کرج – ایرنا- بررسی های علمی نشان می دهد که رشد شخصیت و فکر کودکان از سه سالگی آغاز میشود؛ بنابراین نحوه برخورد و آموزش در این سن در شکلگیری شخصیت آنها تاثیر زیادی دارد.
از آنجایی که بازی کردن بخش زیادی از فعالیت کودکان را به خود اختصاص میدهد، بیشتر آموزشهای کودکان باید بر اساس بازی و سرگرمی پیش برود.
در گذشته والدین کلیه فرآیند آموزش کودکان را برعهده داشتند؛ در حالی که امروزه با توجه به مشغله کاری والدین و اهمیت آموزش ، مراکزی تاسیس شدهاند که خدمات آموزش به کودکان را بر عهده دارند.
پیش دبستانی یکی از مقاطع تحصیلی ویژه کودکان سه الی ۶ سالگی است که در آن به کودکان مفاهیم و مطالب مورد نیاز برای ورود به مدرسه آموزش داده میشود.
هدف اصلی از برگزاری آموزش پیش از دبستان رشد همه جانبه کودکان است به همین دلیل این دوره باید از برنامه و فعالیتهایی تشکیل شود که در کنار پر کردن اوقات فراغت کودکان، باعث رشد ذهنی و جسمی آنها شود.روانشناسی رشد کودکان پیش دبستانی
دوره کودکی یکی از مقاطع مهم برای آموزش کودکان است زیرا دراین دوران کودکان میآموزند چگونه با محیط پیرامون خود ارتباط برقرار کنند و خود را با جامعه تطبیق دهند.
نحوه برخورد با کودکان در این دوران در اعتماد به نفس آنها نیز تاثیر زیادی دارد.
تحقیقات نشان داده بیشتر مشکلات و بیماریهای روحی و روانی افراد ریشه دراعتماد به نفس آنها در کودکی دارد لذا یکی از اهداف کلی آموزش در مهد کودک و پیش دبستانیها، افزایش اعتماد به نفس و رشد اجتماعی و عاطفی کودکان است.
برنامههایی که مهدهای کودک به این منظور در نظر میگیرند را میتوان به فعالیت و کار گروهی، تمیز کردن وسایل به یک دیگر، آشنایی و تعامل با دیگران اشاره کرد.
با انجام این فعالیتهاست که کودک به تدریج میآموزد تا در اعمال خود و نحوه ارتباط با دیگران چگونه باید عمل کند.
یکی از اهداف مهد کودک و پیش دبستانیها بهبود فرآیند رشد جسمی کودکان است.
رشد جسمی و حرکتی کودکان معمولا تحت تاثیر عواملی اعم از شرایط عمومی بدن، وضعیت تغذیه، تحرک و تمرینات ورزشی قرار دارد.
اهداف دوره پیش دبستانی
روانشناس و رئیس اداره دوره اول معاونت ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش البرز می گوید: هدف آموزش پیش از دبستانی رشد همه جانبه کودکان چهار تا ۶ سال است به همین دلیل این دوره باید از برنامه و فعالیتهایی تشکیل شود که در کنار پر کردن اوقات فراغت کودکان، باعث رشد شناختی، عاطفی و جسمی آنها شود.
یونس جاوید نسب اظهارداشت: دوره کودکی یکی از مقاطع مهم برای آموزش اجتماعی شدن و جامعه پذیری کودکان است زیرا در این دوران کودکان میآموزند تا چگونه با محیط پیرامون خود ارتباط برقرار کنند،کودکان یاد می گیرند خود را با جامعه تطبیق دهند و مهارت های لازم برای ارتباطات میان فردی را بدست آوردند.
وی یادآورشد: کودکان در دوره پیش دبستانی از خود مرکز بینی به دیگر بینی دست می یابند و به درک بیشتری از تفاوت های بین فردی دست پیدا می کنند.
این روانشناس البرزی دوره پیش دبستانی را فرصتی برای ایجاد جدایی، تفرد و کاهش اضطراب جدایی کودکان از محیط خانواده و پدر و مادر ذکر کرد .
جاوید نسب ادامه داد: نحوه برخورد با کودکان در این دوران در اعتماد به نفس آنها تاثیر زیادی دارد.
وی با بیان اینکه بر اساس تحقیقات انجام شده بیشتر مشکلات افراد ریشه در اعتماد به نفس آنها در کودکی و فقدان آموزش مناسب و مهارت های ارتباطی دارد.
جاویدنسب خاطرنشان کرد: یکی از اهداف کلی پیش دبستانیها، افزایش اعتماد به نفس و رشد اجتماعی و عاطفی کودکان است.
وی یاد آورشد: برنامههایی که مراکز پیش دبستانی به این منظور در نظر میگیرند را میتوان به فعالیت و کار گروهی، مشارکتی، مهارت های دست ورزی و آشنایی و تعامل با دیگران اشاره کرد.
این روانشناس عنوان کرد: در دوره پیش دبستانی است که کودک به تدریج میآموزد تا در اعمال خود و نحوه ارتباط با دیگران چگونه باید عمل کند.
وی تاکید کرد: فعالیت در پیش دبستان مقدمه ای برای ورود به دبستان و ایجاد علاقه مندی به مدرسه، معلم، کتاب و کتابخوانی است لذا آموزش و یادگیری در این دوره باید مبتنی بر شرایط سنی و روانشناسی رشد کودک و نیاز کودک پیش دبستانی به بازی، تفریح، لذت و سرگرمی است.
شکل گیری هویت ایرانی – اسلامی
معاون ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در این زمینه گفت: قصدی برای اجباری کردن دوره پیش دبستانی نداریم اما اصرار داریم تا بستر فرهنگ ضرورت گذراندن این دوره را در خانوادهها فراهم کنیم و در همین راستا گذراندن این دوره در مناطق محروم به صورت کاملا رایگان انجام میشود.
رضوان حکیم زاده افرود: هدف اصلی دوره پیشدبستانی را شکلگیری هویت ایرانی و اسلامی دانش آموزان تشکیل می دهد که که هرگونه برنامهریزی صحیح در این دوره ثمرات ارزشمندی خواهد داشت
وی بیان داشت: ما متولی امر تربیت کودکان هستیم اما این موضوع به این معنا نیست که تربیت صرفاً وظیفه آموزش و پرورش است، آموزش و پرورش همگانی است حتی اگر متولی خاصی داشته باشد کار یک دستگاه یا نهاد خاصی نیست.
حکیم زاده عنوان کرد: کودکان دارای اهمیت بالایی هستند و باید برای آنها وقت بیشتری بگذاریم.
وی یادآورشد: کودکان امروز مدیران فردا هستند و ما هر طور این کودکان را تربیت کنیم آینده ایران و جهان را رقم میزنیم، برنامهریزی باید بهصورت علمی و تخصصی صورت بگیرد زیرا کودکان کارگزاران آینده هستند
حکیمزاده اظهارداشت: راهبردهای سند بنیادین بهعنوان یک نقشه راه متعالی در جهت نظام تحول آموزشوپرورش بهعنوان مهمترین نهاد تربیت نیروی انسانی از مهدکودک تا دانشگاه بهدعنوان امر حاکمیتی به همکاری دستگاهها تأکید کرده است.
وی با اشاره به اهمیت دوره پیشدبستانی افزود: درحالیکه خانوادهها فکر میکنند هدف پیشدبستانی آموزش خواندن و نوشتن پیش از مدرسه است اما هدف اصلی پیشدبستانی شکلگیری هویت ایرانی و اسلامی دانش آموزان است که نباید مورد غفلت قرار بگیرد.
معاون ابتدایی وزارت آموزش و پرورش به بیانیه گام دوم انقلاب و ارتباط آن با هویت کودکان ایرانی اسلامی پرداخت و افزود:در بیانیه گام دوم به فرهنگ، خلاقیت و نوآوری توجه بسیاری شده است، برای تحقق این امور باید فرهنگسازی در دوران کودکی صورت بگیرد چراکه این دوره مهمترین دوره شکلگیری هویت و شخصیت است.
حکیمزاده گفت: دوره پش دبستانی نیاز به فرهنگ سازی دارد تا کودکان تحت پوشش برنامه های این مهد کودک قرار گیرند.
