چگونه احساس گناه را ازبین ببریم؟ هرکسی در طول زندگی احساس گناه را تجربه می‌کند. احساس گناه، به دلیل داشتن حس مسئولیت نسبت به یک اتفاق بد یا یک اشتباه به وجود می‌آید؛ این احساس میتواند سرچشمه‌های متعددی داشته باشد. برای مثال، ممکن است چون فکر می‌کنید کاری که انجام داده‌اید (یا انجام نداده‌اید)، باعث […]
هرکسی در طول زندگی احساس گناه را تجربه می‌کند. احساس گناه، به دلیل داشتن حس مسئولیت نسبت به یک اتفاق بد یا یک اشتباه به وجود می‌آید؛ این احساس میتواند سرچشمه‌های متعددی داشته باشد. برای مثال، ممکن است چون فکر می‌کنید کاری که انجام داده‌اید (یا انجام نداده‌اید)، باعث رنجش خاطر کسی شده احساس گناه می‌کنید. حتی ممکن است از این موضوع منشأ بگیرد که درحالی که دیگران شکست خورده‌اند، شما موفق شده‌اید (احساس گناه بازمانده). احساس گناه همیشه احساس بدی نیست، چراکه سبب پشیمانی، تغییرات رفتار درآینده و تقویت احساس همدردی با دیگران میشود. درعین حال، در صورتی که این احساس غیر سازنده بوده و بر تغییر رفتار در آینده تأثیری نداشته و باعث بروز چرخه معیوب «حدس و گناه» شود، میتواند بروز مشکلات متعددی را به همراه داشته باشد.
احساس گناه میتواند سازنده باشد، میتواند به رشد و بلوغ شخصیت ما و از همه مهمتر به افزایش یادگیری ما از رفتارمان، وقتی خود و یا دیگران را آزار میدهیم، کمک شایانی کند. به بیان دیگر، به کمک این احساس از اشتباهاتمان درس می‌گیریم. در این حالت، احساس گناه نقشی مثبت و سازنده را در بهبود رفتار و شخصیت ما بازی کرده است.
این احساس میتواند غیرسازنده و مخرب نیز باشد؛ در این حالت حتی وقتی رفتارتان مناسب بوده و نیازمند هیچ تغییری نیست هم احساس گناه می‌کنید. این احساس غیر منطقی، میتواند سبب ایجاد چرخه‌ای شود که حتی وقتی کار اشتباهی نکرده‌اید هم احساس گناه کنید، و هربار بیشتر و بیشتر این احساس را «نشخوار» و تکرار کنید.
این نکته اهمیت بالایی دارد که درک کنیم داشتن احساس گناه درباره مسائلی که نقشی در آنها نداشته‌ایم، غیرسازنده و اشتباه است. مسائلی مانند تصادف ماشین، دیر رسیدن و خداحافظی نکردن با عزیزی که درگذشته و غیره. گاهاً افراد دخیل در اینگونه مسائل، مسئولیت خود را بسیار سنگین‌تر از چیزی که هست تصور میکنند. آنان احساس میکنند که باید کاری انجام می‌دادند، اما درواقع نمی‌توانستند. این احساس گناه شدید میتواند ایجاد احساسات درماندگی و از دست دادن کنترل را به همراه داشته باشد.
چطور احساس گناه نکنم
سعی کنید خودتان را بهتر بشناسید. در خودتان جست و جو کرده و به احساسات و افکار خود نزدیک تر شوید تا بتوانید مطمئن شوید که احساسی که دارید احساس گناه است نه احساسی دیگر. مطالعات انجام شده با MRI نشان میدهند که احساس گناه با احساساتی نظیر ناراحتی و شرمندگی متفاوت بوده و بخش‌های متفاوتی از مغز را درگیر می‌کند. همچنین، این تحقیقات نشان دادهاند که احساس شرم و ناراحتی با احساس گناه مربوط بوده و حتی گاهاً باهم ظاهر میشوند. پس این موضوع بسیار اهمیت دارد که بر احساسات خود تمرکز و تأمل کنید و ریشه و منشأ آنها را برای خود مشخص کنید.
راجع به منشأ این احساسات فکر کنید. دوباره، نوشتن میتواند راه حل خوبی برای پیدا کردن دلایل و روشن سازی باشد. مثلاً:
باید قبول کنید که نمی‌توانید گذشته و هرآنچه که اتفاق افتاده را تغییر دهید. قبول کردن وجود این حس با درک سختی واقعه و این موضوع همراه است که شما می‌توانید با درد امروزتان کنار بیایید. این اولین قدم برای کنارآمدن با احساس گناه است. بسیار مهم است که به خود جملاتی بگویید که به قبول کردن و کنار آمدن کمک کند. چنین جملاتی عبارت‌اند از:
اگر احساس گناهتان از آنجا منشأ میگیرد که کاری کردید که تأثیر منفی بر کسی داشته، قدم اول جبران کردن این کار است. هرچند عذرخواهی کردن احساس گناه شما را کاملاً از بین نمی‌برد، اما میتواند روش مناسبی برای شروع فرآیند عذرخواهی تان باشد.
در مواردی که احساس گناه سازنده است، به خود قول دهید که رفتارتان را تغییر داده و از چنین موقعیت‌هایی دوری کنید. برای مثال، نمی‌توانید سگی که از دست دادید را دوباره برگردانید، اما می‌توانید به خود قول دهید که دیگر به حیوانات خانگی آینده خود اجازه خروج از خانه را ندهید. یا درمورد امتحانی که خراب کردید، می‌توانید خود را مجبور کنید که از حالا به بعد بیشتر مطالعه کنید تا زحمات پدرومادرتان از بین نروند.
افراد با احساس گناه راجع به چیزهایی که انجام دادهاند یا نباید انجام می‌دادند احساس شرمندگی میکنند. ممکن است حتی وقتی کارهای خود را جبران کردید هم احساس گناه را تجربه کنید. پس باید به جبران خسارتی که به خود زده‌اید هم بپردازید. یادگیری بخشیدن خود میتواند ابزاری مهم برای بدست آوردن اعتماد به نفسی، که احتمالاً به خاطر احساس گناه آسیب دیده است، باشد.
احساس گناه میتواند ابزار سازنده‌ای برای کمک به تغییر و بهبود رفتارتان و افزایش همدردی با دیگران باشد؛ پس تبدیل جملات مملو از گناه به جملات قدرشناسی، به تجربیات‌تان ارزش بخشیده و دیدتان نسبت به گذشته را تغییر میدهد. همچنین به فرآیند ترمیم احساس گناه و تبدیل آن به موضوعی مفید و سازنده میتواند سبب بهبود زندگیتان شود.
این جملات برای تشویق کردن و بالابردن روحیه کاربرد دارند. به کارگیری این روش میتواند به دستیابی دوباره به ارزش خود (که بر اثر وجود احساس گناه آسیب دیده است) و مراقبت بیشتر از خودتان کمک کند. هرروز با نوشتن، گفتن و فکرکردن راجع به نکات مثبت، در خود انگیزه و حس مثبت ایجاد کنید. چنین جملاتی عبارت‌اند از:
جملاتی که گفته میشود میتواند به پیدا کردن معانی جایگزین برای رفتارها و تجربیات گذشته، که احساس گناه را تحریک میکنند، به شما کمک کند. درمقابل، این فرآیند میتواند سبب تغییر در نحوه تفکر شما در راستای حذف احساس گناه شود. سعی کنید زمانی که در تله‌ی الگوهای غیرسازنده فکری و نشخوار کردن وقایع گذشته افتادید، این جملات را به خاطر داشته باشید.
دنبال کردن ایده‌آل‌ها در هر بخشی از زندگی، توقعی غیرمنطقی و غیرواقعی است. اشتباهات بخشی از زندگی ما هستند و به ما در یادگیری کمک میکنند. در فعالیت‌هایی شرکت کنید که مثبت و مشوق هستند، جایی که فرصت انجام کار خوب دارید. به خود اجازه دهید تا ببینید که چگونه همان اشتباهی که سبب احساس گناه شد، امروز از شما آدم بهتر و آگاه‌تری ساخته است.
نشخوارکردن افکار منفی و پر از گناه، میتواند به سطح نامناسبی از شرم و نفرت از خود بیانجامد. اگر حس کردید که نشخوار احساس گناهتان به حدی زیاد شده است که سلامت روانی و عملکرد روزانه‌تان را تحت تأثیر قرار داده، بهتر است از یک متخصص کمک بگیرید.
مترجم: امیررضا اشرفی
خودآگاهی به این معنی است که هر یک از ما چگونه به خود نگاه میکنیم و بر اساس نگاهی که به خود داریم، چه احساسی پیدا میکنیم. آگاهی از خود و خصوصیات مختلف آن، به انسان کمک می‌کند با توانایی‌ها و ضعف‌ها و سایر خصوصیات خود آشنا شود. این خودآگاهی به شخص نشان میدهد […]
چه افرادی دارای احساس حقارت هستند در این شماره میخواهیم درباره ی نشانه هایی صحبت کنیم که اگر در رفتار کسی مشاهده شد نشانگر این است که این فرد دچار احساس حقارت است: این افراد به شدت نسبت به نقد دیگران در حوزه ای که ضعف دارند حساس هستند افرادی که بسیار زیاد خود را […]
مهارت های اساسی گوش دادن :در هنگام گوش دادن، هر چیزی که باعث حواس پرتی میشود را کنار بگذارید. گوش کردن به حرف دیگران نیازمند تمرکز است و این تمرکز کردن زمانیکه شما درحال انجام کار دیگری هستید بسیار مشکل است. قبل از اینکه شخص شروع به صحبت کند برای لحظه ای هر آنچه که […]
تحصیلات و تفاوت های تحصیلی در ازدوج ملاحظاتی در بایسته ها وشایسته ها نگاهی دیگر به مسئله میزان تحصیلات خانم ها و آقایان در ازدواج بدون تردید توجه به ویژگی های شناختی، هوشمندی، مهارت های ارتباطی، تعاملات اجتماعی و تجارب ارزشمند حرفه ای داوطلبان ازدواج در امر کفویت و همسانی از صرف مدارج تحصیلی و […]
نکاتی درباره افکار منفی که اعتماد به نفس‌تان را تحت تأثیر قرار می دهد اعتماد به نفس قسمتی لازم و ضروری در شخصبت هر انسان است. افراد دارای اعتماد به نفس عموما خود را دوست دارند و نسبت به انجام هر ریسکی برای نائل شدن به اهداف حرفه ای و شخصی اش مشتاق هستند […]
پاسخ گویی به سوال ها و مشکلات در زمینه روانشناسی
برای ورود اینجا کلیک کنید
همانند بدبینی، خوش‌بینی هم همۀ جهان را سیاه و سفید می‌بیند
توسعه توانمندیهای فردی- سید محمد مهدی شهیدی؛ بر اساس متون دینی آدم به خاطر گناهی که در بهشت مرتکب شده بود به زمین تبعید شد پس چندان غریب نیست که احساس گناه اینقدر در میان انسان ها فراگیر و عام باشد.
احساس گناه برای همه ما تجربه ای ملموس است که می تواند ناشی از اموری ساده و پیش پا افتاده مثل خوردن چند قاشق غذای اضافه، کشیدن یک نخ سیگار بیشتر باشد یا اموری مهمتر مثل تبریک نگفتن روز مادر یا به وعده خود وفانکردن. به هر حال ما در طی روز ممکن است یک یا چند بار احساس گناه یا عذاب وجدان را تجربه کنیم. این احساسات منفی در حدی که هر کس برای خود می شناسد طبیعی است و از قضا مفید و مؤثر تا به وعده ها و برنامه هایمان وفادار باشیم اما گاهی احساس گناه به دغدغه ذهنی ما تبدیل می شود آن هم برای اعمالی که خارج از کنترل ما بوده یا اساسا انجام نداده ایم. در این شرایط لازم است که خود را و احساسات منفی خود را بهتر بشناسیم و در پی راه علاج آن بر اییم.
چطور احساس گناه نکنم
احساس گناه چیست؟
احساس گناه حسی منفی و ناخوشایند است که ما وقتی که از رویدادی که قبلا رخ داده پشیمان یا ناراحتیم بروز می کند. وقتی کاری را بر خلاف ارزش ها و باورهایمان انجام می دهیم یا موضعی بر خلاف باورها و ارزش هایمان اتخاذ می کنیم یا نسبت به دیگران کاریا حرف نا مناسبی می زنیم احساس گناه می کنیم. مثلا اگر بر خلاف اعتقاد خود، نتوانیم به درخواست کمک همکارمان پاسخ مثبت بدهیم، یا وقتی که به درخواست همسر خود مبنی بر خرید ماشین جواب منفی می دهیم حتی اگر امکان و توان این خرید را نداشته باشیم چون خود را ملزم به برآوردن خواست های همسر خود کرده ایم احساس گناه می کنیم.
