

 

روانشناسی ژنتیک چیست

مصاحبه با دانشجو

يک دانشجو بيان مي کند که دليل انتخاب رشته اش، علاقه به اين رشته بوده که در حال توسعه زياد در ايران است و اين رشته هنوز در ايران جا نيفتاده و تأثير نگرش جامعه به اين رشته زياد خوب نبوده چون تازه و نو مي باشد.

 

براي ورود به اين رشته، شرايط خاصي لازم است که شرط اول، گرفتن پايان نامه در دوره کارشناسي است. دانشجويان، لازم است در گرايش زيست شناسي و ادامه تحصيل آن در گرايشهاي مختلف اين رشته و براي Background خيلي قوي، در دروسي مثل ژنتيک، ميکروبيولوژيک و بيوشيمي بسيار قوي باشند. البته دانشجويان زيادي در پزشکي داريم که بعد از اتمام رشته پزشکي، علاقه به ادامه تحصيل در يکي از گرايشهاي ژنتيک به خصوص ژنتيک در پزشکي داشته باشند.

 

يک دانشجو براي هر رشته اي بايد در شرايط روحي، جسمي خوبي باشد و حال آنکه شرايط به خصوصي هم براي کسي که مي خواهد رشته جانورشناسي و يا گياه شناسي بخواند وجود دارد؛ او بايد توانايي داشته باشد که به صحرا برود. ولي اولاً دانشجو بودن يک روح بسيار خدمتگزاري لازم دارد که هدف آن فقط در خدمتگزاري خلاصه مي شود و همه چيز بر روي شغل و زندگي حادث مي شود و اصولاً فرهنگ حاکم بر دانشگاه بايد به صورتي باشد که دانشجويان را به طرف ميل به خدمتگزاري بکشاند. يک دانشجو از نظر اخلاقي، جسمي و روحي، بايد توانايي داشته باشد. مسأله ژنتيک طوري نيست که بخواهند از صبح تا ظهر يکجا و بعدازظهر به بعد جاي ديگر کار کنند، چه در پژوهش و چه در خدمات رساني کارهاي شبانه روزي تلقي مي شوند يعني ما اگر در ارائه خدمات ژنتيکي، تشخيص پيش از تولد، بيماري تالاسمي و انواع کارهاي ديگر، داريم خدمت مي کنيم بعضاً شبانه روز کار مي کنيم.

 

نظر به گسترده بودن و تخصصي بودن رشته ژنتيک از گرايشهاي رشته زيست شناسي سلولي و ملکولي بايد اشاره نمود که فعاليتها و مشاغل آتي دانش آموختگان اين رشته از يک سو متنوع و در ابعاد گوناگون است و از سوي ديگر محدود به سازمانها و مراکزي است که تحقيقات ژنتيکي به عنوان فعاليت اصلي آنها يا بخشي از فعاليت آنها به حساب مي آيد.

 

از اين رهگذر سازمان ها و نهادهاي زير که در بخش ژنتيک فعاليتهايي را به ثمر مي رسانند قابليتهاي خوب دانش آموختگان را دارا هستند: وزارت جهاد کشاورزي، مراکز پژوهشي وزارت علوم تحقيقات و فن آوري و انستيتو پاستور ايران. افزون بر مراکز ياد شده بخشهاي زير نيز به دليل انجام فعاليتهاي مرتبط با اين رشته، جذب کننده فارغ التحصيلان رشته ژنتيک است: وزارت جهاد دانشگاهي، بخشهاي ژنتيک بهزيستي و بيمارستانها و کلينکهاي خصوصي.

 

موقعیت‌ شغلی‌ و بازار کار رشته ژنتیک در ایران

علم‌ ژنتیک‌ در ایران‌ هنوز در ابتدای‌ راه‌ است‌ و باید تلاش‌ بسیار کرد و کاستی‌ها را جبران‌ نمود و موانع‌ را از میان‌ برداشت‌ تا بتوان‌ شاهد رشد روزافزون‌ این علم‌ در ایران‌ بود. البته‌ این‌ به‌ آن‌ معنی‌ نیست‌ که‌ در کشور ما تحقیقات‌ ژنتیکی‌ انجام‌ نمی گیرد و فارغ التحصیلان‌ این‌ رشته‌ جذب‌ هیچ‌ مرکزی‌ نمی شوند، بلکه‌ سازمان‌های‌ مختلفی‌ هستند که‌ به‌ فعالیت های‌ تحقیقاتی‌ ژنتیکی‌ می پردازند که‌ از جمله‌ می‌توان‌ به‌ مراکز مختلف‌ وزارت‌ جهاد کشاورزی‌، مراکز پژوهشی‌ وزارت‌ علوم‌، انستیتو پاستور، مرکز ملی‌ تحقیقات‌ مهندسی‌ ژنتیک‌ و تکنولوژی‌ زیستی‌ اشاره‌ کرد.