۲۸۱۹/ ۶۱۵۵
یزد- ایرنا- معاون رییس جمهوری و رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران…
اراک – ایرنا – استاندار مرکزی گفت: بر اساس تصمیم قرارگاه پدافند زیستی،…
بجنورد- ایرنا- دبیرکل جمعیت هلال احمر گفت: ۳۷ هزار روستای کشور دهیاری…
بیرجند – ایرنا – مدیرکل آموزش و پرورش خراسان جنوبی گفت: مجمع حمایت…
قزوین – ایرنا – استاندار قزوین تشکیل کمیته نظارت بر توزیع لاستیک در…
دزفول – ایرنا – عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی گفت: رسیدگی به…
روانشناسی رشد کودکان پیش دبستانی
شیراز-ایرنا-مدیرکل تامین اجتماعی استان فارس گفت: این سازمان در قالب…
تهران- ایرنا- استاندار تهران گفت: دورکاری و کاهش یک سومی کارکنان دستگاه…
مشهد- ایرنا- معاون خدمات شهری شهرداری مشهد گفت: با توجه به تداوم وضعیت…
سمنان- ایرنا- استاندار سمنان گفت: این استان در شاخص میزان شیوع کرونا…
نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است
رشد كودك پيشدبستاني
الف ـ رشد شناختي:
در طي فرآيند رشد شناختي، كودك به تدريج مهارتهاي لازم براي يادگيري و درك تجارب
جديد را ميآموزد. با پيشرفت تكلم، كودك تعامل بيشتري با محيط پيدا ميكند. وي هر
روز از طريقبازي، تمشااي تلويزيون و مشاهده اطراف خود اطلاعاتي به دست ميآورد.
وي بتدريج به كمك كلمات و نشانهها به حل ماسئل و ابراز افكار و احساسات خود
ميپردازد و با پرسشهاي مختلف به سراغ شما ميآيد، او با كسب اطلاعات جديد، به
صورت مداوم درك خود را از دنياي اطرافش ساماندهي ميكند.روانشناسی رشد کودکان پیش دبستانی
كودك در سن پيشدبستاني، دنيا را همانند يك فرد بزرگسال نميبيند، در طي صحبت با
ويبايد به ياد داشته باشيد كه وي نگرشها و دريافتهاي متفاوتي از شما دارد. به همين
علت بايد تلاش نماييد كه در سطح ادراك و شناخت وي با او گفتگو كنيد.
تفكر كودك پيش دبستاني شما چه ويژگيهايي دارد؟
ـ تفكر عيني:
كودك در سنين4، 3 يا 5 سالگي معمولاً داراي تفكر عيني است. يعني اين كه وي آنچه را
ميتواند لمس، مشاهده و تجربه كند به سادگي درك ميكند. بنابراين اگر موضوعي
انتزاعي را برايش شرح ميدهيد بايد /ن را با مثالهايي عيني در باره تجربيات ملموس
زندگي او همراه كنيد. مثلاً اگر در باره ضرورت رعايت بهداشت و نحوه بروز بيماري در
اثر فعاليت ميكروبي برايش توضيح ميدهيد بهتر است از كتاب يا كارتون با نقاشيها و
تصاوير كارتوني از ميكروب استفاده كنيد و حرفهايتان را با تصاوير عيني و ملموس
همراه سازيد.
ـ تفكر سحرآميز:
كودك در اين سنين فكر ميكند كه اعمال، آرزوها و احساساتش بر حوادث و وقايع اطراف
تأثير ميگذارد. علي كودك 4 ساله ممكن است تصور كند كه بيماري خواهر كوچكتري سارا
(ابتلا به گاستروآنتريت) به علت آرزوي وي «كاش سارا اصلاً وجود نداشت» شكل گرفته
است. اگر علي خود /ب شود ممكن است فكر كند به علت رفتار بدي كه با شما داشتهف تنبيه
شده است، بنابراين در گفتگو با كودكان در اين سنين حتماً بايد از برداشت و درك آنان
از وقايع اطرافشان به ويژه در موارد خاص مانند بيماري كودك يا وجود بيماري در اعضاي
خانواده از آنان سولا كنيد و تا حد ممكن، تفكرات غيرمنطقي آنان راكه ميتواند موجب
احساس گناه يا اضطراب آنها شود اصلاح سازيد.
ـ خود محوري:
كودك در سنين پيش دبستاني، تفكر خود محور دارد. وي تصور ميكند كه مركز دنيا است و
همه حوادث و اتفاقات در جهان براي او رخمي دهند مثلاً زماني كه به علي گفته ميشود
آرامتر بازي كند تا برادر بزرگش بتواند درس بخواند، وي قادر نيست خود را به جاي
برادرش تجسم كند و رفتارش را به خاطر او تغيير دهد. نه بدين علت كه وي خودخواه است،
بلكه به اين علت كه توانايي شناختي لازم براي اين كار را پيدا نكرده است تا دريابد
هر تجربهاي در ديگران چه احساسي به وجود ميآورد. او تنها دنيا را از زاويه ديد
خود مينگرد.
ـ زنده پنداري:
كودك در سنين پيش دبستاني، ويژگيهاي انساني را به اشياي بي جان نسبت ميدهد.
بنابراين زماني كه علي در هنگام دويدن، با ميز برخورد ميكند و به زمين ميخورد
ممكن است بگويد اين ميز است كه عمداً مجب زمين خوردن وي شده است.
ـ درك زمان:
كودك پيش دبستاين نميتواند طول مدت زمان را دقيقاً درك كند. وي زمان را در
ارتباط با برنامه روزانه اش درك ميكند، بنابراين وقتي ميخواهيد زمان انجام كاري
را به او يادآوري كنيد نياز دارد كه آن را در رابطه با كارهاي روزانه بيان كنيد:
مثلاً «وقتي پدر از سركار برگردد، به پارك ميرويم» كودك مفاهمي زمان گذشته، حال و
آينده را درك ميكند مثلاً ممكن است جملات «وقتي بزرگ شدم» يا «وقتي خيلي كوچك
بودم» را به كار ببرد ولي براي درك دقيق تر زمان و دروههاي زماني طولاني نياز به
كمك دارد. مثلاً براي اينكه به وي نشان دهيد 10 روز ديگر به مسافرت خواهيد رفت،
ميتوانيد از يك تقويم بزرگ استفاده كنيد و گذشت هر روز را با يك علامت مشخص كنيد.
كمك به يادگيري و رشد شناختي كودك:
كودك در سنين پيشدبستاني، بسيار كنجكاو است. وي ممكن است هر روز دهها پرسش را با
شما مطرح كند. بكوشيد پاسخهايتان، ساده و در حد درك كودك باشد. تشويق كودك به فكر
كردن در باره موضوعات مختلف و فرصت دادن به وي براي ابر از نظر خود، ميتواند
اعتماد او را به خود بيشتر كند.
هدف، يافتن پاسخ درست نيست بلكه تشويق كودك به انديشيدن و تفكر است. بنابراين تلاش
وي را تحسين كنيد و پيشرفتهاي او را هر چند كودك تر غيب نماييد.
ب ـ رشد هيجاني
پس از هيجانات اوليه مانند شادي و غم و ترس، با رشد كودك بتدريج دامنه وسيعتري از
هيجانات بارز ميشوند. كودك در سنين پيش دبستاني هيجانات پيچيده تري مانند احساس
گناه، شرم و خجالت را ابراز ميكند. در اين زمان وي مهارت بيشتري در تكلم بدست
آورده و براي ابراز احساسات به جاي حركات فيزيكي از كلمات استفاده ميكند. كودك
ممكن است در نامگذاري احساسات خود مشكل داشته باشد. به علاوه كودك در اين سنين در
برخورد با احساسات منفي شديد ممكن است دچار سردرگمي و ترس شده، قادر به كنترل اين
هيجانات نباشد. بنابراين كودكان براي شناخت درست احساسات و نيز براي كنار آمدن با
احساسات منفي و دشوار نياز به حمايت و ياري والدين دارند.
كمك به رشد هيجاني كودك:
كودكان بايد بدانند كه هيجاناتشان واقعي و قابل قبول هستند، فقط بايد به شيوهاي
درست ابراز شوند. بنابراين در باره احساسات و هيجانات مختلف با كودك خود صحبت كنيد.
مثلاً ميتوانيد تصاويري از مجلات را تهيه كرده و در باره احساسات افراد در
موقعيتهاي مختلف با وي گفتگو كنيد.