7 گام مواجهه با احساس گناه
زمانی که احساس گناه از روال طبیعی خود خارج می شود و مانند باری طاقت فرسا بر دوش ما سنگینی می کند چه باید کرد؟ در ادامه 7 گام را برای مواجهه با احساس گناه بر‌شمرده‌ایم تا طی آن بی آنکه در صدد توجیه رفتار خود برآییم یا به دام چرخه باطل خودسرزنشگری در غلتیم، با شناخت احساس گناه، دلیل آن را دریابیم؛ از سایر احساسات تمییز دهیم؛ آن را بپذیریم و به جبرانش برآییم و با قول تغییر، خود را ببخشیم و رها شویم.
1- احساس گناه خود را بشناسیم
گام اول در مواجهه با احساس گناه شناخت و تفکیک احساس گناه مثبت از منفی است. مطالعات روانشناسی نشان داده که در بسیاری از اختلالات هیجانی و شناختی، از جمله احساس گناه، شناختن احساسات و هیجان‌ها بخش مهمی از درمان است. در واقع اغلب اوقات ما به علت بی اطلاعی از علل واقعی هیجانات و احساسات خود دچار سردرگمی، اضطراب و افسردگی می شویم و رفتارهایمان نیز به همان میزان خودآزار و دیگر آزاردهنده می شوند.
احساس گناه مثبت
اولین گام در مدیریت احساس گناه شناختن و تفاوت نهادن میان احساس گناه مثبت از احساس گناه منفی است.احساس گناه مثبت به رشد و بلوغ شخصیتما و از همه مهمتر به افزایش یادگیری ما از رفتارمان، وقتی خود و یا دیگران را آزار میدهیم، کمک کند. ما به کمک احساس گناه مثبت یاد می گیریم خود را تغییر دهیم، اشتباهاتمان را به تجربه تبدیل کنیم، عذرخواهی را تمرین کنیم، همدردی با دیگران را بیاموزیم و بخشیدن خود را فرا بگیریم. در این حالت، احساس گناه نقشی مثبت و سازنده در بهبود رفتار و شخصیت ما داشته است.
احساس گناه منفی
در نقطه مقابل احساس گناه مثبت، احساس گناهی است که ما را در دور باطل سرخوردگی گرفتار می کند آن هم زمانی که هیچ دلیلی برای احساس گناه وجود ندارد. ما خود را به خاطر کارها، رفتار و کلامی که مرتکب نشده و بیان نکرده ایم گناهکار می‌دانیم و سرزنش می کنیم. به خاطر پیامدهای طبیعی یک رویداد به خود سرکوفت می زنیم و از بخشش خود ناتوانیم. احساس گناه منفی می تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس، تخریب عزت نفس و انتقاد مخرب و مداوم از خود شود که هر یک آثار زیانباری بر شخصیت ما بر جا می گذارند.
2- دلیل احساس گناه را بفهمیم
پس از شناخت احساس گناه خود در گام دوم باید بفهمیم که به طور مشخص راجع به چه چیزی احساس گناه می کنیم. بهترین راه برای فهمیدن دلیل اصلی احساس گناه نوشتن آن با عباراتی ساده و روشن است. اینگونه از خطر فرافکنی ذهن و در افتادن به دور باطل مکالمه ذهنی در امان می مانیم. نمونه های زیر مثال هایی از شرح دلیل احساس گناه با عباراتی روشن و مشخص است:- گذاشتم دخترم با دوچرخه بره پارک و بعد اون تصادف وحشتناک رخ داد که منجر به شل شدن دختر و افسردگی همسرم شده. اگه من برای دخترم دوچرخه نمی خریدم یا اجازه نمی دادم بره پارک الان نه دخترم ناقص شده بود و نه همسرم افسرده بود.
– اگه به همکارم کمک می کردم که قرض شو بده اون از صندوق پول برنمی داشت و اخراج نمی شد.
– اگه بهتر درس میخوندم وضع مالی بهتری داشتم و پدرم مجبور نبود الان مسافر کشی کنه.
– نباید با دوست دخترم به هم می زدم که اون افسرده بشه و با یکی که 10سال بزرگتر از خودشه ازدواج کنه.
– چرا من باید با خیال راحت توی این خونه بزرگ زندگی کنم ولی این همه آدم جایی نداشته باشن شب بخوابن.
3- احساس گناه را با شرم و غمگینی اشتباه نگیرید
با کنکاش در احساسات و هیجان‌های درونی خود، مطمئن شوید که احاس گناه را با احساساتی چون شرمندگی یا غمگینی اشتباه نمی گیرید. تحقیقات عصب شناسی و ام آر آی مغز نشان داده که احساس گناه با هیجان‌هایی مثل غمگینی و شرمندگی تفاوت دارد و هر کدام بخش‌های متفاوتی از مغز را درگیر میکنند. همچنین، این مطالعات نشان دادهاند که احساس شرم و ناراحتی با احساس گناه ارتباط داشته و برخی اوقات باهم ظاهر میشوند. پس تمرکز و تأمل بر احساسات خود بسیار اهمیت دارد که بتوانید ریشه و منشأ هر یک را برای خود مشخص کنید.
4- احساس گناه خود را بپذیرید
باید بپذیریم که نه می توانیم به گذشته برگردیم و نه اتفاقی را که رخ داده تغییر دهیم. رویدادها و اتفاقات تلخ که موجب احساس گناه در ما میشوند بخشی از واقعیت گریزناپذیر زندگی است و هیچ کاری از دست ما برای تغییر دادن آن چه رخ داده بر نمی‌آید. پذیرش اصل اتفاق، ما را به جای در گیر کردن با “اگرها” و “کاش” در مکالمه ذهنی، یا بدتر از آن توجیه رفتارمان در گفتگوی درونی با خود، به سطحی از واقع بینی سوق می دهد تا به جبران، عذرخواهی یا تغییر رفتار خود بیندیشیم و گامی به جلو برداریم.
5- جبران، عذرخواهی و بخشش
اگر احساس گناه ما از رفتاری منشاء می گیرد که موجب آزار یا آسیب به خود یا دیگران شده، گام نهایی برای برون رفتن از آن جبران است. اولین قدم در جبران رفتاری که به دیگری آزار یا آسیبی رسانده عذر خواهی است. برای عذر خواهی زمان مشخصی را در نظر بگیرید و با بیان روشن و صریحِ آسیبی که رسانده‌اید بابت آن عذرخواهی کنید. به یاد داشته باشید که طرف مقابل مجبور به پذیرش عذر خواهی شما نیست. عذر خواهی، احساس گناه را کاملاً از بین نمی‌برد اما از بازتولید و گسترش آن در ذهن جلوگیری می کند.
6- به خود قول تغییر بدهید
زمانی که احساس گناه از نوع مثبت است لازم است که پس از شناخت و دریافتن منشاء، از آن برای بهبود رفتار و تغییر خود بیشترین استفاده را ببریم. به عنوان مثال اگر همکار خود را با دروغ آزرده اید، به خود قول بدهید که حتی الامکان دروغ نگویید، یا اگر حالا دیگر نمی‌توانید با درس خواندن وضع مالی پدر خود را تغییر دهید با او مهربانتر باشید و بیشتر از او مراقبت کنید.
7- بخشیدن خود را بیاموزید
جمله معروفی هست که “کسی که نمی تواند خود را ببخشد از بخشش دیگران نیز عاجز است”. اگر بابت رفتاری که نسبت به دیگران انجام داده یا نداده‌اید، احساس گناه می‌کنید و به جبران آن اقدام کردید، دوچندان باید به احساس گناه نسبت به خود و جبران آن توجه داشته باشید. بخشیدن خود به خاطر رفتاری که با خود کرده‌اید شاید از بخشیدن دیگران سخت‌تر باشد اما به همان میزان ضروری تر است. فردی که نتواند خود را ببخشد اعتماد و عزت نفس خود را از دست می دهد.نوشتن نامه به خود راهی آزموده برای بخشیدن خود است. با نوشتن نامه ای به خودِ جوانتر‌تان، با لحنی مهربان اشتباهات و فرصت های خود را برشمرید. این کار تأثیر بسیار خوبی در شناخت احساسات شما از خود و تمرین احساس همدردی با دیگران دارد. آخر نامه را پایانی نمادین درنظر بگیرید: شما احساس گناه را پذیرفته‌اید، با آن روبه‌رو شده‌اید و به جبران آن پرداخته‌اید. حال زمان آن رسیده که آن را رها کنید.
گاهی اوقات خجالت زدگی و شرمندگی برای بعضی از افراد به قدری زیاد است که کل ذهن آن ها را درگیر می کند. در این قسمت از سایت نمناک راه هایی را به شما آموزش می دهیم که از طریق آن بتوانید به احساس گناه خود غلبه کنید و آرامش بیشتری داشته باشید.
1. بازی شرمنده شدن را تمام کنید.
زمانی که کار اشتباهی انجام می گیرد، طبیعتا همه ما به دنبال مقصر می گردیم که آن فرد مقصر معمولا خودمان هستیم اما احساس گناه هیچ کمکی به بهبود شرایط نمی کند و فقط به یاد داشته باشید که جهان بسیار پیچیده است و ممکن است اتفاقات زیادی برای هرکس رخ دهد که تمام آنها را نتوانیم به درستی پیش ببریم و مدیریت کنیم. اصلا مهم نیست که اشتباهی انجام داده اید و فقط باید این موضع را قبول کنید که این احساس منفی هیچ کمکی به بهبود اوضاع نمی کند و هرچه سریع تر باید آن را کنار بگذارید.
2. ریشه گناه خود را پیدا کنید.
کمی در خودتان جستجو کنید و ببینید که دقیقا احساس گناه شما از چه چیزی نشات می گیرد، مثلا اگر باید پیگیری بیشتری برای درس های کودک خود داشتید و این کار را انجام ندادید، از خودتان بپرسید که علت و ریشه این بی توجهی از کجا نشات می گیرد و ببینید که چه عواملی باعث این اتفاق و اشتباه شما شده است ؟ این کار باعث می شود که از احساس گناهی که دارید دور شوید و منطقی تر مسئله را بررسی کنید.
چطور احساس گناه نکنم
3. یک دفترچه برای این کار اختصاص دهید.
همزمان که احساس گناه به شما غلبه می کند، سریعا دفترچه مخصوص را برداشته و تمام احساسات، اتفاقات و اشتباهات خود را روی کاغذ بنویسید. دلایل این احساس گناه را با تمام جزئیاتی که در سر دارید، بنویسید. این کار ذهن شما را آرام می کند.
4. کمی عقب نشینی کنید.
زمانی که ذهنتان پر از احساس گناه و پشیمانی شده باید به خودتان زمان بدهید و خود را از مهلکه دور کنید که برای این کار می توانید به تعطیلات بروید و ذهنتان را از تمام مسائل آشفته زندگی خود دور کنید.
5. خودتان را در اولویت قرار دهید.
خود خواه نبودن یکی از نشانه های سلامت ذهن است اما مراقبت از خود را نمی توان به خود خواهی ربط داد ، پس حتما به فکر سلامت روح خود باشید و همیشه خودتان و حال خوبتان را در اولویت قرار دهید.
6. اشتباهات خود را تصحیح کنید.
گاهی اوقات انرژی و زمان زیاد را صرف فکر کردن به اشتباهات می کنیم هیچ کاری برای حل آن ها انجام نمی دهیم . چنانچه در نمناک اشاره شده است به جای این افکار بهتر است که کمی خودتان را آرام کنید و بررسی کنید که چگونه می توانید اشتباهات گذشته را اصلاح کنید.
7. با خودتان دوست باشید.
یکی از راه های بخشیدن خود این است که خودتان مثل یک دوست به اشتباهات خود نگاه کنید. یک دوست صمیمی و خیر خواه هرگز به شما نیش و کنایه نمی زند و شما را سرزنش نمی کند ، بلکه به شما کمک می کند که چگونه بهتر از قبل باشید .
8. به این فکر کنید که شما یک تنه این اشتباه را انجام نداده اید.
عکس العمل منفی دیگران نسبت به شما می تواند این احساس گناه را چند برابر کند ، حتی اگر کار اشتباهی انجام نداده باشید. پس در چنین شرایطی بهتر است که خودتان را در معرض نظرات دیگران قرار ندهید و به این فکر کنید که این گناه و اشتباه فقط بر دوش شما نیست و عوامل مختلفی باعث این اتفاق شده است .
9. خودتان را ببخشید.
اکنون زمانی است که باید مهربانی را در حق خود تمام کنید و خود را ببخشید و یک نامه برای خود بنویسید و از خودتان عذرخواهی کنید و سپس خودتان را عفو کنید. اگر این گناه یا کار اشتباه را در حق کسی انجام داده اید نیز به همین روش از او عذرخواهی کنید.
10. نه بگویید.
نه گفتن را تمرین کنید که ریشه بسیاری از اشتباهات ما انسان ها این است که در وهله اول نتوانستیم نه بگوییم .
11. به آینده نگاه کنید نه به گذشته.
به جای این که به خودتان بگویید که ای کاش فلان کار را نمی کردم، باید بگویید که اکنون می توانم چه کار بهتری انجام دهم.
12. با دیدگاه دیگران آشنا شوید.
می توانید مستقیم یا غیر مستقیم وضعیت خود را برای چند نفر شرح دهید و دیدگاه آن ها را جویا شوید. گاهی اوقات متوجه می شوید که از دید دیگران اصلا گناهی انجام نداده اید و بیش از حد خودتان را آزار می دادید .