 

فرصت‌های‌ شغلی‌ موجود برای‌ فارغ‌ التحصیلان‌ ژنتیک‌ پزشکی‌ (در مقطع‌ کارشناسی‌ ارشد) این‌ افراد می‌توانند در مراکز تحقیقاتی‌ وزارت‌ بهداشت‌ و درمان‌ فعالیت‌ نموده‌ و سیستم‌های‌ پیشگیری‌ و درمان‌ بیماری‌های‌ ژنتیکی‌ را راه‌ اندازی‌ کنند و از بروز این‌ دسته‌ از بیماریهای‌ ژنتیکی‌ جلوگیری‌ نمایند. همچنین‌ در پیشگیری‌ و درمان‌ بیماران‌ ژنتیکی‌ مؤثر باشند. در ضمن‌ فارغ‌ التحصیلان‌ این‌ رشته‌ در پزشک‌ قانونی‌ نیز می توانند حضوری‌ فعال‌ داشته‌ باشند. فارغ التحصیلان‌ کارشناسی‌ ارشد این‌ رشته‌ می توانند بهترین‌ نیرو برای‌ فعالیت‌ در آزمایشگاههای‌ ژنتیک‌ باشد. زیرا این‌ دسته‌ آزمایش ها بسیار تخصصی‌ بوده‌ و متخصصان‌ ژنتیک‌ باید در این‌ زمینه‌ فعالیت‌ کنند.

 

در حال‌ حاضر فارغ‌ التحصیلان‌ این‌ رشته‌ در مقطع‌ دکترا می توانند به‌ ویژه‌ در بخش‌ خصوصی‌ با دایر کردن‌ آزمایشگاه‌ و کلینیک‌ ژنتیک‌ پزشکی‌ فعالیت‌ چشمگیری‌ داشته‌ باشند.

 

در صورت گرفتن مدرک دکتری در این رشته از وزارت بهداشت می توانید مجوز آزمایشگاه دریافت کنید.

 

دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ ژنتیک‌

ژنتیک‌ انسانی‌، سیتو ژنتیک‌، اصول‌ مشاوره‌ ژنتیکی‌، ژنتیک‌ سرطان‌، ژنتیک‌ رفتاری‌، مبانی‌ ژنتیک‌ میکروارگانیسم‌، ژنتیک‌ پیشرفته‌ یا تازه‌های‌ ژنتیک‌، ژنتیک‌ کمی‌ یا ژنتیک‌ جمعیت‌ها، سمینار، پروژه‌ (بسیاری‌ از درس‌های‌ این‌ رشته‌ همراه‌ با آزمایشگاه‌ است‌)

 

گردآوری: بخش علمی بیتوته

 

منابع : kanoon.ir – rotbeyek.com

چند دقیقه با دانستنی ها

شارژ دلاری اکانت اپل آیدی

گيفت كارت اپل آيتونز آمریکا،آلمان و..

گیفت کارت بخروبه راحتی درفیسبوک تبلیغ کن

نوشابه سرساز از کلسیم با 40% قند کمتر

خرید گیفت کارت

برنامه های پولی رو به راحتی دانلودکن

مشتری هاتو چند برابر کن!

دسترسی به بازی هاوقابلیت های جدید

دسترسی آسان به تمام برنامه های اپل

گیفت کارت ارزان/تحویل آنی وپشتیبانی

برترین بازی های ایکس باکس و پلی استیشن

خرید گیفت کارت اپل

مرجع معتبر خرید انواع گیف کارت

آسانترین راه خرید برنامه در کنسول ps4

Makan Inc.‎| All Rights Reserved – © 2013 – 2020

مشهد- ایرنا- بهره‌گیری از یافته‌های روزافزون علم به نسبت جوان “ژنتیک” برای شکوفایی استعدادهای ذاتی و ارتقای کیفیت زندگی، چند سالی است از حوزه آزمایشگاهی خارج شده و در حال تبدیل شدن به کالایی برای عرضه به همگان است.