براي كودكتان تصاويري از صورتهاي ساده با احساسات مختلف بكشيد و به او كمك كنيد
هيجانات هر يك از نامگذاري كرده و براي هر يك داستاني بسازد. در صورتش كه كودك
احساسات منفي خود را ابراز كند، احساسات كودك را تأييد كنيد و براي مواجهه با آن،
راه حلهايي به وي پيشنهاد كنيد.
تعيين حد و مرز براي كودك به او كمك ميكند دريابد چه رفتاري قابل قبول و چه
رفتاري غيرقابل قبول است. مثلاً ميتوانيد به او بگوييد: «وقتي عصباني هستي،
ميتواني با من حرف بزني و بگويي عصباني هستي، اما اجازه نداري كسي را بزني يا
وسايلت را پرت كني.»
به ياد داشته باشيد شما الگوي اصلي رفتار كودكتان هستيد، بنابراين در باره احساسات
خود با كودك صحبت كنيد و هيجانات را به صورتي مناسب ابراز كنيد. زماني كه فرزندتان
توانست احساس خود را بيان كند بدون اين كه كنترل خود را از دست بدهد، حتماً او را
تشويق كنيد.
ج ـ رشد اخلاقي
كودك در سنين پيشدبستاني، تمايل شديدي به تأييد شدن توسط والدين دارد. او
ميخواهد بچه خوبي باشد تا پدر و مادر به او محبت كنند. بسياري از رفتارهاي كودك
در اين سنين به فرآيند تكاملي وي مربوط است نه غيراخلاقي بودن شخصيت وي. كودك در
اين سنين خود محور بوده، كنترل تكانهها برايش دشوار است.
بتدريج با تلاش والدين در تعيين قوانين روشن و ثابت در منزل مانند «خشونت، كتك زدن
و گاز گرفتن ممنوع است» كودك به نوعي آگاهي دست مييابد و مجموعهاي از عادتهاي
دروني در وي شكل ميگيرد كه بنيان اخلاقي كودك را ميسازد. شيوه برخورد والدين با
رفتارهاي كودك و نيز طرز رفتار آنان با ديگران، راهنماي كودك در اين فرآيند است. در
ابتدا كودك براي جلب رضايت والدين و تأييد آنان از قوانين تبعيت ميكند و سرانجام
اين قانونها تبديل به اصول اخلاقي دروني شده و جزيي از شخصيت وي خواهد بود.
كمك به رشد اخلاقي كودك
تعيين مرزها و قوانين رفتاري را به صورتي يكنواخت و پيگيرانه دنبال كنيد. اجراي
قوانين اصلي بايد در مكانهيا ديگر مثلاً در مهماني يا مكانهاي عمومي نيز علاوه بر
منزل پيگيري شود. به ياد داشته باشيد كودك همراه با آموختن پيروي از قوانين نياز به
شنيدن توضيحاتي در مورد بعضي از قوانين خاص دارد و مثلاً اين كه چرا كتك زدن ديگران
ممنوع است يا اين كه گفتن كلمات زشت به ديگران چه احساسي در آنها به وجود ميآورد.
اين گفتگوها بهتر است بدون ارتباط با كار بد كودك صورت گيرد توضيحات در حد فهمو درك
كودك بوده و خيلي مفصل و طولاني نباشند. افزون بر استفاده از پيامدهاي غايب براي
مواردي كه قوانتين توسط كودك ناديده گرفته ميشوند حتماً به رفتارهاي مطلوب كودك
هم توجه و آنها را تشويق نماييد. به خاطر داشته باشيد كه شما الگوي رفتاري كودكتان
هستيد بنابراين طوري رفتار كنيد كه ميخواهيد فرزندتان رفتار نمايد.
او به كاري كه شما انجام ميدهيد، بيشتر توجه ميكند تا به آنچه كه به وي
ميگوييد بنابراين اگر دوست داريد فرزندتان به ديگران احترام بگذارد به خود و
كودكتان احترام بگذاريد.
چالشها و مشكلات رفتاري كودك پيش دبستاني و راه حلها
مشكلات رفتاري شايع كودكان
الف ـ دروغگويي:
دروغگويي يكي از رفتارهاي شايع كودكان است كه اغلبف والدين را خيلي ناراحت ميكند.
دروغگويي كودكان معمولاً سه دليل عمده دارد:
روانشناسی رشد کودکان پیش دبستانی
1ـ كودك واقعيت و خيال را در هم ميآميزد و گاه تصورات خود را كاملاً واقعي
ميپندارد. معمولاً تا 6 يا 7 سالگي، توانايي كودك براي افتراق وقايع واقعي از
خيالي، كامل نشده است.
2ـ كودك به نوعي تفكر آرزومندانه پسرفت كرده است و بدين طريق با يك واقعيت غيرقابل
تحمل انطباق مييابد. مثلا كودكي كه پدرش وي را ترك كرده است ممكن است داستانهايي
در باره اين كه پدرش شماره تلفن وي را نميداند بسازد. گاهي كودك با چنان شدتي
خواستار اين آروزها است كه خود نيز باوز ميكند آن چيز را به دست خواهد آورد.
مثلاً «من دوست دارم يك دوچرخه داشته باشم» ممكن است است به «من براي تولدم يك
دوچرخه هديه ميگيرم» تبدل شود.
3ـ كودك به منظور فرار از تنبيه يا انعتقاد دروغ ميگويد. وي ممكن است بداند آنچه
كه ميگويد حقيقت ندارد ولي بتدريج خودش هم بخشهايي از آن را باور ميكند گاهي
اوقات كودكان با هوشتر بيشتر به دروغگويي پناه ميبرند تا تاييد والدين را از دست
ندهند و از عواقب كار خود فرار كنند.
توصيههاي زير در برخورد با دروغگويي ميتوانند كمك كننده باشند:
ـ در مواجهه با كودكي كه دروغ گفته است آرامش خود را حفظ كنيد و سعي كنيد آرام
بمانيد.
ـ به كودك لقب دروغگو ندهيد. كار او را از شخصيت وي افتراق دهيد.
ـ سعي كنيد نوع دروغ كودك را تعيين كنيد و بسته به آن واكنش مناسب نشان دهيد.
ـ اگر كودك دروغي نشاي از خيالات خود ميگويد به او كمك كنيد تفاوت بين واقعيت و
خيال را دريابد. با وي طوري رفتار نكنيد كه احساس كند كار اشتباهي كرده است.
ـ اگر كودك با موقعيتي دشوار روبرو سات و آرزوهايش را به عنوان واقعيت بيان ميكند
وي را تشويق كنيد كه به جاي اين كار به بيان احساساتش بپردازد و از ديگران براي حل
مشكلات كمك بخواهد.
ـ اگر كودك براي فرار از پيامد كار اشتباهش دروغ بگوييد بهتر است به جاي واكنش
شديد نسبت به دروغ گفتن، در باره كار اشتباه او و علت بد بودن كارش با وي صحبت
كنيد.
ـ زماني كه ميدانيد كودك كار بدي كرده است خود را درگير بحث با وي براي اعتراف
گرفتن نكنيد. مثلاً اگر كودك كيك تولدي را كه پخته ايد بي اجازه خورده است و آثار
شكلات روي كيك را در اطراف دهانش ميبينيد به جاي اينكه بپرسيد «آيا تو كيك را
خورده اي؟» و او به دروغ «نه» بگويد، وي را جلوي آينه ببريد و بگوييد «كيك خورده
شده و به صورت تو شكلات آن چسبيده است. من از تو خواسته بودم به كيك بدون اجازه دست
نزني». در اين صورت موضوع صحبت به جاي دروغگويي كودك به پيروي از قوانين باز
ميگردد.
ـ به خاطر داشته باشيد كودك را هم با گفتار و هم رفتارتان به راستگويي تشويق كنيد.
شما بهترين الگوي فرزندتان هستيد.
ب ـ استفاده از كلمات نامناسب و زشت، جواب پس دادن:
تقريباً تمام كودكان در سنين پيش دبستاني گاه از كلمات نامناسب استفاده ميكنند.
گاهي آنان كلماتي زشت به زبان ميآورند كه باعث شرمندگي والدين ميشود.
دليل روشن به كارگيري اين كلمات، شنيدن آنها در منزل يا مهدكودك يا محيطهاي ديگر
است. زماني كه كودك از اين عبارات استفاده ميكند معمولاً با توجه شديد و واكنش
بيش از حد والدين روبرو ميشود كه باعث تكرار بيشتر اين كلمات خواهد شد.