13. ویژگی های خوب خود را یادداشت کنید.
حال بعد از سرزش ها و یادآوری پشیمانی ها و خطا ها، زمان آن است که لیستی را از ویژگی های خوب خود تهیه کنید که با این کار احساس اعتماد بنفس و امنیت بالاتری می کنید.
14. اولویت های خود را بررسی کنید.
در یک کاغذ سه تا از مهم ترین اولویت های خود را یادداشت کنید. این اولویت ها می توانند همسر، فرزندان، شغل، تحصیل یا هر چیز دیگری باشد و اگر کاری که اشتباه انجام داده بودید ، ربطی به اولویت های شما نداشت، پس همین جا آن را نادیده بگیرید.
15. به خودتان هدیه دهید.
بله. برای شکست ها و اشتباهات زندگی نیز باید به خودتان هدیه دهید و به این معنا که توانستید از شکست خود درس بگیرید و در پی جبران آن باشید که این کار حس ارزشمند بودن را به شما القا می کند.
16.گناه خود را نادیده بگیرید.
تنها کسی که می تواند شما را کنترل کند، خودتان هستید . اگر رئیس، والدین، همسر یا هر کس دیگری حس گناه را به شما القا کرد، فقط خودتان هستید که می توانید کنترل افکار خود را داشته باشید ، پس اجازه ندهید که هیچ کس این احساس گناه را به شما القا کند و ان ها را نادیده بگیرید.
17. میانه رو باشید.
سعی کنید که در زندگی با هر چیزی بیش از حد خوشحال نشوید و از طرفی با هر اشتباهی بیش از حد ناراحت و سرزنش گر نباشید و همیشه احساس تعادل را در خود زنده نگه دارید.
18. زمانی را به احساس گناه اختصاص دهید.
چطور احساس گناه نکنم
اگر افکار منفی دست از سر شما برنمی داشت، بهترین راه خلاص شدن از آن ها این است که پنج دقیقه یا بیشتر به ذهنتان اجازه دهید که تمام سرزنش هایش را انجام دهد و با آن مقابله نکنید و بعد از آن دیگر آن احساسات را کنار بگذارید و به خودتان یادآوری کنید که وقت سرزنش کردن تمام شده است.
19. از چیزهای تحت کنترل خودتان آگاهی پیدا کنید.
شما فقط یک نفر هستید و نمی توانید تمام مشکلات جهان را به عهده بگیرید، پس همانطور که در نمناک می خوانید ببینید که تا کجا کنترل و احاطه دارید و در نتیجه خواهید دید که یک سری کارها از عهده شما به طور کل خارج است.
20. سوال های خود را بی جواب نگذارید.
احتمالا در مورد خطاهایی که کرده اید، حس گناه و سرزش و همچنین سوالات زیادی به سراغ شما آمده است. این سوالات را بی جواب نگذارید و به تمام آن ها پاسخ دهید تا راحت تر از افکار سرزنشی خلاص شوید.
21. خود نجوایی داشته باشید.
از معجزه کلام استفاده کنید و اگر احساس حقارت و شرمندگی بیش از حد به شما غلبه کرد، از کلام مثبت بهره بگیرید و مدام با خودتان تکرار کنید که لایق چه چیزهایی در زندگی هستید.
22. برای فردا برنامه ریزی کنید.
قرار نیست که همیشه زانوی غم بغل بگیرید و حسرت بخورید. بعد از کنار گذاشتن احساسات منفی با انرژی از جای خود برخیزید و برای فردای تان برنامه ریزی کنید.
روانپزشک، متخصص اعصاب و روان تلفن (عصرها) 02144213629 | موبایل 09123222472
احساس گناه یعنی اشتباهم قابل بخشش نیست، آدم بی عرضه یا کم عرضه ای هستم، اگر فلان کار را می کردم فلان اشتباه اتفاق نمی افتاد، خداوند مرا نمی بخشد چون آدم گناهکاری هستم. اگراین موارد در ذهن ما زیاد اتفاق بیفتد یا درطولانی مدت حالمان را بد کند، جزو نشخوار فکریمان شود و خلاصه نتوانیم از شر این افکار و احساسات بد و ناخوشایند رها شویم باید بدانیم که مشکلی وجود دارد.
شاید دچار وسواس فکری شده ایم ،شاید دچار افسردگی شده ایم. اما چرا احساس گناه و این افکار غیر منطقی دست از سرمان برنمی دارد؟
یادمان باشد احساس گناه هیچ کمکی به ما نمی کند بلکه اعتماد به نفسمان را پایین می آورد و افسرده مان می کند. احساس گناه برای ما مثل یک ترمز رفتارمی کند و این ترمز دائما کلی از انرژی ما را می گیرد. باید بدانیم ما در مقابل افکار و احساساتمان مسئول هستیم، اگر این افکار مزاحم و چسبنده آزارمان می دهد باید از شر آنها رها شویم. پس مهم است که این احساسات و افکار ناخوشایند را بتوانیم در خودمان شناسایی کنیم و بعد اگر خودمان به تنهایی ازپسش برنیامدیم و صدایش را ساکت نکردیم، از مشاور، روانشناس و روانپزشک کمک بگیریم.
چطور احساس گناه نکنم
گاهی قدرت احساس گناه و افکار سرزنش آمیز زیاد است، یعنی زمانی که فکر می کنیم به آنها غلبه کرده ایم، بتدریج سروکله این احساس مزاحم دوباره پیدا می شود و حالمان را بد می کند. اما چطور چنین چیزی می تواند در مغز ما جا خوش کند و سالها برای تغذیه خود از انرژی ذهنی ما استفاده کند؟
هسته های اولیه احساس گناه در هنگام کودکی شکل می گیرد و به غیر از عوامل سرشتی وراثتی، چگونگی تربیت و برخورد پدرمادر با ما و کلا محیط خانه نقش بسیار مهمی دارد. فراموش نکنید که مدرسه هم نقش مهمی می تواند داشته باشد.
شناخت احساس گناه و عوارض آن به ما کمک می کند تا در پرورش فرزند یا در برخورد با کودکان خود سالم تر و مثبت تر برخورد کنیم و اعتماد به نفس آنها را بالا ببریم. در دوران کودکی هر روز و هر لحظه ما با یک تجربه جدید و یک موقعیت جدید روبرو می شویم و هر لحظه باید اولین تصمیم ها را بگیریم٬ البته این تصمیم ها احتمالا خردمندانه نیستند! و ما به عنوان یک کودک کلی خرابکاری می کنیم البته در دنیای بزرگسالان!
مثلا وقتی کودک پارچه رومیزی را می کشد و ظرف ها و لیوانها به زمین افتاده و تکه تکه می شوند برای کودک این یک تجربه جدید است و این واکنش پدر و مادر و اطرافیان کودک است که در آن لحظه باعث تجربه احساسی در کودک می شود.اگر سر وصدای شکستن ظرف ها کودک را نترساند و یا اورا به درد نیاورد، دیگر چه دلیلی دارد کودک گریه کند؟
بلکه بیشتر ممکن است احساس تعجب در کودک ایجاد کند اما تنبیه مادر سبب احساس بد در کودک می شود، بدون اینکه کودک درک کند چرا؟ اما یک پدر مادر سرزنشگر و ایرادگیر، یک مربی بی حوصله وسرزنشگر، یک پدر و مادر کنترل گر و تنبیه کننده، یک پدر و مادر پرخاشگر و وسواسی همه و همه در طی سالها سبب می شوند که تجربه های جدید و بکر کودک، نوآوریهایش، اشتباهات گریز ناپذیرش، نقاشی هایش(روی دیوار!)، بازی هایش و غذاخوردن هایش همه و همه تبدیل به شکست های تاسف آور و خجالت بار شوند .کودک به خودش می گوید: هر کاری که می کنم یک شکست است.
معمولا این روش تربیتی سرزنش آمیز، کنترل کننده وتنبیه گر تا زمانی که کودک تبدیل به یک جوان می شود، ادامه می یابد. حاصل این تربیت، دختر یا پسری با اعتماد به نفس پایین، تلقین پذیر، آماده شکست، کم جرات و مهرطلب است. چنین جوانی هر زمان که در زندگی با استرس و احساس بدی روبرو شود، ازخود بپرسد که آیا تقصیر من بود؟
او حاضراست بدون اینکه خودش بداند، تاوان اشتباهات و بد رفتاری های دیگران را پس دهد و با احساس سرزنش و خشم درونی خودش کلنجار برود و کنار بیاید. متاسفانه این افکار و احساسات ذره ذره در ساختار شخصیتی فرد شکل می گیرد و جزئی از هویت وی می شود.
برای یک جوان بسیار بسیار مشکل خواهد بود که بتواند متوجه این مشکل درونی خود بشود؛ اما اگر اتفاقات روزمره زندگی سبب شود جوان به مشاور و درمانگر مراجعه کند و مشکلش شناسایی شود، بسیار خوش شانس خواهد بود؛ چون بهبودی و درمان امکانپذیر است. جوان باید یاد بگیرد با نگرشی روانشناسانه به افکار و رفتار خود بنگرد و با رویکردی به نام درمان شناختی رفتاری بتدریج به حالی خوب برسد.
دکتر مجید محمدپور دکتر روانپزشک در تهران
برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.
این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش میشوند.
تلفن مطب: ۰۲۱۴۴۲۱۳۶۲۹
تلفن همراه: ۰۹۱۲۳۲۲۲۴۷۲
آریاشهر،بین فلکه اول و دوم صادقیه،بعد از بلوار شهدای صادقیه،پلاک 1154،طبقه دوم
© کلیه حقوق محفوظ است – طراحی و توسعه توسط : ErfaN AsA
حوزه/ احساس گناه، به صورت بیمارگونه که در افراد ظاهر می شود، یکی از عوامل پژمردگی، افسردگی، اضطراب و نگرانی است که باید برای آن فکری کرد؛ وگرنه انسان ها دایم در رنج بوده و از درون می سوزند و از بیرون به صورت یک انسان افسرده و پژمرده در جامعه ظاهر می شوند واین نوع بیماری تازمانی که از ریشه برکنده نشود وعلل آن برطرف نشود، صرفاً با مراجعه به پزشک ومصرف داروهای مربوطه قابل علاج نخواهند بود.
به گزارش خبرگزاری «حوزه» کتاب «نقش باورهای دینی در رفع نگرانی ها» اثری از حبیب الله طاهری است که فصول چهارده گانه این کتاب در شماره های گوناگون تقدیم حضور شما فرهیختگان می گردد.
فصل هشتم: اضطراب و نگرانی از احساس گناه و راه درمان آن (توبه درمانی)
چطور احساس گناه نکنم
احساس گناه
انسان هر قدر وجدانش ضعیف باشد باز در برابر گناهانی که مرتکب شده، ظلم هایی که کرده، بی وفایی ها، پیمان شکنی ها، خیانت ها، دروغ ها و آلودگی های اخلاقی دیگر احساس شرمندگی می کند، احساس می کند. که از درون جانش می سوزد، همانند شخص مجرمی که مأموران انتظامی در به در دنبالش می گردند، احساس وحشت می کند. هرچه وجدانش قوی تر باشد، این احساس در او قوی تر خواهد بود.
احساس گناه از نظر روان شناسان از مظاهر منفی تقدیر ذاتی به حساب می آید و احساسی بیمارگونه از ارتکاب گناه و خطاست که حتی ممکن است عمداً و یا باآگاهی مرتکب نشده باشد و یا اگر با اختیار آن را انجام داده باشد، می بایست فکر جبران و حل آن باشد، نه آن که احساس آن باعث رنج و درد او گردد.
از بارزترین اشکال احساس کمبود و گناه به معنای بیماری آن، ارزش یابی منفی از خود است و خود را به شدت سرزنش می کند. گاه می گوید: نباید این کار را می کردم، و یا باید کاری را که می کردم، ولی نکردم. گاه با صراحت می گوید: معلوم می شود که آدم بدی هستم، شیطان در وجودم رخنه کرده، بی شخصیت هستم، آدم بی ارزشی هستم و مانند این. (273)
اگر علاوه بر احساس گناه، احساس افسردگی، خجالت یا اضطراب هم باشد معلوم می شود که این شخص گرفتار یکی از پیش فرض های ذیل نیز هست:
1. به خاطر رفتار بدم، آدم حقیر و بی ارزشی هستم. این برداشت منجر به افسردگی می شود.
2. اگر مردم بفهمند که چه کرده ام، به دیده حقارت نگاهم خواهند کرد. این شناخت به خجالت منجر می شود.
3. ممکن است به تلافی کاری که کرده ام تنبیه شوم. این فکر موجب اضطراب می شود.
حال سؤال این است که بر فرض کار اشتباهی کرده است آیا به راستی سزاوار سرزنش است؟ آیا آن عمل گناه تا این اندازه وحشتناک و غیراخلاقی است؟ آیا این شخص مطمئن است که مبالغه نمی کند؟ (274)
علت هر نوع نگرش منفی فرد نسبت به خود را باید در سرزنش خود جستجو کرد. خواه این نگرش به صورت سرزنش باشد یا دل سوزی و ترحم و خواه مربوط به احساس کمبود باشد یا احساس گناه و یا سایر اشکال نگرش منفی نسبت به خود.