در این میان باب سوء استفاده فرصت‌طلبان و کلاهبرداری در این حوزه نیز باز شده لذا لزوم بهره‌گیری از استادان دانشگاه و متخصصان رشته‌های مختلف به منظور آگاهی از سویه عام و کارکردهای اجتماعی علم ژنتیک و شناخت ادعاهای “شبه‌ علمی” پیرامون این علم ضبه نظر می‌رسد.

ژن کوچک‌ترین واحد شیمیایی در بدن موجودات زنده است که اطلاعات وراثتی تعیین‌کننده موجودیت فیزیکی و هویت روانی از طریق آن منتقل می‌شود. این اطلاعات ژنتیکی علاوه بر نقش تعیین‌کننده در ساختار نوعی و کلی هر موجود زنده از جمله انسان، می‌تواند نوری باشد بر “ویژگیهای فردی” تا از این طریق نواقص، محدودیتها استعدادها و یا توانمندیهای شخصی هر فرد قابل تشخیص و پیش‌بینی باشد. 

بر این اساس حتی شاخه جدیدی در علوم زیستی پدید آمده که از آن با عنوان “مهندسی ژنتیک” یاد می‌شود. در این شعبه از علم ژنتیک تلاش بر آن است تا ژنهای حامل ویژگیهای مثبت شناسایی و تقویت شده و یا ژنهای دیکته‌کننده خصوصیات ناخوشایند و منفی، از ساختار زیستی موجود زنده حذف شوند.

جذابیت و تازگی یافته‌های علم ژنتیک به حدی فراگیر شده که حتی در گفتار عامیانه و با کنایه از نقش وراثت در انتقال ویژگیهای مطلوب به “ژن خوب” تعبیر می‌شود.

روانشناسی ژنتیک چیست

اختلالات روانشناسی بر اساس تفاوت ژن‌ها قابل تشخیص است

مرز میان رشته‌ها  استاد گروه آموزشی زیست شناسی دانشگاه فردوسی مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: در موضوع ژنتیک، این دانشگاه براساس کار پژوهشی و علمی بر روی این مباحث  فعالیت می‌کند و دانشگاه‌های علوم پزشکی بر روی اختلالات و بیماری‌ها و روش‌های درمانی بر اساس علم ژنتیک فعالیت دارند. دکتر علی مقیمی افزود: به کمک دانش زیست شناسی می‌توان به برخی ویژگی‌های فردی هر انسان دست یافت که منحصر به خود اوست به عنوان مثال، نوع مصرف اکسیژن، توانمندی فعالیت‌های بدنی، استقامتی یا سرعتی و اختلالات روانشناسی بر اساس تفاوت ژن‌ها قابل تشخیص است. وی ادامه داد: محققان این دانشگاه بر اساس آخرین مقالات منتشر شده در مجلات علمی و همچنین تحقیقات علمی، نظرات خود را اعلام می‌کنند ولی هیچگاه نمی‌توانیم در مسائل درمانی دخالت کنیم.

وی گفت: همانگونه که برخی پزشکان برای تشخیص بیماری، افراد را به آزمایشگاه‌ها معرفی می‌کنند و نتایج آزمایش‌ها برای متصدیان قابل فهم است، حق دخالت پزشکی و تجویز دارو نیز فقط برعهده افرادی است که دارای مجوز از سوی سازمان نظام پزشکی هستند. عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به علوم میان رشته‌ای افزود: هر کدام  از گرایش‌های علمی در حدود مرزی خود می‌توانند به کنکاش بپردازند، با این حال نیاز است تا دستاوردهای علمی خود را با دیگران به اشتراک بگذارند تا با هم افزایی و شناخت بیشتر بتوان در مسائل علمی ورود کرد و مجهولات دیگر را شناخت. وی ادامه داد: در اویل دهه ۲۰ میلادی کتاب ژنوم انسان، شامل چند هزار صفحه منتشر شد و آنچه که مشخص است هر انسان دارای حدود ۲۵ هزار ژن است که ۹۹.۹ درصد ژن‌ها در افراد یکسان هستند و تفاوت استعدادهای افراد در یک دهم درصد ژن‌هاست.