راهكارهاي زير ميتوانند در برخورد با اين رفتار كودك كمك كننده باشند:
ـ اگر كودك براي اولين بار از اين كلمات استفاده ميكند بهتر است معناي آن را از
كودك بپرسيد. اگر وي بتواند معني كلمه را بگويد برايش توضيح دهيد كه اين كلمه
ديگران را ناراحت ميكند و نبايد در خانه استفاده شود.
ـ در صورت تكرار، در مراحل اول آرام ماندن و ناديده گرفتن اين عبارات و دور
نگهداشتن كودك از محيطهايي كه در آنها چنين كلماتي استفاده ميشود بهترين روش
برخورد است.
ـ اگر با وجود ناديده گرفتن اين رفتار ادامه يابد با آن مشابه ديگر كارهاي نامطلوب
كودك برخورد كنيد و از شيوههاي تنبيهي مناسب مانند منزوي سازي يا محروم كردن بهره
گيريد.
ـ به كودك كلماتي بياموزيد كه بتواند احساس ناكامي و ناراحتي خود را به صورت
مودبانه ابراز كند.
ـ برخورد مودبانه و به كارگيري مناسب كلمات را توسط كودك تشويق نماييد.
جواب پس دادن اغلب شيوهاي براي نشان دادن نافرماني و لجبازي كودك و نشانهاي از
تكامل كودك براي به دست آوردن استقلال است. تنشهاي زندگي روز مره مانند به دنيا
آمدن كودك ديگر يا تغيير منزل ممكن است اين رفتارها را تشديد كند. در مواجهه با اين
مشكل توصيههاي زير را به كار گيريد.
ـ به خاطر داشته باشيد كودكان پيش دبستاني نياز به ابراز وجود و احساسات خود دارند.
بنابراين اجازه ابراز نظر به صورت مودبانه را به آنان بدهيد.
ـ سعي كنيد انتظارات خود را با توانايي كودك تطبيق دهيد.
ـ در صورت نافرماني و بي ادبي كودك در پاسخ دادن، از روشهاي تنبيهي مناسب استفاده
كنيد.
ـ رفتارهاي مناسب وي را تشويق كنيد.
ج ـ دزدي:
تا سن سه سالگي بيشتر كودكان معناي دزدي را درك نميكنند و حداقل يك سال ديگر طول
ميكشد تا آنها مفهوم مال من و مال تو را در يابند. اگر كودك وسايل ديگران را بدون
اجازه بر ميدارد راهكارهاي زير را به كار بريد:
ـ آرامش خود را حفظ كنيد و واكنش بيش از حد نشان ندهيد.
ـ براي وي توضيح دهيد كه چيزهايي كه متعلق به ديگران است نبايد براي خود بردارد.
ـ به كودك بگوييد صاحب آن شيئي براي از دست دادن آن، غمگين و ناراحت ميشود.
ـ مطمئن شويد كه وي شيئي موردنظر را به صاحبش برگردانده و عذرخواهي كند.
ـ به خاطر داشته باشيد با اين كه كودك ممكن است بداند دزدي كار بدي است چون ديگران
به وي چنين گفتهاند تا سن 7 ـ 6 سالگي ممكن است بدرستي علت بد بودن / ين كار را
درك نكرده و در باره آن احساس گناه نكند.
ـ در صورتي كه اين مشكل به صورت مكرر و مزمن رخ دهد حتماً با يك مشاور يا روانپزشك
كودك مشورت كنيد.
د ـ پرخاشگري و حملات بدخلقي (قشقرق)
پرخاشگري كودكان علل مختلفي دارد. كودكان كوچكتر ممكن است به علت اين كه
نميدانند احساسات ناخوشايند خود مانند خشم و ناكامي را چگونه با كلمات ابرا كنند
به پرخاشگري روي آورند. صحبت با كودكان و كمك به آنان براي بيابن احساساتشان بدون
پرخاشگري در اين موارد مفيد است.
كودك ممكن است شاهد دعوا و پرخاشگري والدين يا ديگر اعضاي خانواده باشد و از اين
رفتارها الگو برداري كند. بنابراين كنترل محيط منزل، عدم به كار گيري پرخاشگري در
روابط بين فردي اعضاي خانواده و همچنين نظارت بر برنامههاي تلويزيوني كه كودك
مشاهده ميكند ميتواند اين اثرات را تا حد ممكن كاهش دهد.
گاهي به مرور زمان كودك ياد ميگيرد كه با بد خلقي و پرخاشگري ميتواند به آنچه
ميخواهد دست يابد. اگر والدين در برابر داد و فرياد يا پرخاشگري وي تسليم شوند او
در مييابد اين رفتار راهي براي گرفتن آنچه ميخواهد از بزرگسالان است. بعضي
كودكان با فرد خاصي مانند مادر يا مادر بزرگ بيشتر اين رفتارها را نشان ميدهند تا
با ديگر اعضاي خانواده. اين موضوع اهميت برخورد يكسان و يكنواخت همه بزرگسالان در
خانواده و اطراف كودك را نشان ميدهد. اگر كودك در يابد كه هر وقت و هر كجا
پرخاشگري كند پيامد يكساني متحمل ميشود چنين رفتاري قطعاً كاهش مييابد.
بنابراين عليرغم علت پرخاشگري و بدخلقي كودك رعايت بعضي اصول ميتواند موجب كاهش
اين رفتارها شود:
ـ در انتظارات خود از كودك و به كارگيري روشهاي تربيتي در زمانها، مكانها و توسط
افراد مختلف مانند مادر، پدر، مادربزرگ و… تا حد ممكن يكنواخت عمل كنيد. قابل
پيشبيني بودن پيامد يك رفتار به كودك احساس امنيت ميدهد و وي را از سر درگمي
ميرهاند و مشكلات رفتاري وي را كاهش ميدهد.
ـ قوانين را به صورت روشن به كودك بگوييد. او بايد بداند احساس خشم و ناكامي طبيعي
است ولي مرزهايي براي شيوه ابراز آن وجود دارد مثلاً زدن ديگران ممنوع است.
ـ در صورت پرخاشگري كودك از روشهاي تنبيهي مناسب مانند منزوي سازي استفاده كنيد.
ـ بر اثر بدخلقي و قشقرق كودك تسليم خواستههاي غيرمنطقي او نشويد. اين رفتار كودك
را ناديده بگيريد. (در عين حال ايمني كودك را در نظر داشته باشيد. اگر وي به كار
خطرناكي دست زد بلافاصله بايد مداخل كنيد).
ـ تلاش كودك براي ابراز مناسب احساسات ناخوشايند مثل خشم را تشويق كنيد.
ـ موقعيتهايي كه كودك بيشتر دچار بدخلقي و پرخاشگري ميشود مانند زماني كه خسته،
گرسنه يا خواب آلود است را شناسايي كرده، توجه به نيازهاي جسماني و روانشناختي كودك
را در برنامه ريزيهاي روزانه خود در اولويت قرار دهيد.
ه ـ رقابت بين خواهر و برادرها
رقابت و حسادت بين خواهر و برادرها از شايعترين مشكلات والدين محسوب ميشود. اين
موضوع پديدهاي عالمگير است و پدر و مادر را بيش از هر كس ديگر دچار احساس ناكامي و
نگراني ميكند.
گرچه بسياري از كتابها توصيه ميكنند كه خواهر و برادرها را به حال خود گذاشته، در
دعوا و درگيري آنها دخالت نكنيم، بعضي از بزرگسالان خاطراتي از بدرفتاري خواهر يا
برادر خود در دوران كودكي بدون دخالتي زا سوي والدين به ياد دارند كه بسيار برايشان
رنج آور است. بنابراين اين با وجود طبيعي بودن رقابت بين خواهر و برادرها نظارت
والدين بر شيوه تعامل و ارتباط فرزندان با هم اهميت بسزا دارد.
توصيههاي زير در برخورد با رقابت و حسادت خواهر و برادرها كمك كننده هستند:
ـ اطمينان يابيد كه هيچ يك از فرزندان توسط خواهر يا برادر خود مورد سوء رفتار
كلامي، جسماني يا جنسي قرار نميگيرد. قانوني در خانه برقرار كنيد كه خشونت از هر
نوع نسبت به ديگران را ممنوع كند.