به هرحال احساس گناه، به صورت بیمارگونه که در افراد ظاهر می شود، یکی از عوامل پژمردگی، افسردگی، اضطراب و نگرانی است که باید برای آن فکری کرد؛ وگرنه انسان ها دایم در رنج بوده و از درون می سوزند و از بیرون به صورت یک انسان افسرده و پژمرده در جامعه ظاهر می شوند واین نوع بیماری تازمانی که از ریشه برکنده نشود وعلل آن برطرف نشود، صرفاً با مراجعه به پزشک ومصرف داروهای مربوطه قابل علاج نخواهند بود.
بررسی
از این که انسان دارای وجدان و فطرت انسانی و الهی است تردیدی وجود ندارد، و باز این که در انسان به تعبیر قرآن کریم «نفس لوامه» وجود دارد و او را پس از ارتکاب گناه مورد سرزنش قرار می دهد، شکی نیست، اما سخن در این است که فایده و خاصیتِ این نفس لوامه و یا به تعبیر امروزی «وجدان بیدار» انسان، چیست؟ آیا سرزنش او برای انسان نفعی دارد و بالأخره او را به راه صحیح الهی و ترک گناه می کشاند یا صرفاً او را سرزنش می کند آن هم به قدری که او را به صورت یک انسان غمگین، افسرده، مضطرب و نگران درمی آورد که دیگر به درد هیچ کاری حتی عبادات نخورد؟ روان شناسانی که احساس گناه را در کتاب هایشان به عنوان علتی برای افسردگی، رنج و درد مطرح می کنند، اغلب یک سویه به قضاوت می نشینند و احساس گناه را تنها در بعد منفی آن می بینند. در حالی که آن چه مهم است و فلسفه خلقت «نفس لوامه» است بُعد مثبت آن است که ذیلاً اشاره می شود.
احساس گناه مثبت و منفی
قبل از تبیین احساس گناه مثبت و منفی، لازم است بدانیم که گناه در اصطلاح روان شناسان غیر از گناه به معنای عبادی آن است. معنای عبادی گناه یعنی پشیمانی عالمانه از ارتکاب آن چه که خداوند نهی فرموده است. لکن گناه در نظر روان شناسان، احساسی بیمارگونه از ارتکاب گناه یا خطاست که عمداً، و یا باآگاهی مرتکب نشده است و یا کاری است که برخلاف آداب، رسوم و شئون انجام گرفته است، ولی مورد نهی شارع نبوده است. مثلاً در خدمت به یکی از مهمانانش کوتاهی کرده یا سهواً نسبت به دوستش اهانت کرده است. برای این کار به خود می پیچد و به جهت چنین کوتاهی و تقصیری به موءاخذه خود می پردازد و در ملامت و سرزنش خود زیاده روی می کند.
روان شناسان بین دو نوع احساسِ گناهِ منفی و مثبت، تفاوتی قایل نشده اند و نتیجه آن ارتکاب اشتباهاتی است که بدون شک در بهداشت روانی انسان موءثر افتاده است.
اما دیدگاه اسلام از یک طرف مبتنی بر تفاوت بین این دو نوع احساسِ خطا یا گناه است و از طرف دیگر مبتنی بر ترسیم نوعی احساس است که فرد مسلمان باید دارا باشد.
نوعی احساسِ خطاکاری وجود دارد که بی تردید بیماری است. مانند آن چه در بالا اشاره شد. شخصی که مثلاً در خدمت به یکی از میهمانانش کوتاهی کرده یا سهواً نسبت به دوستش اهانت کرده است، تمام شب را به خود می پیچد و به جهت چنین کوتاهی و تقصیری، به موءاخذه خود می پردازد و در ملامت و سرزنش خود زیاده روی می کند و از خطایی که از او سرزده گریان می شود؛ به طوری که این احساس خطاکاری جزیی از شخصیت او می شود و او را در ورطه ابتلا به بیماری های عصبی قرار می دهد (احساس گناه منفی).
این نوع احساس گناه و خطاکاری، بدون شک با نوع دیگر آن (احساس گناه مثبت) که بهنجار است، تفاوت دارد و آن احساسِ گناه به معنای عبادی است. مانند کسی که مثلاً عمل حرامی انجام داده، مرتکب قتلی شده یا شرابی خورده و یا مال یتیمی را برداشته و سپس پشیمان شده است. به طوری که احساساتش مصداق فرموده رسول خدا صلی الله علیه و آله شد که می فرمایند: موءمن احساس می کند که گناهش مانند کوهی بر سینه اش سنگینی می کند، اما احساس فاسق، به نحوی است که گویا پشه ای از جلوی صورتش عبور کرده است. در این مثال احساس گناه از نظر بهداشت روانی بسیار بهنجارتر است تا احساس آنی و گذرای آن، یعنی کاملاً مخالف حالت سابق است. (275)
به هرحال احساس گناه به صورت مثبت، انسان را به کمال می رساند؛ زیرا شخص از عمل بدِ پیشینِ خود پشیمان می شود و دیگر مرتکب آن نمی شود و اگر مفسده ای بر آن مترتب بود، درصدد اصلاحش برمی آید که این همان توبه در اسلام است.
چطور احساس گناه نکنم
اما احساس گناه به صورت منفی نه تنها برای شخص مفید نیست و او را اصلاح نمی کند و به کمال نمی رساند، بلکه نوعی بیماری است که شخص را از پا درمی آورد و به افسردگی و رنج دایم مبتلا می سازد.
در اسلام احساس گناه، خوب است به شرط این که او را وادار به توبه و اصلاح کارهای زشتِ قبلی نماید و احساس بیمارگونه گناه که منجر به خود آزاری و سرزنشِ افراطی و سرانجام ابتلا به افسردگی نماید، مورد قبول نیست؛ زیرا گناه، قابل بخشش است و رحمت خدا بر غضبِ او سابق است؛ لذا ترسِ بیهوده و خارج از حدِ اعتدال، صحیح نیست.
توبه دری به سوی رحمت خداوند
از جمله مشکلات مهمی که بر سر راه مسایل تربیتی وجود دارد، احساس گناه کاری بر اثر اعمال بد پیشین است. مخصوصاً زمانی که این گناهان، سنگین باشد، این فکر دایماً در نظر انسان مجسم می شود که اگر بخواهد مسیر خود را به سوی کمال، پاکی و تقوا تغییر دهد، و به راه خدا بازگردد، چگونه می تواند از مسئولیت سنگین گذشته، خود را برهاند.
این فکر مانند کابوسی وحشتناک بر روح او سایه می افکند و چه بسا او را از تغییر برنامه زندگی و گرایش به پاکی، بازمی دارد.
به او می گوید: توبه کردن چه سود!؟ چراکه: زنجیر اعمال گذشته ات هم چون یک طوق لعنت، بر دست و پای توست. اساساً تو رنگ گناه پیدا کرده ای، رنگی ثابت و تغییرناپذیر!
کسانی که با مسایل تربیتی و گناه کارانِ توبه کار، سر و کار دارند، آن چه را گفتیم به خوبی آزموده اند، آنان می دانند این چه مشکل بزرگی است. در چنین حالتی، اگر درهای رحمت به روی چنین افرادی بسته باشد، برای همیشه مأیوس مانده و از راه نجات باز می مانند (احساس گناه منفی)، ولی خوشبختانه در فرهنگ اسلامی، این مشکل حل شده و توبه و انابه را هر گاه با شرایط، همراه باشد به عنوان وسیله قاطعی برای جدا شدن از زندگی آلوده و نکبت بارِ گذشته و آغاز زندگی جدید و حتی تولد ثانوی می داند. کراراً در روایات اسلامی درباره گنه کارانِ توبه کار می خوانیم: «کمَنْ وَلَدَتْهُ اُمَّهُ؛ (276) او همانند کسی است که (تازه) از مادر متولد شده است».
در روایتی از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله می خوانیم:
«أَلتّائِبُ مِنَ الْذَّنْبِ کمَنْ لا ذَنْبَ لَهُ؛ کسی که از گناه توبه کند، همانند کسی است که اساساً گناه نکرده است».
و در آیه شریفه می فرماید: «قُلْ یا عِبادِی الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ یغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الغَفُورُ الرَّحِیمُ وَأَنِیبُوا إِلی رَبِّکمْ وَأَسْلِمُوا لَهُ مِنْ قَبْلِ أَنْ یأْتِیکمُ العَذابُ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ». (277)
بنابراین، در مکتب تربیتی اسلام، توبه به عنوان یک اصل تربیتی با اهمیت فوق العاده ای مطرح است و از تمام گنه کاران دعوت می کند که برای اصلاح خویش و جبران گذشته، از این در وارد شوند. در توبه، دری به سوی رحمت الهی است. لذا در قرآن کریم، «96» مرتبه ماده توبه و «230» مورد ماده «غفر و استغفار» ذکر شده است که همه این ها نشانه اهمیتِ توبه در دیدگاه الهی است.
امام علی بن الحسین علیه السلام در مناجات «تائبین» به پیشگاه حضرت حق چنین عرضه می دارد:
«اِلهی اَنْتَ الَّذی فَتَحْتَ لِعِبادِک باباً اِلی عَفْوِک سَمَّیتَهُ التَّوْبَةَ فَقُلْتَ تُوبُوا اِلَی اللهِ تَوْبَةً نَصُوحاً فَما عُذْرُ مَنْ اَغْفَلَ دُخُولَ الْبابِ بَعْدَ فَتْحِهِ؛ (278) خدای من! تو کسی هستی که دری به سوی عفوت به روی بندگانت گشوده ای، و نامش را توبه نهاده ای، و فرموده ای بازگردید به سوی خدا و توبه کنید توبه خالص، اکنون عذر کسانی که از ورود از این در، بعد از گشایش آن غافل شوند، چیست؟ ».
به قدری در روایات اسلامی نسبت به مسأله توبه، تأکید شده است تا جایی که از امام باقر علیه السلام نقل شده است که:
«اِنَّ اللهَ تَعالی اَشَدُّ فَرَحاً بُتَوبةِ عَبدِهِ مِنْ رَجُل اَضَلَّ راحِلَتَهُ وَزادهُ فِی لَیلة ظَلْمَاءِ فَوَجَدَها؛ (279) خداوند از توبه بنده اش، بیش از کسی که مرکب و توشه خود را در بیابان، در یک شب تاریک، گم کرده و سپس آن را بیابد، شاد می گردد».
این تعبیراتِ آمیخته با بزرگواری، همه برای تشویق بندگان گنه کار به این مهم است.
به هر حال، «توبه» امری است عظیم و راهی است برای بازگشت به حق تعالی و رحمت واسعه او، و با وجود چنین راه نجاتی، دیگر جایی برای احساس گناه به صورت منفی باقی نمی ماند.
توبه چیست؟
«توبه» در لغت به معنای بازگشت است و در قرآن کریم، هم به خدا نسبت داده شده و هم به انسان. «توبه خدا» به معنای برگرداندن لطف و رحمت خود به سوی بندگان، و توبه انسان به معنای برگشت او از حالات و اعمال فاسد گذشته خود است لذا هر توبه انسان، محفوف به دو توبه از خداست اول، خدا توبه می کند؛ یعنی لطف خود را به بندگانِ گنه کار، برمی گرداند و با این لطف، انسان متوجه بدی های خود می شود. پس از این توجه، توبه کرده و از افعال و اعمال گذشته خود پشیمان می شود و برمی گردد. پس از این حالت، بار دیگر خدا لطف کرده و توبه او را می پذیرد. آری، یک توبه انسان، میان دو توبه لطف خدا قرار می گیرد.
اول: خدا توفیقِ توجه به عیب ها را به انسان عطا می کند.
دوم: انسان، پشیمان شده و از آن عیب ها و فسادها، توبه می کند.
سوم: خداوند کریم و رحیم، این توبه را می پذیرد.
قرآن کریم، این حقیقت را چنین بازگو می کند: «ثُمَّ تابَ عَلَیهِمْ لِیتوبوا إِنَّ اللهَ هُوَالتَّوَّابُ الرَّحِیم؛ (280) خداوند لطف خودش را بر آنان شامل می کند و می فهمند که بد کرده اند، سپس آن افراد، متوجه توبه می شوند، بار دیگر خداوند رحیم، توبه آنان را پذیرفته وآنان را می بخشد».
علی علیه السلام «توبه» را چنین معنا می کند:
«التَّوبَةُ نَدَمٌ بِالْقَلْبِ وإستغفارٌ باللِّسانِ وَتَرَک بِالْجَوارحِ وإِضمارٌ اَنْ لا یعوُدَ؛ (281) توبه از چهار چیز تشکیل می گردد: اول: پشیمان شدن قلبی، دوم: آن پشیمانی در قالب استغفار به زبان جاری گردد، سوم: در کنار آن دو، ترک معاصی و رها کردن فسادهای گذشته، تحقق یابد. چهارم: تصمیم بر این که در آینده نیز آن گناهان و فسادها تکرار نگردد».
