روانشناسی کودکان استثنایی، شاخه‌ای از دانش روانشناسی است که به تعریف کلیه مسایل مربوط به کودکان استثنایی از گستره کودکان تیزهوش تا کودکان عقب مانده ذهنی، کودکان نابینا و کم بینا، کودکان ناشنوا و کم شنوا، کودکان دارای ناتوانی‌های تکلمی، و کودکان دارای ناتوانی‌های حرکتی و ذهنی، و تمامی امور و تعاریف مربوط به پیشگیری و شناخت و آموزش این کودکان میپردازد. در روانشناسی کودکان استثنایی همان‌طور که از اسم آن مشخص است به مطالعه کودکان استثنایی در تمامی ابعاد فکری، جسمی، عاطفی عقلانی، رفتاری و … پرداخته میشود.[۱]
اختلال پردازش حسی(SPD) عارضه‌ای است که در آن دریافت و پردازش اطلاعات حسی در مغز به نحوی نادرست انجام می‌گیرد. کودکانی که دچار اختلال حسی هستند یا حواسشان بسیار حساس و فعال (Hyper) هست یا ضعیف (Hypo) است. کودکان هایپر مزه‌ها، بوها، تماس‌های بدنی، نورها، صداها، درد، سرما، گرما و … را به شدت بیشتر از افراد عادی احساس می‌کنند از طرف دیگر کودکان هایپو برعکس کودکان هایپر درکشان از احساساتشان ضعیف تر است. مثلا کودکان مبتلا به عارضه هایپو حسی نمی‌گذارند دیگران آنها را لمس کنند و به تحریفات حسی عکس العمل‌های فوق‌العاده حساس نشان می‌دهند.
به همین دلیل در برخی اوقات تشخیص اختلالات حسی، بیش فعالی و اوتیسم بسیار سخت است که نتیجه این تشخیص می‌تواند زندگی یک انسان را تغییر دهد. قسمت عمده ای از این اختلالات حسی با بازی درمان قابل درمان هستند، تکنیک‌های بسیاری در بازی درمانی وجود دارد که درمانگر با طراحی بازی‌های مناسب، کودک را متوجه مشکل خود کرده و از درون او برای از بین بردن این اختلال حسی کمک می‌گیرد. کودکان از طریق بازی افکارشان را بازگو می‌کنند و به همان راحتی که بزرگسالان احساساتشان را با کلمات بیان می‌کنند، آنان نیز همین کار را به وسیله بازی انجام می‌دهند. کودک در طول بازی توانایی حل مشکلات خود را پیدا میکند و به وسیله آن می‌تواند اعتماد به نفس و روحیه استقلا ل طلبی را در خود پرورش دهد.[۲]
بیش فعالی عموماً به دو دسته تقسیم‌بندی میشود که در ادامه به‌طور خلاصه به آن پرداخته شده‌است، که در ادامه نیز به روشهای درمان دارویی و غیر دارویی این عارضه در کودکان می‌پردازیم.[۳]
این گروه معمولاً فعالیت بالایی دارند اما در کمال تعجب این کودکان در رابطه با تمرکز مشکلی ندارد که از نشانه‌های آن می‌توان علائم ذیل را ذکر کرد:
روانشناسی کودکان استثنایی
این گروه بر خلاف گروه قبلی فعالیت بالایی ندارند اما در توجه و تمرکز دچار مشکلند. در حقیقت این افراد حضور فیزیکی دارند اما فکر و حواسشان جای دیگری است و معمولاً به اسم نابغه‌های کودن شناخته می‌شوند که از نشانه‌های آن می‌توان علائم ذیل را ذکر کرد:
اختلال کم توجهی – بیش فعالی
روانشناسی کودکان استثنایی، شاخه‌ای از دانش روانشناسی است که به تعریف کلیه مسایل مربوط به کودکان استثنایی از گستره کودکان تیزهوش تا کودکان عقب مانده ذهنی، کودکان نابینا و کم بینا، کودکان ناشنوا و کم شنوا، کودکان دارای ناتوانی‌های تکلمی، و کودکان دارای ناتوانی‌های حرکتی و ذهنی، و تمامی امور و تعاریف مربوط به پیشگیری و شناخت و آموزش این کودکان میپردازد. در روانشناسی کودکان استثنایی همان‌طور که از اسم آن مشخص است به مطالعه کودکان استثنایی در تمامی ابعاد فکری، جسمی، عاطفی عقلانی، رفتاری و … پرداخته میشود.[۱]
اختلال پردازش حسی(SPD) عارضه‌ای است که در آن دریافت و پردازش اطلاعات حسی در مغز به نحوی نادرست انجام می‌گیرد. کودکانی که دچار اختلال حسی هستند یا حواسشان بسیار حساس و فعال (Hyper) هست یا ضعیف (Hypo) است. کودکان هایپر مزه‌ها، بوها، تماس‌های بدنی، نورها، صداها، درد، سرما، گرما و … را به شدت بیشتر از افراد عادی احساس می‌کنند از طرف دیگر کودکان هایپو برعکس کودکان هایپر درکشان از احساساتشان ضعیف تر است. مثلا کودکان مبتلا به عارضه هایپو حسی نمی‌گذارند دیگران آنها را لمس کنند و به تحریفات حسی عکس العمل‌های فوق‌العاده حساس نشان می‌دهند.
به همین دلیل در برخی اوقات تشخیص اختلالات حسی، بیش فعالی و اوتیسم بسیار سخت است که نتیجه این تشخیص می‌تواند زندگی یک انسان را تغییر دهد. قسمت عمده ای از این اختلالات حسی با بازی درمان قابل درمان هستند، تکنیک‌های بسیاری در بازی درمانی وجود دارد که درمانگر با طراحی بازی‌های مناسب، کودک را متوجه مشکل خود کرده و از درون او برای از بین بردن این اختلال حسی کمک می‌گیرد. کودکان از طریق بازی افکارشان را بازگو می‌کنند و به همان راحتی که بزرگسالان احساساتشان را با کلمات بیان می‌کنند، آنان نیز همین کار را به وسیله بازی انجام می‌دهند. کودک در طول بازی توانایی حل مشکلات خود را پیدا میکند و به وسیله آن می‌تواند اعتماد به نفس و روحیه استقلا ل طلبی را در خود پرورش دهد.[۲]
بیش فعالی عموماً به دو دسته تقسیم‌بندی میشود که در ادامه به‌طور خلاصه به آن پرداخته شده‌است، که در ادامه نیز به روشهای درمان دارویی و غیر دارویی این عارضه در کودکان می‌پردازیم.[۳]
این گروه معمولاً فعالیت بالایی دارند اما در کمال تعجب این کودکان در رابطه با تمرکز مشکلی ندارد که از نشانه‌های آن می‌توان علائم ذیل را ذکر کرد:
روانشناسی کودکان استثنایی
این گروه بر خلاف گروه قبلی فعالیت بالایی ندارند اما در توجه و تمرکز دچار مشکلند. در حقیقت این افراد حضور فیزیکی دارند اما فکر و حواسشان جای دیگری است و معمولاً به اسم نابغه‌های کودن شناخته می‌شوند که از نشانه‌های آن می‌توان علائم ذیل را ذکر کرد:
اختلال کم توجهی – بیش فعالی
روانشناسی کودکان استثنایی، شاخه‌ای از دانش روانشناسی است که به تعریف کلیه مسایل مربوط به کودکان استثنایی از گستره کودکان تیزهوش تا کودکان عقب مانده ذهنی، کودکان نابینا و کم بینا، کودکان ناشنوا و کم شنوا، کودکان دارای ناتوانی‌های تکلمی، و کودکان دارای ناتوانی‌های حرکتی و ذهنی، و تمامی امور و تعاریف مربوط به پیشگیری و شناخت و آموزش این کودکان میپردازد. در روانشناسی کودکان استثنایی همان‌طور که از اسم آن مشخص است به مطالعه کودکان استثنایی در تمامی ابعاد فکری، جسمی، عاطفی عقلانی، رفتاری و … پرداخته میشود.[۱]
اختلال پردازش حسی(SPD) عارضه‌ای است که در آن دریافت و پردازش اطلاعات حسی در مغز به نحوی نادرست انجام می‌گیرد. کودکانی که دچار اختلال حسی هستند یا حواسشان بسیار حساس و فعال (Hyper) هست یا ضعیف (Hypo) است. کودکان هایپر مزه‌ها، بوها، تماس‌های بدنی، نورها، صداها، درد، سرما، گرما و … را به شدت بیشتر از افراد عادی احساس می‌کنند از طرف دیگر کودکان هایپو برعکس کودکان هایپر درکشان از احساساتشان ضعیف تر است. مثلا کودکان مبتلا به عارضه هایپو حسی نمی‌گذارند دیگران آنها را لمس کنند و به تحریفات حسی عکس العمل‌های فوق‌العاده حساس نشان می‌دهند.
به همین دلیل در برخی اوقات تشخیص اختلالات حسی، بیش فعالی و اوتیسم بسیار سخت است که نتیجه این تشخیص می‌تواند زندگی یک انسان را تغییر دهد. قسمت عمده ای از این اختلالات حسی با بازی درمان قابل درمان هستند، تکنیک‌های بسیاری در بازی درمانی وجود دارد که درمانگر با طراحی بازی‌های مناسب، کودک را متوجه مشکل خود کرده و از درون او برای از بین بردن این اختلال حسی کمک می‌گیرد. کودکان از طریق بازی افکارشان را بازگو می‌کنند و به همان راحتی که بزرگسالان احساساتشان را با کلمات بیان می‌کنند، آنان نیز همین کار را به وسیله بازی انجام می‌دهند. کودک در طول بازی توانایی حل مشکلات خود را پیدا میکند و به وسیله آن می‌تواند اعتماد به نفس و روحیه استقلا ل طلبی را در خود پرورش دهد.[۲]
بیش فعالی عموماً به دو دسته تقسیم‌بندی میشود که در ادامه به‌طور خلاصه به آن پرداخته شده‌است، که در ادامه نیز به روشهای درمان دارویی و غیر دارویی این عارضه در کودکان می‌پردازیم.[۳]
این گروه معمولاً فعالیت بالایی دارند اما در کمال تعجب این کودکان در رابطه با تمرکز مشکلی ندارد که از نشانه‌های آن می‌توان علائم ذیل را ذکر کرد:
روانشناسی کودکان استثنایی
این گروه بر خلاف گروه قبلی فعالیت بالایی ندارند اما در توجه و تمرکز دچار مشکلند. در حقیقت این افراد حضور فیزیکی دارند اما فکر و حواسشان جای دیگری است و معمولاً به اسم نابغه‌های کودن شناخته می‌شوند که از نشانه‌های آن می‌توان علائم ذیل را ذکر کرد:
اختلال کم توجهی – بیش فعالی
روانشناسی کودکان استثنایی، شاخه‌ای از دانش روانشناسی است که به تعریف کلیه مسایل مربوط به کودکان استثنایی از گستره کودکان تیزهوش تا کودکان عقب مانده ذهنی، کودکان نابینا و کم بینا، کودکان ناشنوا و کم شنوا، کودکان دارای ناتوانی‌های تکلمی، و کودکان دارای ناتوانی‌های حرکتی و ذهنی، و تمامی امور و تعاریف مربوط به پیشگیری و شناخت و آموزش این کودکان میپردازد. در روانشناسی کودکان استثنایی همان‌طور که از اسم آن مشخص است به مطالعه کودکان استثنایی در تمامی ابعاد فکری، جسمی، عاطفی عقلانی، رفتاری و … پرداخته میشود.[۱]
اختلال پردازش حسی(SPD) عارضه‌ای است که در آن دریافت و پردازش اطلاعات حسی در مغز به نحوی نادرست انجام می‌گیرد. کودکانی که دچار اختلال حسی هستند یا حواسشان بسیار حساس و فعال (Hyper) هست یا ضعیف (Hypo) است. کودکان هایپر مزه‌ها، بوها، تماس‌های بدنی، نورها، صداها، درد، سرما، گرما و … را به شدت بیشتر از افراد عادی احساس می‌کنند از طرف دیگر کودکان هایپو برعکس کودکان هایپر درکشان از احساساتشان ضعیف تر است. مثلا کودکان مبتلا به عارضه هایپو حسی نمی‌گذارند دیگران آنها را لمس کنند و به تحریفات حسی عکس العمل‌های فوق‌العاده حساس نشان می‌دهند.
به همین دلیل در برخی اوقات تشخیص اختلالات حسی، بیش فعالی و اوتیسم بسیار سخت است که نتیجه این تشخیص می‌تواند زندگی یک انسان را تغییر دهد. قسمت عمده ای از این اختلالات حسی با بازی درمان قابل درمان هستند، تکنیک‌های بسیاری در بازی درمانی وجود دارد که درمانگر با طراحی بازی‌های مناسب، کودک را متوجه مشکل خود کرده و از درون او برای از بین بردن این اختلال حسی کمک می‌گیرد. کودکان از طریق بازی افکارشان را بازگو می‌کنند و به همان راحتی که بزرگسالان احساساتشان را با کلمات بیان می‌کنند، آنان نیز همین کار را به وسیله بازی انجام می‌دهند. کودک در طول بازی توانایی حل مشکلات خود را پیدا میکند و به وسیله آن می‌تواند اعتماد به نفس و روحیه استقلا ل طلبی را در خود پرورش دهد.[۲]
بیش فعالی عموماً به دو دسته تقسیم‌بندی میشود که در ادامه به‌طور خلاصه به آن پرداخته شده‌است، که در ادامه نیز به روشهای درمان دارویی و غیر دارویی این عارضه در کودکان می‌پردازیم.[۳]
این گروه معمولاً فعالیت بالایی دارند اما در کمال تعجب این کودکان در رابطه با تمرکز مشکلی ندارد که از نشانه‌های آن می‌توان علائم ذیل را ذکر کرد:
روانشناسی کودکان استثنایی
این گروه بر خلاف گروه قبلی فعالیت بالایی ندارند اما در توجه و تمرکز دچار مشکلند. در حقیقت این افراد حضور فیزیکی دارند اما فکر و حواسشان جای دیگری است و معمولاً به اسم نابغه‌های کودن شناخته می‌شوند که از نشانه‌های آن می‌توان علائم ذیل را ذکر کرد:
اختلال کم توجهی – بیش فعالی
راهنمای علمی تربیت کودک و نوجوان
روانشناسی کودکان استثنایی
مقدمه و تاريخچه
عقب ماندگي ذهني يا به اصطلاح ديگر نارسايي رشد قواي ذهني موضوع تازه و جديدي نيست بلكه در هرد دوره و زمان افرادي در اجتماع وجود داشته اند كه از نظر فعاليت هاي ذهني در حد طبيعي نبوده اند. بخصوص از روزي كه بشر زندگي اجتماعي را شروع كرده موضوع كساني كه به عللي قادر نبودند خود را با اجتماع هماهنگ سازند مطرح بوده است.
روانشناسی کودکان استثنایی
اجتماع براي مصلحت، تعصب يا سالم سازي بعضي از اين افراد را تحمل كرده، عده اي را محبوس مي ساخت يا به مرگ محكوم مي نمود.
از مجموعه مدارك به دست آمده چنين استنباط مي شود كه تا قرن 18 اين افراد مورد توجه و لطف نبوده و حتي پزشكان از پذيرفتن و درمان آنان خودداري مي كردند. اصطلاح بيگانه يا خارجي كه به فرانسه ((آدينه)) و به انگليسي (( ايلين)) گفته مي شود براي مجانين و ((الينيست)) براي روان پزشكان و پزشكان معالج اين بيماران از قديم الايام به كاررفته و اين كلمات از ((آلينوس)) لغت يوناني مشتق شده است و علت آن اين بوده است كه عقب ماندگان ذهني را مانند مجانين ، بيگانه از اجتماع مي دانستند.
اگرچه بعداً متوجه شدند كه اين بيماران با محيط و اجتماع بيگانه نيستند بلكه به عمل ضايعات مغزي تماس آنها با عالم خارج تغيير كرده است. بقراط حكيم يوناني نيز به ضايعات مغزي اين افراد اشاره كرده و اختلالات رفتاري و كمبودهاي هوشي آنها را مربوط به اين نوع ضايعات دانسته است.
در قوانين روم قديم، اسپارت ها وحتي رژيم نازي كشتن و از بين بردن افراد عقب مانده ذهني را مجاز مي دانستند . برعكس بعضي مذاهب آسيايي مانند كنفوسيوس در چين كه پيروان آن معتقدند ((آنچه براي خود نمي پسندي به ديگران روا مدار)) و زرتشت در ايران مردم را تشويق مي كردند كه با بيماران رواني و عقب مانده ذهني رفتاري انساني داشته باشند و تا آن جا كه ممكن است به آن ها كمك كنند.
روانشناسی کودکان استثنایی
تا اوايل قرن نوزدهم كتاب يا رساله علمي قابل قبولي در زمينه ي عقب مانده ها و افراد مبتلا به اختلالات رفتاري يا باصطلاح ((ناسازگار)) نوشته نشده بود و به طوري كه قبلاً نيز اشاره شد به اين نوع بيماري ها جنون يا ديوانگي مي گفتند.
در اواخر قرن 18 (1794) روان پزشك معروف فرانسوي كه به حق او را بايد بنيان گذار روان پزشكي جديد ناميد به نام ((فيليپ ئينيل)) به سرپرستي بيمارستان رواني ((بي ستد)) در پاريس كه مخصوص بيماري هاي رواني مردان بود انتخاب شد.
اولين اقدام او بازكردن زنجير از پا و گردن بيماران بود و برخلاف تنبيه و شكنجه، كه درمان بيماران رواني و عقب ماندگان ذهني آن زمان بود، به د لجويي آنان پرداخت و براي آنان برنامه هاي تفريحي و گردشي در نظر گرفت.
اين روش بعدها به درمان اخلاقي مشهور شد زيرا پنيل بود كه زندان را تبديل به بيمارستان كرد. انگيزه و علت تمايل پنيل براي خدمت به بيمارستان رواني اين بود كه يكي از دوستانش دچار كسالت رواني شد و او را به زنجير بسته و به دارالمجانين انداختند.
فيليپ پنيل از ديدن اين منظره سخت متاثر شد و به فكر افتاد كه به نحوي به اين بيچارگان كمك كرده و آنها را از قيد و بند رها سازد. بعداً ((اسكيدول)) برنامه هاي فيليپ پنيل را در بيمارستان رواني ((زنان پاريس)) به مورد اجرا گذاشت.