ـ از لقب دادن به كودكان پرهيز كنيد. حتي لقبهاي خوب مانند هنرمند يا ورزشكار
ميتواند برانگيزاننده حسادت ديگر فرزندن شود و كودك را براي حفظ اين لقب دچار
اضطراب و ناكامي نمايد.
ـ با كودكان طوري رفتار كنيد كه بفهمند هر يك داراي ويژگيهاي منحصر به فردي هستند
كه با ديگران متفاوت است. آنان را به صورتي غير منصفانه با هم مقايسه نكنيد.
ـ علاوه بر زماني كه با همه فرزندان ميگذرانيد با هر يك از آنان زماني جداگانه هر
چند اندك صرف كنيد.
ـ بپذيريد كه رقابت بين خواهر و برادرها طبيعي است. همه گاهي نسبت به خواهر يا
برادر خود احساس خشم مينمايند در حاليكه بيشتر آنها در برابر افراد خارج از
خانواده از يكديگر حمايت ميكنند.
ـ به خبرچيني كودكان پاداش ندهيد و هميشه جانب يك فرزند را نگيريد.
در صورت دعواي خواهر و برادرها:
ـ حتيالامكان اجازه دهيد خود آن را تمام كنند.
ـ اگر يكي يا هر دو بسيار عصباي و ناراحت هستند دخالت كنيد. آنها را از هم جدا كرده
و كودكي را كه آسيب ديده يا ناراحت است آرام كنيد.
ـ طرف هيچ يك را نگيريد مگر آن كه آنچه رخ داده ديده باشيد.
ـ هر دو كودك را تشويق كنيد تا در باره احساسات خود و آنچه رخ داده صحبت كنند و از
آنها بخواهيد فكر كنند چگونه ميتوانند اختلافشان را بدون دعوا و درگيري حل كنند.
%PDF-1.5
%
1 0 obj
>
endobj
2 0 obj
>
endobj
3 0 obj
>/XObject>/ProcSet[/PDF/Text/ImageB/ImageC/ImageI] >>/MediaBox[ 0 0 595.32 841.92] /Contents 4 0 R/Group>/Tabs/S>>
endobj
4 0 obj
>
stream
xZ[k$~7?un!yK0!aYlr!RkI-͌ x.I|Zݧ7x_V/ve^IX߭7w{Xh5_8gJ+bᒹnQ` &bAn
رشد مهارتها
در این سن بسیاری از کودکان علاوه بر مهارتهای حرکتی ماهیچه های بزرگ، در مهارتهای حرکتی ظریف و یا ماهیچه های کوچک نیز تعادل بهتری کسب می کنند. بسیاری از آنها می توانند با قیچی کار کنند و از کار با چسب لذت می برند. در این به نوشتن و مهارتهای تحصیلی دیگر علاقه نشان می دهند. البته لازم به ذکر است که در این سن نباید آموزشهای رسمی را برای آنها و به صورت جدی ترتیب داد. زیرا هنوز برای یک برنامه سازمان یافته و منظم آمادگی کافی ندارند.
رشد اجتماعی کودک در 6 سالگی
ویژگی های زندگی در خانه کودکان 3 تا 6 ساله را که به رشد عقلانی کمک می کنند، ارزیابی می کند. محیط فیزیکی و شیوه فرزند پروری نقش مهمی دارند. کودکان پیش دبستانی که در رشد عقلانی خوبی دارند، از خانه های پر از اسباب بازی و کتاب برخوردارند. والدین آنها صمیمی و با محبت هستند. به رشد زبان و دانستن علمی کمک می کنند، گردشهایی را به مکان خارج از خانه ترتیب می دهند که چیزهای جالبی برای دیدن و کارهای جالبی برای انجام دادن دارند. آنها همچنین از کودک می خواهند رفتار جامعه پسند داشته باشند مثلا کارهای ساده خانه را انجام دهد و با دیگران مودبانه رفتار کند و در صورتی تعارضی ایجاد شود. این والدین به جای فشار جسمانی و تنبیه از منطق برای حل کردن آنها استفاده می کنند.روانشناسی رشد کودکان پیش دبستانی
رشد کودک از لحاظ عاطفی
پیشرفت هایی که در بازنمایی و ذهنی زبان و خود پنداره صورت می گیرند به رشد هیجانی در اوایل کودکی کمک می کنند کودکان بین 2 تا6 سالگی، اگاهی بیشتری از احساسات خود و دیگران کسب می کنند و توانایی آنها در منترل ابراز هیجان بهبود می یابد. خود پرورانی به پیدایی هیجان های خود آگاه مانند شرم، خجالت، گناه و رشک وغرور نیز کمک می کند. با گذشت زمان،” شناخت آنها دقیق تر و پیچیده تر می شود و واژگان کودکان پیش دبستانی برای صحبت کردن درباره هیجان سریعا گسترش می یابد مثلا می گویند چون او خیلی بلند آواز می خواند، خوشحال است یا چون او دلش برای مادرش تنگ است، غمگین است.
دوست دارد بطور مشخص مورد توجه و تحسین قرار بگیرد.
پر سر و صدا و پر انرژی است.
در زمینه عاطفی ثباتی ندارد، گاهی می خندد و گاهی گریه می کند.
زمان کوتاهی رغبت به کار نشان می دهد.
رویش طلایی کوچولوها
آدرس : تهران،پاسداران، خیابان داوود اسلامی، نبش گلستان سوم، پلاک 59
تلفن :22777151-021
چکیده مقاله ویژگی های کودکان پیش دبستانی:
هدف از این مقاله بررسی ویژگی های کودکان ۳تا۶ ساله در دوره آموزش و پرورش پیش از دبستان می باشد. ما در این مقاله ابتدا بخشی از آخرین سخنرانی دکتر مونته سوری در هندوستان را میخوانیم سپس ضمن تشریح چند ویژگی روش مونته سوری در کار با کودکان پیش دبستانی ، به بررسی و تشریح ویژگی های کودکان پیش دبستانی از بعد جسمی، عاطفی، ذهنی، اجتماعی و … می پردازیم. در پایان چند مورد از مشکلات رفتاری کودکان در این دوره را مورد بررسی قرار داده و راه حل هایی را ارایه می نماییم.
مقدمه
هفت سال اول زندگی کودک، یعنی سنین پیش دبستانی، پایه و اساس شخصیت او را تشکیل می دهد و اگر این دوره آن گونه که پیامبر خدا فرمودند با عطوفت و مهرورزی همدلی و همراهی، غلیان و فوران احساسات خوشایند، محبت پذیری و اقتدار عاطفی کودکان همراه باشد، قوی ترین، سالم ترین و متعادل ترین ستون های تکوین شخصیت پی ریزی می شود و این قبیل بچه ها بیشترین آمادگی روانی و ذهنی را برای یادگیری (هفت سال دوم) می یابند و آمیزه ای از محبت پذیری و آموزش پذیری، آنان را برای دوره مشورت پذیری و رایزنی با بزرگ ترها (هفت سال سوم) آماده می کند.
از نظر مربیان این دوره می تواند مقدمه خوبی جهت آموزش مهارتهای ساده به کودکان پیش دبستانی باشد. کنجکاوی زیاد و تقلید صریح از گفتار و کردار بزرگسالان توجه و دقت بیشتر والدین و مربیان را می طلبد. چرا که کودکان پیش دبستانی کوچکترین حرکات و رفتارهای بزرگسالان را مورد دقت قرار می دهند و به یک درک باطنی از الگوی بزرگسال خود و احساسات آنها نسبت به خود می رسند رفتارهای غیر اخلاقی و ناهنجار و یا برخوردهایی توأم با بی مهری و کم توجهی تأثیر نامطلوبی بر شخصیت کودک خواهد داشت.روانشناسی رشد کودکان پیش دبستانی
بطور کل می توان گفت این دوره یکی از دوره های حساس زندگی کودک و مقدمه ای برای ورود به دنیایی بزرگتر است. دادن تکالیف بیش از توان کودک برقرار نمودن انضباطی خشک، سیادت را از کودک می گیرد اگر در این مرحله به فرمایش پیامبر اکرم (ص) کودک را بزرگ بشماریم و اجازه دهیم مطابق میل خود به تفریح و سرگرمی بپردازد در دوره های بعدی هم حتماً کودکانی اطاعت پذیر خواهیم داشت.
چند ویژگی روش مونته سوری در کار با کودکان پیش دبستانی
قبل از همه بخشی از آخرین سخنرانی دکتر مونته سوری در هندوستان را با هم میخوانیم: “هدف ما در این دوره، یافتن روش مستقیمتر برای ارایهی فرهنگی غنی تر به نسل های آینده بود. ما شما را متقاعد میکنیم فرهنگی که به جوانان ارایه میشود، کافی نیست، خیلی بیشتر از این ها می توان عرضه کرد.
به عبارت دیگر فرهنگ ارایه شده می تواند نوع وسیعتری باشد. تنها کافی است با سبکی دیگر ارایه شود و هدف ما هم همین است. ما به روشی تجربی در طی زمان آینده می توانیم به شما نشان دهیم چگونه این روش جدید بیشترین مزیت را برای اندیشه ی کودک دارد. این جریان نه تنها خسته کننده نیست، بلکه محرکی برای نیروهای روانی او است.
این تلاش چیست؟ تلاش یعنی صرف بیشتر انرژی روانی یا هر انرژی دیگر، تلاش یعنی تقلید و تمرین کردن استعدادها، بیش از آن چه فرد فکر میکند در حد توان اوست. تلاش یعنی حرکت فراتر از قدرت. هنگامی که کودک مانعی در فعالیت خود نمی بیند، آماده است خیلی بیشتر از آنچه انتظار داریم کار و فعالیت کند. زیرا با این تمرین فکری سخت است که خود را رشد میدهد و این رشد نه خستگی است، نه تنبلی و نه راحتی. فعالیت حیاتی رشد مداوم است و او هرگز خسته نمیشود. در هر حال، قانونی که برای تمام دورههای زمانی رشد صادق است این است که بیشترین تلاش از یک نیروی محرک آنی منشا میگیرد که به بیشترین میزان رغبت و انگیزه منتهی می شود. بنابراین باید هدف ما این باشد که این تلاش درونی را پرورش دهیم.” ۲۹ مارس ۱۹۴۴
خود انضباطی یا آموزش انضباط درونی فرد
موضوع خود انضباطی، از موضوعهای پایهای آموزش زندگی عملی در روش مونته سوری است. این آموزش به کودک پیش دبستانی فرصت یادگیری بهتر و استفادهی بهتر از فرصتها برای هر گونه آموختهای را میدهد. مهمترین بخش آموزش، در خود انضباطی کودکان، تحریک حس درونی آنها برای اندیشیدن دربارهی نوع عمل کردشان است.
برای کودکان باید مشخص شود دلیل انضباط چیست و چرا آنان باید هر کاری را با برنامه و آرامش خاص انجام دهند. کودکان باید متوجه شوند بینظمی، جنجال و نداشتن برنامه ریزی چه ضررهایی به آن ها می رساند. پایه ریزی انضباطی در کودک سبب میشود اعتماد به نفس خود او افزایش یابد. قدرت تفکر او تقویت شده و مهمتر از همه این که کودک زودتر به هدف از پیش تعیین شدهی خود برسد.
این امر سبب خود تشویقی او شده و لذت کارش را چندین برابر میکند، زیرا سرعت عمل او به دلیل برنامه ریزی قبلی بیشتر بوده است. کودک با آموختن انضباط درونی، پی میبرد خودش باشد نه یک عروسکی که بزرگترها برای او تصمیم میگیرند. او می آموزد سکوت کند و در فرصت سکوت دربارهی دیگران فکر کند و انتخابگر باشد.
او می آموزد حقوقی دارد و باید به آن احترام گذاشته شود دیگران نیز دارای حقوقی هستند که برای او قابل احترام است. او یاد می گیرد می تواند مستقل عمل کند. هر چند در بسیاری اوقات گروه میتواند کمک خوبی برای پیشبرد اهدافش باشد، این اوست که انتخاب می کند تنها کار کند و یا با دیگران. این امر سبب می شود کودک احساس شخصیت کند و به بزرگترهای خود احترام بگذارد. هم چنان که به کوچکترها اهمیت می دهد و در صورت لزوم راهنمای آنهاست. او می داند اگر گروهش شکست بخورد، خودش هم شکست خورده است.
کودکان پیش دبستانی در کلاسهای مونته سوری با احساس صمیمیتی که در جو موجود است، تلاش میکنند سلامت جامعهی کوچک خود را حفظ و در افزایش آن بکوشند. تمامی این اتفاق ها نیازمند هدایت اولیهی کودکان به وسیلهی مربی آشنا به روش و علوم مونته سوری است.
این مربی با توانایی خاص خود و با پایه ریزی مناسب یکی دو ماه ابتدای سال قادر خواهد بود بقیهی سال را با آرامش کامل همراه کودکان و بدون دغدغهی فکری سپری کند و در پایان سال بازدهی عملی بسیار خوبی داشته باشد. وقتی کودک لذت انضباط در هر کاری را درک کند، بسیار راحت می تواند پذیرای آن شود. یک مربی می تواند به جای تهدید کودکان و رفتار دیکتاتورانه با کودکان، به گونهای برخورد کند که کودک برای تغییر رفتار خود تشویق و ترغیب شود.
همهی انسانها کمال گرا هستند و از زیبایی خود لذت میبرند. کودکان هم این لذت را تجربه میکنند. برای مثال اگر کودکی با چهرهای ژولیده و بی نظم به کلاس بیاید، مربی میتواند به جای تهدید او به گونه ای رفتار کند که کودک ترغیب به انضباط شود. برای این کار مربی می تواند در آینه نگاه کند و درباره آرایش و دندان خود حرف بزند. در این صورت کودک هم که دوست ندارد خود را ژولیده و نامنظم ببیند، تلاش میکند تا مشکل را حل کند. به این ترتیب کودک خود معلم خود می شود، برای خود برنامه ریزی کرده و به آن عمل می کند و از عمل خود لذت می برد.
نویسنده: سیمین بهرامی
استاد راهنما: امید زاهدی
مقاله کامل را از بخش پیوست دریافت کنید.
آوای کتابک بانگ ترویج است و ترانه بانگ قصه است و افسانه
وبلاگ کتاب هدهد با نوشتههایی کابردی برای خانوادهها و معلمان
همه حقوق سایت آموزک برای پدیدآورندگان آن محفوظ و باز نشر نوشته ها و تصویرها با آوردن منبع آزاد است.
Copyright 2013 – 2020 ©
سنین سه تا شش سالگی(دوره دوم کودکی)، و به همکاری دوره کودکستانی یا پیش دبستانی نام گذاری می شود. در این دوره، کودک بسیار پر تحرک و پرجنب و جوش است؛ به بازی علاقه فراوان دارد و بدان وسیله احساساتش را بروز می دهد و به شناخت محیط می پردازد. کودک نسبت به محیط کنجکاو و به همکاری با دیگران علاقه مند است و تکلم و تواناییهای ذهنی او رشد سریع دارند. در این دوره، همانندسازی با والدین انجام می گیرد، فراخود یا وجدان ظاهر می شود و بروز رفتارهای دفاعی برای مقابله با موقعیتهای اضطراب آور و مخاطره انگیز آغاز می گردد. برای شناخت خصوصیات کودکان در دوره پیش دبستانی، جنبه های گوناگون رشد آنان را بررسی می کنیم.۱٫ رشد جسمانی کودکان در دوره پیش دبستانی
پسران در سه سالگی تقریبا ۹۵ سانتی متر قد و ۱۵ کیلوگرم وزن دارند و دختران اندکی کوتاه تر و سبک تر از پسران هستند. دختران در پنج سالگی ۱۰۸ سانتی متر قد و ۲۰ کیلوگرم وزن دارند و پسران کمی بلندتر و سنگین تر از آنان هستند. سرعت افزایش قد و وزن در چهارسالگی کمتر از سه سالگی و در پنج سالگی کمتر از چهار سالگی است. در این دوره، رشد بالاتنه و دورسر به تدریج کند می شود و دختران بیشتر بافت چربی و پسران بیشتر بافت ماهیچه ای دارند. در شش سالگی پاها رشد سریع دارند و قامت کودک کشیده می شود. استخوانها و عضلات و دستگاه عصبی کودک در این دوره بیشتر رشد می کند، استخوانها سفت تر و بر حجم و اندازه آنان افزوده می شود. تا سن سه سالگی تقریبا تمام دندانهای شیری می رویند و کودک می تواند از غذاهای بزرگسالان استفاده کند. در پایان این دوره، کودک یک یا دو دندان دایمی در جلوی دهان دارد. از چهار سالگی بر سرعت رشد عضلات افزوده می شود، به طوری که حدود ۷۵ درصد افزایش وزن کودک در پنج سالگی به رشد عضلاتش مربوط می شود. عضلات درشت تر زودتر از عضلات ریزتر رشد می کنند. رشد عضلانی به عواملی نظیر وراثت، سلامتی، تغذیه، خواب و استراحت و میزان فعالیت کودک بستگی دارد. رشد عضلانی، کودک را به تدریج برای انجام دادن اعمال پیچیده آماده می سازد. در این دوره، تنفس کودک کند تر، ولی عمیق تر می شود، ضربان قلب منظم تر می گردد، فشار خون به طور ثابت افزایش می یابد و نظام عصبی به سرعت رشد می کند. در سه سالگی، مغز کودک ۷۵ درصد و در شش سالگی ۹۰ درصد وزن زمان بزرگسالی را دارد. در این دوره، کودک به تدریج در برابر بیماری های عفونی مقاوم تر می شود و در برابر عفونتها، درجه حرارت بدن کودک نوسان کمتری می یابد و کنترل ادرار به خوبی انجام می شود.۲٫ رشد حسی- حرکتی کودکان در دوره پیش دبستانی
حواس کودک د سه سالگی فعال است و او را در دریافت و تفسیر محرکها یاری می دهد. رشد عصبی- عضلانی موجب تحرک کودک در زمینه های متعدد می شود و سپس تمرین و تکرار، حرکات او را بهبود می بخشد. کودک در دو سالگی با دقت و ظرفت بیشتری راه می رود، به آسانی دور خود می چرخد، بدون کمک دیگران از پله ها پایین می رود، از بلندی می پرد و مدتی می تواند بر روی یک پا بایستد. کودک در سه سالگی می تواد مکعبهای چوبی را روی هم قرار می دهد و یک ورق کاغذ را به طور افقی یا عمودی تا کند.