اختلالات ژنتیکی، در دوران جنینی قابل تشخیص است دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز گفت: ۲ تا پنج درصد از تولدهای زنده با اختلالات ژنتیکی همراه است در حالی که بیشتر این اختلالات در دوران جنینی قابل تشخیص و شناسایی هستند. دکتر مسعود پزشکی راد در ارتباط با اهمیت شناخت اختلالات ژنتیکی افزود: بسیاری از بیماری‌ها منشاء ژنتیک دارند. در میان فرزندان حاصل از ازدواج‌های فامیلی اختلالات ژنتیکی سه تا چهار برابر بیشتر رخ می‌دهد. وی ادامه داد: همچنین این امکان وجود دارد که سه تا سه و نیم درصد جنین‌ها بدون هیچ سابقه فامیلی مشکلات ژنتیکی داشته باشند.

این پزشک متخصص رادیولوژی گفت: در صورت غربالگری و تشخیص اختلالات ژنتیکی، سقط جنین و ختم بارداری در سه ماه ابتدای بارداری، از راهکارهای درمانی به شمار می‌رود. همچنین برخی اختلالات ژنتیکی شناسایی شده در همان دوران جنینی قابل درمان هستند. وی درمان اختلالات ژنتیک را پس از تولد مشکل و دارای هزینه دانست و افزود: اقدامات تشخیص زودهنگام در دوران جنینی این امکان را می‌دهد که بیماری جنین در سنین پایین تشخیص داده شده و اقدام مناسب برای درمان آن صورت گیرد. دکتر پزشکی راد ادامه داد: هم اکنون بیشتر دستگاه‌های نوین تشخیص اختلالات ژنتیک در ایران بکار گرفته شده و فعالیت دارند.

هر انسانی دارای حدود ۲۵ هزار ژن است که ۹۹.۹ درصد ژن‌ها در افراد یکسان هستند و تفاوت استعدادهای افراد در یک دهم درصد ژن‌هاست.ژنتیک و تشخیص استعدادها 

یافته‌های علمی پژوهشگران حوزه ژنتیک ظرف سالهای اخیر به سمتی رفته تا بر اساس آن متخصصان رشته‌های مرتبط، در اقدامی میان‌رشته‌ای فعالیتهایی را برای شناسایی استعداهای فردی مبتنی بر صفات ژنتیکی آغاز کنند. 

در همین چارچوب یکی از شرکتهای دانش‌بنیان زیر نظر دانشگاه فردوسی مشهد از دو سال پژوهشهایی را بر اساس جمع‌آوری اطلاعات بیوانفورماتیکی در مورد ژنها و صفات حاصله از آنها بطور آزمایشگاهی آغاز کرده که نتیجه آن تدوین و ارائه “شناسنامه ژنتیکی” به افراد متقاضی است. این شرکت دانش‌بنیان هفته پیش همایشی را با عنوان “ژنتیک و آینده کودک” در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار کرد. 

دبیر اجرایی این همایش به خبرنگار ایرنا گفت: همه افراد دارای استعداد هستند ولی چون استعدادهای آنها شناسایی نشده است، احساس می‌شود برخی افراد بی‌استعداد هستند و علم ژنتیک می‌تواند در تشخیص این استعدادهای منحصر به فرد و شناسایی آن به راحتی کمک کند.   امیرحسین ودادیان افزود: در بروز استعدادهای فردی فراهم شدن عوامل مساعد محیطی برای شکوفا شدن استعدادهای نهان در ژن‌های انسان بسیار حائز اهمیت است و بر همین اساس گاهی شاهد هستیم که در یک فعالیت مشابه، فردی نسبت به دیگران با کارآیی بهتری انجام وظیفه می‌کند. وی ادامه داد: در آزمایشگاه‌های ژنتیکی تنها با نمونه‌برداری از یک میلی لیتر مایع بزاق دهان می‌توان به نتایج بسیار رسید. این پژوهشگر به نقش وراثت در انتقال ژن اشاره و بیان کرد: با تهیه  نقشه ژنتیکی و تشخیص الگوریتم، یک دهم درصد ژن متفاوت افراد مورد شناسایی قرار می‌گیرد.

وی با شاره به تقسیم ژنهای در سه دسته کلی “متابولیسمی، ساختاری و عضلانی” گفت: بهترین زمان برای انجام آزمایش و تشخیص ژنتیکی سنین سه تا ۶ سالگی است. او افزود: در گذشته بر اساس سعی و خطا، ویژگی‌های افراد مورد شناسایی قرار می‌گرفت ولی اکنون با انجام تست ژنتیکی در کمترین زمان می‌توان به این تشخیص رسید.  