اولين بار در سال (1801) فيليپ پنيل در كتابي به نام (( رساله ي پزشكي فلسفي درباره جنون شوق و شور)) كه نتيجه 10 سال مطالعات او بوده به چهار گروه بيماريهاي رواني اشاره كرد و عقب ماندگي ذهني را گروهي از بيماريهاي رواني دانست. فيليپ پنيل بيماري هاي رواني را به 4 گروه تقسيم كرد:
1ـ ملانكويي يا ماليخوليا
2ـ ماني يا جنون شور و شوق (شيدائي)
3ـ جنون
4ـ عقب ماندگي هاي ذهني .
روانشناسی کودکان استثنایی
در حقيقت اولين دوره توجه به مسائل بيماران رواني و عقب ماندگي هاي ذهني انقلاب كبير فرانسه و برابري حقوق بشر بود و در همين برنامه هاي انقلابي بود كه مراقبت، درمان و آموزش كليه افرادي كه به سن تحصيل رسيده بودند مطرح شد و انقلاب صنعتي دولتها را به تعليم و تربيت كليه افراد كشور موظف كرد و از همين جا مسئله كودكان استثنائي مورد توجه قرار گرفت.
روش پنيل در كشورهاي ديگرطرفداري پيدا كرد به طوري كه ((ويليام تيوك)) روش پنيل را در سال (1796) در انگلستان به مورد اجرا گذاشت. در اوايل قرن نوزدهم پزشك فرانسوي به نام ((ايتارد)) به تربيت كودكي وحشي پرداخت اين كودك توسط دوشكارچي در جنگل هاي ((آويرون)) فرانسه پيدا شده بود.كودك عقب ماندگي بسيار عميق داشت. تكلم را به صورت صداهاي حلقي انجام مي داد و از نظر عاطفي و اجتماعيد محدوديتهاي كامل داشت.
ايتارد تربيت اين كودك را در موسسه كرولالهاي پاريس كه خود رئيس آن بود به عهده گرفت. اگرچه معالجات وي موثر واقع نشد ولي راه جديدي براي پيشرفت در نحوه آموزش و پرورش افراد عادي، عقب مانده هاي ذهني و حتي معلولين كه امروزه آن را روشهاي آموزش رسمي و بصري مي گويند گرديد.
شاگرد و همكار ايتارد دكتر ((سگن)) در سال (1837) موسسه اي براي عقب مانده هاي ذهني در پاريس ايجاد كرد و در سال (1846) يعني ده سال بعد كتابي به نام درمان اخلاقي بهداشت و آموزش كودكان عقب مانده نوشت و روش ((حواس حركتي)) را در آموزش كرو لال ها به كار برد. در سال (1848) به امريكا رفت و در سال (1881) يك سال قبل از مرگش كتابي به نام ابلهي و درمان آن با روش فيزيولوژيك نوشت.
يكي از اقدامات مهم ((سگن)) تهيه دستگاه ساده اي بود كه به نام آزمون مهره اي معروف است. اين دستگاه براي آزمايش استعداد كودكان و پرورش ادراكات حسي مانند بينايي و شنوايي به كار مي رود.
در اين آزمون كودك بايد مهره هاي چوبي را كه به شكلها و اندازه هاي مختلف بريده شده اند در محل خودشان كه به همان شكل و اندازه در تخته ي چوبي كنده شده است بگذارد و به همين جهت بعضي به اين آزمون نام آزمون تخته ي چوبي نيز داده اند. لازمه ي اجراي اين آزمون تشبيه شكل و اندازه ي مهره ها با جاهاي خالي در تخته است كه گاه خوبي براي رشد عقلي كودكان مي باشد.
اين آزمون را كه جنبه ي عملي دارد در كودكان خردسال، نابينايان و ناشنوايان مي توان به كار برد و از آن جا كه انجام آن احتياجي به تكلم ندارد و شخص فقط مي تواند با مهارت خود مهره ها را در تخته ي چوبي جاي دهد لذا در همه ي كشورها قابل اجرا است.
نمره ي آزمودني بستگي دارد به سرعتي كه كار را انجام مي داده و تعداد اشتباه هايي كه مرتكب شده است. روش فيزيولوژيك سگن از نظام خاصي برخوردار است. سگن معتقد بود كه رشد عمومي بدن را اعم از قسمتهاي جسماني يا رواني مي توان با روش هاي خاص تربيتي بهبود بخشيد .
روانشناسی کودکان استثنایی
همان طوري كه با فعاليت هاي ورزشي و انجام دادن حركات بدني مي توان به تربيت عضلات اقدام كرد.همان طورهم مي توان با تمرين هاي خاص دقت ، اراده، ادراك و حافظه را تقويت كرد اگرچه كودكان عقب مانده در تمام فعاليتها با كودكان عادي فرق دارند.
كارهاي سنگين باعث شد كه خانم ماريا مونتسوري از ايتاليا به آموزش و پرورش عقب ماندگان ذهني و كودكان كودكستاني پرداخت. در اوايل قرن بيستم توجه به اصلاح نژاد بشر در دستور كار قرار گرفت و تاكيد شد كه 90 درصد عقب ماندگيها به علت عوامل ارثي است لذا موضوع نازا كردن عقب مانده ها به سر زبان ها افتاد و تا سال (1995) در 28 ايالت امريكا به توصيه كميته ي پژوهشي بخش اصلاح نژاد انجمن زادو ولد امريكا نازاكردن عقب مانده ها به صورت قانون درآمد كه به موجب آن هزاران عقب مانده نازا شدند.
بالاخره در قرن بيستم بود كه عقب ماندگيهايي كه به علل اختلالات متابوليكي، نقصهاي كروموزومي ، بيماري هاي مادر در دوران بارداري و عوارض زايمانها و هزاران علل ديگر كه باعث بروز اين عوارض در كودكان مي شوند كشف شد و راه را براي پژوهش و درمان اين افراد هموار ساخت.
در امريكا اگرچه تا سال (1950 ) براي كودكان عقب مانده ذهني از طرف عده اي از اولياي اين كودكان انجمن هايي افتتاح شده بود ولي از سال (1960) به بعد د ستور ((جان اف كندي)) رئيس جمهور وقت برنامه مفصل و دقيقي تهيه و عقب ماندگي ذهني از نظر پزشكي، آموزشي ، روان شناسي، اجتماعي، قضايي توسط متخصصان و كارشناسان مورد مطالعه قرار گرفت و جزء برنامه هاي رسمي دولت شد.
عواملي كه تقريباً باعث شده توجه همه ي كشورها و طبقات مختلف به طرف افراد مبتلا به نارسايي عقلي معطوف شود در سه قسمت : 1ـ ميزان شيوع كودكان عقب مانده 2ـ پيشرفت علوم پزشكي
3ـ اهميت موضوع از نظر اقتصادي و بهداشت رواني مورد بررسي قرار مي گيرد.
امروزه كمتر كسي را مي توان سراغ داشت كه از دانش روانشناسي بي نياز باشد. اين علم با همه ي جوانب زندگي ما در ارتباط است. مثلاً مي پرسيم: شيوه ي فرزند پروري والدين شما چه اثري در شيوه ي فرزند پروري خود شما دارد؟ بهترين شيوه براي ترك وابستگي دارويي كدام است؟
آيا مردها هم مي توانند به خوبي زنان از نوزادان مراقبت كنند؟
آيا در خواب هيپنوتيسمي مي توان تجربه هاي دوران كودكي را با جزئيات بيشتري به خاطر آورد؟
ابزارهاي مورد استفاده در كارخانه هاي برق هسته يي چگونه بايد طراحي شوند تا اشتباههاي آدميان به حداقل ممكن برسد؟
روانشناسی کودکان استثنایی
فشار رواني دراز مدت چه تاثيري بر دستگاه ايمني بدن آدمي دارد؟
آيا در درمان افسردگي ، روان درماني موثرتر از دارو درماني است؟
آيا با استفاده از داروهايي كه انتقال عصبي را تسهيل مي كنند مي توان يادگيري را بهبود بخشيد؟
روانشناسان با اين پرسشها و پرسشهاي بسياري از ا ين گونه سروكار دارند.
روانشناسي در عين حال از طريق تاثيري كه بر قوانين و سياست دولت دارد بر زندگي ما اثر مي گذارد.
قوانين مربوط به تبعيض نژادي، مجازات اعدام، هرزه نگاري، رفتار جنسي، و مسئوليت پذيري افراد در برابر اعمال خود، همه از نظريه ها و پژوهشهاي روانشناختي اثر مي پذيرند.
براي مثال، قوانين مربوط به انحراف جنسي طي چهل و پنج سال اخير دستخوش تغييرات چشم گيري شده اند، زيرا كه بسياري از اعمال جنسي كه در گذشته انحراف به حساب مي آمدند اينك اعمالي ((بهنجار)) به شمار مي آيند، به اين معني كه انبوه كثيري از مردم به آنها دست مي زنند.
به عنوان نمونه يي ديگر، مي توان تاثير صحنه هاي خشونت بار تلويزيون را بر كودكان در نظر گرفت. تنها پس از آن كه پژوهشها شواهدي در مورد زيان بار بودن اين برنامه ها به دست داد، مردم خواستار تغييراتي در برنامه هاي تلويزيون شدند به نحوي كه از ميزان برنامه هاي پر خشونت در اوائل شب كاسته شود.
روانشناسی کودکان استثنایی
با توجه به اين كه روانشناسي به تمام وجوه زندگي ما اثر مي گذارد، شايسته است حتي كساني كه در پي كسب تخصص در اين رشته نيستند آگاهي مختصري از واقعيتهاي بنيادي و روشهاي پژوهش در اين علم داشته باشند.{روانشناسي} تا 80 سال پيش روانشناسي را مطالعه ي روح و روان و روانشناس را فردي مي دانستند كه رويدادهاي دروني، ذهني و مغزي را مثل تصورات ، خاطرات، افكار و احساسات مطالعه مي كند. طبق اين تعريف روانشناسي شاخه اي از ذهني ترين بخش دانش انسان، يعني فلسفه بود.
اما از اوايل قرن بيستم با پيشرفت سريع دو علم زيست شناسي و فيزيك، روانشناسي نيز مطالعه ي ذهني (زندگي رواني) را كنار گذاشت و بر مشاهده و مطالعه ي رفتار موجودات پرداخت. البته هنوز نيز روانشناسان فرايندهاي ذهني را مطالعه مي كنند اما اين كار را نه به صورت ثبت ادراكات و احساسات بلكه به شيوه عيني و علمي انجام مي دهند.
متاسفانه هنوز در كشور ما بسياري از مردم، روانشناسي را با كف بيني و احضار روح يكي مي دانند و ما مي بينيم كه كتاب هايي با موضوعات فوق، به عنوان كتاب هاي روانشناسي، فروش فوق العاده اي دارند. در حالي كه روانشناسي شاخه اي از علوم زيستي است كه هم به مطالعه عيني رفتار قابل مشاهده مي پردازد و هم به فهم و درك فرايندهاي ذهني كه مستقيماً قابل مشاهده نبوده و بر اساس داده هاي رفتاري و عصب زيست شناختي قابل استنباط است، توجه دارد.
معرفي گرايشهاي روانشناسي
حال براي آشنايي بيشتر با روانشناسي بايد ببينيم گروه هاي گوناگون روانشناسان چه كارهايي مي كنند و رشته هاي تخصصي در روانشناسي كدامند. در حدود 50 درصد افرادي كه در روانشناسي درجات علمي پيشرفت دارند در مدارس عالي و دانشگاهها كارمي كنند. اينان علاوه بر تدريس ، ممكن است بخش عمده ي وقت خود را به پژوش يا مشاوره اختصاص دهند. عده يي از آنان در آموزشگاه ها، بيمارستان ها ، درمانگاه ها، موسسات پژوهشي سازمان هاي دولتي، يا در مراكز تجاري و صنعتي به كار اشتغال دارند. گروهي ديگر نيز سرگرم كار خصوصي مستقل هستند و در مقابل دريافت حق الزحمه ، خدمات خود را به مردم عرضه مي كنند.
تعداد و درصد تخصص هاي گوناگون روانشناسان امريكا با درجه ي دكتري در 1977 و 1987، درصد تغيير طي دهه ي فوق نيز ارائه شده است. اينك به توصيف كوتاهي از برخي حوزه هاي تخصصي در روانشناسي مي پردازيم.
روانشناسي زيست شناختي
اين حوزه ، قلمرو تخصصي افرادي است كه ديدگاه زيست شناختي دارند. روانشناسان زيست شناس كه روان شناسان فيزيولوژي نگر نيز ناميده مي شوند، سعي دارند رابطه ي بين فرايند هاي زيست شناختي را با رفتار كشف كنند.
روانشناسي آزمايشي
اين حوزه قلمرو فعاليت روانشناسان رفتارگرا و شناخت گرا است. اينان با استفاده از روش آزمايشي ، نحوه ي واكنش به محركهاي حسي،ادراك جهان، يادگيري و به خاطر سپردن ، استدلال، و پاسخدهي هيجاني را در آدميان (و جانداران ديگر) بررسي مي كنند.
روانشناسي رشد، روانشناسي اجتماعي، و روانشناسي شخصيت
همپوشي زيادي بين سه حوزه ي روانشناسي رشد، اجتماعي و شخصيت وجود دارد. روانشناسان رشد با رشد آدمي و عواملي كه رفتار را از بدو تولد تا پايان زندگي شكل مي دهند، سروكار دارند. اين روانشناسان ممكن است به بررسي توانايي معيني مثلا نحوه ي رشد زبان كودك در حال رشد يا دوره ي معيني از زندگي ـ مثلا دوره ي نوباوگي بپردازند.
روانشناسی کودکان استثنایی
فارغ التحصيلان دوره هاي دكتري روانشناسي:
تعداد فارغ التحصيلان دوره هاي دكتري روانشناسي در امريكا در 1975 و پانزده سال بعد در 1990 ، بر حسب رشته ي تخصصي ، درصدها شاخص نسبت فارغ التحصيلان دوره ي دكتري به تفكيك زن و مرد است. بخش عمده ي رشد آدمي، ماهيتي اجتماعي دارد.
روانشناسان اجتماعي به مطالعه ي تاثيري كه تعامل هاي آدمي با ديگران ، در نگرشها ورفتار او دارد، علاقمندند. اين روانشناسان رفتار گروه ها را نيز بررسي مي كنند. تا آنجا كه شخصيت فرآورده يي است حاصل عوامل اجتماعي و رشدي، ناچار روانشناسي شخصيت نيز با اين دو مقوله همپوشي دارد.
روانشناسان شخصيت با مطالعه ي تفاوتهاي فردي در بين آدميان سروكار دارند، و به بررسي شيوه هاي طبقه بندي افراد براي مقاصد عملي و نيز شناخت صفات يگانه ي آنان علاقمندند.
روانشناسان باليني و مشاوره :
در كشور آمريكا بيشترين شمار روانشناسان را روانشناسان باليني تشكيل مي دهند . اين متخصصان سروكارشان با كاربرد اصول روانشناختي در امر تشخيص و درمان مشكلات هيجاني و رفتاري از قبيل بيماري رواني، اعتياد دارويي، و تعارض هاي زناشويي و خانوادگي است. بسياري از روانشناسان باليني به رويكرد روانكاوي گرايش دارند اما گروه در خور توجهي از آنان نيز پيرو رويكردهاي رفتاري ، شناختي و پديدار شناختي هستند.
روانشناسان مشاوره وظايفي مشابه روانشناسان باليني دارند، هرچند معمولاً سروكارشان با مشكلات خفيف تر است، و اكثراً با دانش آموزان دوره ي متوسطه و دانشجويان كار مي كنند.
روانشناسي آموزشگاهي و تربيتي :
با توجه به اين كه آغاز مشكلات شديد هيجاني به نخستين سال هاي دبستان باز مي گردد ، بسياري از دبستان ها روانشناسي را به خدمت مي گيرند كه درس هايي در زمينه ي روانشناسي كودك، آموزش و پرورش ، و روانشناسي باليني گذرانده باشند. روانشناسان آموزشگاهي در زمينه ي ارزيابي مشكلات يادگيري و هيجاني به صورت انفرادي با كودكان كار مي كنند .
روانشناسی کودکان استثنایی
در مدرسه چه كسي از من حمايت مي كند؟
ـ چه نوع دانش آموزماني به خدمات و امكانات ويژه در مدرسه نياز دارند؟ ـ چه وقت لازم است برنامه هاي آموزشي ، محتواي دروس و تقسيم بندي موادي درسي بر اساس آهنگ رشد توانايي و نيازهاي دانش آموزان تغيير يابد؟ ـ دانش آموزان مناطق محروم به منابع مادي بيشتر، معلمان قوي تر و برنامه هاي آموزشي غني تري نيازمندند.هرسال در اولين روز مهر ماه ميليونها دانش آموز با نگاههاي درخشان و چهره هاي شاداب و مشتاق قدم به مدرسه مي گذارند و پدران و مادران نيز به اميد دريافت آموزش و پرورش مطلوب دعاي خير خود را بدرقه راه نوگلان زندگي خود مي سازند.
تماشاي اين كودكان و نوجوانان در حياط مدرسه، در صفوف مرتبي كه براي ورود به كلاس بسته مي شود وشباهت ظاهري آنان در صر صف و در هر كلاس، از نظر پوشش و قد و قامت اين شبهه را در بيننده ايجاد مي كند كه آنان در زمينه هاي ديگر نيز به هم شباهت دارندو بخصوص همگي مشتاق و آماده يادگيري دروس و تابع مقررات و انتظارات مدرسه هستند و لذا اگر خود بخواهند، دانش آموزمان موفقي خواهند بود اما در حقيقت از همان اولين روزهاي مدرسه بخوبي مشخص است كه در هر كلاس و در هر گروه سني بسياري از كودكان به رغم هوش و استعداد، به دليل شرايط فردي و كمبودهاي خانوادگي و فرهنگي نخواهند توانست از فرصتهاي آموزشي بهره مند شوند و در بسياري از مواقع بيش از اين كه سال تحصيلي به پايان برسد عده اي از دانش آموزان با عنوان عقب مانده تحصيلي، منزوي، پرخاشگر، بي انگيزه، بازيگوش و . . . از كاروان عقب مي افتند.
سابقاً واكنش نظام هاي آموزشي در مقابل خيل كودكان ناموفق ابراز تاسف و دلسوزي بود، زيرا فرض بر اين بود كه مدرسه در جست و جوي برقراري عدالت اجتماعي فرصت هاي يكساني را در اختيار همه ي دانش آموزان قرار مي دهد و اگر دانش آموزي نتوانست خود را با انتظارات و برنامه هاي مدرسه كه براي همه يكسان است وفق دهد، مساله مربوط به خود اوست. امروزه خوشبختانه نگرش نظام هاي آموزشي در مورد اين قبيل كودكان و به طور كلي در مورد اهداف و برنامه هاي آموزشي و پرورشي كاملاً تغيير كرده است.