به هر حال، پشیمانی از گذشته و تصمیم بر ترک کردار زشت در آینده، و ابراز این حالت با ذکر استغفار، بدنه اصلی توبه را تشکیل می دهد.
آثار توبه
با مراجعه به آیات قرآن کریم و روایت اهل بیت علیه السلام درباره توبه، معلوم می شود که برای توبه، آثار بسیاری است که در این جا به بخشی از آنها در حد این نوشتار، اشاره می کنیم.
البته توبه ای دارای آثار ذیل است که با شرایطِ کامل و به عنوان توبه حقیقی و یا به تعبیر قرآن کریم «توبه نصوح» واقع شده باشد، نه آن که با صرف گفتن یک «استغفراللّه » این همه آثار بر آن مترتب شود. اساساً اگر شخصی توبه کند و پس از توبه، هم چنان به کردار زشتش ادامه دهد، نه تنها توبه کار نیست، بلکه به تعبیر امام باقر علیه السلام مستهزء و مسخره کننده است. «المُقیمُ علی الذَّنبِ وَهُوَ یسْتَغْفِرُ مِنهُ کالْمُستَهزِء؛ (282) کسی که نسبت به گناه پافشاری داشته و در عین حال، استغفار می کند، مانند کسی است که مسخره می کند».
در قرآن کریم، تنها در یک آیه پنج اثر برای «توبه» بیان شده است که عیناً متن آیه آورده می شود:
«یا أَیها الَّذِینَ آمَنُوا تُوبُوا إِلی اللّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسی رَبُّکمْ أَنْ یکفِّرَ عَنْکمْ سَیئاتِکمْ وَیدْخِلَکمْ جَنّات تَجْرِی مِنْ تَحْتِها الأَنْهارُ یوْمَ لا یخْزِی اللّهُ النَّبِی وَالَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ یسعی بَینَ أَیدِیهِمْ وَبِأَیمانِهِمْ یقُولُونَ رَبَّنا أَتْمِمْ لَنا نُورَنا وَاغْفِرْ لَنا إِنَّک َ عَلی کلِّ شَی ء قَدِیرٌ؛ (283) ای کسانی که ایمان آورده اید! توبه کنید، توبه خالص. امید است با این کار، پروردگارتان، گناهان شما را ببخشد و شما را در باغ هایی از بهشت که نهرها از زیر درختانش جاری است، وارد کند؛ در آن روزی که خداوند پیامبر و کسانی که به او ایمان آورده اند را خوار نمی کند. این در حالی است که نور آنان از پیشاپیش آنان و از سمت راستشان در حرکت است و می گویند: پروردگارا! نور ما را کامل کن و ما را ببخش که تو بر هر کار توانایی».
از این آیه و سایرآیات استفاده می شود که «توبه نصوح و خالص» دارای چند اثر بزرگ است:
1. بخشودگی سیئات و گناهان. که در آیات دیگر نیز وارد شده و اساساً ثمره اصلی توبه همین است: «وَ إِنِّی لَغَفّارٌ لِمَنْ تابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی؛ (284) من بخشنده کسانی هستم که توبه نمایند و ایمان آورده و عمل شایسته انجام دهند (و از نظر امور سیاسی و تبعیت از رهبر الهی و لایق نیز) هدایت یافته باشند (یعنی بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله از اهل بیت او تبعیت کرده باشند) ».
2. رسوا و مفتضح نشدن در روزی که پرده ها کنار می رود و حقایق آشکار می گردد و دروغ گویانِ تبهکار، رسوا می شوند. آری در آن روز، تنها پیامبر صلی الله علیه و آله و موءمنان، آبرومند خواهند بود؛ چرا که آن چه گفتند، به واقعیت می پیوندد: «یوْمَ لا یخْزِی اللّهُ النَّبِی وَالَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ». (285)
3. نور ایمان و عمل آنان در پیشایش و سمت راست آنان حرکت می کند و مسیر آنان را به سوی بهشت روشن می سازد: «نُورُهُمْ یسعی بَینَ أَیدِیهِمْ وَبِأَیمانِهِمْ». (286)
4. توجه شان به خدا بیشتر می گردد. لذا رو به سوی درگاه خدا آورده و از او تقاضای تکمیل نور و آمرزش کامل گناه خویش می کنند: «یقُولُونَ رَبَّنا أَتْمِمْ لَنا نُورَنا وَاغْفِرْ لَنا». (287)
5. بالاخره، ورود در بهشت پربرکت و نعمت الهی، یکی از ثمرات آن است: «وَیدْخِلْکمْ جَنّات تَجْرِی مِنْ تَحْتِها الأَنْهارُ». (288)
6. شیرین شدن زندگی تلخ و ناگوار همراه با آلودگی، چنان که می فرماید: «تُوبُوا إِلَیهِ یمَتِّعْکمْ مَتاعاً حَسَناً؛ (289) هرگاه شما توبه کنید، خداوند شما را به بهره ای نیکو، کامیاب می نماید».
7. تبدیل سیئات به حسنات، یعنی نه تنها خداوند در اثر توبه گناه را می بخشد، بلکه گناه را تبدیل به ثواب و «سیئات» را مبدل به «حسنات» می نماید. چنان که می فرماید:
«إِلاّ مَنْ تابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَاُّولئِک یبَدِّلُ اللّهُ سَیئاتِهِمْ حَسَنات؛ (290) کسی که توبه کرده و ایمان آورده و عمل صالح انجام دهد، خداوند بدی های آنان را به حسنات تبدیل می کند».
8. نزول برکات و توانمندی، در اثر توبه و پاک شدن از آلودگی ها، خداوند برکاتش را از قبیل باران و غیره نازل می کند و او را توانمند قرار می دهد. چنان که می فرماید: «تُوبُوا إِلَیهِ یرْسِلِ السَّماءَ عَلَیکمْ مِدْراراً وَیزِدْکمْ قُوَّةً إِلی قُوَّتِکمْ؛ (291) توبه کنید تا خداوند آسمان را برای شما به باریدن فراوان بگمارد و نیرویی بر نیرویتان بیفزاید».
9. رزق و روزی مادی و معنوی فراوان برای انسان تائب. چنان که می فرماید: «اسْتَغْفِرُوا رَبَّکمْ إِنَّهُ کانَ غَفّاراً یرْسِلِ السَّماءَ عَلَیکمْ مِدْراراً وَیمْدِدْکمْ بِأَمْوال وَبَنِینَ وَیجْعَلْ لَکمْ جَنّات وَیجْعَلْ لَکمْ أَنْهاراً». (292)
10. محبوب خدا و خلق خدا شدن؛ زیرا انسانی که خود را از آلودگی ها پاک نماید و درصدد اصلاح خود برآید و تمام همش را کسب رضای خدا قرار دهد، قهراً محبوب خدا خواهد شد. چنان که در آیه شریفه آمده است: «إِنَّ اللّهَ یحِبُّ التَّوّابِینَ؛ (293) خداوند، توبه کاران را دوست دارد».
در حدیثی، رسول خدا ضمن برشمردن وظایف مردم، فرمودند:
«وَیحِبّونَ التّائِب؛ (294) مردم باید کسانی را که به راه حق بازگشته و توبه کرده اند، مورد محبت قرار دهند».
یعنی شخص گنه کار نباید برای همیشه مورد بُغض و طعن مردم باشد. اگر از گناه خود توبه کرد و درصدد اصلاح مفاسد پیشین برآمد، مردم نیز باید رفتار خود را نسبت به او تغییر دهند و او را در جامعه پذیرا شوند تا گنه کاران دیگر نیز تشویق به توبه شوند.
11. پیوند با مؤمنین: منافقین و تبهکاران در اثر عقاید فاسد و اعمال ناشایسته، رابطه دینی شان از موءمنین قطع شده و دیگر به اصطلاح جزء برادران دینی به حساب نمی آیند، ولی وقتی توبه کنند و مفاسد پیشین را اصلاح و خرابی ها را جبران کنند، دو مرتبه به موءمنین می پیوندند. چنان که می فرماید: «فَإِنْ تابُوا وَأَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّکاةَ فَإِخْوانُکمْ فِی الدِّینِ». (295)
با توجه به توبه و آثارِ رحمت بار آن دیگر جایی برای نگرانی، اضطراب و افسردگی از احساس گناه نیست؛ زیرا توبه همانند آب زلالی است که هر نوع آلودگی و کثافت را پاک نموده و شستشو می دهد و انسان را به حالت اول خلقت برمی گرداند. «کیومٍ وَلَدَتْهُ اُمُّهُ» احساس گناه به خاطر آن است که راه نجات از عواقب اعمال گذشته خود را نمی یابد و نمی داند که چگونه آن را جبران نماید. حق دارد که در اثر احساس گناه، رنج بکشد و آزرده گردد و برای همیشه برای عاقبت دردناک خود نگران باشد، اما اگر شخصی است که پای بند به تعلیمات دینی است و در دین راه نجات را به او نشان داده اند و به او فهمانده اند که چگونه از چنگال عواقب سوء آن رهایی یابد، می تواند احساس آرامش و راحتی کند.
بنابراین احساس گناه برای بی دینان باعث رنج، ملال، نگرانی و اضطراب است؛ اما برای متدینان به دین اسلام که توبه یکی از ضروریاتِ آن است، ابداً مایه رنج و نگرانی نخواهد شد؛ چون راه گریز از عواقب سوء گناه در اختیار است و انسان با انتخاب آن راه گریز، خود را از عواقب سوء احساس گناه نجات می دهد.
پورتال جوانان ایرانی
آیا اخیراً به خاطر کاری که نکرده اید احساس گناه می کنید؟ احساس گناه به خاطر جواب ندادن به ایمیل ها؟ احساس گناه به خاطر نرسیدن به اهداف روزانه تان؟ احساس گناه به خاطر گشت و گذار بی هدف در اینترنت و اختصاص ندادن وقت کافی برای کارهای مهم؟ احساس گناه به خاطر زنگ نزدن به دوستان و نزدیکان؟ آیا این احساس گناه اذیتتان می کند؟
این افکار قدرت ناراحت کردنتان را دارند. شما انرژی با خود دارید که روی فکر و ذهنتان می افتد چون بخشی از شما بطور مداوم به آن فکر می کند. این احساس گناه در هر کاری که می کنید خود را نشان می دهد.
تجربه چنین احساسی یک نعمت خدایی است چون به شما فرصت می دهد نگاهی عمیق تر به احساسات خود داشته باشید. در این مقاله می خواهیم شما را با ادراکات مختلف مربوط به احساس گناه آشنا کنیم و یک تکنیک شش مرحله ای برای غلبه بر آن را معرفی کنیم.
چطور احساس گناه نکنم
ادراکات مربوط به احساس گناه
خودآزاری – همه گناه ها نوعی خودآزاری هستند و توسط ذهن خود فرد ساخته می شوند. تقصیر و گناه احساسی است که خودمان انتخاب می کنیم که تجربه اش کنیم. این احساس از نفس ما ریشه می گیرد؛ ترس از مورد قبول گروه دوستان و همسالان قرار نگرفتن.
مشکلات – گناه معمولاً با مشکلاتی ایجاد می شوند که مورد توجه قرار نگرفته اند. من متوجه شده ام که اگر برای حل آن مشکل برنامه ای داشته باشیم این احساس از بین می رود یا حداقل کمتر می شود.
تردید – گاهی اوقات به این خاطر احساس گناه می کنیم که در زندگی خود دچار یک تردید هستیم. این تردید می تواند تردیدی اجتماعی یا اقتصادی باشد یا به مسئولیت هایی برگردد که انجام نداده اید. گاهی اوقات، احساس می کنید که باید برای کسی کاری می کردید که نکرده اید. یک نمونه آن می تواند زنگ زدن به دوستی باشد که به او قول داده بودید.
بیش از آنچه در ظاهر وجود دارد – مشکلی که موجب این احساس گناه شده است فقط در ظاهر امر است. معمولاً مسائل و مشکلات حل نشده یا چیز دیگری در پشت آنچه در ظاهر می بینیم هم وجود دراد. از خودتان سوال کنید: این مسائل چه هستند؟ توجه به ظاهر امر باعث می شود این حس گناه از بین برود اما دوباره برخواهد گشت. مشکل دوباره به شکلی دیگر پدیدار می شود اما ریشه در همان مشکلات قدیمی دارد.
بهترین راه این است که آن مسائل و مشکلات پنهان را پیدا کنید. باایجاد اعتماد به نفس و قبول خود در این راه موفق خواهید بود.
کنار آمدن با احساس گناه
· تجربه آن احساس به طور کامل – درست مثل غلبه بر هر احساس دیگری، بهترین راه این است که آن احساس را به طور کامل تجربه کنید. چند دقیقه در فضایی که کسی مزاحمتان نشود بنشینید، چشمانتان را ببندید و عمیقاً آن را احساس کنید. مثل یک شخص ثالث شاهد آن باشید. مطمئناً اذیتتان خواهد کرد اما این تجربه ا ی است که برای غلبه به آن مشکل کمکتان خواهد کرد. وقتی کاملاً آن را حس کنید، خواهید دید که کم کم ناپدید می شود.