تست‌های که در حال حاضر توسط یک شرکت دانش بنیان در حال انجام است بر پایه ژنتیک مولکولی زیست شناسی است و این در حالی است که این نوع تشخیص‌ها در حوزه ژنتیک پزشکی قرار دارد.ودادیان گفت: نکته قابل تامل این است که اگر ویژگی ژنتیکی فردی تشخیص داده شود ولی فرد علاقه به آن نشان ندهد، با انجام تمرین و ممارست می‌تواند آن ویژگی فردی را تقویت کند و در میان رقیبان ممتاز شود.

روی دیگر سکه مدیر گروه ژنتیک پزشکی و پزشکی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: آزمایشهای استعداد ژنتیک ورزشی، تحصیلی، تغذیه و بهداشت از نظر علمی هنوز به بلوغ نرسیده و در مرحله تحقیقات قرار دارد. دکتر مجید مجرد افزود: نایج چنین آزمایشهایی مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیست. وی ادامه داد: در این چارچوب مورد جدیدی دیگری هم رواج یافته که آزمایشهای ژنتیک در زمینه استعداد بوده و علاقه‌مندان بسیاری را به خود جلب کرده اما نکته قابل توجه آن است که پیش از اینکه این آزمایشها به جامعه تعمیم یابد باید بومی‌سازی شود. این مطالعات هنوز در مرحله ابتدایی قرار دارند و به مرحله بلوغ علمی لازم نرسیده‌اند.  عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: تحقیقات در خصوص اینگونه آزمایشها  تست‌ها در جمعیت ایران انجام نشده و تفسیر نتایج  آن نیز تفسیر مطمئنی نخواهد بود.  

مدیر گروه ژنتیک پزشکی و پزشکی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه شاهدی مبنی بر اینکه تست‌های استعداد ژنتیکی تایید شده باشند وجود ندارد افزود: تست‌های که در حال حاضر توسط یک شرکت دانش بنیان در حال انجام است بر پایه ژنتیک مولکولی زیست شناسی است و این در حالی است که این نوع تشخیص‌ها در حوزه ژنتیک پزشکی قرار دارد. دکتر مجرد ادامه داد: مردم علاقه‌مند هستند که فرزندانشان در رشته تحصیلی یا ورزشی و سلامت جسمی به سویی هدایت شوند که استعداد واقعی آنها در آن باشد و به همین دلیل به دنبال تست‌های استعداد ژنتیک می‌روند اما تحقیقات انجام شده در زمینه استعدادیابی بیشتر جنبه بازاریابی دارد و هنوز از پایه محکم علمی برخوردار نیست. وی از خانواده‌ها خواست شتابزده عمل نکرده و چنانچه اصرار به انجام این تست‌ها دارند به مراکز و متخصصین دولتی که تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی فعال هستند، مراجعه کنند.

ژنتیک و ورزش آنچه مسلم است در فضای رقابت شدید برای کسب امتیاز در هر زمینه‌ای، مدیران سعی در استفاده از افراد و اشخاصی دارند که بتوانند به خوبی کسب امتیاز کنند و بر همین اساس حتی گاهی به سوی تحلیل ژنتیکی افراد گام برمی‌دارند تا در زمان کم به نتایج دلخواه برسند. عضو هیات علمی گروه فیزیولوژی ورزشی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: یکی از روش‌های جدید استعدادیابی در دنیا، شناسایی افراد از طریق ژن است، در واقع  براساس داده‌ها و تجزیه و تحلیل بر روی ژن افراد مشخص می‌شود که وی برای چه نوع ورزشی استعداد دارد و باید چه نوع تمرین‌هایی انجام دهد. امیر رشید لمیر افزود: ورود آزمایش ژنتیک به ورزش در ایران زمان بسیار سپری نکرده است و این مطالعات نزدیک به یک دهه است که در ایران در حال پیگیری می‌باشد.  