کود سه ساله، محرکها را به صورت کل دریافت می کند و تشخیص بالا و پایین و چپ و راست برایش مشکل است؛ از این رو، نمی تواند تفاوت بین دو مثلث را که قاعده یکی بالا و دیگری پایین باشد تشخیص دهد. در چهار سالگی، او می تواند یک ضربدر یا دایره روی کاغذ بکشد. کودک پنج ساله می تواند خطوط مستقیم را در تمام جهات بر روی کاغذ بکشد و به طور مشخص تصویر یک آدم را رسم کند و فاصله و وزن اشیاء را تقریبا حدس بزند. برخی کودکان پنج ساله نمی توانند تفاوت بین حروف وارونه و عادی را به درستی مشخص می کنند. در حدود شش سالگی، کودک توانایی توپ بازی و پرتاب توپ را که به مهارتهای مختلف بینایی و حرکتی نیاز دارد به دست می آورد. به دلیل احساس خستگی نکردن از تکرار عمل و نیز انعطاف پذیری بدن این دوره مهمترین زمان برای آموزش مهارتهای حرکتی نظیر شانه زدن مو، کشیدن تصاویر و خطوط، پریدن از بلندی، ایستادن روی یک پا، چرخیدن دور خود و تا زدن و قیچی کردن کاغذ معرفی شده است. هر چه سن مودک به انتهای این دوره نزدیک تر شود، علاقه او به بازی کردن با همسالان بیشتر می شود و بازیهایش حات اجتماعی به خود می گیرد. همچنین در این دوره، بازیهای دختران و پسران از یکدیگر تفکیک می شود پسران بازیهای دشوار و دختران بازیهای ساکت و آرام را ترجیح می دهند.۳٫ رشد ذهنی کودکان در دوره پیش دبستانی
رشد ذهنی که به سازگاری کودک با محیط کمک می کند با تکلم، حافظه، ادراک، استدلال و حل مسئله همراه است. پیاژه، هوش را کیفیتی می داند که سبب سازگاری فرد با محیط می شود و به فکر و اندیشه سازمان می دهد. سازگاری دو جنبه تلفیق و تطابق دارد. به وسیله تلفیق، کودک مشاهداتش را با معلومات و درک خودش از موقعیت ارتباط می دهد و گاهی نیز اطلاعات و یافته های جدید را به گونه ای تغییر می دهد که بتواند آنها را جزئی از سازمان ذهنی خود بکند. کودک از طریق تطابق، سازمان ذهنی اش را با وضعیت محیطی هماهنگ می سازد یا آنکه محیط را طوری سازمان می دهد که با ساخت ذهنی او همراه و همگام باشد.
به نظر پیاژه، رشد ذهنی در این دوره در مرحله پیش عملیاتی قرار دارد که به دو مرحله پیش ادراکی(پیش مفهومی) و تفکر شهودی تقسیم می شود. در مرحله پیش مفهومی که دو تا چهار سالگی را در بر می گیرد مفاهیم ذهنی کودکان به معنی واقعی کلمه “مفهوم” نیستند و جامعیت ندارند؛ زیرا هنوز کودک به مفهوم طبقات کلی دست نیافته است. خود محوری و جاندار انگاری اشیاء در این مرحله بین کودکان شایع است و کودک از طریق نمادهاه با اشیاء و امور ارتباط برقرار می سازد. برای ننمونه، دختر دو تا چهار ساله با عروسکش آنچنان بازی می کند که گویا با کودکی واقعی، زنده و دارای احساس در ارتباط است.
در مرحله تفکر شهودی که چهار تا هفت سالگی را در بر می گیرد تفکر کودک بیشتر جنبه ادراکی دارد و بر شکل ظاهری امور مبتنی است. کودک گرچه می تواند به حل مسئله بپردازد، نمی تواند دلایل ان را توضیح دهد. او در این مرحله از رشد ذهنی بر جنبه های مشخص امور تکیه می کند و استدلالش بازگشت ناپذیر است. کودک علی رغم رشد نسبی تفکر و مفهوم سازی به تماس عینی با اشیاء نیاز دارد و مفهوم ذهنی او تتا حدود بسیاری به آنچه می بیند وابسته است(سیف، ۱۳۷۵؛ برک، ترجمه سید محمدی،۱۳۸۶).
کودک در سه تا شش سالگی در یادگیری کلمات و ساختن جملات به سرعت پیشرفت می کند و می تواند چندین جمله را پشت سر هم بیان کند. او می تواند بدون آموزش مستقیم و از طریق ارتباط با اطرافیان کاربرد صحیح اسامی، صفات، افعال و قیود را در جمله به تدریج یاد بگیرد. در این زمان، تکرار کلمات بین کودکان رواج دارد و در پسران بیش از دختران شایع است. کودک چهار ساله یک کلمه را برای تشریح و طبقه بندی دسته ای از اشیاء و مفاهیم به کارمی برد و از کلمه “اتومبیل” برای معرفی تمام وسایل حمل و نقل استفاده می کند و به تدریج می تواند کلمات را در معانی خاص خود به کار بندد. او همچنین اشیاء را بر حسب عملکردشان توصیف می کند و “سگ” را حیوانی می داند که پارس می کند.۴٫ رشد عاطفی کودکان در دوره پیش دبستانی
در این دوره کودک نه مانند دوره کودکی احساساتی است و نه مانند بزرگسالان می تواند عواطفش را کنترل کند. او از نظر عاطفی به بزرگسالان آشنا وابسته است و حالت عاطفی متغیر و ناپایدار دارد. البته در پنج سالگی سازگارتر است و در رفتارش آرامش و تعادل بیشتری مشاهده می شود. در کودکان پیش دبستانی، اضطراب، ترس، حسادت و ناکامی شایع است. عوامل متعدد از جمله ممانعت از بروز پرخاشگری، تولد برادر یا خواهر و طرد شدن از سوی والدین یا دوستان موجب اضطراب او می شود.کودک که می خواهد خود را از اضطراب و احساسات ناخوشایند حاصل از آن برهاند، هنگام مواجهه با موقعیت اضطراب اور از ساز و کارهای دفاعی متعددی استفاده می کند. از ساز و کارهای دفاعی شایع بین کودکان پیش دبستانی می توان احتراز از موقعیت اضطراب آور و بازگشت به رفتارهای دوره اول کودکی را نام برد.