· بفهمید که چرا – می دانیم که احساس گناه ما به خاطر چیزی بیشتر از آنی است که در ظاهر می بینیم. از خودتان بپرسید چرا؟ چرا اجازه داده اید احساس گناه وارد زندگیتان شود؟
· ببینید چه می توانید بکنید – باید ببینید در حال حاضر و با وضعیت کنونی چه کاری از دستتان برمی آید. احساس گناه معمولاً با احساس پشیمانی از کارهایی که در گذشته می توانستید بکنید می آید، پس باید بفهمید که ما قادر به تغییر زمان نیستیم. اگر نمی توانیم به زمان گذشته برگردیم، پس چرا باید همه زندگیمان را صرف افسوس خوردن به گذشته تلف کنیم؟
· افکارتان را روی کاغذ بیاورید – برای از بین بردن این احساس گناه چه کارهایی می توانید انجام دهید؟ آنها را روی یک کاغذ یادداشت کنید.
· اولویت بندی کنید – وقتی لیستی از کارهایی که می توانید انجام دهید را درست کردید، به درجه اهمیت آنها را اولویت بندی کنید. چه کاری باعث می شود بیشتر از هر جیز این درد ناشی از احساس گناهتان از بین برود؟ کنار هر آیتم شماره بزنید.
· برنامه ریزی – وقتی لیست کارهایی که از دستتان برمی آید را به ترتیب اولویت آماده کردید، آنها را وارد برنامه تان کنید. طوری برنامه ریزی کنید که هرکدام از این کارها را به ترتیب اولویت انجام دهید.
· واقع بین باشید – بدانید که هر روز یک محدوده زمانی معین دارید. درمورد برنامه ای که باید انجام دهید واقع بین باشید. با خودتان مهربان باشید. طوری برنامه ریزی کنید که به خودتان بیش از اندازه فشار نیاورید. اول روی کارهایی تمرکز کنید که اولویت بالاتری دارند.
فرآیند ۶ مرحله ای برای غلبه بر احساس گناهِ خودساخته
در زیر به تکنیکی بسیار ساده برای غلبه بر این احساستان اشاره می کنیم.
قدم اول: لیستی از گناهان خود تهیه کنید.
یک کاغذ سفید بردارید و بالای صفحه بنویسید: “کارهایی که درمورد آن احساس گناه می کنم” و زیر آن لیستی از تمام کارهایی که درمورد آن این احساس را دارید یادداشت کنید. هر آیتم را روی یک خط جداگانه یادداشت کنید و فضایی خالی (بین ۳ تا ۴ خط) را زیر هرکدام باقی بگذارید.
نوشتن را ادامه دهید تا جایی که دیگر فکری به ذهنتان نرسد. افکارتان راویرایش نکنید. هرچه به فکرتان می رسد را یادداشت کنید. درصورت نیاز از چند ورق کاغذ استفاده کنید. فقط از یک روی کاغذ استفاده کنید تا مرور برگه ها راحت تر باشد.
هدف این است که این افکار را از سرتان بیرون بریزید. این افکار خیلی وقت است که در ذهنتان مانده اند و جاخوش کرده اند. این تمرین به شما کم می کند بعضی از این افکار را از بین ببرید. با روی کاغذ آوردن آنها می توانید آنها را به وضوح و روشنی ببینید و با آنها رودررو شوید.
وقتی من خودم اینکار را کردم از طولانی بودن لیستم متعجب شدم. اینها نمونه هایی از لیست من هستند:
· اختصاص ندادن وقت کافی برای انجام کارهایی که دوست دارم در روز.
· اختصاص ندادن زمان برای مطالعه و تفکر. من خودم را گم کرده ام.
· ننوشتن مقاله های کافی. مقاله های نوشته نشده بسیار.
· شب بیداری و دیر خوابیدن.
قدم دوم: برای غلبه بر احساس گناه برنامه ریزی کنید.
برای هر گناه از خودتان بپرسید، “چه کار میتوانم بکنم؟”
در فضایی که زیر هر آیتم اختصاص داده اید، کارهایی که برای رفع یا کاهش این حس گناه می توانید انجام دهید را بنویسید. شاید لازم باشد که هر عمل را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید.
بعنوان مثال، لیست کارهایی که برای آیتم ” اختصاص ندادن زمان برای مطالعه و تفکر” تهیه کردم از این قرار بود:
· برنامه ریزی برای مطالعه روزانه، حداقل ۳۰ دقیقه.
· هر روز صبح حداقل ۱۵-۵ دقیقه را صرف تفکر و تعمق کنم.
· زودتر از خواب بیدار شوم.
· شبها زودتر بخوابم.
اگر تلاش کردید اما هیچ راهی به ذهنتان نرسید، می توانید جملات مثبت و واقعبینانه ای که می تواند این حس گناه را توجیه کند، یادداشت کنید. مثلاً جملاتی که برای آیتم “ننوشتن مقاله های کافی” یادداشت کردم از این قرار بود:
· من نهایت تلاشم را می کنم.
چطور احساس گناه نکنم
· وقتی حس و حال و هوای نوشتن داشته باشم، می نویسم. اگر در نوشتن مقاله هایم تداوم داشته باشم و مقاله هایم هم کیفیت لازم را داشته باشند هیچ اشکالی ندارد اگر فقط هفته ای دو مقاله نوشتم.
قدم سوم: لیستی از ارزش های خودتان تهیه کنید.
یک کاغذ سفید دیگر برداشته و بالای صفحه بنویسید: “جنبه های مهم زندگی من” یا “به چه چیزهایی بیشتر ارزش می گذارم”. لیستی از چیزهایی که بیشترین اهمیت را در زندگی برایتان دارند تهیه کنید و لیست را با مهمترینشان شروع کنید. این چیزها می تواند افراد، احساسات، فرصت ها، اعمال و تعهدهایی باشد که ارزش زیادی برایتان دارند. باز هم هر آیتم را روی خطی جداگانه بنویسید و فضایی خالی را زیر آن اختصاص دهید.
تصور کنید اگر در زندگی می توانستید فقط یک چیز داشته باشید، آن چیز چه خواهد بود؟ اولین چیزی که به ذهنتان می رسد را یادداشت کنید. افکارتان را ویرایش نکنید. حالا، سوال را اینطور تکرار کنید، “اگر می توانستید دو چیز داشته باشید، آن چیزها چه خواهند بود؟”. خیلی مهم است که افکارتان را بدون ویرایش همانطور که به ذهنتان می رسند یادداشت کنید.
این لیستی از چند چیزی است که برای من ارزش بالایی دارند:
· احساس آرامش، سلامت، انرژی و تمرکز.
· خانواده ام: پدر و مادرم و همسرم.
· وبلاگم: خواننده های نوشته هایم، ارتباط با آنها.
· شغلم و کارم.
· دوستانم.
قدم چهارم: چطور ارزشهایتان را تقویت کنید
برای هر آیتم در لیست ارزشها، کارها و اعمالی که دوست دارید در جهت آن ارزش انجام دهید را یادداشت کنید.
بعنوان مثال، برای مهمترین ارزش زندگیم، “احساس آرامش، انرژی و تمرکز” بعضی اعمال و کارهایی که می توانم انجام دهم می تواند اینطور باشد:
· زمانی آرام برای مدیتیشن و تفکر عمیق
· برنامه ریزی
· زمان مطالعه
· ورزش: دویدن
· نوشیدن آب
قدم پنجم: برنامه عملی برای کاهش احساس گناه تنظیم کنید.
یک کاغذ سفید جدید برداشته و در بالای آن بنویسید، :کارهایی که برای آن برنامه ریزی می کنم” یا “کارهایی که دوست دارم به طور مرتب انجام دهم”.
روی آیتم های عملی هر دو لیست تمرکز کنید. مطمئناً چند آیتم مشترک در هر دو لیست پیدا می کنید. این آیتم ها را روی یک کاغذ جداگانه یادداشت کنید. اینها مهمترین کارهایی است که بیشترین نتیجه را به شما خواهد داد چون مربوط به مسائلی است که بیشترین اهمیت را برای شما دارد. همچنین می توانید خیلی از آیتم هایی که فقط در یکی از لیست ها هست را هم البته با اولویت پایینتر یادداشت کنید.
بعنوان مثال، بعضی از آیتم های مشترک لیست های من از این قرار بود:
· شب ها زود خوابیدن و صبحها زود بیدار شدن.
· زمان مطالعه
· تفکر عمیق
· کاهش زمان گشت و گذار در اینترنت و ایمیلم.
برای من مشخص شد که اگر فقط به این آیتم ها توجه کنم، کیفیت زندگیم به طور قابل توجهی بالا می رود. بااینکار نه تنها آن احساس گناه خودساخته از بین می رود بلکه به جوانبی از زندگیم که اهمیت بیشتری برایم دارند هم توجه بیشتری خواهم کرد.
قدم ششم: اعمال و کارهای کاهش احساس گناه را به صورت یک عادت دربیاورید.
برای هرکدام از آیتم هایی که در قدم پنجم یادداشت کردید، یک برنامه هفتگی تنظیم کنید. حتی اگر آنرا دنبال نکنید، این در آگاهی شما فضایی ایجاد می کند که موجب تغییرات مثبت می شود.
مثال:
· مدیتیشن و تفکر عمیق: اختصاص دادن حداقل ۱۵-۵ دقیقه در روز به خودتان از مکانی آرام. انجام مدیتیشن هفته ای دوبار (یکشنبه ها و چهارشنبه ها).
· مطالعه: ۳۰ دقیقه تا یک ساعت مطالعه در روز.
· خواب: رفتن به رختخواب قبل از ساعت یک شب.
ما معمولاً کارهایی که دوست داریم را انجام نمی دهیم چون وقت کافی به آنها اختصاص نمی دهیم.
باید کارها و اقداماتی را پیش بگیرید که سلامتتان را بهبود بهشند. این را باید بالاترین اولویت زندگیتان قرار دهید و خودتان را یک هفته به انجام آنها متعهد کنید.
خیلی مهم است که در هر زمان روی یک عمل متمرکز شوید تا بتوانید قبل ازاینکه سراغ کار بعدی بروید، آنرا به صورت یک عادت درآورید.
با آرزوی موفقیت شما.
و آخر اینکه ….
صرفنظر از مسائل و موقعیت خارجی، علت اصلی احساس گناه ما به درون خودمان برمی گردد. ما قدرت این را داریم که انتخاب کنیم که به چه چیز توجه کنیم اما معمولاً از روی غریزه واکنش میدهیم و یادمان می رود دیدگاهمان را تغییر دهیم. و در الگوی واکنش هایمان، ناخودآگاه به این احساس گناه توجه می کنیم و تصادفاً آن را وارد فضای فکریمان می کنیم.
شما می توانید جلوی این واکنش ها را بگیرید و موقع واکنش هایتان، فضای درونیتان را ببینید. با تمرین و خودآگاهی می توان شرطی سازی برای واکنش های فوری را بی اثر کرد و درآخر این احساس گناه را به طور کامل از بین برد.
شما اخیراً درمورد چه چیزی احساس گناه کرده اید؟ برای رها کردن خودتان از این حس چه کارهایی می توانید انجام دهید؟ افکار و احساساتتان را با ما درمیان بگذارید.
برچسب ها : احساس گناه میکنمچطور احساس گناه نکنمعذاب وجدان دارممردمان
۲۷ آبان, ۱۳۹۴
۲ تیر, ۱۳۸۷
۵ مرداد, ۱۳۸۷
ممنون خیلی مطلب جالبی بود
بسیار مفید بود. ممنون
گاهی ما گناهی نکردیم ولی دیگران رفتاری را انجام میدهند که با خودت کلنجار میروی و میفهمی گناهی نکردی اونها فقط میخواهند رو نوار اعصابت راه برن ولی هیچوقتم بهت نمیگن و دلیل کارشونو نمیفهمی بی خیال مردم ما تا بوده همین بوده اند
خوب بود مخصوصا”برای ادمهایی مثل من که برای هر کاره ریزو درشتی ماهها و گاهی سالها خودشون رو الکی زجر میدن و زندگی رو به کام خودشون تلخ می کنند!