وی ادامه داد: اگر کار تجزیه و تحلیل ژن‌ها به درستی انجام شود، می‌تواند یک راهکار خوب و مناسب جهت استعدادیابی حتی در دوران کودکی باشد. وی گفت: اگر فردی به عنوان مثال استعداد ورزش شنا را نداشته باشد در این ورزش نمی‌تواند در رده‌های قهرمانی به فعالیت بپردازد و به نتیجه برسد. عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به پیچیدگی در تحلیل نتایج این آزمایش‌ها افزود: برای تحلیل داده‌ها نیاز به تخصص خاص وجود دارد، به عبارتی چه شخصی و با چه امکانات و دانشی قرار است، اطلاعات به دست آمده را تفسیر کند؟ وی با اشاره به افراد غیر متخصص که برای منفعت مالی و بازار جذاب این علم سعی در سوء استفاده از افراد می‌کنند اظهار داشت: یک سری از اطلاعات فردی از ظاهر افراد و وضعیت فیزیک بدنی آنها به دست می‌آید و افراد غیر متخصص بر اساس همین اطلاعات ابتدایی سعی در تفسیر و تحلیل می‌کنند که بیشتر شبیه فال بینی است. وی گفت: برخی به دنبال سود اقتصادی هستند و با روش‌های ارزان و دقت اندک سعی در انجام این آزمایش‌ها می‌کنند در حالی که نیاز است چند نوبت نمونه‌ها چک شود تا خطایی در آن اتفاق نیفتد.   رشید لمیر افزود: اندازه گیری به تنهایی عامل مهمی نیست، به عبارتی اگر ورزشکاری در یک رشته ورزشی استعداد دارد درصورتی که تمرین نکند نمی‌تواند به موفقیت دست یابد و به عبارتی لازمه رشد استعداد، تمرین و ممارست فردی است. وی ادامه داد: آزمایش ژنتیکی وقتی ارزشمند است که بتوان یک سری فاکتورهایی را که به صورت ظاهری قابل شناسایی نیستند مشخص نمود.

افراد غیر متخصص بر اساس اطلاعات ابتدایی به دست آمده در نتایج آزمایش ژنتیک، سعی در تفسیر و تحلیل  شبیه فال بینی می‌کنندسوء استفاده در باشگاه‌ها بسیاری از جوانان و خانواده‌های آنها علاقه‌مند هستند جوانان و نوجوانان اوقات فراغت خود را در ورزش صرف کنند، بر همین اساس و به واسطه این علاقه برخی باشگاه‌های ورزشی در تبلیغات خود، انجام آزمایش‌های ژنتیکی را مطرح می‌کنند در حالی که تست ژنتیکی در باشگاه‌ها به منزله جذب مخاطب است زیرا استعدادیابی چند بُعدی و پیچیده است و نمی‌توان به سادگی به آن نگریست.

  رییس هیات بدن سازی و پرورش اندام خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: باشگاه‌ها مجاز به انجام تست‌های پزشکی و ژنتیکی در محیط ورزشی نیستند. سروش پورآزاد افزود: بازرسان اداره ورزش و جوانان مشهد به همراه نماینده اداره کل بهداشت و اماکن به صورت سرزده از باشگاه‌ها بازدید می‌کنند و در صورت مشاهده تخلف، با آنها برخورد قانونی صورت می‌گیرد. وی ادامه داد: توصیه می‌شود ورزشکارانی که می‌خواهند از وضعیت ژنتیکی خود مطلع شوند به افراد متخصص این امر در کلینیک‌های پزشکی مراجعه کنند.

مشهد- ایرنا- مدیر گروه ژنتیک پزشکی و پزشکی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: “آزمایشهای…

مشهد- ایرنا- رییس دفتر ریاست جمهوری و وزیر علوم، تحقیقات و فناوری روز پنجشنبه در چارچوب برنامه‌های…

مشهد- ایرنا- سالانه ۲۲ میلیارد ریال کمک هزینه آزمایش‌های ژنتیک در استان خراسان رضوی پرداخت…

مشهد- ایرنا- اختلالات کروموزومی و عقب ماندگی ذهنی بیشترین علت سقط درمانی در استان خراسان رضوی…

ساری -ایرنا – فرماندار شهرستان محمودآباد گفت: تاکنون ۵۰ نفر از پرسنل…

شهرکرد- ایرنا- معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار چهارمحال و بختیاری…

همدان- ایرنا- معاون علمی و فناوری رییس جمهوری گفت: با تلاش مسوولان…

بیرجند – ایرنا – رییس دانشگاه علوم پزشکی بیرجند گفت: در حال حاضر ۲۱…

قزوین – ایرنا – معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن…

تهران- ایرنا- استاندار تهران گفت: با توجه به تشدید نظارت‌های بهداشتی…

ساری – ایرنا – معاون سیاسی ، امنیتی و اجتماعی استاندار مازندران ادعاهای…

کرج – ایرنا – مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید هشتگرد استان البرز اعلام…

ساری – ایرنا – تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد که بستری بیماران مبتلا…

مشهد- ایرنا- رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری و بازار پول اتاق بازرگانی،…

نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است



0