ترس یکی از عواطف کودکان پیش دبستانی است که آموخته می شود. ترس کودکان پیش دبستانی قابل پیش بینی نیست و شیوه های مقابله با آن متفاوت است. کودک پیش دبستانی بسیاری از ترسها را از مادر می آموزد و ترسهای مشترک بین کودک و مادر به درمان نسبتا طولانی نیاز دارد.
حسادت یکی دیگر از عواطف کودکان پیش دبستانی است که از محرومیت و اضطراب ناشی می شود. حسادت، واکنش کودک نسبت به عامل مزاحم و محرومیت زاست. روابط خانوادگی مطلئب، ثبات در تربیت، برخورد مناسب و ارضای نیازهای اساسی کودک در کاهش حسادت نقش مهمی دارد.
پرخاشگری در اثر عدم توانایی کودک در کنترل خود پدید می آید، که ممکن است وسیله ای یا خصمانه باشد. کودکان پرخاشگر معمولا به خانواده های پرخاشگر تعلق دارند.۵٫ رشد اجتماعی کودکان در دوره پیش دبستانی
کودک به تدریج از طریق ارتباط با دیگران بر مهارتهای اجتماعی خود می افزاید. در این دوره دوستان و همبازیها تاثیر بسزایی در رشد اجتماعی کودک دارند و او بر اثر ارتباط با همسالان در کودکستان و کوچه به تدریج پی می برد که برخی از آموخته هایش مناسب و معقول نیست و باید تغییر یابد. کودکستان باید بر قوه ابتکار و اعتماد به نفس کودک بیفزاید و مهارتهای اجتماعی او را گسترش دهد و رفتارهای او را اصلاح کند.
کودکان پیش دبستانی بیشتر با همجنسهای خود دوست می شوند و در گزینش همبازی، تشابهات جسمانی و خانوادگی و سنی را در نظر میگیرند.
کودکان پیش دبستانی، وابستگی شدیدی به اعضای خانواده دارند. مادرانی که با کودکان خود رفتار ثابتی ندارند و هر لحظه با او به نوع متفاوتی رفتار می کنند، کودک را با تعارض و تردید مواجه می سازند. مادری که کودک را به وابستگی تشویق می کند او را موجودی وابسته و ناتوان بار می آورد.
کنترل خشم و رقابت صحیح با دیگران از علایم رشد اجتماعی محسوب می شود. کودک نیل به برتری و غلبه بر دیگران را در خانواده می آموزد و رفتتارهایی که در این جهت باشد به وسیله والدین تقویت می شود.
همانند سازی که بدان وسیله کودک رفتار فرد یا افراد مورد علاقه خود را الگو قرار می دهد، در رشد اجتماعی او بسیار اهمیت دارد. برای وقوع همانند سازی، خواست کودک و نیز تقویت رفتارهای مطلوب او به وسیله اطرافیان ضرورت دارد.
کودک سه ساله میل به مشارکت و همکاری دارد، به بازی علاقمند است و در چهار سالگی با دوستانش روابط اجتماعی متقابل برقرار می سازد و به بازی های گروهی می پردازد. کودک شش ساله توقعات و انتظارات بسیاری از اطرافیان دارد و خواستار احترام از جانب دیگران است. از انجام دادن دستورات دیگران سر باز می زند و لجوج و سرسخت است.۶٫ رشد اخلاقی کودکان در دوره پیش دبستانی
چون کودک پیش دبستانی با توجه به میزان رشد ذهنی، امور را بر اساس پیامدها و نتایج تفسیر می کند، تشویق و تنبیه رفتار اخلاقی او نقش مهمی دارد. یعنی کودکان پیش دبستانی اعمال خود را بر پایه اجتناب از مجازات و دستیابی به پاداش انجام می دهند. همچنین کودک به علت ضعف حافظه، علی رغم تذکر والدین به کارهای نادرست گذشته ادامه می دهد. در این سن، نافرمانی کودکان باید بیشتر یک فراموشی کودکانه تلقی شود. رفتار والدین، اولین الگوی اخلاقی برای کودکان است. آموزش عملی دستورات اخلاقی پسندیده به کودک و بازداشتن مناسب او از ارتکاب کارهای ناپسند در رشد اخلاقی کودک پیش دبستانی اهمیت دارد. کودک باید به تدریج بیامورد که راستگو و امین باشد.
ممنون از مطلب بسیار مفیدتان
اگ منبع رو ذکر میکردین خوب میشد
روانشناسی رشد کودکان پیش دبستانی
کلیه حقوق برای سایت مشاوره آنلاین محفوظ میباشد.طراحی و سئو سایت سئوخانهمیزبانی وب و هاستینگ ابرسرور
منابع:۱ - نشریه ماهانه آموزشی - تربیتی پیوند، تهران، شماره ۲۴۲، آذر ۱۳۷۸. ۲ - نشریه ماهانه آموزشی - تربیتی پیوند، تهران، شماره ۳۱۹، اردیبهشت ۱۳۸۵.۳ - ماهنامه آموزشی رشد آموزش ابتدایی، تهران، سال دوم (دوره جدید)، شماره۱۱، آذر ۱۳۷۷.۴ - ماهنامه آموزشی رشد آموزش ابتدایی، تهران، سال دوم (دوره جدید)، شماره۱۲، دی ۱۳۷۷. ۵ - کُرمی نوری، رضا مرادی، علیرضا، روانشناسی تربیتی دوره کاردانی تربیت معلم، تهران، شرکت چاپ ونشر ایران، ۱۳۷۳. ۶ - تقی پور ظهیر، علی، اصول و مبانی آموزش و پرورش، تهران، انتشارات دانشگاه پیام
تلفن تماس جهت رزرو یا کسب اطلاعات بیشتر : شعبه سعادت آباد ۲۲۳۵۴۲۸۲ – ۰۲۱ | شعبه قیطریه ۲۲۶۸۹۵۵۸ – ۰۲۱ | شعبه شریعتی ۸۸۴۲۲۴۹۵ – ۰۲۱
با ورود کودک به دوران پیش دبستانی یا کودکی اولیه، دنیای آنها نیز گسترده تر می شود. استقلال بیشتری خواهند داشت و شروع به تمرکز بیشتر روی بزرگترها و کودکان دیگر خارج از خانواده می کنند. کودک پیش دبستانی خواهان کشف و پرسش درباره چیزهای اطرافشان بیشتر از قبل هستند. تعامل آنها با خانواده و افراد به شکل گیری شخصیت آنها کمک می کند هم چنین منجر به رشد شکل های تفکر و حرکت می شود. در طول این مرحله، کودک باید توانایی راندن یک سه چرخه را داشته باشد، قیچی های ایمن را استفاده کند و شکل ها را ببرد. هم چنین کودک پیش دبستانی به تفاوت دختر و پسر پی می برد، لباس هایش را خودش می پوشد، با کودکان دیگر بازی می کند، می تواند قسمتی از یک داستان را به خاطر آورد و آواز بخواند.
نکات زیر موارد فرزند پروری هستند که باید به عنوان والدین انجام دهید. (در این سنین )
_ به خواندن داستان ها و کتاب ها برای کودک ادامه دهید. _ با بردن کودک به کتابخانه یا کتاب فروشی ها علاقه او را به کتاب پرورش دهید. _ با تکالیف کوچک به کودک پیش دبستانی خود اجازه کمک کردن بدهید. _ کودکان خود را تشویق به بازی با دیگر کودکان کنید. این کار به او کمک می کند ارزش دوستی و همدلی را یاد بگیرد. _ در تنظیم قواعد مقررات نسبت به کودک خود واضح و مداوم عمل کنید. رفتار های مورد انتظار را توضیح داده و نشان دهید. _ هرگاه به کودک نه می گویید در ادامه بگویید چه کار جایگزینی را می تواند انجام دهد. _ به کودک خود کمک کنید مهارتهای زبانی مناسب را ایجاد کند، از طریق کمک به او در کامل کردن جملات. در تصحیح جملات و کلمات به او کمک کنید. _ هنگامی که کودک غمگین است در قدمهای حل مسئله به او کمک کنید. _ به کودک حق انتخاب های محدود شده بدهید (مثل تصمیم گیری برای اینکه چه بپوشد، کی بازی کند، و چه چیز بخورد و …)روانشناسی رشد کودکان پیش دبستانی
برای مطالعه بیشتر:
پیش بسوی چهار سالگی: آنچه باید در مورد کودک 4 ساله خود بدانید
پیش بسوی پنج سالگی: آنچه باید در مورد کودک 5 ساله خود بدانید
0