من آنقدر احساس گتاه را تجربه کرده ام که تقریبا بدون این احساس نمیتوانم زندگی کنم>گاهی وفتا که به کودکیم فکر میکنم که چقدر پاک بودم اونموقع است که میفهمم عمرم را برباد دادم اما حالا واقعا خسته شدم میخواهم پاک وباخدا ومسلمون زندگی کنم واز وجود خودم واز زندگی که خداوند فقط یک بار شانس تجربه آنرا به ما داده کمال استفاده را ببرم . مرسی از مطالب قشنگتون
من معمولا حرفهایی رو که نباید یگم میگم و بعدش از احساس گناه می خوام بمیرم
من خودمو تو مرگ مادرم مقصر می دونم. آیا با این هم میشه کنار اومد؟
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
دیدگاه
نام *
ایمیل *
وبسایت
دنبال کردن
ازدواج و خانواده
زوجها چقدر باید با هم وقت بگذرانند؟
۱۳ بهمن, ۱۳۹۴
مد و مسائل زندگی
ایده هایی برای کنترل قیمت مسکن
۲۴ تیر, ۱۳۸۷
مد و مسائل زندگی
تاثیرات اعتیاد بر جامعه و خانواده
۲۷ خرداد, ۱۳۸۷
مد و مسائل زندگی
چگونه به افراد روحیه بدهیم؟
۲۶ خرداد, ۱۳۸۷
روشهای موفقیت
جدیت زیاد میتواند منجر به تخریب موفقیت شود
۲۵ خرداد, ۱۳۸۷
چطور کسی که عاشقش بودید را فراموش کنید
بررسی خودارضایی از نقطه نظر علمی
تنفر از والدین: چرا برخی فرزندان از والدین خود متنفر میشوند؟
وقتی مردی شما را بخواهد…
عشق یکطرفه: کسی را دوست دارید که دوستتان ندارد؟
بیشتر
مد و مسائل زندگی
چه مدل لباس‌هایی را در هنگام ورزش کردن نباید پوشید؟
۲۸ اسفند, ۱۳۹۸
مد و مسائل زندگی
نکات مهم برای لباس پوشیدن در یک دورهمی دوستانه که هر خانم باید بداند
۲۸ اسفند, ۱۳۹۸
تغذیه و تناسب اندام
۷+۱ ماده غذایی که باعث افزایش وزن می شوند
۳ اسفند, ۱۳۹۸
ازدواج و خانواده
۳ راه زیبا برای بیان عشق به کسی که دوستش داریم
۳ اسفند, ۱۳۹۸
روشهای موفقیت
۳ اصل مهم برای دستیابی به موفقیت در زندگی با الگو گرفتن از دانشمندان
۳ اسفند, ۱۳۹۸
مد و مسائل زندگی
۹+۱ جفت کفش ضروری که باید در کمد هر زنی باشد
۳ اسفند, ۱۳۹۸
مد و مسائل زندگی
معرفی ۵ کتاب ایرانی برتر از میان صدها اثر داستانی برگزیده جهان
۳ اسفند, ۱۳۹۸
تغذیه و تناسب اندام
آشنایی با مهم ترین دانه های روغنی و فواید هریک از آنها برای بدن
۳۰ دی, ۱۳۹۸
تغذیه و تناسب اندام
گیاهخوار در برابر گوشت خوار، کدام رژیم برای بدن سالم تر است؟
۳۰ دی, ۱۳۹۸
مد و مسائل زندگی
۱۱ نکته مهم برای انتخاب لباس های با کیفیت
۴ آذر, ۱۳۹۸
مد و مسائل زندگی
۷ ویژگی مهم که یک ساعت مچی را به بهترین ساعت برای انتخاب تبدیل می‌کند
۴ آذر, ۱۳۹۸
مد و مسائل زندگی
۱۰ روش تضمین شده انتخاب کفش استاندارد برای پیاده‌روی های طولانی
۴ آذر, ۱۳۹۸
مد و مسائل زندگی
۶ توصیه جالب برای گذراندن یک تعطیلات تابستانی فراموش نشدنی
۲۷ فروردین, ۱۳۹۸
مد و مسائل زندگی
۸ دلیلی که به شما می گوید چرا انسان ها به شعر احتیاج دارند
۲۷ فروردین, ۱۳۹۸
سلامتی و بهداشت
علائم گردن درد، روش های خانگی درمان گردن درد
۳۰ بهمن, ۱۳۹۷
مد و مسائل زندگی
کاربردی‌ترین لباس‌هایی که در هر فصلی از سال به آن نیاز دارید
۲۷ بهمن, ۱۳۹۷
روشهای موفقیت
۱۰ ترفند طلایی که به رشد کسب و کار شما کمک خواهد کرد
۲۷ بهمن, ۱۳۹۷
مد و مسائل زندگی
مواد لازم برای داشتن یک استایل خاص و متفاوت مردانه در فصل زمستان
۲۷ بهمن, ۱۳۹۷
مد و مسائل زندگی
مهم ترین اصول قبل از گرفتن جشن تولد برای دختر بچه‌ها
۲۷ بهمن, ۱۳۹۷
روشهای موفقیت
۱۰ گام ساده برای خودشناسی و موفقیت در زندگی فردی
۲۷ بهمن, ۱۳۹۷
کلیه حقوق سایت برای مردمان محفوظ است . استفاده غیر تجاری مطلب همراه با ذکر منبع و لینک مجاز می باشد.
ورود و ثبت نام
وبلاگ
با عرض سلام خدمت شما مخاطب عزیز و ممنون از شما که مقاله ی فقط آدم های خوب احساس گناه می کنند را از سایت تفکر نوین را می خوانید با بنده تا آخر این مقاله همراه باشید
چرا این حرف را من میزنم چون کسی که بدی میکنه و دائم ادامش میده که فکر به گناه نمیکنه بلکه از پنجره دید او کار او درسته و تا میشه تو این دنیا باید بدی کرد خب چی میشه که تفکر این میشه خدمتتون عرض خواهم کرد!
و برعکس آدم های خوب به این علت احساس گناه می کنند که خوب هستند و احساس می کنند کار اشتباهی انجام داده اند..اون وجدان و اون اگاهی کمک میکنه از مسیر زندگی دور نشوند!
چطور احساس گناه نکنم
این احساس نشان به شما میدهد که شما در مسیر درستی قرار گرفته اید چون داری وجدانی هستید که دوست ندارد کار اشتباهی انجام بدهد بلکه دوست دارد سالم زندگی کند و برای بهتر شدن و کمک به دیگران قدمی بردارد.
فکر می کنید چه موقع احساس گناه به سراغ شما می آید ،به نظر من بیشتر برای مواقعی است که اولین بار داریم کار اشتباهی را انجام می دهیم،اگر کارد کرد مغز خود را بشناسین خواهید فهمید که یکی از کارهای مغز ما عادی سازی هستش
که وقتی شما کاری را چندین مرتبه انجام دهید برای شما کاملا عادی می شود،به خاطر همین موضوع خیلی باید راقب باشید که چه کارهای برای شما عادی شده است.اما برای احساس گناه
یا مساله را حل میکنیم یا از احساس گناه خلاص می شویم،بله همه ی ما خطا می کنیم و هر از گاهی کار ها را خراب میکنیم.نمی شود که همیشه کار درست را انجام داد و اگر وجدان داشته باشیم گاهی احساس گناه می کنیم.
اما اگر این احساس گناه منجر به عملکرد بهتر ما در آینده نشود،کاملا بی فایدست!!اگر چنین نکنین احساسات دیگری به سراغتان می آید.اگر این احساس گناه همیشه همراهتان باشد، وقت و زندگیتان هدر می دهد.!!
یکی از خطرناک ترین عادی سازی هایی که در طی زندگی خودم دیدم عادی سازس کشتن آدم ها توسط داعش هستش.یعنی چی یعنی آنها می آینند روی مغز آدم ها کار می کنند و کشتن آدم های دیگر را عادی جلوه می دهند به طوری که حتی می گویند که اگر این کار را انچام دهید یک راست وارد بهش می شوید و احساس گناه را کاملا از بین می برند.
شما اگر کاری می کنید که گاهی شاید عذاب وجدان به سراغ شما می آید با خودتان فکر کنید که آیا این کار عادی شده است یا خیر!اما راه حل های موجودی که برای این موضوع وجود دارد را در ادامه باهم می بینیم.
اولین کاری که باید انجام دهید این است ارزیابی کنید ببینید آیا واقعا لازم است احساس گناه کنید؟این کار می تواند وجدان افراطی یا احساس وظیفه باشد.!!شاید اصلا گناه بزرگی را انجام نداده اید پس ارزیابی خیلی مهم می تواند باشد.
دومین کاری که باید انجام دهید اینکه چه کاری میتوان انجام داد که آن کارو دیگه انجام ندهید!با سوال های فراوان می توان به جواب این پرسش از خود رسید!!؟؟؟مثلا طی سال گذشته تا اکنون شاید بین 10 الی 20 بار دروغ گفته باشم و هرموقع دروغ گفته ام سریع به سمت جبران آن رفته ام،آن اگاهی و احساس گناه است که موجب می شود به سمت جبران آن گناه برویم.
سومین کار اینه خود آگاهی کسب کنیم!سوال های که میشه از خود پرسید؟
آیا فکر کردن بهش میتونه چاره کار باشد یا فکر کردن به راه حلش و تکرار نکردنش راه حل موجوده!؟
آیا ادامه دادن به این فکر دوای دره؟
آیا دادن قول به خودم که دیگه تکرار نکنم بهتر نیست؟
پرسیدن از خود آیا این کاری که من میکنم به بهتر شدن من کمک میکنه یا خیر!
سوال آخری و اساسی که از خودمان بپرسیم اینه چه انسانی می خواهیم بشیم!یک انسان خوب یا یک انسانی که دور از وجدانه!
بعد از پرسیدن این سوالات از خود به یک آگاهی لازم می رسیم و می توانیم برای جبران خیلی از اشتباهات خود قدم برداریم.
این آدم در اصل زندگی خودشو محدود کرده به یک سری باور های اشتباه و الگو های او شده کسانی که بدی میکنند و در اصل وجدانی ندارند و خودش را دارد می سوزاند در اصل!.
وقتی هر کس بیش از حد به یک موضوع توجه کند، اون موضوع مثل خوره وجود آن فرد را در بر میگیرد.بخاطر همین باورها و افرادی که آن فرد دیده باور این شده گناهی وجود ندارد و چون آدم خوب دیگر نیست پس من هم باید همرنگ جماعت بشوم!سوالی که اینجا میشود از خودش بپرسد کسی که فکرش این شده این است آیا انسانیت این موضوع را می گوید؟
آیا خدا ما را آفریده برای بدی کردن!ا در اصل اگر به این شکل بود بود پس احساس گناه و حس انسان دوستی را در انسان قرار نمی داد!گاهی ممکن است با یک تلنگر انسان به خودش بیاید.و تازه بفهمد چه بلایی را دارد سر خودش می آورد.
این تلنگر مطمعنا از سوی کسی خواهد بود چون انسانی که آگاه نیست نمی تواند خودش به خودش تلنگر بزند پس چه خوبه که اکنون که این مقاله را می خوانیم با خودمان بگوییم چه کاری را نباید دیگر انجام بدهم؟؟!!
هدف از نوشتن این مقاله این بوده است که خودمان را به حدی نرسانیم که حتی احساس گناه هم از خودمان بگیریم و بدون حس زندگی کنیم! انسان های زیای هستند که گناه و توبه کردن را به کل فراموش کردند و عقیده ی آنها این است فقط یک دنیا وجود دارد و آن دنیا همین دنیایی هستش که در آن زندگی می کنیم ،خب هر کسی باوری برای خودش دارد ،
بلافرض اصلا دنیایی به غیر از این دنیا وجود ندارد آیا انسانیت این موضوع را می گوید که بدی و گناه کنیم! و قلب خود را سیاه و کدر کنیم؟هر موقع احساس کردیم که داریم این شکلی می شویم یک نگاه به آسمان بیاندازیم خدایی هست که اگر در تاریک ترین روزهای زندگی هم کسی باشه اگر از ته دلش خدای خودش را صدا کند آن خدا دست آن بندشو خواهد گرفت.!!
همیشه راه برای رسیدن به خدا موجود دارد از خدای خودتان بخواهید اگر دوست دارید تغییری در زندگی خود بدهید و متفاوت تر فکر کنید.
از شما مخاطب عزیز ممنونم که تا آخر این مقاله همراه من بودید بهترین ها را برای شما آرزومندم!همیشه یک جمله در ذهن من مرور می شود این جمله این است که به شکلی زندگی کنید که بتوانید در چشمان خود نگاه کنید و احساس شرم نداشته باشید.
راستی دوست عزیز من اگر به دنبال مطالب به روز و کسب حال خوب هستی حتما اینستاگرام بنده را دنبال کن تا بتوانی کلی مطلب خوب دیگر هم داشته باشی!فقط کافیه روی لوگو اینستاگرام کلیک کنی!
از اینکه وقت ارزشمند خود را برای خواندن این مقاله قرار دادید از شما ممنونم،شاد باشید.
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
من از احساس گناه دارم زجر میکشم و همش گذشته رو مرور میکنم!راستش تمام این راه هایی که شما گفتید رو انجام دادم و کلی سوال از خودم پرسیدم اما بازم این حس گناه به حدی هست که راحت از بین نمیره.لطف کنید بگید من چکار کنم؟؟ هر بار که کاری رو انجام میدم چندلحظه مکث میکنم و همش فکر میکنم…
برای چه موضوع ای احساس گناه دارید؟آیا خیلی مهمه؟آیا نمی توان آن را جبران کرد؟
نماز بخون ولی باید نمازات قبول باشه
ممنون از نظر شما
راستش خوشحالم که این حس رو دارم و با این حس میتونم بعضی از کارهای اشتباه رو انجام ندم اما خیلی رو زندگیم تاثیر منفی گذاشته.