در دنياي امروز يكي از مهم ترين هدفهاي آموزش همگاني سازگار كردن مدرسه با انتظارات و نيازهاي فردي و گروهي دانش آموزان است و لذا انتظار مي رود ه مدرسه خدمات و امكانات خاصي را براي استفاده ي افراد و گروه هايي فراهم سازد كه در صورت عدم وجود اين قبيل خدمات نخواهند توانست از فرصتهاي آموزشي و پرورشي بهره مند شوند.
الف ـ خدمات حمايتي مدرسه. در مدارس بسياري از كشورها براي مقابله با مسائل و مشكلات دانش آموزاني كه دچار مشكلات يادگيري يا رفتاري هستند، اقدامات و روشهايي به كار گرفته مي شود كه تحت عنوان خدمات حمايتي يا پشتيباني ناميده مي شود. اين نوع خدمات در جهت سازگار ساختن مدرسه با نيازها و انتظارات گروه هاي مختلف شاگردان به شرح زير به كار گرفته مي شود:
1ـ دانش آموزاني كه داراي مشكلات يادگيري هستند. بر اساس پژوهش هاي انجام شده معمولاً حدود 10 تا 12 درصد از دانش آموزان دچار نوعي مشكل يادگيري هستند. دانش آموزان ديرآموز، كودكان بي قرار، شاگردان كم انگيزه يا آنان كه توانايي تمركز محدودي دارند و يا كودكاني كه به علت غيبتهاي مكرر يا به دليل بيماري والدين يا دلايل ديگر از ساير همسالان خود عقب افتاده اند جزو اين گروه از دانش آموزان به شمار مي آيند.
در بسياري از كشورها پس از تشخيص اوليه مشكلات اين نو ع دانش آموزان به توسط مشاوران يا روان شناس مدرسه از اقدامات و روشهاي خاصي استفاده مي شود و كودكان به صورت فردي يا گروهي مورد حمايت قرار مي گيرند. در كشور فرانسه برنامه هاي پشتيباني و حكايت از دانش آموزان به صورت اقدامات پيشگيرانه از دوران كودكستان و كلاسهاي آمادگي آغاز مي گردد و گروه هاي سه نفره ي مشاوران كه شامل روان شناس مدرسه، مربي بازآموزي و متخصص تعليم و تربيت هستند در كودكستان ها حضور مي يابند و با مشاهده ي كودكان و صحبت و تبادل نظر با مربيان كلاس ها، كودكاني را كه پيش بيني مي شود به علت رفتار و واكنش هاي خود ممكن است بعدها در مدرسه دچار مشكلات درسي يا ناسازگاري شوند زير پوشش اقدامات حمايتي قرار مي دهند.
روانشناسی کودکان استثنایی
در دبستان معمولاً با دانش آموزاني كه دچار مشكلات يادگيري اند به صور فردي برخورد مي گردد. اين قبيل كودكان مي توانند در ساعاتي از روز آموزش انفرادي خاصي را بسته به وضعيت درسي و كمبودهاي خود دريافت دارند و در صورت وجود اختلالات عميق شناختي يا رفتاري از مداخله و كمك متخصصان و همكاري نهادهاي خارج از مدرسه بهره مند شوند.
در فرانسه اقدامات حمايتي آموزشي و پژوهشي معمولاً حول سه محور زير صورت مي گيرد: ـ مشكلات شناختي ـ اختلالات رفتاري ـ مشكلات مربوط به جذب دانش آموز در گروه و مشاركت اجتماعي. براي مقابله با مشكلات دانش آموزان دسته اول كمكهاي تقويتي يا جبراني در مدرسه يا خارج از ساعات درسي به آنان ارائه مي گردد. دانش آموزاني كه دچار اختلالات عاطفي يا ناسازگاري هستند مي توانند از خدمات مشاوره و روان درماني استفاده كنند.
در زمينه ي كمك به جذب دانش آموز در گروه و دخول اجتماعي نيز خدماتي در زمينه ي مشاوره اجتماعي حرفه اي در مدرسه وجود دارد. در كشور بلژيك خدمات حمايتي براي دانش آموزاني كه دچار مشكلات يادگيري ناشي از كمبودهاي حسي ـ حركتي، عاطفي يا اختلالات دستگاه عصبي هستند به صورت كلاس هاي تطبيقي ارائه مي گردد.
بدين ترتيب كه در هر مدرسه يك كلاس تطبيقي به توسط معلم مجربي كه آموزشي خاص براي اداره ي چنين كلاسي را دريافت كرده است تشكيل مي شود. فعاليتهاي كلاس فوق زير نظر استاد آموزشي و تربيتي مدرسه كه شامل مدير، معلم كلاس، معلم تطبيقي و در بسياري از مواقع نماينده “مركز خدمات پزشكي ـ رواني ـ اجتماعي ” منطقه ي آموزشي است، تنظيم مي شود و اين ستاد محتواي درسي، تمرينات لازم و مدت استفاده از كلاس تطبيقي را براي هريك از دانش آموزاني كه دچار مشكلات خاص يادگيري هستند، تعيين مي كند.
فعاليتهاي آموزشي كلاس تطبيقي بر اساس كمبودهاي دانش آموزان در محيط صميمي و با ايجاد رابطه هاي مثبت ميان معلم تطبيقي و شاگردان دنبال مي گردد، حضور شاگردان در اين قبيل كلاسها هرگز بيش از حداكثر دو ساعت در روز نيست و دانش آموزان بايد بتوانند ساير فعاليتهاي آموزشي و تربيتي را به همراه هم كلاسيهاي خود و در كلاس معمولي دنبال كنند.
شاگرداني كه دچار اختلالات عميقتر از نظر شناختي يا رفتاري هستند مي توانند از كودك مشاوران و متخصصان در داخل يا خارج از محيط مدرسه استفاده نمايند. برنامه هاي كلاس تطبيقي، روش هاي مورد استفاده و نحوه ي پيشرفت دانش آموزان در زمينه هاي درسي و غير درسي به طور مستمر به توسط ستاد تربيتي فوق مورد ارزشيابي قرار مي گيرد.
در برخي از كشورها از جمله كانادا براي دانش آموزان دوره ي راهنمايي و دبيرستان كه دچار مشكلات يادگيري يا ناسازگاري هاي رفتاري هستند شرايطي فراهم مي آيد تا بتوانند بر اساس توانايي، آهنگ رشد و علائق خود ادامه تحصيل دهند. در اي صورت نه تنها محتواي دروس با شرايط و وضعيت آنان تطبيق داده مي شود، بلكه سازمان مدرسه يعني ساعات برنامه هاي آموزشي و تقسيم بندي مواد درسي نيز براي اين گروه از شاگردان تغيير مي يابد.
اين برنامه ها بر اساس نيازها و عقب ماندگيهاي تحصيلي نوجوانان به صورت موقت يا به طور دائم برقرار است. 2 ـ دانش آموزان استثنايي.
دانش آموزاني كه به علت نارساييهاي جسمي يا ذهني محدوديتهايي در يادگيري دارند نيازمند توجه خاص هستند و لذا ضروري است خدماتي كه در مدرسه ارائه مي گردد با نيازهاي خاص هريك از دانش آموزان فوق تطبيق داده شود. در ارائه ي خدمات فوق گاه لازم است از راهنمايي و نظريات متخصصان براي تشخيص ، تقويت و افزايش تواناييهاي شاگردان در زمينه ايجاد ارتباط با ديگران يا جابجايي و نقل و انتقال خود در مدرسه استفاده شود.
بديهي است براي كمك به رشد استقلال در اين قبيل كودكان همكاري نزديك كاركنان خدمات، اولياء و نيز استفاده از امكانات و تجهيزات ويژه در مدرسه لازم به نظر مي رسد. هدف از اين نوع اقدامات و كاربرد امكاناتي مانند خط بريل، ارتباط غير كلامي و به كارگيري روشهاي خاص آموزشي و پرورشي، تسهيل يادگيري اين دسته از كودكان و تطبيق دادن مدرسه با نيازهاي آنان است، زيرا اصل بر اين است كه مدرسه بايد همه شاگردان را در دستيابي به اهداف برنامه هاي آموزش عمومي ياري نمايد و فرصت هايي براي هريك از شاگردان فراهم آورد تا با هر نوع معلوليت بتوانند از حداكثر توانايي خود براي يادگيري ، موفقيت در تحصيل و مشاركت اجتماعي استفاده كنند.
اين نوع روشها و فعاليتهاي حمايتي بايد تا آنجا كه ممكن است در داخل مدرسه معمولي و اگر در مسير باشد درون كلاسهاي عادي صورت پذيرد.در غير اين صورت و در آخرين مرحله با تحليل و بررسي وضعيت و كمبودهاي دانش آموز به توسط متخصصان، انتقال به مدارس استثنايي انجام خواهد گرفت.
3ـ دانش آموزان تيزهوش . دانش آموزان تيزهوش افرادي هستند كه در مقايسه با ساير دانش آموزان داراي تواناييهاي ويژه ، كاملتر يا زودرسي از نظر ذهني، جسمي، عاطفي، اجتماعي و خلاقتر هستند؛ لذا از آنان انتظار مي رود كه تواناييهاي خاص خود را در زمينه هاي علمي ، هنري، ورزشي و غيره نشان دهند.
اما بررسيهاي مختلف حاكي از آن است كه گاهي عملكرد تحصيلي برخي از كودكان تيزهوش به دليل كمبود انگيزه يا به دلايل مختلف ديگر بسيار معمولي و يا حتي پايين تر از حد متوسط كلاس است و تواناييهاي خاص آنان هرگز مورد شناخت قرار نمي گيرد.
روانشناسی کودکان استثنایی
در برخي از كشورها پس از اينكه نيازهاي دانش آموزان مستعد تشخيص داده شد، آنان مي توانند ضمن استفاده از برنامه هاي عمومي كلاس از فعاليتهاي آموزش غني تر و انعطاف پذيري برنامه هاي مدرسه با توجه به نيازها و انتظارات خود برخوردار شوند. استفاده از برنامه هاي فوق فرصتي در اختيار دانش آموزان تيزهوش قرار خواهد داد تا ضمن برخورداري از مزاياي شركت در كلاس با همسالان خود كه داراي استعدادها و تواناييهاي متفاوت هستند، بتوانند به تقويت و پرورش استعدادهاي ويژه ي خود نيز بپردازند.
4 ـ دانش آموزان مناطق محروم . آمارهاي افت تحصيلي در بسياري از كشورهاي مختلف نشان دهنده ي اين واقعيت است كه دانش آموزان مناطق محروم به علت كمبودهاي اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي اولياي خود به مراتب بيش از ساير دانش آموزان در معرض عقب ماندگيهاي تحصيلي قرار دارند. بنابراين مدارسي كه در چنين مناطقي قرار گرفته است در بسياري از جوامع در حمايت از اين گروه از دانش آموزان و براي دستيابي به اهداف آموزش همگاني از روشها و برنامه هاي خاصي براي تطبيق دادن برنامه ها با نيازها و امكانات كودكان مناطق فوق استفاده مي كنند.
اين اقدامات مي تواند شامل تخصيص منابع مالي بيشتر ، به كارگيري معلمان مجربتر ، اجراي برنامه هاي آموزشي غني تر و تشكيل كلاسهاي تقويتي و جبراني در داخل يا خارج مدرسه باشد. موفقيت اقدامات فوق در گرو همكاري و تشريك مساعي معلمان، اولياء، ساكنان محل و حمايت همه جانبه ي مسوولان آموزش و پرورش است.
ب ـ خدمات تكميلي مدرسه . مدرسه را هرگز نمي توان به عنوان محلي تصور كرد كه تنها به انتقال دانش و معلومات بپردازد، بلكه لازمه ي تربيت افرادي مسوول، فعال و خلاق در جامعه، شركت دادن دانش آموزان در فعاليتهاي تكميلي است كه پاسخگوي نيازهاي اخلاقي، اجتماعي ، عاطفي و جسمي آنان باشد. ارائه ي اين نوع فعاليتها در مدرسه، دانش آموزان را در شناخت و پرورش استعدادهاي خود ياري مي كند و همكاري، تعاون و همبستگي را ميان آنان تقويت خواهد نمود.از طرفي فعاليتهاي تكميلي بر پويايي و فعاليت محيط مدرسه مي افزايد و با ايجاد انگيزه در دانش آموزان احساس تعلق و وابستگي به مدرسه و فعاليتهاي آموزشي را نيز در آنان رشد داده، باعث مي شود كه حضور شاگرد در مدرسه با خاطرات خوش و ارتباطات غني و فراموش نشدني همراه گردد. انواع خدمات تكميلي. خدمات تكميلي شكلهاي مختلفي دارد كه هريك داراي اهميت خاص استم اين فعاليتها در درجه اول شامل خدمات تخصصي در كمك و حمايت از شاگردان است كه در اين زمينه مي توان از مشاوره ي تحصيلي ، حرفه اي ، رواني و روشهاي مختلف آموزش و پرورش استثنايي نام برد. به همين ترتيب مدرسه مي تواند با همكاري نهادهاي خارج از مدرسه مانند وزارت بهداشت و درمان، سازمان هاي خدمات اجتماعي و غيره خدماتي در زمينه ي مددكاري اجتماعي، بهداشت و سلامت ارائه دهد.
روانشناسی کودکان استثنایی
ديگر فعاليتهايي كه مي توان درون خدمات تكميلي عرضه كرد فعاليتهاي فوق برنامه در مدرسه در زمينه هاي فرهنگي ، اجتماعي ، هنري و ورزشي مي باشد. برنامه هاي موفق ديگر در زمينه هاي ياد شده، شركت دادن دانش آموزان در زندگي و فعاليتهاي مدرسه و تشويق آنان به اداره امور مربوط به كلاس و مدرسه است. هدف از اين قبيل برنامه ها آگاه ساختن دانش آموزان از اهداف، روشهاي يادگيري، مقررات مدرسه و درگير نمودن آنان در آموزش و پرورش خود است. يكي ديگر از برنامه هايي كه در مدارس برخي ازكشورها مورد استفاده قرار مي گيرد، آموزش دانش آموزان در مورد حقوق و مسئوليتهاي خود به عنوان يك دانش آموز ، فرزند خانواده و عضوي از جامعه از طريق تشكيل شوراي كلاس و انجمن هاي فعال دانش آموزي است.
در كنار فعاليتهاي تكميلي فوق همچنين مي توان از برنامه هايي با گرايش مذهبي يادكرد كه در اين نوع برنامه ها دانش آموزان فرصتي مي يابند تا آگاهي و اطلاعات مذهبي خود را گسترش دهند.
ج ـ خدمات ويژه ي مدرسه . برخي از دانش آموزانبراي اين ه بتوانند حداكثر ظرفيت و توانايي خود را رشد دهند به خدمات ويژه اي نيازمندند. در ميان مجموعه خدمات اختصاصي مدرسه مي توان به اقدامات بازآموزي در جهت تسهيل يادگيري زبان رسمي مدرسه براي دانش آموزاني كه زبان مادري آنان زبان غالب مدرسه نيست و نيز ارائه ي خدمات آموزشي در خانه يا در بيمارستان براي دانش آموزان بيمار اشاره كرد :
1ـ خدمات زبان آموزي : در بسياري از مدارس وجود دانش آموزاني با زبان و گاه فرهنگ متفاوت از فرهنگ مدرسه، ايجاد خدمات ويژه اي را براي دانش آموزان طلب مي كند تا هريك از آنان بتوانند از آموزش و پرورش مطلوبي كه به مشاركت اجتماعي و حرفه اي آنان كمك كند، برخوردار شود.اين نوع خدمات كه لازم است از كودكستان و به خصوص از دوره آمادگي وجود داشته با شد، شامل كلاس ها يا برنامه هاي خاص تقويت زبان رسمي براي دانش آموزان دو زبانه مي باشد.
در مناطق دو زبانه يا در محله هايي از شهر ه عده ي افراد مهاجر از روستا يا شهرهاي كوچك اطراف قابل توجه است، وجود دوره هاي پيش دبستاني براي آشنا كردن كودكان با زبان، برنامه ها و انتظارات مدرسه ضروري است . از آن گذشته در اين قبيل مدارس لازم است معلماني استخدام گردند كه با زبان و فرهنگ دانش آموزان آشنا بوده ، يا لا اقل آموزش و شناخت لازم را براي درك اين كودكان دريافت داشته باشند.
اين نوع كلاسهاي ويژه را مي توان در دبستان براي گروههاي كوچك از كلاس هاي مختلف يا حتي دانش آموزان يك محله در ساعاتي از روز به مدت حداقل يك سال ترتيب داد تا دانش آموزان ضمن برقراري ارتباط نزديك با معلم به زبان رسمي آموزشي كه وسيله ي لازم براي موفقيت تحصيلي و دخول اجتماعي آنان است مسلط گردند. در بسياري از كشورها مدارس براي كودكان دو زبانه با ريشه هاي فرهنگي متفاوت برنامه هايي در جهت شناخت و آشنايي بيشتر با زبان و فرهنگ اصلي دانش آموزان ترتيب مي دهند و فرصتهايي در اختيار آنان قرار مي دهند تا زبان و فرهنگ خود را به هم كلاسيهاي خود بشناسانند و ضمن احساس غرور از تبادل تجربيات خاص خود به غذاي زندگي در مدرسه نيز بيفزايند.
اقدامات فرهنگي فوق از اين جهت ضروري است كه در غير اين صورت دانش آموزان دو زبانه ممكن است تحت تاثير زبان و فرهنگ غالب مدرسه، زبان و فرهنگ خود را ناچيز بشمارند و ارزش هاي خانوادگي خود را طرد كنند و يا برعكس با مقاومت در مقابل انتظارات مدرسه و احساس خصومت با آن نمي توان از امكانات مدرسه و فرصت هاي آموزشي كه در اختيارشان قرار مي گيرد استفاده كنند.
2ـ خدمات آموزشي در خانه يا بيمارستان . در هر منطقه ي آموزشي معمولاً درصد كوچكي از دانش آموزان به علت بيماري هاي طولاني يا گذراندن دوره نقاهت در خانه يا بيمارستان، نمي توانند در مدرسه حضور يابند و به دليل بيماري خود بناچار يك سال تحصيلي را از دست مي د هند. در مورد اين نوع كودكان مدرسه مي تواند با صلاحديد پزشكان، معلماني را براي آموزش آنان در خانه يا در بيمارستان تعيين كرده، ساعاتي از هفته را به آموزش آنان اختصاص دهد و مانع از اين گردد كه بيماري موقت يا طولاني يك دانش آموز او را از ادامه تحصيل محروم سازد.
مجموعه خدمات ذكر شده در مدرسه باعث مي گردد كه همه ي دانش آموزان با هر نوع نياز ويژه بتوانند از فرصتهاي آموزشي و امكاناتي كه با سرمايه گذاري هاي عظيم مادي و معنوي در اختيار دانش آموزان قرار مي گيرد بهره مند گردند و در محيطي امن و پر انگيزه و با نظارت مربيان حمايت كننده، روند رشد متعادل جنبه هاي مختلف شخصيت آنان تسهيل شود. بديهي است لازمه ي اجراي چنين اقداماتي كه بر حق هر دانش آموز در برخورداري از آموزش و پرورش مطلوب تاكيد دارد، وجود متخصصان مختلف و تشكيل و امكانات مجهز است تا با تكيه بر آن بتوان كودكان را از دوره هاي پيش دبستاني تحت پوشش قرار داد و پيش از آنكه ديده شود بر اقدامات حمايتي پيشگيرانه پرداخت. با اين كه آموزش و نگه داري متخصصاني كه بتوانند به پيشگيري و رفع كمبودهاي آموزشي، اجتماعي و عاطفي دانش آموزان بپردازند نيازمند سرمايه گذاري عظيم وزارت آموزش و پرورش است ، اما با توجه به خسارات عمده افت تحصيلي (ترك تحصيل، تكرار پايه و كارايي ضعيف بسياري از دانش آموزان ) براي جامعه ، خانواده و خود دانش آموز، توجه خاص به پرورش اين نوع متخصصان اجتناب ناپذير به نظر مي رسد.
روانشناسی کودکان استثنایی
وضعيت مشاوره در گذشته و حال
“وضعيت مشاوره در گذشته”. در گذشته، سنجش و جاي گزيني دانش آموزان عقب مانده ذهني در واحد مربوط به خودشان صورت مي گرفت و بنا به ضرورت، كارشناساني با عنوان شغلي مشاور رواني عهده دار اين مسئوليت بودند و براي عملكرد دقيقتر اين گروه تست هاي هوشي و حسي ـ حركتي تعيين شده بود. از سه سال قبل، ضرورت ارائه يك شيوه ي صحيح براي سنجش و گزينش اصولي، مسوولان امر را به آن داشت كه در اين زمينه فعاليت هاي جدي تري داشته باشند. بدين منظور در جهت جذب نيرو از ميان فارغ التحصيلان رشته هاي روان شناسي ، علوم تربيتي، مشاوره آموزش قبل از دبستان و روان شناسي باليني مقطع كارشناسي، بر طبق ضوابط مشخص از جمله داشتن حداقل دو سال سابقه ي آموزشي، گروهي انتخاب شدند كه براي ايشان يك دوره بيست روزه ي اموزشي شامل دروس نظري، عملي و سنجش هوش برگزار شد.
اين گروه بعد از گذراندن دوره در مركز استان ها بين دو تا چهار نفر مشاور رواني، از طريق انجام تستهاي هوشي و حسي ـ حركتي ، سنجش هوش دانش آموزان را انجام مي دهند.
به منظور تامين نيروي انساني متخصص در شهرستان ها ني دوره هاي كارآموزي براي افراد وجاد شرايط برگزار شده كه اين دوره هاي مقدماتي در مراكز استان ها ارائه و دوره تكميلي نيز در تهران و زير نظر واحد تست تشكيل گرديد.
بدين ترتيب در مدتي حدود سه سال ، 90 نفر مشاور رواني تستهاي هوشي و حسي ـ حركتي تربيت شدند. علاوه براين گروه ، در بعضي از مدارس ناشنوايان افرادي عهده دار امر مشاوره بودند.
در سال تحصيلي 70 ـ 69 اين گروه در مدارس محل خدمت خويش علاوه بر انجام سليقه اي وظايف، عمدتاً تست ((ريون)) را بر روي كودكان انجام داده اند. اين هدف كه مقايسه اي بين هوش دانش آموزان عادي و ناشنوا به عمل آيد در سال تحصيلي 71 ـ 70 مشاوران به منظور ارزيابي رشد اجتماعي دانش آموزان نا شنوا ، آزمون رشد اجتماعي ((واينلند)) را انجام دادند كه نتايج ارزيابي قبلي و اين ارزيابي در اختيار يكي از مشاوران وقت كه در ضمن مسئوليت برنامه ريزي كار مشاوران را عهده دار بود قرار گرفت.
احتمالاً نتايج به دست آمده ، پس از انجام بررسي در آينده اعلام خواهد شد. به طول كلي همان گونه كه ذكر گرديد در گذشته مشاوران شرح وظايف مشخصي نداشتند و سليقه اي عمل مي كردند.
“وضعيت مشاوره در حال حاضر “. سازمان آموزش و پرورش استثنائي كشور در زمستان 1370 ، به رياست آقاي دكتر غلامعلي افروز رسماً فعاليت خود را آغاز كرد و به دليل نگرش مثبت ايشان به امر مشاوره در سازمان مزبور، واحد مشاوره تشكيل شد.
در شروع فعاليت سازمان ، جلسه اي را با حضور رئيس سازمان، مسوول واحد مشاوره و كليه مشاوران مدارس استثنايي تشكيل شد. در اين جلسه آقاي دكتر افروز با توجه به اهميت شغل مشاوره نويد دادند كه در آينده، تلاش و همت واحد مشاوره ي سازمان بر گسترش كمي و كيفي آن متمركز خواهد بود.
در ضمن با شمردن اهداف سازمان، اهميت خاص نقش خانواده را مورد تاكيد قرار داده، به مشاوران توصيه فرمودند تا از طريق جلب مشاركت خانواده ها و والدين زمينه ي ادامه نقش مشاوره را در خانه نيز فراهم كند. بررسي وضعيت تحصيلي مشاوران در ارتباط با شغل خود و تاكيد بر اهميت آن از ديگر مسائل مهمي بود كه در جلسه مذكور مطرح شد.
دومين جلسه ي مشاوران تهران در اوايل تيرماه همان سال تشكيل گرديد. در اين جلسه نيز رئيس سازمان و مسئول واحد مشاوره، مطالبي را در باره برنامه هاي آتي مطرح كردندو اهميت نقش مشاوره را بخصوص در مدارس استثنايي يادآورد شدند.
در ضمن خبر مربوط به برگزاري سمينار سراسري مشاوران كشور قبل از شروع سال تحصيلي، به اطلاع حضار رسيد. اين سمينار در هفته ي اول مهرما، طي و روز برگزار شد. و در اين سمينار علاوه بر مشاوران استان تهران، از هر استان سه نفر نماينده شركت داشتند كه اكثر از مشاوران رواني تست هاي حسي ـ حركتي استان ها بودند و هريك مسئوليت تست و سنجش ذهني دانش آموزان را در استان خويش به عهده داشتند . جلسات به صورت ميزگرد و سخنراني برگزار شد و مشاوران فرصتي دوباره يافتند تا مروري كوتاه بر دانش خويش داشته باشند در ضمن با تشكيل چند كميته به مسائل و مشكلات مشاوران رسيدگي و پيشنهادهاي آنان جمع بندي شد.
بنا به درخواست مشاوران، به منظور تداوم و پيگيري مسائل سمينار، مقرر شد سمينارهاي بعدي در مراكز استانها و به نوبت برگزار شود و در اين فاصله براي بهره گيري بيشتر از امكانات دفتر مركزي، مشاوران استان تهران ، به صورت جلسه و گردش گردهماييها براي آگاهي كليه مشاوران بر استان ها نيز منعكس شود.
واحد مشاوره ي سازمان بنا به ضرورت شرح وظايف مشاوران را به منظور انجام فعاليت يكسان ايشان تهيه كرده ، به همراه فرم هاي پرسشنامه ي اطلاعاتي براي دانش آموزان به قياس درجه بندي رفتار آنها، خلاصه ي گزارش سمينار كه در مجله ي پيوند چاپ شده بود ، براي مشاوران سراسر كشور ارسال نمود. نظر به تامين نياز كادر مشاوره ي مداس از ميان متخصصان شاغل در مدارس استثنايي ، فرم درخواست، تنظيم و به كليه مدارس فرستاده شد تا پس از تكميل و بررسي با توجه به امكانات ، اقدامات لازم براي جابجايي به عمل آيد.
برنامه هاي آموزش خانواده در مدارس از اهميت ويژه اي برخوردار است. واحد مشاوره، برنامه ريزي اين آموزش را عهده دار شد و با نظرخواهي از مسئولان علاقه مند مدارس، برنامه اي را تهيه و تدوين نموده و به عنوان پيشنهاد به مدارس اعلام كرده است. بدين ترتيب در مدارسي كه داراي مشاور و راهنما هستند، اين مسئوليت به آنان واگذار شده تا با همراهي رئيس مدرسه، اقدام به برگزاري اين جلسات آموزشي نمايند.
برنامه هاي آينده ي سازمان در زمينه مشاوره. با تكيه بر اين اعتقاد كه هر مدرسه استثنايي بايد حداقل يك مشاور داشته باشد، اقداماتي در حال انجام است، تا افرادي با مدرك كارشناسي كه رشته ي آنها مربوط به اين شغل باشد و علاقه ي لازم را نيز داشته باشند ، بر طبق شرايط و ضوابطي جذب گردند. لزوم گسترش امر مشاوره در مدارس، توجه به ايجاد مركز مشاوره در تهران و مراكز استان ها را با اهداف مشخص و نيزوي انساني پيش بيني شده، ضروري مي سازد.
روانشناسی کودکان استثنایی
ديدگاه شرع در معلوليت
در مورد افراد معلول و كودكان استثنايي در مكاتب و علوم مختلف بحثهاي گوناگوني شده و افراد صاحب نظر انديشمند و خصوصاً دانشمندان و متخصصين روانشناسي و علم ژنتيك از زواياي خاصي به آن نگاه كرده اند و نظريات مختلفي و فراواني در اين زمينه داده اند. حقير در اين مقاله درصدد هستم نظر و ديدگاه اسلام را به صورت اجمال و درفراخور مقاله مطرح كنم. اينكه نظر اسلام در مورد زمينه پيدايش اينگونه نقص عضوها چيست؟ و اين نقص عضوها آيا با عدل الهي منافات دارد يا خير؟ قاعده و قانون كلي اين است كه اين افراد مانند سايرين سالم باشند لكن به دلايل و عواملي اينگونه شده اند. از نظر شرع مقدس اسلام اصل اولي بر اين است كه همه ي انسان ها از نظر خلقت و آفرينش ، صحيح و سالم و تندرست بوده و هيچگونه نقص عضو و مرض يا بيماري خاص و اختلالي در جسم و عقل نداشته باشند.
قرآن مجيد در بيان آفرينش انسان بطور اعم مي فرمايد : (( لقد خلقنا الانسان في احسن تقويم: ما انسان را به بهترين شكل آفريديم.)) از اين آيه ي شريفه استفاده مي شود كه اصل در آفرينش انسان بي عيب و نقص بودن است و خلقت انسان از نظر پروردگار عالم به بهترين نوع ، شكل، قيافه و اندام مي باشد و اگر انساني فاقد چنين كمال ا وليه اي مي گردد وجودش، استثنايي است كه بر قانون خلقت وارد شده است كه بايد دنبال عوامل آن بگرديم.
و از نظر شرع مقدس اسلام و به استناد قرآن هر انساني كه متولد مي شود داراي اندامي سالم است و اين براي همه ي انسان ها است. اينگونه نيست كه خداوند انساني را خلق نمايد با نقص عضو. قرآن مي فرمايد : اين اندام بدن ابزاري براي آگاهي و شناخت است كه خداوند به همه انسان ها يكسان عنايت مي فرمايد ((ولله اخر حكم من بطون امهاتكم لا تعلمون شيئا و جعل لكم السمع و الابصار و الافئده لعلكم تشكرون: خداوند شما را از شكم مادرانتان بيرون آورد در حاليكه چيزي نمي دانستيد و براي شما گوش و چشم و دل و عقل قرار داد )) از آيه شريفه استفاده مي شود كه اصل در خلقت و آفرينش داشتن اين ابزارها (گوش، چشم، هوش و . . .) است جهت كسب اطلاعات و آگاهي و علم و دانش و اگر انساني متولد مي شود و فاقد اين ابزارهاست بخاطر اموري است كه استثنايي در خلقت ايجاد كرده و ربطي به اصل شرع و دين كه انسان را چگونه آفريده است ندارد.
و حال كه بعضي از افراد معلول شده و به عوامل مختلف استثنايي در خلقت ايجاد شده و اين ها اينگونه شدند و آيا در اصل عزت و شرافت و كرامت و اشرف مخلوقات بودن اين افراد خللي ايجاد شده است؟ به طور مسلم پاسخ اين سوال خير است. چون اگر عزتي و شرافتي و كرامتي است براي اصل وجود انسانيت است نه اين اندام و بدن لذا حرمتي و احترامي كه در شرع مقدس اسلام براي انسانها وارد شده براي همه انسان ها علي السويه است.
به عنوان مثال اگر هر عضوي از هر انساني در اثر سانحه اي دچار حادثه شده و از بين برود ديه اين عضو براي ثروتمند، فقير، عقب مانده ذهني، استاد دانشگاه و . . . يكسان است و اگر كسي يك انسان ايزوله را هم به قتل برساند بايد ديه يك انسان كامل را بپردازد. قرآن مجيد نوع انسان را به عنوان عاليترين موجود بر زمين و دريا مسلط كرده است و اين اختصاص به فردي خاص ندارد (( و لقد كرمنا بني آدم حملنا هم في البر و البحر و رزقنا من الطيبات و فضلناهم علي كثير ممن خلقنا تفضيلا. ما به فرزندان آدم كرامت و برتري بخشيديم و آنان را بر بيابان و دريا مسلط ساختيم و از پاكيزه ها روزي داديم و بر بسياري از آنچه كه آفريديم برتري بخشيديم.)) اينگونه آيات شريفه كه بيان گر موقعيت رفيع انسان است شامل حال نوع انسان است و از اين نقص و كمبودي كه بعضي ها بر جسم و يا روان دارند به گونه اي تخلف از قانون خلقت مي باشد و هرگز برنامه آفرينش انسان بر اساس نقص بنا نهاد نشده بود و هر نوع پديده اي اگر برخلاف كمال و كرامت باشد جنبه ثانوي و استثنايي است.
همه آيات و رواياتي كه در ارزشهاي انساني وارد شد اين همه پيچيدگي هايي كه در آفرينش انسان وجود داشته و انديشمندان و نويسندگان كه در ارزش هاي وجودي انسان كتاب نوشته و سخن گفته اند همه اين مطالب براي نوع انسان مي باشد. و اگر قرآن مجدي مي فرمايد: (( من قتل نفساً بغير نفس او فساد في الارض فكانها قتل الناس جميعا: كسي كه انساني را بدون اين كه كسي را كشته باشد و يا فسادي در زمين انجام داده باشد بكشد گوئي كه همه انسانها را كشته است.)) يعني مقام شامخ يك انسان را آن قدر بالا مي برد كه اگر به او بي حرمتي و بي احترامي شود گويي به همه انسان ها بي حرمتي شده و اين شامل يك معلول ايزوله هم مي شود . (( من احياهافكا منا احيا ناس جميعا: براي حيات و زنده كردن هم همينگونه است.)) پس نگاه شرع به معلول در اصل اوليه بعنوان يك انسان است كه او اشرف مخلوقات است و مقام عزت و كرامتي كه براي انسان است براي انسان معلول هم هست.
و آيا اين معلوليت از نظر شرع منافات با عدالت خداوند ندارد؟
در اين قسمت به طور اجمال به اين مطلب پرداخته مي شود و بحث تفصيلي را بايد درمباحث كلامي جستجو كرد كه به تفصيل در مباحث كلامي بحث شده است. معلوليت نه تنها منافات با عدالت خداوند ندارد بلكه اجراي قانون عليت و معلوليت و تائيد عدل طبيعي در موارد مختلف به سود انسان بوده و اساس زندگي را تشكيل مي دهد و اينكه ب توضيح بيشتري در اين زمينه مي پردازيم.
عامل اصلي در پيدايش قسمت اعظم نقائص در خلقت و معلوليت به پدر و مادر بر مي گردد اگر والدين به علل آن آگاه بودند در صدد برطرف كردن اين معلوليت بر مي آمدند و ميزان معلوليت به مقدار بسيار كاهش پيدا مي كرد. بعنوان مثال وقتي از نظر پزشكي ثابت شده است كه الكل ـ اعتياد و . . . در جنين تاثير منفي دارد و پدر و مادري رعايت نمي كند، قطعاً جريان طبيعي اينست كه فرزندبا مشكل جسمي متولد مي شود و اين منافاتي با عدل الهي ندارد. تاثير عوامل و اسباب طبيعي كه گاهاً موجب معلوليت مي شود آن هم به دست ما نبوده خواه بدانيم يا ندانيم هر علت طبيعي نتيجه خاص خودش را به دنبال دارد. مثلاً يك بچه سنگي را پرتاب مي كند و چشم انساني را كور مي كند اين سنگ به امر طبيعي به چشم بچه ، بزرگ ، پير، جوان ، بي گناه، با گناه كه اصابت كند، عدسي چشم را پاراه مي كند و موجبات نابينايي را فراهم مي كند و مثال هاي فراوان ديگر گرفتن اين خاصيت از سنگ خلاف علل طبيعي و نظام علت و معلول است.
روانشناسی کودکان استثنایی
بيشترين موارد معلوليت كودكان معلول بي احتياطي و جهل والدين است كه اينها خيال مي كنند وظيفه اي بغير از بذر افشاني ندارند در حاليكه وظايف آنان از روز گزينش همسر آغاز مي شود تا وقتي كه ميوه ي ازدواج را تحويل جامعه بدهند والدين با رعايت قوانين پزشكي و دستورات ديني مي توانند بسياري از معلوليت ها را كاهش دهند.
انسان نهالي را كه در سرزمين براي ثمر بخشي غرس مي كند بايد باغبان آن را نوازش كند و هزاران فعاليت تا درختي با ثمر شود و الا صرف غرس نهال و او را رها كردن كافي نيست. نوزاد در رحم مادر مانند درختي است كه والدين بايد در مراقبت آن كوشش كنند و از روزي كه پيوند زناشويي مي بندند بايد شرايط تحويل كودك سالم را فراهم كنند و بدانند نواميس خلقت و قوانين آفرينش در يك جريان طبيعي در حركت است و بدانند كه وقتي گروه خوني آنان تطبيق نمي كند و با اينكه والدين بيماري مسري يا عفوني دارد خواه ناخواه نوزاد هم مبتلا مي شود و يا اگر در دوران بارداري مراقبت هاي ويژه انجام نگيرد اثرات نامطلوب روي كودك خواهد گذاشت.
و اينكه گفته شود گناه اين فرزندان معلول چيست كه بايد بواسطه جهل و ندانم كاري والدين به اين روز سياه كشيده شود و خوب بود كه خدا پدران و مادران اينها را عالم به قضايا مي كرد تا اين كه فرزندي معلول متولد نمي شود، اين آگاه سازي و دادن اين دانش و علم از طريق غيب و بدون تحصيل بر خلاف سنتهاي آفرينش است و اينكه همه افراد بشر از همه حوادث عالم با خبر باشند و همه امور را بر وفق مراد خود قرار دهند زندگي يك حالت يك نواختي به خود مي گيرد كه خلاف جريان طبيعي خلقت است. و علم و دانش زماني براي انسان ها كمال شمرده مي شود كه آن را در سايه سعي و تلاش خود بدست آورد و همه امورش در يك جريان امتحان الهي قرار گيرد نه اينكه علم را از طريق خدا و بدون تلاش بدست آورد، اين اعطائي از طرف خداوند و بر همه انسانها علي السويه خلاف سنن الهي است.
پژوهش در مورد كودكان استثنائي
با توجه به بررسيهاي انجام شده امروزه ضرورت تحقيق و پژوهش در زمينه كودكان استثنائي كاملاً آشكار است در همين زمينه آموزش و پرورش پژوهشگده هايي را در اين زمينه بنا كرده است كه بهتر است با آن نيز آشنا شد.
پژوهشكده كودكان استثنائي موسسه اي است پژوهشي وابسته به پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش كه بر اساس موافقت اصولي شماره 22/2311 مورخ 27/2/73 و موافقت قطعي مورخ 16/10/74 شوراي گسترش آموزش عالي تاسيس شد.
اين پژوهشكده به امر تحقيقات در زمينه كودكان استثنائي در گروههاي مختلف مي پردازد و از جمله اغلب پروژه هاي تحقيقاتي اين پژوهشكده بر خواسته از مسائل و مشكلات جاري آموزش و پرورش ويژه است كه از ديدگاه كاربردي از اهميت ويژه اي برخوردارند هدف پژوهشكده تحقيق در زمينه هاي مختلف كودكان استثنايي مي باشد. وظايف پژوهشكده عبارتند از :
انجام پژوهشهاي بذيادي و كاربردي پيرامون مسائل رواني ، تربيتي ، آموزشي، توانبخشي، اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و حقوقي كودكان استثنايي و نيز بهداشت و پيشگيري از معلوليتها در خانواده و اجتماع؛ تحقيق و پژوهش و يافتن روشهاي بهتر به منظور بهبود كيفيت در كسب مهارتهاي علمي و بالا بردن تواناييهاي كودكان استثنايي، پژوهش در تهيه و تدارك الگوها و آزمونهاي مناسب و كاربردي جهت تشخيص و ارزيابي ويژگيها و استعدادهاي كودكان در سنين مختلف، به خصوص كودكان پبيش از دبستان، انجام پژوهشها و ارائه روشهاي شناسايي، جذب و جايگزيني كودكان استثنايي و نحوه ارتباط والدين با تاكيد بر يافته هاي نوين علمي، پژوهش در زمينه ارزشيابي آموزش و پرورش كودكان استثنايي و ارائه راههاي بهتر جهت پيشبرد هدفها و برنامه ها و بهبود عملكردها، همكاري در تعيين خط مشي ها و اولويتهاي تحقيقاتي و پژوهشي در جهت اهداف سازمان آموزشي و پژوهشي و توانبخشي به نحوي كه ناتواناييهاي ذهني، حسي ، حركتي، رفتاري، عاطفي و يادگيري كودكان استثنايي جبران گردد، فراهم نمودن تسهيلات لازم جهت توسعه و هدايت فعاليتهاي تحقيقاتي و پژوهشي در جهت شناخت و دستيابي به راه حلهاي مناسب، انجام پژوهشهايي كه منجر به ارائه راههاي عملي و موثرتري براي افزايش كارآيي معلمان، و بهبود كيفي ، محتواي آموزشي و روشهاي تدريس و مواد و فضاي آموزشي كودكان استثنايي گردد، ايجاد ارتباط فعال و سازنده با ساير موسسات و جوامع علمي و پژوهشي در داخل و خارج از كشور از طريق برگزاري گردهمايي ها، مبادله محقق و يا اجراي پروژه هاي تحقيقاتي مشترك جهت دستيابي هرچه بيشتر به علوم و فناوري جديد در زمينه هاي مرتبط با اهداف و سياستهاي پژوهشكده در محدوده مقررات عمومي كشور.
با توجه به مطالب اخير وب سايت پژوهشكده استثنايي پيشگام معرفي آموزش و پرورش ويژه در كشور است. پژوهشكده از اين رهگذر بدنبال چشم انداز جديدي در آموزش و پرورش و تحقيقات مربوط به كودكان استثنايي در عصر فن آوري اطلاعات در جمهوري اسلامي ايران است.
روانشناسی کودکان استثنایی
ضميـمه
1ـ عنوان شغل
مشاور كودكان استثنايي
2ـ تعريف شغل: منظور از مشاور كودكان استثنايي به فردي گويند كه به بررسي ، تشخيص و راهنمايي در مورد مسائل و مشكلات جسمي و رواني دانش آموزان استثنائي مي پردازد.
3ـ شرح وظائف و مسئوليت هاي اصلي شغل: الف ـ شرح حال گيري از كودكان استثنايي و خانواده آنان ب ـ انجام مصاحبه و گرفتن آزمون از كودك ج ـ تشخيص مشكل اصلي كودك
د ـ درمان مشكل يا در صورت نياز مشاوره و راهنمايي
پ ـ راهنمايي كردن خانواده كودكان استثنايي در جهت سازگاري با مشكل فرزند خود.
4ـ اهميت و ضرورت شغل: درمان كودكان مشكل دار كه حدود 2/10 از كل كودكان را شامل مي شود و پيشگيري از ابتلاي بعضي از كدكان به بيماري ها و مشكلات جسمي و روحي و استفاده ي بهينه از توانايي هاي باقيمانده اين قشر از كودكان .
5 ـ مدارك تحصيلي لازم براي احراز شغل: حداقل مدرك كارشناسي كودكان استثنايي و يا بالاتر (كارشناسي ارشد و دكتري ).
6ـ مهارت ها، تجارب و دوره هاي آموزشي ويژه براي احراز شغل : الف ـ آموزش آكادميك يا دانشگاهي ب ـ دوره هاي كارورزي در دوره دانشجويي ج ـ تجربه ي كار با كودكان استثنايي
د ـ عشق و علاقه به كودكان استثنايي
7ـ خصوصيات جسماني و توانايي هاي بدني لازم براي انجام شغل: مشاور كودكان استثنايي بايد از نظر جسمي سلامتي نسبي را داشته باشد به علاوه در زمينه ي مهارت هاي حركتي و حواس نقصي نداشته باشد.
8ـ خصوصيات رواني و توانمندي هاي ذهني لازم براي انجام شغل: از نظر خصوصيات رواني مشاور نبايد داراي مشكلات روحي حاد و عميق باشد هم چنين از نظر ذهني ضريب هوشي، و بايد بالاتر از حد نرم (نرمال) يعني IQ بزرگتر از 100 باشد.
9ـ رغبت هاي مورد نياز براي انجام شغل: علاقه به حل مشكلات افراد مشكل دار مهم ترين رغبت مورد نياز براي انجام اين شغل است .
10 ـ ويژگي هاي شخصيتي (عاطفي) اجتماعي و رفتاري لازم براي شغل: مشاور كودكان استثنايي بايد صبور، اجتماعي ، علاقه مند ، بشاش، مهربان، خوش برخورد، مرتب ، و . . . باشد.
11 ـ محل هاي اشتغال و استخدام : الف ) آموزش و پرورش ب ) دانشگاه ها (آموزش عالي)
ج ) كلينيك هاي مشاوره روان و درماني ، سازمان بهزيستي ، كانون اصلاح و تربيت و كليه مراكزي كه با اين قشر سروكار دارند.
12ـ نحوه استخدام و ورود به شغل: داشتن حداقل مدرك ليسانس ، احساس نياز آن مركز به مشاور، انجام مصاحبه هاي علمي و گزارش.
13ـ آينده شغل: آينده اين شغل در كشورهاي پيشرفته در حال پيشرفت است اما كشور ما با دو شكل روبه رو است كمبود امكانات و عدم پذيرش افراد از اين گونه مراكز ( ملت ما از نظر فرهنگي هنوز خود را با اين مراكز سازگار نكرده اند) با همه اينان اين گونه مراكز كه با كودكان استثنائي كار مي كنند نسبت به گذشته نسبتا بهتر شده است .
14ـ محل و راههاي كسب اطلاعات بيشتر درباره شغل: الف : استفاده از افرادي كه در اين زمينه تجربه يا تحصيلات دانشگاهي دارند. ب : اينترنت
15 ـ توصيه و پيشنهاد لازم براي داوطلبان ورود به اين شغل: به داوطلبان توصيه مي شود حتماً شخصيت خود را مورد بازبيني قرار دهند و واقع نگر باشند زيرا اين شغل نياز به توانايي جسمي و روحي و علاقه و صبر بالايي دارد.
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
دیدگاه
نام *
ایمیل *
وب سایت
کودکان استثنایی به دلیل نیازهای ویژه‌ای که برای مراقبت از آنها باید از طرف والدین و آموزگاران صورت بگیرد، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند. هرچه زودتر استثنایی بودن کودک تشخیص داده شود، درمان و آموزش‌ها تاثیر بیشتری بر عملکرد کودک خواهد داشت. والدین با آگاهی از نشانه‌ها و علائم رفتاری کودکان استثنایی ممکن است به وجود اختلالی مشکوک شوند؛ اما برای تشخیص قطعی متخصصان با استفاده از ابزارهایی مانند تست‌های هوش، آزمایشات خونی، سی تی اسکن و… به شما پاسخ می‌دهند. از آن جا که در ابتدای تولد تمامی آزمایشات انجام میشود، توصیه می‌کنیم برای اطمینان از سلامت روان کودک خود، از مشاوره کودک برای تشخیص اختلالات دسته کودکان استثنایی اقدام کنید. در ادامه درباره انواع، درمان و چالش‌های زندگی کودکان استثنایی صحبت کرده‌ایم.
اصطلاح استثنایی اصولا یک اصطلاح آموزشی است که فقط به تعداد معدودی از دانش‌آموزان گفته میشود که تفاوت‌ها و انحرافات آنان از متوسط جامعه سنی خود متفاوت است. شخصی که در مرحله رشد یا به عبارت دیگر پیش از 18 سالگی قرار دارد و نسبت به هنجارهای جامعه از نظر هوشی و کارکردهای جسمی عملکرد پایین‌تری دارد به عنوان کودک استثنایی شناخته میشود. در بحث‌های تخصصی به دلیل نیاز به مراقبت‌های خاص به این کودکان، کودک با نیازهای ویژه نیز گفته میشود.
کودکان استثنایی را می‌توان در طبقه بندی‌های متفاوتی دسته‌بندی کرد. یکی از انواع طبقه بندی‌های کودکان استثنایی به صورت زیر است.
روانشناسی کودکان استثنایی
در برخی دیگر از دسته بندی‌های کودکان استثنایی اختلالات رفتاری کودکان ، افسردگی در کودکان و بیماری های ژنتیکی نیز شامل می شوند.
1. اختلاف هوشبهر و فعالیت‌های ذهنی شامل کودکان عقب مانده ذهنی و کودکان تیزهوش
2. اختلالات و ضایعات مغزی یا اختلالات عملی که منجر به اختلالات رفتاری میشود و شامل کودکان ناسازگار یا همان دشوار است.
3. ابتلا به اختلالات و نقایص حسی و حرکتی و اختلالات عملی رشد که این گروه شامل نابینایان، ناشنوایان و همچنین مبتلایان به اختلالات زبان، اختلال کنترل اسفنکترها و ناتوانی حرکتی است.
برای آشنایی بیشتر در زمینه اختلالات عصبی رشدی و اختلالات زبان کلیک کنید.
به صورت کلی کودکان استثنایی از هر نوعی که باشند با برخی چالش‌های عمومی روبه‌رو هستند، مسائل و موضوعات مختلفی زندگی این کودکان و خانواده‌های آنها را متفاوت و در بسیاری از موارد دشوار میکند. بنابراین استرس بیشتری نیز باید تحمل کنند، جهت آشنایی با سایر عوامل استرس در کودکان با شرایط خاص کلیک کنید. در اینجا برخی از این موارد را بحث و بررسی کرده‌ایم.
اولین و شاید سخت ترین اتفاقی که برای این افراد می‌افتد عدم پذیرش آنها توسط جامعه و حتی در خیلی از موارد ناملایمات و بدرفتاری جامعه به طرق مختلف با آنها است. این اتفاق به چندین صورت پیش می‌آید.
عدم مناسب سازی جامعه برای این افراد: در مکان‌های عمومی مثل مترو، اتوبوس، پارک و بازار امکانات و شرایط مناسب برای این افراد در نظر گرفته نشده است. مثلا یک کودک نابینا در مترو چگونه راه خود را بیابد و خط عوض کند؟ از پله‌ها و مسیرهای مورد نظر چگونه عبور کند؟
عدم آگاهی کافی در مورد شیوه برخورد با این اشخاص: مواجه با بی تابی‌های یک کودک اوتیسم و گریه و فریادهای او برای والدین و مراقبینش کار دشواریست. اما آنچه دشوارتر است این موضوع می‌باشد که دیگر افراد درکی از شرایط خاص آنها ندارند و اگر چنین کودکی در شلوغی‌ها گم شود، افراد در مورد چگونگی برخورد با او اطلاعات کمی دارند.
عدم پذیرش و دید منفی به آنها توسط سایر افراد جامعه: ثبت نام در مدارس عادی، همبازی شدن در پارک و مسائلی از این دست برای کودکان استثنایی و خانواده‌هایشان دشواری‌هایی ایجاد میکند. برخی تصور می‌کنند اگر با این کودکان در تماس باشند اختلال آنها را می‌گیرند و آلوده می‌شوند و یا از ترس آسیب از آنها فرار می‌کنند و آنها را در بین خود راه نمی‌دهند.
اشخاص استثنایی پس از اینکه متوجه تفاوتهای خود با دیگر افراد جامعه می‌شوند، این مسأله برای آنها بحرانی ایجاد میکند که در نگاه آنها به خودشان اثرگذار است. البته با این بحران به دو صورت برخورد می‌کنند. در بعضی این تفاوت منبع الهام برای اثبات توانایی‌ها و پیشرفت در سایر زمینه‌ها میشود و در برخی دیگر وجود این نیازهای ویژه سبب در خودرفتگی و فاصله از اجتماع میگردد. وجود دید منفی و جو منفی جامعه نسبت به این اشخاص، مقایسه توسط دوستان، والدین و مراجع قدرت مانند معلم باعث تقویت حس منفی در این افراد میشود.
معمولا وجود یک فرد با نیازهای ویژه، مسئولیت، بار روانی، تنش و وظایف بیشتر و پیچیده تری را برای اعضای خانواده ایجاد میکند. یک فرد با نیازهای ویژه می‌تواند مناسبات و تعامل‌های داخل خانواده را دچار تغییر کند و این تفاوت‌ها بسته به ویژگی‌های شخصیتی و روانی، محیط اجتماعی، اقتصادی و عوامل اثرگذار دیگر می‌تواند به دو صورت ایجاد شود.
در بعضی خانواده‌ها می‌تواند منجر به همبستگی بیشتر اعضای خانواده و بستری برای رشد هرچه بیشتر تک تک اعضا و مخصوصا کودک استثنایی شود اما در برخی دیگر از خانواده‌ها این اتفاق به صورت عکس می‌افتد و یک چرخه مخرب و آسیب زننده به تک تک اعضای خانواده، حس تنش را منتقل میکند.
در خیلی از موارد این اشخاص در برقراری ارتباط اجتماعی با سایر افراد دچار نقص هستند و این اشکال در روابط می‌تواند بر اثر کمبود اعتماد به نفس، ویژگی‌های خاص فرد و پیشفرض‌های منفی جامعه باشد.
یکی از دغدغه‌های اصلی کودکان استثنایی و افراد با نیازهای ویژه یافتن روشهای مناسب درمانی است. درمان در افراد با نیازهای ویژه را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد.
درمان‌های تخصصی: کودکان استثنایی به درمان‌های تخصصی و مراجعه به مراکز با پزشکان و روانشناسان متخصص نیاز دارند تا در صورت لزوم از دارو درمانی، کاردرمانی و شیوه‌های رواندرمانی مناسب برای کودک و همچنین خانواده‌اش بهره گیرند.
درمان‌های حمایتی: در بعضی موارد درمان تخصصی و مشخص هنوز کشف نشده و این یکی از بزرگترین چالش‌های کودکان استثنایی است چرا که در این فضا افراد سودجو و سوء استفاده گر به اسم درمان، به اوضاع روانی و اقتصادی این افراد و خانواده‌هایشان آسیب می‌زنند. در این گونه موارد فضای تخصصی درمانی یک فضای حمایتی، پیشگیری از پیشرفت اختلال و کمک به افزایش کارایی فرد است و پیگیری راه‌های تخصصی و مراجعه به متخصص از اهمیت بالایی برخوردار است.
توانمندسازی: در دسته‌ای دیگر از اختلالات هیچگونه درمان قطعی وجود ندارد یا اگر وجود دارد به ندرت می‌تواند مسأله اصلی را به طور کامل درمان کند مانند نابینایی که درمان به طور کامل انجام نمی‌شود. در این گونه موارد درمان تخصصی شامل توانمند سازی فرد در سایر زمینه‌ها و افزایش کارایی وی با توجه به اختلال و زندگی کارآمد و با کیفیت حتی با وجود این اختلال است.
برای آشنایی بیشتر در زمینه روان درمانی کلیک کنید.
در اکثر موارد اختلالات کودکان استثنایی برگشت پذیر است، به این معنی که ممکن است بخشی از مسیر بهبود و درمان طی شود اما ادامه ندادن به هر دلیلی یا وقفه در درمان می‌تواند منجر به عود ویژگی‌های اختلال شود. درمان‌های کودکان استثنایی انواع مختلفی دارد، انتخاب درمان مناسب با توجه به ویژگی‌های اختلال و ویژگی‌های کودک مهم است. متخصصان با توجه به ویژگی‌های خاص هر کودک و نوع اختلال بهترین درمان را پیشنهاد می‌دهند.
با توجه به اینکه کودک تیزهوش است در زیرگروه کودکان استثنایی قرار می‌گیرد چراکه در تعریفی که از کودکان استثنایی انجام دادیم؛ کودکی که متفاوت از همسن خودش باشند استثنا محسوب شده و در این دسته قرار می‌گیرد اما بسیاری از افراد فکر می‌کنند که تنها کودکانی که دچار مشکلات و عقب ماندگی هستند استثنایی می‌باشند. جالب است بدانید که در انگلستان لغت کودکان استثنایی برای کودکان تیزهوش تنها استفاده میشود.
چراکه هر فرد استثنایی علاوه بر شباهت‌هایی که با دیگر افراد دارد دارای خصوصیات منحصر به فرد است. همچنین علامت واحدی ممکن است در افراد مختلف به واسطه علل متفاوتی به وجود آید. از دیگر علل آن این است که یک عامل بیماری زا ممکن است علائم متفاوتی در کودکان مختلف داشته باشد و اختلالات رفتاری و ناسازگار ممکن است حاد، زودگذر یا مزمن و طولانی بوده و در هر حال ممکن است شدید یا خفیف باشد.
برای دریافت مشاوره در زمینه تشخیص و درمان اختلالات کودکان می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
هنر زندگی اولین سامانه مشاوره روانشناسی تخصصی کشور با مجرب ترین مشاوران روانشناسی پاسخگوی سوالات و مشکلات شما در زمینه های مشاوره خانواده ، ازدواج ، طلاق ، تربیت کودک ، جوانان ، مهارت های ارتباطی ، ترک اعتیاد ، مشاوره روانشناسی ، روان درمانی و … می باشد. به امید زندگی شاد و سالم برای یکایک مردم ایران…
با عضویت در خبرنامه، از جدیدترین و بهترین کتاب ها و مقالات روانشناسی اطلاع پیدا کنید…
© کلیه حقوق برای حامی هنر زندگی محفوظ می باشد. انتشار مقالات با ذکر منبع بلامانع می باشد.
اگر شما فردی متفکر، مستقل و آرمانگرا هستید؛
اگر به تصمیمات خود اطمینان دارید؛
اگر از درون خود انگیزه می گیرد و در دنیایی از ایده ها به سر می برید؛
اگر شخصیتی پیچیده دارید که شناخت شما به آسانی ممکن نیست؛
و اگر علاقه ای به اختلاف نداشته و تمایل به رسیدن به توافق با دیگران دارید؛
روانشناسی کودکان استثنایی
معرفی رشته کارشناسی روانشناسی آموزش کودکان استثنایی ، سرفصل دروس ، دانشگاه های پذیرنده و مشاغل و بازار کار کارشناسی روانشناسی آموزش کودکان استثنایی و معرفی رشته ها و گرایش ها در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری روانشناسی
روان شناسی آموزش کودکان استثنایی شاخه‌ای از دانش روانشناسی است که به تعریف کلیه مسایل مربوط به کودکان استثنایی از گستره کودکان تیزهوش تا کودکان عقب مانده ذهنی، کودکان نابینا و کم بینا، کودکان ناشنوا و کم شنوا، کودکان دارای ناتوانی های تکلمی، و کودکان دارای ناتوانی های حرکتی و ذهنی و تمامی امور و تعاریف مربوط به پیشگیری و شناخت و آموزش این کودکان میپردازد. این رشته دارای جذابیت های منحصر بفرد بوده و طرفداران خاص خود را حتی در بین نخبگان نیز دارد. به عنوان مثال، رتبه 100 کنکور سراسری سال 92 در گروه علوم انسانی ، این رشته را در دانشگاه تهران، برای ادامه تحصیل انتخاب نموده است.(منبع)
در ادامه برای آشنایی بیشتر متقاضیان انتخاب رشته کنکور و نیز افرادی که در بازار کار و استخدام به دنبال آینده شغلی بهتری هستند، اطلاعات بیشتری شامل: برنامه درسی(سرفصل) و تعداد واحد ها، دانشگاه های دارای رشته مذکور، معرفی رشته های ارشد و دکتری روان شناسی (به منظور ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر آموزش عالی) و معرفی فرصت شغلی و بازارکار این رشته ارایه می شود.
تعداد کل واحدها : 141 واحد
دروس عمومی : 20 واحد
دروس پایه و اصلی : 71 واحد
دروس اختصاصی : 40 واحددروس انتخابی : 10 واحد
نکته: در اعلام سرفصل دروس این رشته از سایت وزارت علوم استفاده شده است.این سرفصل صرفا جهت آشنایی کلی با محتوای دروس است و احتمال تغییرات جزیی وجود دارد.
دروس عمومی رشته روانشناسی آموزش کودکان استثنایی
نام درس
تعداد واحد
نام درس
تعداد واحد
دو درس ازدروس مبانی نظری اسلام
4
ادبیات فارسی
3
یک درس از دروس اخلاق اسلامی
2
زبان عمومی
3
یک درس از دروس انقلاب اسلامی
2
تربیت بدنی 1
1
یک درس ازدروس تاریخ وتمدن اسلامی
2
تربیت بدنی 2
1
یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی
2
جمع
20
دروس پایه و اصلی رشته روانشناسی آموزش کودکان استثنایی
نام درس
روانشناسی کودکان استثنایی
تعداد واحد
نام درس
تعداد واحد
روان شناسی عمومی 1
2
فیزیولوژی عمومی
3
روان شناسی عمومی 2
2
روان شناسی احساس و ادراک
2
آمار استنباطی
3
روان شناسی فیزیولوژیک
3
روان شناسی رشد 1
3
علم النفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی
2
آمار توصیفی
2
کلیات فلسفه
3
مبانی جامعه شناسی
3
متون روان شناسی به زبانهای خارجی 1
3
روش تحقیق در روان شناسی
3
روان شناسی تجربی
4
روان شناسی یادگیری
3
روان شناسی رشد 2
3
روان شناسی تربیتی
3
انگیزش و هیجان
3
روان شناسی اجتماعی
3
روان سنجی
3
شخصیت
3
آسیب شناسی روانی 1
3
بهداشت روانی
3
روان شناسی مرضی کودک
3
تاریخچه و مکاتب روان شناسی
3
جمع
71
دروس تخصصی رشته روانشناسی آموزش کودکان استثنایی
نام درس
تعداد واحد
نام درس
تعداد واحد
آسیب شناسی روانی 2
3
روان شناسی مشاوره و راهنمایی
3
نظریه ها و کاربرد آزمونهای شناختی ( هوش و استعدادها و تشخیص محدودیتهای ذهنی )
4
روان شناسی کودکان تیزهوش و روشهای آموزش آنها
2
روان شناسی کودکان عقب مانده و روشهای آموزش آنها
2
اختلالات تکلم و گفتار درمانی
3
روان شناسی تدریس به کودکان ناشنوا
3
روان شناسی تدریس به کودکان نابینا
3
متون روان شناسی کودکان استثنایی به زبانهای خارجی 2
3
بهداشت روانی کودکان استثنایی و خانواده در زمینه پیشگیری از تولد کودکان عقب افتاده
2
روان شناسی کودکان ناسازگار
2
روشهای تغییر و اصلاح رفتار کودکان
4
سمینار مسائل کودکان استثنایی در جهان و ایران
2
جمع
40
پژوهشهای علمی ( انفرادی ) در روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی
4
دروس انتخابی رشته کارشناسی روانشناسی آموزش کودکان استثنایی
نام درس
تعداد واحد
نام درس
تعداد واحد
کاربرد کامپیوتر در تجزیه و تحلیل آماری
3
روان شناسی اجتماعی ، تجربی
3
روان شناسی اجتماعی ،کاربردی
2
روان شناسی و آموزش کودکان معلول
2
فلسفه اسلامی
2
مقدمات ریاضی
2
بازپروری معلولین
2
روان شناسی صنعتی و سازمانی
2
روان شناسی مدیریت
2
اختلالات یادگیری
(فقط برای شاخه استثنایی و گرایش بالینی)
2
انسان شناسی در اسلام
2
نگرشها و تغییر آن
2
مدد کاری اجتماعی
3
آسیب شناسی اجتماعی
2
روان شناسی تفاوتهای فردی
2
روان شناسی جنایی
(فقط برای گرایش بالینی وشاخه استثنایی
3
تفکر و زبان
(فقط برای شاخه استثنایی و گرایش بالینی )
2
جمع
38
اعتیاد ( سبب شناسی و درمان آن )
2
دانشجو باید 10 واحد از دروس فوق را انتخاب کند.
دانشگاه های که در رشته روانشناسی گرایش آموزش کودکان استثنایی پذیرش دانشجو دارند
(بر اساس دفترچه کنکور 93)
دانشگاه اصفهان
دانشگاه سمنان(عنوان رشته روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی)
دانشگاه فردوسی مشهد
دانشگاه تهران
(عنوان رشته روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی)
توجه : روان شناسی آموزش کودکان استثنایی در گروه علوم تجربی و ریاضی و فنی پذیرش نشده است.
دانشگاه های که در رشته روانشناسی گرایش آموزش کودکان استثنایی پذیرش دانشجو دارند
(بر اساس دفترچه کنکور 94)
در هیچ دانشگاه دولتی پذیرش نداشته است
روانشناسی بالینی
روانشناسی بالینی کودک و نوجوان
روانشناسی خانواده درمانی
روانشناسی صنعتی و سازمانی
روانشناسی عمومی
سنجش و اندازه گیری
روانشناسی اسلامی
روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی
روان شناسی تربیتی
راهنمایی و مشاوره
روانشناسی اسلامی
روان شناسی بالینی
روان شناسی سلامت
روان شناسی عمومی
روان شناسی نظامی
سنجش و اندازه گیری
یکی از اصلی ترین و مرتبط ترین مشاغل رشته روانشناسی آموزش کودکان استثنایی، شغل معلم کودکان استثنایی (خاص) می باشد. توضیحات کامل این شغل را می توانید در بخش معرفی مشاغل مطالعه کنید. یکی از مهم ترین مواردی که در بررسی هر شغل باید مدنظر قرار گیرد، وضعیت بازارکار، استخدام و درآمد آن شغل می باشد.متأسفانه سالهاست که آمار و اطلاعات شفاف و دقیقی در خصوص جزئیات مشاغل در ایران منتشر نمی شود و دستگاههای مسؤول نیز غالباً نسبت به ارایه آمار مورد نیاز به ویژه آن دسته از اطلاعاتی که در زمینه مشاوره شغلی و هدایت تحصیلی مفیدند، واکنش درخور توجهی نشان نمی دهند. از این رو تیم کارشناسی مسیر ایرانی با هدف رفع نیاز علاقه مندان و ایجاد الگویی برای اطلاع رسانی، اقدام به تدوین اطلاعات از مراجع مختلف نموده و ضمن بررسی اطلاعات موجود، نسبت به حذف موارد نامعتبر و افزودن تحلیل های ممکن، اقدام کرده است.
اکنون نسخه اولیه راهنمای اطلاعات شغلی بازار کار ایران برای این شغل در دسترس شماست. امیدواریم با دریافت نظرات اساتید و صاحبنظران ارجمند و رفع نواقص موجود، بتوانیم روز به روز بر کیفیت و کمیت این اطلاعات بیفزاییم و به سهم خود یاریگر دوستان و همراهان عزیز باشیم.
آنچه در این راهنمای شغلی به شما تقدیم کرده ایم
برای دانشگاه رشته مناسب را انتخاب کنید؛
یا اینکه فرزند کنکوری دارید و می خواهید به او برای انتخاب رشته کمک مؤثرتری نمایید؛
و یا اگر فارغ التحصیل رشته های مرتبط با کودکان استثنایی هستید و قصد ورود به بازار کار را دارید
روانشناسی کودکان استثنایی، شاخه‌ای از دانش روانشناسی است که به تعریف کلیه مسایل مربوط به کودکان استثنایی از گستره کودکان تیزهوش تا کودکان عقب مانده ذهنی، کودکان نابینا و کم بینا، کودکان ناشنوا و کم شنوا، کودکان دارای ناتوانی‌های تکلمی، و کودکان دارای ناتوانی‌های حرکتی و ذهنی، و تمامی امور و تعاریف مربوط به پیشگیری و شناخت و آموزش این کودکان میپردازد.در روانشناسی کودکان استثنایی همان طور که از اسم آن مشخص است به مطالعه کودکان استثنایی در تمامی ابعاد فکری، جسمی، عاطفی عقلانی، رفتاری و … پرداخته می شود.
مشاغل زیر به طور مستقیم به این رشته تحصیلی ارتباط دارد و دانش آموختگان در صورت فعالیت در این شغل بیشترین ارتباط را بین رشته تحصیلی و شغل خود برقرار خواهند کرد :
مشاور / استاد دانشگاه /پژوهشگر/ روانشناس / معلم کودکان خاص
همچنین مشاغل زیر، ظرفیت جذب افراد مختلف از تخصص های گوناگون را دارا می باشند. در این مشاغل، هر فرد علاوه بر تسلط بر مهارت های مربوط به آن شغل، لازم است به فراخور صنعت و نوع کسب و کاری که در آن مشغول به کار است، دارای دانش تخصصی مربوطه نیز باشد:
کارشناس / مدیر آموزش/ مدیر روابط عمومی / مربی مهد کودک /نویسنده
دروس عمومی رشته روانشناسی آموزش کودکان استثنایی
نام درس
تعداد واحد
روانشناسی کودکان استثنایی
نام درس
تعداد واحد
دو درس ازدروس مبانی نظری اسلام
4
ادبیات فارسی
3
یک درس از دروس اخلاق اسلامی
2
زبان عمومی
3
یک درس از دروس انقلاب اسلامی
2
تربیت بدنی 1
1
یک درس ازدروس تاریخ وتمدن اسلامی
2
تربیت بدنی 2
1
یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی
2
جمع
20
دروس پایه و اصلی رشته روانشناسی آموزش کودکان استثنایی
نام درس
تعداد واحد
نام درس
تعداد واحد
روان شناسی عمومی 1
2
فیزیولوژی عمومی
3
روان شناسی عمومی 2
2
روان شناسی احساس و ادراک
2
روانشناسی کودکان استثنایی
آمار استنباطی
3
روان شناسی فیزیولوژیک
3
روان شناسی رشد 1
3
علم النفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی
2
آمار توصیفی
2
کلیات فلسفه
3
مبانی جامعه شناسی
3
متون روان شناسی به زبانهای خارجی 1
3
روش تحقیق در روان شناسی
3
روان شناسی تجربی
4
روان شناسی یادگیری
3
روان شناسی رشد 2
3
روان شناسی تربیتی
3
انگیزش و هیجان
3
روان شناسی اجتماعی
3
روان سنجی
3
شخصیت
3
آسیب شناسی روانی 1
3
بهداشت روانی
3
روان شناسی مرضی کودک
3
تاریخچه و مکاتب روان شناسی
3
جمع
71
دروس تخصصی رشته روانشناسی آموزش کودکان استثنایی
نام درس
تعداد واحد
نام درس
تعداد واحد
آسیب شناسی روانی 2
3
روان شناسی مشاوره و راهنمایی
3
نظریه ها و کاربرد آزمونهای شناختی ( هوش و استعدادها و تشخیص محدودیتهای ذهنی )
4
روان شناسی کودکان تیزهوش و روشهای آموزش آنها
2
روان شناسی کودکان عقب مانده و روشهای آموزش آنها
2
اختلالات تکلم و گفتار درمانی
3
روان شناسی تدریس به کودکان ناشنوا
3
روان شناسی تدریس به کودکان نابینا
3
متون روان شناسی کودکان استثنایی به زبانهای خارجی 2
3
بهداشت روانی کودکان استثنایی و خانواده در زمینه پیشگیری از تولد کودکان عقب افتاده
2
روان شناسی کودکان ناسازگار
2
روشهای تغییر و اصلاح رفتار کودکان
4
سمینار مسائل کودکان استثنایی در جهان و ایران
2
جمع
40
پژوهشهای علمی ( انفرادی ) در روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی
4
دروس انتخابی رشته کارشناسی روانشناسی آموزش کودکان استثنایی
نام درس
تعداد واحد
نام درس
تعداد واحد
کاربرد کامپیوتر در تجزیه و تحلیل آماری
3
روان شناسی اجتماعی ، تجربی
3
روان شناسی اجتماعی ،کاربردی
2
روان شناسی و آموزش کودکان معلول
2
فلسفه اسلامی
2
مقدمات ریاضی
2
بازپروری معلولین
2
روان شناسی صنعتی و سازمانی
2
روان شناسی مدیریت
2
اختلالات یادگیری
(فقط برای شاخه استثنایی و گرایش بالینی)
2
انسان شناسی در اسلام
2
نگرشها و تغییر آن
2
مدد کاری اجتماعی
3
آسیب شناسی اجتماعی
2
روان شناسی تفاوتهای فردی
2
روان شناسی جنایی
(فقط برای گرایش بالینی وشاخه استثنایی
3
تفکر و زبان
(فقط برای شاخه استثنایی و گرایش بالینی )
2
جمع
38
اعتیاد ( سبب شناسی و درمان آن )
2
دانشگاه های که در رشته روانشناسی گرایش آموزش کودکان استثنایی پذیرش دانشجو دارند
کد ضریب 5 – روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
کد رشته دانشگاه
نوع دوره
نام دانشگاه
استان دانشگاه
نام گرایش
نوع آموزش
جنسیت پذیرش
ظرفیت
توضیحات
14221
روزانه
دانشگاه اصفهان
اصفهان
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
6
14222
روزانه
دانشگاه تهران
تهران
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
10
14223
روزانه
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان – تبریز
آذربایجان شرقی
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
7
14224
روزانه
دانشگاه شیراز
فارس
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
20
14225
روزانه
دانشگاه علامه طباطبایی – تهران
تهران
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
14
14226
روزانه
دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی – تهران
تهران
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
8
14227
روزانه
دانشگاه گیلان – رشت
گیلان
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
15
14228
روزانه
دانشگاه محقق اردبیلی- اردبیل
اردبیل
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
10
14229
نوبت دوم
دانشگاه اصفهان
اصفهان
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
3
14230
نوبت دوم
دانشگاه تهران
تهران
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
5
14231
نوبت دوم
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان – تبریز
آذربایجان شرقی
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
2
14232
نوبت دوم
دانشگاه علامه طباطبایی – تهران
تهران
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
12
14233
نوبت دوم
دانشگاه گیلان – رشت
گیلان
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
15
14234
نوبت دوم
دانشگاه محقق اردبیلی- اردبیل
اردبیل
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
10
14235
پردیس خودگردان
دانشگاه تهران – پردیس البرز کرج
البرز
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
10
14236
پردیس خودگردان
دانشگاه شیراز
فارس
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
5
محل تحصيل پرديس خودگردان دانشگاه
25593
پردیس خودگردان
دانشگاه علامه طباطبایی – تهران
تهران
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
10
محل تحصيل پرديس خودگردان دانشگاه
14237
پیام نور
دانشگاه پیام نور استان اردبیل – مرکز اردبیل
اردبیل
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
آموزشی پژوهشی
هر دو
20
۱- کتاب انگلیسی برای دانشجویان رشته روانشناسی (English for the students of psychology)، تالیف حسن رستگارپور، انتشارات سمت.
۲- کتاب متون روانشناسی به زبان انگلیسی، تالیف لیندا لیل، انتشارات ساوالان.
۳- کتاب زبان انگلیسی برای دانشجویان روانشناسی، تالیف مهدی جعفرزاده، انتشارات دانشگاه اصفهان.
۴- کتاب جامع ترین منبع زبان تخصصی روانشناسی، تالیف عبدالرزاق موسی نتاج، انتشارات راه.
۵- کتاب راهنمای کامل انگلیسی برای دانشجویان رشته روانشناسی، تالیف حسن کرکی، مریم ثنایی زاده، انتشارات آییژ.
۶- جزوه زبان تخصصی روانشناسی دانشگاه تهران.
۷- جزوه زبان تخصصی روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی.
۱- کتاب علم النفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی و تطبیق آن با روانشناسی جدید، تالیف شکوه السادات بنی جمالی، ترجمه حسن احدی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
۲- کتاب روان شناسی شخصیت از دیدگاه اسلامی، تالیف علی اصغر احمدی، انتشارات امیرکبیر.
۳- کتاب علم النفس ابن سینا و تطبیق آن با روان شناسان جدید، تالیف علی اکبر سیاسی، انتشارات دانشگاه تهران.
۴- کتاب روان شناسی از دیدگاه غزالی و دانشمندان اسلامی، تالیف محمد باقر حجتی، انتشارات فرهنگ.
۵- کتاب درسنامه ی نظریات جدید علم النفس، تالیف خلعت بری، انتشارات کانون فرهنگی آموزش.
۶- کتاب علم النفس، تالیف کیانوش هاشمیان، انتشارات دانشگاه پیام نور.
۷- کتاب علم النفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی، تالیف محمدباقر کجباف، انتشارات روان.
۸- جزوه علم النفس دکتر بشارت دانشگاه تهران.
۹- جزوه علم النفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی.
۱۰- جزوه علم النفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
۱- کتاب احتمالات و آمار کاربردی، تالیف دکتر علی دلاور، انتشارات رشد.
۲- کتاب آمار، تالیف عادل آذر و منصور مؤمنی و سعید جعفری، انتشارات سمت.
۳- کتاب آمار استنباطی، تالیف دکتر حیدر علی هومن، انتشارات ساوالان.
۴- کتاب آمار، تالیف الهه ارسلان و شعله مرادفام، انتشارات کانون فرهنگی آموزش.
۵- کتاب آمار در علوم انسانی، تالیف دکتر علی دلاور، انتشارات دانشگاه پیام نور.
۶- جزوه آمار دانشگاه تهران.
۷- جزوه آمار دانشگاه علامه طباطبائی.
۸- جزوه آمار دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
۱- کتاب روش های تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، تالیف دکتر علی دلاور، انتشارات دوران.
۲- کتاب شناخت روش علمی در علوم رفتاری، تالیف دکتر حیدرعلی هومن، انتشارات سمت.
۳- کتاب رویکردها و روش های تحقیق در برنامه ریزی منطقه ای، تالیف حسین افراخته، انتشارات پرهان نقش.
۴- کتاب روش های تحقیق، تالیف نصرالله فرجی، انتشارات پوران پژوهش.
۵- کتاب روش تحقیق، تالیف مجتبی تیبا، انتشارات کانون فرهنگی آموزش.
۶- کتاب روش های تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، تالیف اسماعیل بیابانگرد، انتشارات دوران.
۷- کتاب روش تحقیق در علوم رفتاری، تالیف حسن پاشا شریفی و نسترن شریفی، انتشارات سخن.
۸- کتاب تحلیل آماری در روانشناسی و علوم تربیتی، تالیف جرج اندرو فرگوسن و یوشیو تاکانه، مترجم دکتر علی دلاور و دکتر سیامک نقشبندی، انتشارات ارسباران.
۹- کتاب روش های آماری در علوم رفتاری، تالیف دانکن کرامر و دنیس هویت، مترجم حسن پاشا شریفی و جعفر نجفی زند و نسرین شریفی، انتشارات سخن.
۱۰- کتاب روش تحقیق در علوم رفتاری، تالیف زهره سرمد و عباس بازرگان و الهه حجازی، انتشارات آگه.
۱۱- جزوه روش تحقیق دکتر حیدر علی هومن.
۱۲- جزوه روش تحقیق دانشگاه تهران.
۱۳- جزوه روش تحقیق دانشگاه علامه طباطبائی.
۱۴- جزوه روش تحقیق دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
۱- کتاب آسیب شناسی روانی (جلد ۱ و ۲)، تالیف حسین آزاد، انتشارات بعثت.
۲- کتاب آسیب شناسی روانی (جلد ۱ و ۲)، تالیف آن کرینگ و جرالد دیویسون و جان نیل و شری ل. جانسون، مترجم حمید شمسی پور، انتشارات ارجمند.
۳- کتاب روانشناسی مرضی تحولی (جلد ۱ و ۲)، تالیف پریرخ دادستان، انتشارات سمت.
۴- کتاب روان شناسی نابهنجاری، تالیف روزنهان و سلیگمن ترجمه سید محمدی انتشارات ساوالان.
۵- کتاب بهداشت روانی و عقب ماندگی ذهنی، تالیف شکوه السادات بنی جمالی، انتشارات نی.
۶- کتاب خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک: براساس DSM-5، تالیف بنجامین جیمز سادوک، ویرجینیاای. سادوک، ترجمه مهدی گنجی، انتشارات ساوالان.
۷- کتاب کاپلان و سادوک، خلاصه روانپزشکی جلد ۱ و ۲ و ۳ ( بالاخص فصول ۱۰ تا ۲۸)، تالیف بنجامین جیمز سادوک، ویرجینیاای. سادوک، ترجمه حسن رفیعی و فرزین رضایی، انتشارات ساوالان.
۸- کتاب نظریه های مشاوره و روان درمانی، تألیف عبداله شفیع آبادی و غلامرضا ناصری، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.
۹- کتاب آسیب شناسی روانی (جلد ۱ و ۲)، تالیف ریچارد هالجین و سوزان کراس ویتبورن، مترجم یحیی سید محمدی، انتشارات روان.
۱۰- کتاب آسیب شناسی بر اساس DSM-5، تالیف دکتر مهدی گنجی، انتشارات ساوالان.
۱۱- کتاب راهنمای کامل تغییرات و نکات ضروریDSM-5 ، تالیف دکتر مهدی گنجی، انتشارات ساوالان.
۱۲- جزوه آسیب شناسی روانی دانشگاه شهیدبهشتی.
۱۳- جزوه روانشناسی مرضی دانشگاه تهران.
۱۴- جزوه روانشناسی مرضی دانشگاه علامه طباطبایی.
۱۵- جزوه روانشناسی مرضی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
۱- کتاب روانشناسی کودکان و نوجوانان استثنائی، تالیف بهروز میلانی فر، انتشارات قومس.
۲- کتاب مقدمه ای بر روانشناسی و آموزش و پرورش کودکان استثنائی، تالیف غلامعلی افروز، انتشارات دانشگاه تهران.
۳- کتاب روانشناسی کودکان استثنایی براساس DSM-5، تالیف مهدی گنجی، انتشارات ساوالان.
۴- کتاب روانشناسی مرضی و کودکان استثنایی: اسکیزوفرنی، تالیف معصومه درویشی لرد، انتشارات تبلور دانش.
۵- کتاب کودکان استثنایی، تالیف دانیل هالاهان و جیمز کافمن، مترجم مجتبی جوادیان، علی سالیانی و حسین اخلاقی، انتشارات به نشر.
۶- کتاب روانشناسی کودکان استثنایی، تالیف غلامعلی افروز، انتشارات دانشگاه تهران.
۷- کتاب روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، تالیف مریم سیف نراقی و عزت الله نادری، انتشارات ارسباران.
۸- کتاب روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی، تالیف علیرضا کاکاوند، انتشارات روان.
۹- کتاب روان شناسی کودکان استثنایی، تالیف پرویز شریفی درآمدی، انتشارات روان سنجی.
۱۰- کتاب بهداشت روانی و عقب ماندگی ذهنی، تالیف شکوه السادات بنی جمالی، انتشارات نی.
۱۱- کتاب روان شناسی کودکان استثنایی، تالیف محمدعلی احمدوند، انتشارات دانشگاه پیام نور.
۱۲- کتاب روانشناسی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی، تالیف عباس شیخ محمدی، انتشارات پوران پژوهش.
۱۳- جزوه روانشناسی کودکان استثنایی دانشگاه تهران.
۱۴- جزوه روانشناسی کودکان استثنایی دانشگاه شهیدبهشتی.
۱۵- جزوه روانشناسی کودکان استثنایی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
۱- کتاب روانشناسی ژنتیک (تحول روانی از تولد تا پیری)، تالیف محمود منصور، انتشارات سمت.
۲- کتاب روان شناسی ژنتیک ۲ (از روان تحلیل گری تا رفتارشناسی)، تالیف محمود منصور و پریرخ داستان، انتشارات رشد.
۳- کتاب روان شناسی رشد (جلد ۱ و ۲)، تالیف لورا برک، مترجم یحیی سید مهدی، انتشارات ارسباران.
۴- کتاب روان شناسی رشد (۲)، تالیف حسین لطف آبادی، انتشارات سمت.
۵- کتاب روان شناسی رشد (نوجوانی، بزرگسالی)، تالیف حسن احدی و فرهاد جمهری، انتشارات پردیس.
۶- کتاب روان شناسی رشد، تالیف سوسن سیف و پروین کدیور و رضا کرمی نوری و حسین لطف آبادی انتشارات سمت.
۷- کتاب پیشگامان روان شناسی رشد، تالیف فربد فدائی، انتشارات اطلاعات.
۸- کتاب رشد شخصیت کودک، تالیف مهشید یاسایی، انتشارات ماد.
۹- کتاب نظریه های رشد: مفاهیم و کاربردها، تالیف ویلیام کریستوفر کرین، مترجم علیرضا رجایی و غلامرضا خویی نژاد، انتشارات رشد.
۱۰- کتاب روانشناسی رشد، تالیف دکتر حسن احدی، انتشارات بخشایش.
۱۱- جزوه روانشناسی رشد دانشگاه شهید بهشتی.
۱۲- جزوه روانشناسی رشد دانشگاه علامه طباطبایی.
۱۳- جزوه روانشناسی رشد دانشگاه تهران.
۱۴- جزوه روانشناسی رشد دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
۱- کتاب روانشناسی بالینی (فصل بهداشت روانی)، تالیف جفری پی کرامر، داگلاس ای برنستاین و ویکی پرز، مترجم مهرداد فیروزبخت، انتشارات جامعه نگر.
۲- کتاب روانشناسی بالینی، تالیف پریرخ دادستان و محمود منصور، انتشارات بعثت.
۳- کتاب روانشناسی بالینی، تالیف سعید شاملو، انتشارات رشد.
۴- کتاب روانشناسی بالینی، تالیف مهرداد فیروزبخت، انتشارات رشد.
۵- جزوه روانشناسی بالینی دانشگاه تهران.
۶- جزوه روانشناسی بالینی دانشگاه شهید بهشتی.
۷- جزوه روانشناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبایی.
۸- جزوه روانشناسی بالینی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
۱- کتاب زمینه روانشناسی هیلگارد، (جلد ۱ و ۲)، تالیف اتکینسون و همکاران، ترجمه محمد تقی براهنی و همکاران، انتشارات رشد.
۲- کتاب روانشناسی عمومی، تالیف پریناز بنی سی، انتشارات شهرآب.
۳- کتاب روانشناسی عمومی هیلگارد، تالیف مریم افشاری، انتشارات کتابخانه فرهنگ.
۴- کتاب روانشناسی عمومی، تالیف نیلوفر بهبودیان، انتشارات راه.
۵- جزوه روانشناسی عمومی دانشگاه تهران.
۶- جزوه روانشناسی عمومی دانشگاه شهید بهشتی.
۷- جزوه روانشناسی عمومی دانشگاه علامه طباطبایی.
۸- جزوه روانشناسی عمومی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
۱- کتاب اندازه گیری، سنجش و ارزشیابی آموزشی، تالیف علی اکبر سیف، انتشارات دوران.
۲- کتاب سنجش و اندازه گیری، تالیف منصوره سعیدالذاکرین و محمد نفیسی، انتشارات اندیشه رفیع.
۳- کتاب روان سنجی (سنجش و اندازه گیری)، تالیف نصرالله فرجی، انتشارات پوران پژوهش.
۴- کتاب سنجش و اندازه گیری در علوم تربیتی و روان شناسی، تالیف علی پاکروان، انتشارات مرندیز – نی نگار.
۵- کتاب روان سنجی (سنجش و اندازه گیری)، تالیف محبوبه عبادی و خسرو قاجاری، انتشارات کانون فرهنگی آموزش.
۶- کتاب سنجش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی، تالیف سخنور فتوحی و ناهید ملک، انتشارات فرهیختگان دانشگاه.
۷- جزوه سنجش و اندازه گیری دانشگاه تهران.
۸- جزوه سنجش و اندازه گیری دانشگاه شهید بهشتی.
۹- جزوه روانسنجی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
۱- کتاب راهنمای سنجش روانی (جلد ۱ و ۲)، تالیف گری گریت مارنات، مترجم دکتر حسن پاشا شریف، انتشارات سخن.
۲- کتاب اصول مصاحبه بالینی برمبنای DSM-IV-R، تالیف اکهارت اوتمر و زیگلیند اوتمر، مترجم دکتر مهدی نصر اصفهانی، انتشارات ارجمند.
۳- کتاب اصول مصاحبه بالینی، تالیف سیاوش چگینی، انتشارات ویرایش.
۴- کتاب روان آزمایی، تألیف آناستازی، مترجم محمدنقی براهنی، انتشارات دانشگاه تهران.
۵- کتاب اصول روانسنجی و روان آزمایی، تألیف حسن پاشا شریفی، انتشارات رشد.
۶- کتاب آزمون های روانی؛ مبانی نظری و علمی، تألیف حمزه گنجی، انتشارات ساوالان.
۷- کتاب آزمون های روانی؛ اصول نظری و فنون کاربردی، تألیف هادی بهرامی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
۸- کتاب کاربرد آزمون های روانی در مشاوره، تألیف حامد برآبادی و محمودی تحفی، انتشارات علوی فرهیخته.
۹- جزوه آزمون های شناختی هوش و استعداد دانشگاه تهران.
۱۰- جزوه آزمون های شناختی هوش و استعداد دانشگاه شهید بهشتی.
۱۱- جزوه آزمون های شناختی هوش و استعداد دانشگاه علامه طباطبایی.
۱۲- جزوه آزمون های شناختی هوش و استعداد دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
۱- کتاب روانشناسی فیزیولوژیکی، تالیف جیمز کالات، مترجم یحیی سید محمدی، انتشارات روان.
۲- کتاب مقدمات نوروسایکولوژی، تالیف دکتر داود معظمی، انتشارات سمت.
۳- کتاب خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک: براساس DSM-5، تالیف بنجامین جیمز سادوک، ویرجینیاای. سادوک، انتشارات ساوالان.
۴- کتاب روانشناسی فیزیولوژیک، تالیف محمد کریم خداپناهی، انتشارات سمت.
۵- کتاب انگیزش و هیجان، تالیف محمد کریم خداپناهی، انتشارات سمت.
۶- کتاب انگیزش و هیجان، تالیف جان مارشال ریو، مترجم یحیی سید محمدی، انتشارات ویرایش.
۷- کتاب نوروسایکولوژی و سایکوفیزیولوژی، تالیف محمد کریم خداپناهی، انتشارات سمت.
۸- کتاب روانشناسی فیزیولوژیک، تالیف سعید پور نقاش تهرانی، انتشارات دانشگاه تهران.
۹- جزوه روان شناسی فیزیولوژیکی دکتر پورنقاش تهرانی دانشگاه تهران.
۱۰- جزوه روانشناسی فیزیولوژیک، انگیزش و هیجان دانشگاه علامه طباطبایی.
۱۱- جزوه روانشناسی فیزیولوژیک، انگیزش و هیجان دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
۱- کتاب روانشناسی اجتماعی، تالیف الیوت آرونسون، مترجم حسین شکرکن، انتشارات رشد.
۲- کتاب روانشناسی اجتماعی، تالیف علی پورمقدس، انتشارات مشعل.
۳- کتاب روانشناسی اجتماعی، تالیف آن هاری روش بلا، مترجم سید محمد دادگران، انتشارات مروارید.
۴- کتاب شناخت اجتماعی (روانشناسی اجتماعی)، تالیف محمود ایروانی و فاطمه باقریان، انتشارات ساوالان.
۵- کتاب روانشناسی اجتماعی، تالیف اتو کلاین برگ، مترجم علی محمد کاردان، انتشارات علمی و فرهنگی.
۶- جزوه روانشناسی اجتماعی، دانشگاه تهران.
۱- کتاب روانشناسی پرورشی نوین (روانشناسی یادگیری و آموزش)، تألیف دکتر علی اکبر سیف، انتشارات دوران.
۲- کتاب روانشناسی تربیتی، تألیف پروین کدیور، انتشارات سمت.
۳- کتاب روانشناسی تربیتی (روان شناسی آموزش و یادگیری)، تالیف دکتر اسماعیل بیابانگرد، انتشارات ویرایش.
۴- کتاب نظریه های رشد (مفاهیم و کاربردها)، تالیف ویلیام کریستوفر کرین، مترجم علیرضا رجایی و غلامرضا خوی نژاد، انتشارات رشد.
۵- کتاب روانشناسی تربیتی، تالیف عادل مخبری، انتشارات پوران پژوهش.
۶- کتاب خلاصه درس و تست روانشناسی تربیتی، تالیف دکتر جواد خلعتبری و شهره قربان شیرودی، انتشارات پردازش.
۷- جزوه روانشناسی تربیتی و اصول پرورشی دکتر علاقه بند.
۸- جزوه روانشناسی تربیتی دانشگاه تهران.
۹- جزوه روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی.
۱- کتاب مقدمه ای بر روانشناسی و آموزش و پرورش کودکان استثنائی، تالیف غلامعلی افروز، انتشارات دانشگاه تهران.
۲- کتاب روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، تالیف مریم سیف نراقی و عزت الله نادری، انتشارات ارسباران.
۳- کتاب روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی، تالیف علیرضا کاکاوند، انتشارات روان.
۴- کتاب روانشناسی و توانبخشی کودکان آهسته گام، تالیف غلامعلی افروز، انتشارات دانشگاه تهران.
۵- کتاب روانشناسی کودکان و نوجوانان استثنائی، تالیف بهروز میلانی فر، انتشارات قومس.
۶- کتاب روانشناسی مرضی و کودکان استثنایی: اسکیزوفرنی، تالیف معصومه درویشی لرد، انتشارات تبلور دانش.
۷- کتاب آموزش و پرورش کودکان استثنایی، تالیف مریم سیف نراقی و عزت الله نادری، انتشارات دانشگاه پیام نور.
۸- کتاب نارسائی های ویژه یادگیری، تالیف مریم سیف نراقی و عزت ا.. نادری، انتشارات مکیال.
۹- کتاب اختلالات رفتاری کودکان و روشهای اصلاح و ترمیم آن، تالیف مریم سیف نراقی و عزت ا.. نادری، انتشارات بدر.
۱۰- کتاب روان شناسی کودکان عقب مانده ذهنی و روش های آموزش آنها، تالیف مریم سیف نراقی و عزت ا… نادری، انتشارات سمت.
۱۱- کتاب بهداشت روانی و عقب ماندگی ذهنی، تالیف شکوه السادات بنی جمالی، انتشارات نی.
۱۲- کتاب کودک عقب مانده ذهنی، تالیف نانسی ام رابینسون، هالبرت بی رابینسون، جوزف سی کامپیون و گیلبرت اومن، ترجمه فرهاد ماهر، انتشارات آستان قدس رضوی.
۱۳- کتاب کودکان استثنایی، تالیف دانیل هالاهان و جیمز کافمن، مترجم مجتبی جوادیان، علی سالیانی و حسین اخلاقی، انتشارات به نشر.
۱۴- کتاب آموزش و پرورش کودکان عقب مانده ذهنی آموزش پذیر و تربیت پذیر، تالیف پرویز شریفی درآمدی، انتشارات عروج.
۱۵- کتاب روان شناسی کودکان استثنایی، تالیف محمدعلی احمدوند، انتشارات دانشگاه پیام نور.
۱۶- کتاب روانشناسی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی، تالیف عباس شیخ محمدی، انتشارات پوران پژوهش.
۱۷- جزوه آموزش کودکان استثنایی دانشگاه تهران.
۱۸- جزوه آموزش و پرورش کودکان استثنایی دانشگاه شهیدبهشتی.
۱۹- جزوه آموزش و پرورش کودکان استثنایی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
۱- کتاب رفتار سازمانی، تالیف ریکی گریفین و گرگوری مورهد، مترجم سید مهدی الوانی و غلامرضا معمارزاده، انتشارات مروارید.
۲- کتاب مبانی رفتار سازمانی، تالیف استیفن رابینز، مترجم علی پارسائیان، و محمد اعرابی، انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی.
۳- کتاب مدیریت رفتار سازمانی (سطح فردی و گروهی)، تالیف سیدمحمد مقیمی و مجید رمضان، انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
۴- کتاب مدیریت رفتار سازمانی (رفتار فردی)، تالیف آرین قلیپور، انتشارات سمت.
۵- کتاب مدیریت رفتار سازمانی (سطح سازمانی)، تالیف سیدمحمد مقیمی و مجید رمضان، انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
۶- کتاب رفتار سازمانی، تالیف استیفین رابینز و تیموتی جاج، ترجمه مهدی زارع، انتشارات نص.
۷- کتاب مبانی مدیریت رفتار سازمانی، تالیف علی رضائیان، انتشارات سمت.
۸- کتاب مبانی فلسفی و تئوریهای رهبری و رفتار سازمانی، تالیف علی اکبر افجه، انتشارات سمت.
۹- کتاب مروری بر نظریه های مدیریت و سازمان، تالیف سید رضا سید جوادین، انتشارات نگاه دانش.
۱۰- کتاب مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته، تالیف حسن زارعی متین، انتشارات آگه.
۱۱- کتاب مدیریت رفتار سازمانی (مفاهیم، نظریه ها و کاربردها)، تالیف کریتنر، کینیکی، ترجمه فرهنگی و صفرزاده، انتشارات برآیند پویش.
۱۲- کتاب رفتار سازمانی، تالیف سیدرضا سیدجوادین، انتشارات نگاه دانش.
۱۳- جزوه رفتار سازمانی دانشگاه تهران.
۱- کتاب روانشناسی صنعتی و سازمانی، تالیف علی مهداد، انتشارات جنگل.
۲- کتاب روانشناسی صنعتی و سازمانی، تالیف کریستین هادسن، ترجمه مهرداد سلطانی، انتشارات مرشد.
۳- کتاب روانشناسی صنعتی و سازمانی، تالیف پل اسپکتور، ترجمه شهناز محمدی، انتشارات ارسباران.
۴- کتاب روانشناسی صنعتی و سازمانی، تالیف محمود ساعتچی، انتشارات ویرایش.
۵- کتاب روانشناسی صنعتی و سازمانی (فرد و سازمان) در هزاره سوم، تالیف دوآن شولتز و سیدنی الن شولتز، انتشارات دانشگاه تهران.
۶- کتاب روانشناسی صنعتی / سازمانی: رویکرد کاربردی (جلد ۱ و ۲)، تالیف مایکل.جی آموت، ترجمه جهانبخش صادقی، انتشارات سمت.
۷- جزوه روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه تهران.
۱- کتاب روانشناسی امور کارکنان (گزینش و استخدام کارکنان)، تالیف علی مهداد، انتشارات جنگل.
۲- کتاب مدیریت امور کارکنان و منابع انسانی (امور استخدامی)، تالیف شیمون ال دولان٬ رندال ال من شولر، ترجمه محمد صائبی و محمد علی طوسی، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.
۳- کتاب مدیریت منابع انسانی و امور کارکنان، تالیف سیدرضا سیدجوادین، انتشارات نگاه دانش.
۴- جزوه روانشناسی امور استخدامی دانشگاه تهران.
۱- کتاب بالندگی سازمانی، تالیف محمدعلی طوسی، انتشارات موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی.
۲- کتاب مدیریت تحول در سازمان، تالیف رندال فرنچ ٬اچ بل، ترجمه مهدی الوانی و حسن دانایی فرد، انتشارات صفار.
۳- جزوه بالندگی سازمانی دانشگاه تهران.
قدم به قدم تا
در کوتاه تربن زمان کنارتان هستیم
قیمت قبل از تخفیف : ۰ تومان
۱۲,۷۲۰ تومان
شما عضو طاقچه بی‌نهایت هستید
رایگان
روانشناسی کودکان استثنایی
نویسنده: سید رضا میرمهدی
انتشارات دانشگاه پیام نور
قیمت قبل از تخفیف : ۰ تومان
۱۲,۷۲۰ تومان
شما عضو طاقچه بی‌نهایت هستید
رایگان
«روانشناسی کودکان استثنایی» به قلم دکتر سیدرضا میرمهدی از کتاب‌های انتشارات دانشگاه پیام نور برای تدریس در رشته‌روان شناسی است.
این کتاب با هدف آشنایی دانشجویان رشته روانشناسی و علوم تربیتی با حوزه وسیع کودکان استثنایی تهیه شده است. در تألیف این مجموعه سعی شده با بهره‌گیری از منابع بهروز و معتبر، دانشجو از آخرین یافته‌ها و تغییرات صورت گرفته در این زمینه نیز آگاه گردد. برای دستیابی به این هدف کتاب در ۹ فصل تنظیم شده است.
در فصل اول به بررسی تاریخچه، تعریف و طبقه‌بندی کودکان استثنایی، شیوع، نقش وراثت و محیط در بروز موارد استثنایی، شناسایی اولیه و مداخله زود هنگام نقش خانواده و حقوق کودکان استثنایی از منظر اسلام پرداخته شده است.
فصل دوم کتاب به مطالعه کودکان تیزهوش و با استعداد اختصاص دارد.
مطالعه در خصوص کودکان کم‌توان ذهنی، سیر تاریخی توجه به آنها، شیوع، علت‌شناسی، طبقه‌بندی، تغییرات مربوط به این حوزه در DSM-۵، اقدامات پیشگیرانه و برنامه‌های آموزشی در فصل سوم ارائه شده است.
در فصل چهارم کودکان با اختلال یادگیری ویژه، تعاریف و دیدگاه‌ها، شیوع، طبقه‌بندی، سبب‌شناسی، تغییرات در DSM-۵، روشهای مداخله و آموزش بررسی شده است.
فصل پنجم کتاب به کودکان با اختلالات هیجانی و رفتاری اختصاص داده شده است. در این فصل به‌طور مشروح به بررسی تعاریف، دیدگاه‌ها، طبقه‌بندی‌ها، عوامل علت‌شناسی و برنامه‌ها و مداخلات درمانی پرداخته شده است.
در فصل ششم تعریف، طبقه‌بندی، سبب‌شناسی، ویژگی‌ها، روشهای شناسایی و مداخله زود هنگام جهت کودکان با نقایص شنوایی بررسی شده است.
کودکان با اختلالات ارتباطی، گفتاری و زبان، تعاریف، طبقه‌بندی، شیوع، مراحل ارزیابی و تشخیص و مداخله‌های آموزشی در فصل هفتم بحث گردیده است.
در فصل هشتم کودکان با نقایص بینایی بررسی شده‌اند.
و آخرین فصل کتاب به کودکان با ناتوانی‌های جسمی – حرکتی و کودکان با ناتوانی‌های چندگانه بحث اختصاص دارد.
طاقچه سایت و اپلیکیشن دانلود کتاب الکترونیکی و دانلود کتاب صوتی است. در طاقچه هزاران کتاب، مجله، روزنامه و کتاب گویا را می‌توانید دانلود کنید و با موبایل، تبلت و رایانه آنها را بخوانید. در طاقچه کتاب‌های روانشناسی ، رمان و داستان ، کتاب‌های تاریخی ، کتاب فلسفی و هزاران کتاب رایگان برای دانلود وجود دارد.
توصیه هایی برای موفقیت در رشته روانشناسی کودکان استثنایی
۱۳۹۰/۱۲/۱۸
–
۱۰۰۱ بازدید
انتشار اینترنتی مطالب یا چاپ در نشریات دانشجویی با ذکر منبع موجب امتنان است.
نقل مطالب در دیگر نشریات با اطلاع این مجموعه و ذکر منبع بلامانع است.
برای چاپ در کتب، کسب اجازه کتبی الزامی است.
اداره مشاوره و پاسخ نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها
اهداف گروه :
رشته روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی از سال 1360 در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی شروع به پذیرش دانشجو کرد. با توجه به استقبال سازمانهای دولتی و بخش خصوصی از این فارغ التحصیلان و توسعه و پیشرفت روزافزون علمی در زمینه های روانشناسی رشد، هوش، آسیبشناسی روانی کودک، روشهای سنجش و ارزیابی کودکان، روشهای توانبخشی و آموزش ویژه و کاهش سن تشخیص و مداخله در سطح دنیا ضرورت تأسیس گروهی مستقل که علاوه بر تربیت دانشآموختگان در دورة کارشناسی، در دورههای تحصیلات تکمیلی نیز اقدام به تربیت نیرو کند احساس شد و از سال 1384 گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی به شکل مستقل به چارت تشکیلاتی دانشکده اضافه شد. در حال حاضر بسیاری از فارغالتحصیلان این گروه به عنوان اعضای هیأت علمی دانشگاههای دولتی و آزاد در سطح کشور مشغول به ارائه خدمات علمی به جامعه هستند. علاوه بر آن فارغالتحصیلان در سازمانهای آموزش و پرورش استثنایی، بهزیستی و مراکز توانبخشی روزانه و شبانهروزی به ارائه خدمات سنجش و ارزیابی در حوزههای مختلف تحولی کودکان، توانبخشی و آموزش ویژه مشغول هستند. با تأسیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران رشته روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی یکی از کمیسیونهای فعّال در این سازمان بوده و با بررسی و اعطای مجوز فعالیت به فارغ التحصیلان ارشد و دکتری این رشته، زمینه فعالیت هرچه بیشتر فارغالتحصیلان فراهم شده است. این فارغالتحصیلان قادر به ارزیابی و تشخیص اختلالات، ناتوانیها و مشکلات کودکان و نوجوانان در حیطههای شناختی، ارتباطی، اجتماعی، هیجانی و حرکتی هستند. آنها ضمن ارزیابی و تشخیص اختلالات و تعیین نیازهای ویژه روانشناختی و آموزشی کودکان و نوجوانان با ارائه خدمات مشاورهای، توانبخشی و آموزشی به خانواده‌ها و کودکان یاری میرسانند. اعضای گروه همواره ارتباط مؤثری با انجمنهای علمی و نشریات پژوهشی مرتبط داشتهاند که از آن جمله می‌توان به “انجمن علمی کودکان استثنایی ایران” و “فصلنامه پژوهش در حیطه کودکان استثنایی” اشاره کرد. در حال حاضر این گروه از طریق آزمون سراسری و آئیننامههای خاص (تبدیل بورس خارج به داخل، استعدادهایدرخشان، بورسیهوزارتعلوم)در مقطعکارشناسی، کارشناسیارشد و دکتری دانشجو میپذیرد.
نشانی: بزرگراه شهید چمران- خیابان جلال آل احمد- مقابل کوی نصر، خیابان دکتر کاردان تلفن:9-88234162 صندوق پستی: 14155-6456 کد پستی: 1445983861
در دوره دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنائی، دانشجویان با جدیدترین یافته های علمی و پژوهشی آشنا می شوند.
دوره دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، به ایجاد فرصت های مناسب و امکانات آموزشی ویژه برای تعلیم و تربیت این کودکان و شکوفاسازی حداکثر توانایی های ذهنی و جسمی آنان می پردازد. در این دوره با استفاده از روش های تحقیق پیشرفته و وسایل و امکانات کامپیوتری، دانشجویان با جدیدترین یافته های علمی و پژوهشی، آشنا می شوند. آشنایی متخصصین با جدیدترین یافته های علمی و پژوهشی باعث می شود که آن ها نقش موثری در جهت رفع نیازهای کشور، تحقق اهداف دانشگاه، رسیدن به استقلال فرهنگی و علمی و گسترش مرزهای دانش ایفا نمایند.
هدف این رشته کسب مهارتها و دانشهای لازم برای انجام پژوهش در زمینه های مربوط به روانشناسی، آموزش و توانبخشی کودکان استثنایی است.
بازار کار دکتری روانشناسی کودکان استثنایی در دانشگاه های دولتی و غیر دولتی، سازمان های آموزش و پرورش استثنایی، بهزیستی کشور، پرورش استعدادهای درخشان، بنیاد شهید و نظایر آن جهت آموزش و پرورش و توانبخشی کودکان و دانش آموزان با نیازهای ویژه می باشد.
فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد رشته های علوم تربیتی در تمامی گرایش ها، روانشناسی در تمامی گرایش ها، گفتار درمانی و توانبخشی (علوم پزشکی)، میتوانند در آزمون دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی شرکت کنند.
روانشناسی کودکان استثنایی
ظرفیت پذیرش روانشناسی آموزش کودکان استثنائی در سال 98 در دوره های روزانه، نوبت دوم و پردیس خودگردان مطابق جدول زیر می باشد:
انتخاب بهترین منابع دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی 98 با توجه به شرایط و زمان داوطلبان، یکی از مهم ترین بخش های آمادگی برای کنکور دکتری 98 است.
مشاوران 3 گام بر اساس هدف، شرایط و مدت زمان مطالعه داوطلب مناسب ترین منابع را معرفی می نمایند. برای اطلاع از منابع در پنل مشاوره و برنامه ریزی ما ثبت نام نمایید.
آموزش، وسیله و ابزار پشتیبانی و رفع کاستی ها و نیازهای آموزشی دانشجویان این دوره است که به دو شکل رسمی و غیر رسمی اجرا می شود. بنابراین دوره دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی به دو مرحله تقسیم می شود.
الف: مرحله آموزشی و کارورزی
دانشجو موظف است در طول دوره دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، مرحله آموزشی و کارورزی از زمان پذیرفته شدن، کلیه واحد های درسی پیش نیاز از دوره کارشناسی ارشد و دروس دوره دکتری را با موفقیت بگذراند و سپس در امتحان جامع شرکت کند و قبول شود. همچنین دانشجو موظف است دوره کارورزی مربوط را با موفقیت طی کند.
ب: مرحله پژوهشی
پس از موفقیت در مرحله آموزشی و کارورزی، مرحله پژوهشی به طور رسمی آغاز میگردد و دانشجو با پیشنهاد طرح رساله دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی این مرحله را آغاز میکند و پس از تصویب طرح رساله به اجرای تدوین و دفاع از آن میپردازد.
بدیهی است دانشجو می تواند در طول دوره دکتری به طور غیر رسمی به مطالعه و بررسی مقدماتی در زمینه پژوهشی مورد نظر خود بپردازد، بنابراین ثبت نام رسمی برای تدوین رساله منوط به موفقیت در مرحله آموزشی، کارورزی و امتحان جامع است.
ضرایب دروس آزمون دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی به شرح زیر می باشد:
ضریب دروس عمومی که شامل زبان عمومی دکتری و استعداد تحصیلی است برابر 1 و ضریب دروس تخصصی برابر 4 است.
تعداد کل واحد های درسی دوره دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی 50 واحد مطابق جدول زیر است:
تعداد واحد
درس
30
دروس اختصاصی
20
رساله
50
جمع کل
شما هم نظرتان را در مورد این مطلب بگویید.
خواهشمند است سوالات خود را در قسمت
اتاق فکر این رشته
مطرح نمایید
داوطلب هم اکنون در 3گام هستند !
اخبار تخصصی مورد نظرتان شامل:
ثبت نام، اعلام نتایج و آزمونهای داخلی دانشکاه ها را رایگان دریافت نمایید.
Copyright © 2020 AtiTech. All Rights Reserved.