تصویر درستی هم از گذشته ام ندارم(گاهاً با حقیقت که روبرو شدم خیلی با تصویر ذهنیم فرق داشت)و میگم نکنه من واقعا کاری انجام ندادم و دارم به خودم ظلم میکنم؟
چطور احساس گناه نکنم
یکی از کارهایی که ما می توانیم انجام دهیم و به خودمان لطف کنیم فکر نکردن به گذشته است هر چی شده و هرچیزی که بوده برای گذشته است به آدرس اینستاگرامی بنده مراجعه کنید به آدرس alirezataiee اونجا یک پستی قرار دادم که چگونه گذشته خود را فراموش نکنیم فکر کنم خیلی بتونه به شما کمک کنه
دیدگاه
نام *
ایمیل *
وب سایت
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی می‌نویسم.
راهنمایی: رمز باید دستکم ۷ حرف باشد. برای قوی‌تر کردن آن، از حروف کوچک و بزرگ انگلیسی، اعداد و نمادهایی مانند ! ” ؟ $ % ^ & ) استفاده کنید.
تفکر نوین تفکری ساخته شده از بروز ترین آموزش های ممکن است که به شما مخاطب عزیز کمک می کند تفکری جدید و خلاق برای خود ایجاد کنید تا بتوانید زندگی خود را متحول کنید.
ورود
نام کاربری:
رمز عبور:
بی قراری، کلافگی، سرزنش‌های مداوم خود و متعاقبا بی خوابی‌های شبانه، خلق پایین و عذاب وجدان همه از نشانه‌های احساس گناه هستند. احساس گناه را تمامی ما انسان‌ها در طول زندگی خود تجربه کرده‌ایم. این حس گاهی برای اجتناب از تصمیمات و کارهای ناشایست ناپسند فوائدی دارد با این حال بسیارند کسانی که در زمان برخورد با حس گناه ناتوان شده و نمی‌دانند چطور خود و یا عزیزی را که در این وضعیت است آرام کنند. احساس گناه یک حس طبیعی در شخصیت انسان‌ها است. اما چرا واکنش همه انسان‌ها در برخورد با آن یکسان نیست؟ برای اطلاعات بیشتر در زمینه علل و پیامدهای حس گناه تا پایان مطلب همراه باشید.
احساس گناه یکی از عواطف درونی منفی است که همراه با سرزنش خود و میل به مجازات تعریف میشود. برخی شرم را نوعی احساس گناه می‌دانند. نظریات مختلفی در باب انواع این حس و مثبت یا منفی بودن عملکرد آن ذکر شده است. برخی وجود حس گناه را برای ایجاد امنیت و ساختار اجتماعی قانونمند لازم دانسته و برخی آن را آسیب زننده یاد میکنند. حس گناه یا دستاورد طبیعی یک عملکرد اشتباه است و یا یک تصور غلط از خطایی رخ نداده یا حتی ناشی از یک مسؤلیت پذیری افراطی که به گونه‌های نوروتیک یا روان رنجورانه خود را بروز میدهد. پیشنهاد میکنیم برای شناخت و درک انواع احساسات کلیک کنید.
حس گناهکار بودن زمانی رخ میدهد که افراد صدمات و آسیب‌های جسمی روانی به اطرافیان خود وارد میکنند. این نوع از احساس عذاب وجدان میتواند به دلیل عدم رعایت موازین اخلاقی مانند دروغ گفتن، فریب‌کاری باشد و ناشی از اعمال و اشتباهات خود فرد است. فردی که به عهد خود وفا نمی‌کند نیز دچار این حس میشود. حس ناراحتی به دلیل اشتباهی که فرد مرتکب شده و سزاوار پشیمانی است، اشکالی ندارد و در بسیاری موارد بازدارنده است. مشکل زمانی بروز پیدا می‌کند که فرد این حس ناراحتی را مدام برای خود مرور کند.
ممکن است گاه افکاری را در سر خود بپرورانید که با موازین اخلاقی و یا ارزش‌های خود، مطابقت نداشته و برخلاف آنها باشند. در این حالت دچار عذاب وجدان می‌شوید. برای مثال شخصی که فکر رابطه نامشروع با فرد متأهلی را دارد. ممکن است این فرد در عمل این کار را انجام ندهد و به چهارچوب‌های اخلاقی خود پایبند باشد، اما اندیشیدن در مورد آن نیز باعث بروز حس گناهکار بودن میشود.
چطور احساس گناه نکنم
به چنین افرادی پیشنهاد میشود برای کاهش این حس و افکار آزار دهنده و نامناسب از مکانیسم‌های دفاعی استفاده کنند. مانند سرکوب کردن امیال نادرست و یا انکار کردن آنها. البته استفاده از مکانیسم‌های دفاعی همیشه خوب نیست و توصیه میشود از روش درمان مبتنی بر تعهد استفاده شود. روشی که در آن فرد با احساسات خود مواجه شده و با پذیرش آنها تلاش می‌کند تا حضور افکار ممنوعه را به تدریج کمرنگ کند.
گاه افراد تنها تصور میکنند دچار خطا و اشتباه شده‌اند و به این طریق احساسات منفی و عذاب وجدان را در خود پروش میدهند. بسیاری از احساسات منفی که افراد تجربه میکنند از شناخت و درک غیر منطقی اشتباهات است. گاه باورهای غیر منطقی و غیر واقعی به گونه‌ای است که فرد واقعا فکر می‌کند کار ناشایستی انجام داده و اندوه زیادی را به خاطر آن تجربه می‌کند. برای مثال برخی از افراد معتقدند اگر افکار شومی نسبت به دیگری داشته‌باشند یا او را نفرین کنند، این افکار در مورد آن شخص واقعیت می‌پذیرد و اتفاقات بدی برایش رخ میدهد.
برای مثال فردی را در نظر بگیرید که در ذهن خود همکارش را در بدترین وضعیت جسمانی و روانی تصور می‌کند؛ بعد از گذشت مدتی بر حسب اتفاق همکار خود را می‌بیند که پایش شکسته و همزمان از کار اخراج شده‌است. در این حالت ممکن است از افکار خود احساس گناه کند. او می‌داند در بروز این اتفاقات نقشی نداشته اما نمی‌تواند احساس ناراحتی و ناخوشایند خود را نسبت به افکارش انکار کند.
برخی افراد به خاطر کمک نکردن به دیگران دچار حس گناه میشوند؛ روانشناسان این حالت را فرسودگی عاطفی می‌نامند. فرض کنید دوستتان از شما می‌خواهد تا در نگهداری از فرزندش به او کمک کنید؛ شما این کار را برای او انجام می‌دهید اما طی هفته‌های بعدی خود مشغول کاری می‌شوید و نمی‌توانید به دوست خود به اندازه کافی کمک کنید. برخی افراد در این شرایط دچار احساس ناخوشایندی میشوند و هر کاری میکنند تا دوباره به دوست خود کمک کنند.
این گونه از احساسات میتواند بسیار مخرب باشد. این احساسات در میان مددکاران حرفه‌ای بیشتر دیده میشود. این که زمانی را به کمک کردن به دیگران اختصاص دهید، اشکالی ندارد و انرژی مثبت زیادی را در شما ایجاد می‌کند اما توجه داشته‌باشید که اگر بنا به دلایلی قادر به انجام کارهای دیگران نیستید خود را با افکار وسواس گونه و مزاحم فرسوده نکنید.
_در نظریه‌های روان درمانی ریشه‌های متعددی برای احساس گناه شناسایی شده. از منظر روانکاوی تعارض میان فراخود و نهاد که سبب بروز جنگ میان اصل اخلاقیات و اصل لذت و شهوات میشود زمینه ساز حس گناه و عذاب وجدان است. از این منظر زمانی که افراد بین خواسته‌های نامعقول خود و اصول و ارزش‌هایی که برای خود قائل هستند، دچار تعارض میشوند، حس عذاب وجدان را تجربه میکنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد عذاب وجدان و روانکاوی کلیک کنید.
_بر طبق این نظریه هر فرد در بازه سنی 3-6 سالگی که سومین مرحله رشد روانی – جنسی خود را طی می‌کند در خلال تجربه اضطراب اختگی ناشی از عقده ادیپ، احساس گناه شکل میگیرد. باید و نبایدهای والدین و قوانین اخلاقی و اجتماعی همگی بن مایه‌های ایجاد حس گناه هستند. برای اطلاع از عقده ادیپ کلیک کنید.
همانطور که گفته شد احساس گناه میتواند باعث شود افراد از قوانین اجتماعی و هنجارها تبعیت کنند. همچنین مانعی برای آسیب به دیگران است. اما در زمان‌هایی احساس گناه ممکن است فرد را از انجام وظایفش و برقراری روابط با کیفیت باز دارد. همچنین احساس گناه شدید برای فرد اختلالات اضطرابی، افسردگی شدید و وسواس را به همراه خواهد داشت. برای اطلاع بیشتر از اختلالات اضطرابی کلیک کنید.
احساس گناه انگیزه انجام کارها را از شما میگیرد و عزت نفس را به شدت کاهش میدهد. در صورت احساس گناه کار بودن نمی‌توانید از هیچ چیز لذت ببرید. این حس اغلب با وسواس همراه است؛ به گونه‌ای که فرد در انجام هر کار کوچکی از انجام اشتباه و احساس عذاب وجدان بعد آن هراس دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد وسواس کلیک کنید.
در اینجا به برخی راهکارهایی که برای کاهش و رهایی احساس گناه مفید هستند اشاره کرده ایم:
این مهم است که ببینید آیا یک فعل اشتباه که منجر به آسیب زدن به کسی شده حس گناه ایجاد کرده یا تنها نگرانی از یک مسئولیت پذیری افراطی است. حس گناه ناشی از یک خطا پیامد طبیعی روان است که ما را برای سازگاری‌های اجتماعی آماده می‌کند اما احساس عذاب وجدان نابه جا که اغلب ناشی از فعلی نیست و یک نگرانی بیش از حد ذهنی است جنبه‌های شناختی معیوبی دارد که باید در نظر گرفته شود. برای اطلاع از راه‌های رهایی از عذاب وجدان کلیک کنید.
فکر و احساس کاملا به هم مرتبطند به همین خاطر در خیلی از روشهای شناختی و روان درمانی معتقد هستند اصلاح فکر منجر به اصلاح هیجان میشود. وقتی خود را به عنوان یک انسان که نمی‌تواند مصون از خطا باشد بپذیرید و باور کنید که هر خطایی میتواند جزء جدایی ناپذیر زندگی باشد راحت‌تر خواهید توانست با حس گناه کنار بیایید. برای اطلاع بیشتر از روشهای روان درمانی کلیک کنید.
از سوی دیگر بدانید که راه‌های کنترل دنیای درونی با دنیای بیرونی متفاوت است. شاید شما در دنیای بیرونی با شیوه‌های کنترلی مثل فرار از موقعیت یا حذف چیزهایی که نمی‌خواهید آن را مدیریت کنید اما برای مدیریت احساسات به هیچ عنوان نمی‌توانید از شیوه‌های کنترلی استفاده کنید چرا که شدیدتر بر می‌گردند. فرض کنید که با خود مرتب بگویید من نباید حس گناه داشته باشم آیا این منجر به فروکش شدن آن میشود.
3. به پیامی که در احساس گناه نهفته است دقت کنید
وقتی در حال تجربه این احساس هستید از خود بپرسید من از این رویداد چه درسی باید بگیریم؟ این که در نوع اعمالم دقت نظر بیشتری داشته باشم ؟ دیگران را بیشتر مورد حمایت قرار دهم؟ چه چیز اشتباهی در این مسیر هست که این احساس باید تجربه شود؟ عملی باید بهبود یابد یاعملی باید حذف شود؟ پیشنهاد میکنیم مقاله بخشیدن خود را مطالعه کنید.
4. در صدد اصلاح و جبران برآیید
اگر احساس گناه ناشی از فعلی خطا بود برای جلوگیری از تکرار آن و یا برای امکان اصلاحات احتمالی برنامه ریزی کنید. اقدام به بهبود اوضاع یکی از روشهای غلبه بر احساس گناه است.
احساس گناه بیش از حد یکی از نشانه‌های بارز افسردگی است که درمان بدون کمک گرفتن از مشاوره افسردگی و روانشناس متخصص بسیار سخت است؛ روانشناس احتمال بازگشت و عود افسردگی را که در افراد مبتلا بسیار شایع است، از بین می‌برد.
برای دریافت مشاوره در زمینه افکار منفی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
هنر زندگی اولین سامانه مشاوره روانشناسی تخصصی کشور با مجرب ترین مشاوران روانشناسی پاسخگوی سوالات و مشکلات شما در زمینه های مشاوره خانواده ، ازدواج ، طلاق ، تربیت کودک ، جوانان ، مهارت های ارتباطی ، ترک اعتیاد ، مشاوره روانشناسی ، روان درمانی و … می باشد. به امید زندگی شاد و سالم برای یکایک مردم ایران…
با عضویت در خبرنامه، از جدیدترین و بهترین کتاب ها و مقالات روانشناسی اطلاع پیدا کنید…
© کلیه حقوق برای حامی هنر زندگی محفوظ می باشد. انتشار مقالات با ذکر منبع بلامانع می باشد.
احساس گناه و عذاب وجدان
۱۳۹۰/۰۹/۰۲
–
۳۹۶۴۹ بازدید
نقل مطالب در مطبوعات و نشریات با ذکر منبع بلامانع است.
اداره تبلیغ نوین نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها
