سلام و ممنون از توجهتون
برای طرح سوال و گرفتن پاسخ فقط از لینک
زیر استفاده کنید
https://ninisoal.com/
همراه عزیز نینیبان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
http://bit.ly/31AMOqp
چگونه بفهمیم مرد عقیم است
همراه عزیز نینیبان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
http://bit.ly/31AMOqp
همراه عزیز نینیبان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
http://bit.ly/31AMOqp
سلام و ممنون از توجهتون
برای طرح سوال و گرفتن پاسخ فقط از لینک
زیر استفاده کنید
https://ninisoal.com/
سلام و ممنون از توجهتون
برای طرح سوال و گرفتن پاسخ فقط از لینک
زیر استفاده کنید
چگونه بفهمیم مرد عقیم است
https://ninisoal.com/
سلام
و ممنون از توجهتون
برای
طرح سوال و گرفتن پاسخ فقط از لینک زیر استفاده کنید
https://moshavere.niniban.com/
همراه عزیز نینیبان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
http://bit.ly/31AMOqp
همراه عزیز نینیبان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
http://bit.ly/31AMOqp
همراه عزیز نینیبان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
http://bit.ly/31AMOqp
ترس از عقیم شدن بدلیل خود ارضایی
۱۳۹۱/۱۱/۱۰
–
۹۷۲۷۵ بازدید
نقل مطالب در مطبوعات و نشریات با ذکر منبع بلامانع است.
اداره تبلیغ نوین نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها
مقالات جالب
warbletoncouncil
ظرفیت تولید مثل یا تولید مثل یک عمل ذاتی موجودات زنده است. در انسان تمایل به بدست آوردن فرزندان یک احساس طبیعی است. در این مقاله بحث خواهیم کرد چگونه بفهمیم عقیم هستید؟ -شما مرد یا زن هستید-, یک مشکل مهم و فزاینده تخمین زده می شود که در حال حاضر از هر ده زوج یک نفر دارای مشکلات باروری است.
از نظر اجتماعی ، هویت زنان به طور ناعادلانه با میل به مادر شدن شکل گرفته است ، مادری به عنوان هدف اصلی احساس یک زن است. ثابت نشده است كه تمایل به بچه دار شدن در جمعیت زن بیشتر از مرد است.
چگونه بفهمیم مرد عقیم است
طبیعت کسی است که کلیدهای لازم برای بالا بردن غریزه تولید مثل را در افراد فشار می دهد ، خواه شریک زندگی داشته باشند یا نه.
اگر با گذشت زمان هدف حامله شدن زن محقق نشود ، روند بارداری کودک می تواند به یک عذاب تبدیل شود. ناراحتی ، دلسردی ، بی اعتمادی و اعتماد به نفس پایین در صحنه ظاهر می شود ، آنها می توانند در نهایت یک رابطه جدی را از بین ببرند.
ما نمی دانیم که آیا شما این روند را طی می کنید یا خیر ، اما در این صورت ما با تمایز دو اصطلاح بسیار مهم در این زمینه شروع خواهیم کرد: عقیم سازی و ناباروری.
ما اعتقاد داریم که روشن کردن این اصطلاحات برای درک بهتر مسائل و عدم سو mis تفاهم آسان است: عقیم سازی ناتوانی در بارداری و ناباروری عدم توانایی در بارداری با یک کودک زنده است.
تنها راه برای اطمینان از استریل بودن یا نبودن آزمایش های پزشکی مربوطه است. اما قبل از رسیدن به این موضوع ، لازم است که یک نگرش آرام و خوش بینانه داشته باشید.
در ادامه قصد داریم یک سری نکات را ذکر کنیم تا بتوانید دوره جستجوی بارداری را به روشی آرام و کنترل شده انجام دهید:
چه زمانی باید به عقیم بودن خود یا همسرتان شک کنید؟ با پاسخ های پزشکی به این موضوع ، اگر در طول یک سال رابطه جنسی محافظت نشده امکان دستیابی به بارداری وجود ندارد ، شما باید شروع به یادگیری در مورد این موضوع کنید.
در این حالت ، توصیه می شود به یک متخصص مراجعه کنید ، تا وی بتواند دستورالعمل هایی را برای ما ارائه دهد.
در هر صورت ، ما می خواهیم بیشتر به دلایل احتمالی ناباروری در مردان و زنان بپردازیم ، تا یک دید شماتیک تری نسبت به موضوع داشته باشیم.
زنان عوامل مختلفی دارند که می توانند باعث عقیم شدن شوند ، بسیاری از آنها مربوط به سن و تأثیر آن بر روند طبیعی بدن است:
-فاکتور تخمدان: آنها مشکلاتی هستند که مستقیماً به تخمک گذاری مربوط می شوند ، در این مورد ، در مواردی که رخ نمی دهد. دلایل احتمالی با مشکلات هورمونی در زنان ارتباط نزدیک دارد.
-عامل رحم. به طور کلی ، شما بیشتر از ناباروری مشکلات ناباروری ایجاد می کنید ، اما هنوز هم یک علت بسیار شایع در این زمینه است. آنها همان تغییرات داخلی آناتومی رحم هستند که منجر به سقط جنین می شوند.
-فاکتور لوله ای. در این مورد ، ما در مورد تغییراتی در لوله های رحمی صحبت می کنیم ، و این باعث می شود تخمک نتواند با اسپرم متحد شود.
-فاکتور دهانه رحم. مشکلاتی در دهانه رحم ایجاد شده و توانایی حرکت اسپرم در جستجوی تخمک برای لقاح را به حداقل می رساند.
-عامل ژنتیکی. ژنتیک نقش مهمی در بسیاری از ناهنجاری ها در بدن ما دارد ، در این حالت ناهنجاری های ژنتیکی می توانند ظاهر سقط های پی در پی و مداوم را ایجاد کنند.
این مرد همچنین عوامل مختلفی دارد که می تواند دلیل عقیم سازی باشد:
-عامل تشریحی. مشکلات ناشی از ناهنجاری های احتمالی در مجاری که اسپرم از آنها عبور می کند ، گاهی اوقات مربوط به مشکلات مادرزادی است.
-عامل ژنتیکی. مشکلات اسپرم ، فیبروز کیستیک ، کیفیت پایین اسپرم برخی از نمونه های مرتبط با دلایل ژنتیکی است.
-عامل محیطی. روش زندگی ، رژیم غذایی ، تنباکو ، الکل ، داروها … مستقیماً بر کیفیت اسپرم تأثیر می گذارد.
همانطور که می بینید ، دلایل واقعی وجود دارد که باعث می شود بدن ما عقیم شود ، بر اساس داده ها تخمین زده می شود که حدود 15٪ از زوجین در بارداری مشکل دارند.
مهم است که داده های منتشر شده توسط انجمن عقیم سازی اسپانیا برجسته شود ، جایی که توضیح می دهد 40٪ از موارد زوجین نابارور مربوط به مشکلات مردان است ، درصدی بسیار شبیه به زنان.
درمان های زیادی برای بهبود توانایی باروری در هر دو جنس وجود دارد ، بنابراین مهم است که پس از بررسی ، با گذشت زمان (حدود یک سال) ، عدم توانایی در بارداری به پزشک مراجعه کنید.
در حال حاضر بسیاری از مشکلات از این نظر با استرس و سبک زندگی ناسالم و نامنظم از نظر رژیم و ورزش بدنی همراه هستند.
آیا برای بچه دار شدن مشکلی نداشته اید؟ آیا فکر می کنید زندگی پرتنش فعلی دلیل اصلی عقیم سازی است؟
8 محبوب ترین تست میدانی
Onomatopoeia: ویژگی ها ، عملکرد ، انواع ، نمونه ها
warbletoncouncil | ar | az | be | bg | bn | ca | cs | da | de | el | ga | fi | fr | hi | hu | hy | is | it | iw | ja | ka | ko | kk | ky | lb | lo | lt | lv | ms | mr | nl | no | pl | pt | ro | ru | sk | sl | sq | sr | sv | ta | te | tg | th | tl | tr | uk | ur | uz | vi | zh
Sitemap
محتوا
علائم ظاهری عقیم بودن مردان چیست ؟ تشخیص عقیم بودن چگونه است ؟ درمان ناباروری مردان از رو اسپرم چیست ؟ چگونه بفهمیم عقیم هستیم یا نه ؟ آزمایش ناباروری مردان چگونه است ؟
زمانی که سخن از ناباروری به میان می آید بسیاری از افراد تصور می کنند مشکل اصلی از طرف خانم ها می باشد اما امروزه بررسی هایی که در مواردی نازایی صورت گرفته در 40 درصد موارد مشکل از آقا می باشد و در 40 درصد موارد مربوط به خانم ها و 10 درصد به صورت مشترک هم در خانم و هم در آقا وجود دارد و در 10 درصد مابقی دلیل مشخص برای این مساله وجود ندارد. بنابراین سهم مرد و زن در نازایی یک سهم برابری می باشد.
با توجه به سهم مرد در موارد ناباروری ، اگر بررسی زوج نابارور را از مرد آغاز کنیم تقریبا همیشه مقرون به صرفه خواهد بود زیرا معمولا آزمایش ناباروری در مردان ارزان تر و در برخی مراکز به صورت رایگان انجام می شود .
آزمایش ناباروری مردان
چگونه بفهمیم مرد عقیم است
در شروع کار اخذ یک شرح حال نسبتا کامل ، ضروری است . سابقه بیماری های طبی یا جراحی بیمار ممکن است در ارتباط با ناباروری فعلی اهمیت داشته باشد. مصرف داروها به خصوص داروهای ضد افسردگی و ضد فشار خون ممکن است در ساختن اسپرماتوزوئید ایجاد اختلال کند .
شغل بیمار از جنبه های مختلف ممکن است به ناباروری کمک کند . کسانی که مسافرت های مکرر شغلی دارند ممکن است در زمان مناسب ( تخمک گذاری ) همسر امکان نزدیکی نداشته باشند . کار کردن در محیط های گرم مثل نانوایی ، ممکن است امکان خنک شدن بیضه را محدود کند . کریپتوارکیدیسم در فرم دو طرفه آن و اوریون در مواردی که را دو طرفه درگیر کند ، می تواند ناباروری ایجاد کند . جراحی گردن مثانه ، سابقه جراحی لگنی و خلف صفاق با اختلال در اعصاب سمپاتیک می تواند باعث انزال معکوس و ناباروری گردد . به دنبال هر بیماری تب دار 1-3 ماه اسپرماتوژنز دچار اختلال می شود .
در سندرم کلاین فلتر ، وجود یک کروموزوم X اضافی باعث بلندی قد شده و کاهش ترشح آندروژن ممکن است ژنیکوماستی و ظاهر خواجگی پدید آورد . در سندرم کالمن علائم خواجگی با از بین رفتن حس بویایی همراه است . اپی دیدیم در آزواسپرمی انسدادی معمولا معمولا کلفت تر و مشخص تر از اپی دیدیم طبیعی قابل لمس است .
توجه به اندازه بیضه و ثبت آن لازم است . صرف وجود واریکوسل که تقریبا همیشه در سمت چپ ملاحظه می شود ، دال بر وجود رابطه علت و معلولی آن با ناباروری شخص نیست ونوگرافی ورید اسپرماتیک دقیق ترین و مشکل ترین وسیله تشخیص واریکوسل است . کاربرد اصلی آن در بررسی عود واریکوسل بعد از عمل جراحی است .
معمولا آزمایش ناباروری در مردان ارزان تر و در برخی مراکز به صورت رایگان انجام می شود .برای مشاوره و تعیین وقت قبلی با مرکز درمان ناباروری تابان شماره های 02122376491 تماس بگیرید یا به آدرس کانال اینستاگرام مراجعه کنید.
امروزه متدهای درمانی زیادی وجود دارد که به راحتی می توان مشکل نازایی را برطرف کرد.در واقع به زوجی نابارور گفته می شود که پس از گذشت 18 ماه تلاش برای بارداری، نتوانند صاحب فرزند شوند. عموما به این افراد توصیه می شود به مراکز ناباروری مراجعه کرده و تحت درمان قرار گیرند.
در جلسات اولی که زوجین به این مراکز مراجعه می کنند برای آقایان یک آزمایش اسپرموگرام نوشته می شود. اسپرموگرام یک آزمایش بسیار ساده، ارزان و مفیدی است که می تواند 95 درصد اختلالات موجود در آقایان را تشخیص دهد. 5 درصد باقی مانده با یک سری آزمایشات تخصصی تر انجام می شود.
بعد از یک شرح حال و معاینه فیزیکی مناسب معمولا آزمایش اسپرموگرام ، قدم بعدی در ارزیابی بیماران نابارور است .
حداقل دو نمونه اسپرموگرام که هر کدام معرف یک دوره اسپرماتوژنز باشند. یعنی فاصله آنها بیش از 3 ماه باید باشد برای قضاوت ضروری است . در اغلب موارد 2 یا 3 نمونه اسپرموگرام طی مدت زمان چند هفته ارزیابی کافی از اسپرماتووژنز پایه را به دست می دهد.
اسپرم ها دارای دو بخش سر و دم می باشند که در مایع منی شناور هستند. اسپرم ها باید با یک حرکت سریع و به صورت پیشرونده حرکت کنند اگر به هر علتی این سرعت کند شود و اسپرم فاقد حرکت باشد به عنوان اسپرم غیر نرمال شناسایی می شوند.
اسپرم ها بر اساس سرعت در 2 گروه اصلی قرار می گیرند :
آخرین موردی که در آزمایش اسپرم مورد بررسی قرار می گیرد مورفولوژی اسپرم ها می باشد. اسپرم ها می توانند اشکال متنوعی داشته باشند باید دقت شود حداقل 15 درصد اسپرم ها دارای مورفولوژی نرمال باشند، اگر کمتر از این مقدار باشد به احتمال زیاد فرد دچار مشکل است.
انجام آزمایشات هورمونی به طور روتین ضرورت ندارد . شایع ترین اختلال هورمونی که در افراد نابارور دیده می شود افزایش FSH است . در صورتی که این هورمون چند برابر نرمال باشد نشانه اختلال اسپرماتوژنز بوده ولی طبیعی بودن آن لزوما نشانه طبیعی بودن فرآیند ساخت اسپرم نیست . افرادی که میزان شمارش اسپرم زیر 10 میلیون دارند یا علائمی دال بر اختلال هورمونی دارند به عنوان تست اولیه FSH و تستوسترون اندازه گیری شود . در صورتی که غیرطبیعی باشند ، بررسی های هورمونی بیشتر مثل پرولاکتین ، LH وغیره انجام می شود .
مطالب مرتبط با این مقاله :
آنالیز اسپرم
الیگو اسپرمی
تراتواسپرمی
نام*
ایمیل*
Website
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
لطفا پاسخ را به عدد انگلیسی وارد کنید:
Sorry. No data so far.
مرکز درمان های پیشرفته باروری تابان
آیا در هفتهٔ اول بارداری واقعاً شما باردار محسوب میشوید؟ اولین علامت بارداری معمولاً فقدان یک دوره پریود است و پس از آن، شایعترین علائم شامل حالت…
برای شروع درمان مشکلات باروری، لازم است بدانید که چه کسانی و در چه زمانی باید برای درمان این مشکلات اقدام کنند. در این ویدیو، دکتر مهراندخت عابدینی…
پرهاکلامپسی یا مسمومیت حاملگی؛ ،Preeclampsia عارضهای جدی است که اگر به موقع درمان نشود، میتواند خطرهای جدی برای مادر و جنین به دنبال داشته باشد….
جنین در طول بارداری درون کیسۀ آب قرار گرفته است. پاره شدن این کیسه در هفتههای متفاوت بارداری دلایل مختلفی دارد که بهتر است با آنها آشنا باشید تا…
بیشتر مادران قادرند تمام شیر مورد نیاز کودک خود را تأمین کنند، اما زمانهایی وجود دارد که یا مادران بیش از حد در مورد گرسنگی نوزادشان نگرانند یا…
چگونه بفهمیم مرد عقیم است
تغذیهٔ خوب برای رشد ذهنی و جسمی کودک شما بسیار مهم است و پس از تولد نوزاد، لازم است افزایش وزن و وزنگیری او به دقت توسط یک پزشک اطفال مورد اعتماد…
اگر دوست ندارید کودکتان را هنگام خواب تنها بگذارید تا گریه کند یا روشهای ناپدید شدن تدریجی و گریه تا خواب را امتحان کردهاید ولی مؤثر نبوده است،…
کتاب خواندن سن و زمان ندارد و هیچوقت برای سوق دادن بچهها به سوی کتاب زود نیست. اما در مورد کودکان نوپا، فعلاً هدف این است که به شکل غیرمستقیم…
بازی شغل و تجارت كودكان است و به آنها اجازه و آزادی عمل این را میدهد که دنیای فیزیکی اطراف و دنیای عاطفی درونشان را آزمایش كنند. هرچند ممکن است از…
سندرم التهابی چند سیستمی یا سندرم میس میتواند به دنبال واکنش نسبت به کووید ۱۹ در بدن برخی اطفال و کودکان ایجاد شود. سندرم میس بیماری است که در آن…
زایمان طبیعی گاهی با تزریق بیحسی انجام میشود. این زایمانها، زایمان بدون درد نامیده میشود. در این ویدیو، خانم ناهید خداکرمی، رئیس انجمن علمی…
کودکتان پس از تولدش میتواند گهواره، تخت یا هر دو را در دو زمان مشخص یعنی برای چند ماه اول، یک گهواره و سپس یک تختخواب داشته باشد. در واقع این شما…
بخشی از مشکلات ناباروری زوجها ناشی از ناباروری مرد است. پزشک برای تشخیص مشکلات ناباروری مرد، معاینات و آزمایشهایی را انجام میدهد. این آزمایشها به پزشک کمک میکند تا علت ناباروری را تشخیص و درمان مؤثری را برای بهبود باروری مرد انجام دهد. در این مطلب با آزمایشهای تشخیص علت ناباروری در مردان آشنا میشوید.
معاینات ناباروری مردان با مراجعه به اورولوژیست شروع میشود. پزشک در جلسۀ معاینه، سوالهایی را مطرح میکند تا سابقۀ پزشکی مرد را در اختیار داشته باشد. پزشک دربارۀ مواردی مانند سوابق جراحی، بیماریهای مزمن، داروهای مصرفی، مشکلات جنسی، سابقۀ بیماریهای آمیزشی یا سبک زندگی و مصرف سیگار یا مواد مخدر از شما خواهد پرسید. همچنین ممکن است بیضههای مرد را برای بررسی مشکلات احتمالی معاینه کند. با معاینه میتوان واریکوسل را تشخیص داد، اندازۀ بیضهها را نیز بررسی کرد و به احتمال وجود مشکلات هورمونی پی برد. برای ارزیابی وضعیت اسپرم، یک آزمایش اسپرم تجویز میشود. انجام این آزمایش و سایر آزمایشهای تجویزی به تشخیص زودتر علل ناباروری سرعت میبخشد.
برای بررسی وضعیت اسپرم مردان، معمولاً یک آزمایش اسپرم درخواست میشود. در این آزمایش تعداد، شکل، میزان تحرک و دیگر متغیرهای مربوط به اسپرم توسط آزمایشگاه بررسی میشود. یکی از شرایط باروری وجود میزان کافی اسپرم در مایع منی مرد است، اگرچه باروری به عوامل دیگری مانند شکل و حرکت اسپرمها نیز مرتبط است. بسیاری از مردانی که تعداد اسپرم کم یا مایع منی غیرطبیعی دارند، باز هم شانس باردار شدن را دارند و برخی مردان نیز با وجود مایع منی طبیعی و تعداد زیادی اسپرم سالم دچار ناباروری هستند. پزشک با بررسی نتیجۀ آزمایش اسپرم مرد، وضعیت باروری او را ارزیابی میکند.
اگر اولین آنالیز مایع منی طبیعی باشد، ممکن است برای اطمینان از نتیجه، درخواست انجام مجدد آن داده شود. طبیعی بودن هر دو مورد آنالیز مایع منی معمولاً به معنای وجود نداشتن مشکلات باروری جدی است. در صورت وجود مورد غیرعادی، ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق مشکل، درخواست انجام آزمایشهای بیشتری را بدهد. وجود نداشتن اسپرم در مایع منی میتواند نشانۀ انسداد در دستگاه تناسلی مرد باشد که معمولاً با عمل جراحی قابل اصلاح است. برای آزمایش اسپرم، مرد باید در آزمایشگاه مایع منی خود را جمعآوری و تحویل دهد. برای جمعآوری اسپرم معمولاً یک ظرف استریل در اختیار مرد قرار داده میشود و او با روش خودارضایی باید نمونۀ منی را در ظرف بریزد و تحویل دهد. این آزمایش برای گرفتن نتیجۀ دقیق، بهتر است سه تا شش روز بعد از آخرین انزال انجام شود و نباید هنگام جمعآوری نمونه از روانکننده استفاده کرد.
پزشک اورولوژیست ممکن است برای بررسی وجود عفونت مجاری ادرار که میتواند در ناباروری مرد نقش داشته باشد، آزمایش ادرار درخواست کند. درصورتیکه در ادرار اسپرم وجود داشته باشد، ممکن است پزشک به انزال پسگرد مشکوک شود، زیرا در این عارضه بخشی از اسپرم وارد مثانه میشود. این عارضه معمولاً به دلیل اختلال در دریچههای مثانه و به خاطر عمل جراحی در گذشته اتفاق میافتد. همچنین در صورت وجود نداشتن اسپرم در آزمایش اسپرم، پزشک برای بررسی انسداد لولههای بیضه، درخواست سونوگرافی یا رادیوگرافی میکند. پزشک ممکن است برای بررسی احتمال وجود واریکوسل، علاوه بر معاینات، سونوگرافی از بیضه را نیز توصیه کند. در این روش پزشک با اطمینان میتواند مشکل واریکوسل را تشخیص دهد.
واریکوسل از مشکلات شایعی است که احتمالاً در جریان درمانهای ناباروری با آن مواجه میشوید. واریکوسل وجود سیاهرگهای واریسی در بیضه است که معمولاً…
ناباروری با علت مشخص یکی از انواع ناباروری است. وقتی شما و همسرتان آزمایشهای پزشکی مربوط به ناباروری را به صورت کامل انجام دادهاید، ولی هنوز دلیل…
آزمایش آنالیز اسپرم معمولاً اولین آزمایشی است که برای بررسی احتمال ناباروری در مردان انجام میشود. در آزمایش آنالیز اسپرم، علاوه بر میزان مایع منی…
تیم و هیئت علمی مادرشو تلاش میکند تا تمام مطالب کیفیت بالایی داشته باشد. اما حفظ این کیفیت بدون داشتن نظرات اصلاحی شما کاربر عزیز امکانپذیر نیست. بنابراین اگر ایرادی در مطلب بالا میبینید یا فکرمیکنید این مقاله مناسب نیست، نظرتان را از طریق فرم زیر با ما در میان بگذارید.
ناباروری مشکلی نیست که فقط مربوط به زنان باشد و آگاهی درست زوجها از این موضوع باعث میشود تا…
مشکلات باروری در مردان یکی از دلایل بارور نشدن یک زوج است. بهطورکلی هر چیزی که بتواند اختلالی در…
مطالب این سایت جایگزین تشخیص، تجویز و درمان نیست. برای اطلاعات بیشتر به شرایط استفاده مراجعه فرمایید.
© کلیه حقوق مادی و معنوی متون، گرافیک، تصاویر و ویدیوها و محتویات سایت صرفاً متعلق به شرکت راهکارهای سلامتی پدیدار می باشد. بازنشر و استفاده از مطالب مادرشو تنها برای مقاصد غیرتجاری و با ذکر منبع (و لینک مستقیم به مطلب و بازنشر کامل و بدون جرح و تعدیل) بلامانع است. کليۀ حقوق مادی و معنوی اين سايت متعلق به شرکت دانشبنیان راهکارهای سلامتی پدیدار است.
به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل ازدلگرم، عقیم شدن مردان میتواند مادرزدای باشد یا برخی از بیمارهای باعث اخته شدن مردان می شود ، و عواملی که باید خود انسان رعایت کند تا دچار این مشکل نشود در این مقاله به این عوامل خطرناک ناباروری مردان پرداخته ایم
اخته شدن مردان :
بیماری های مردانه از جمله مهم ترین عامل نازایی مردها می باشد . کاهش سایز بیضه ها که باعث کاهش تعداد سلول های زایا می شود ، برگشت مایع منی به سمت مثانه ، اختلال در اسپرم سازی ، آسیب رساندن به سلول های بیضه ، پایین قرار گرفتن مجرا نسبت به سر آلت تناسلی و …. از جمله عواملی است که باعث نازا شدن مردها می شود .
ژنتیک روی نازایی مردها تاثیر گذار است . از جمله زمینه های ژنتیکی که باعث نازا شدن مردها می شود ، حذف کروموزوم Y ، سندروم کلاین فلتر یا یک کروموزم X اضافی ، بیماری سیستیک فایبروزی و … می باشد .
علل اصلی عقیم شدن مردان را به دو گروه اصلی قرار داد:
چگونه بفهمیم مرد عقیم است
اختلالات مربوط به اسپرم :
این اختلالات می تواند ثانویه به علل مختلف ایجاد شود. نظیر بیماریهای عفونی یا التهابی نظیر اوریون، اختلالات هورمونی، اختلالات ایمونولوژی، فاکتورهای محیطی و شیوه زندگی و بیماریهای ژنتیکی
بیماری سیستیک فیبروزس :
نوعی بیماری ارثی است که در در آن تعداد اسپرمها بسیار کم بوده و گاهی با عدم تشکیل لوله ها ی منی بر همراه می باشد.
کم خونی سلول داسی شکل
اختلالات ساختاری دستگاه تناسلی
بیماریهای کبدی، کلیوی
دریافت داروهای ضد تشنج
همچون آلودگي هوا و ميزان سرب موجود در هوا بخصوص در ايجاد ناباروري در مردان موثر است.
1 – سرطان پروستات :
در رشته اورولوژی در سال های اخیر طبقه بندی جدیدی انجام شده که بیماری های این رشته را به ۶ یا ۷ رشته تخصصی تقسیم می کند و در کنگره های علمی نیز از همین تقسیم بندی تبعیت می شود.
براساس این تقسیم بندی بیماری های اورولوژی به چند دسته بیماری های کلیه و پیوند کلیه، اورولوژی زنان، اورولوژی اطفال، انکولوژی یا سرطان در اورولوژی، اندرولوژی (شامل بیماری های عقیمی و ناتوانی جنسی مردان) اندریولوژی (شامل روش های غیر تهاجمی از جمله برای دفع سنگ و اورولوژی ترمیمی (جراحی های ظریف و مشکل) دسته بندی می شود.
بقیه بیماری ها شامل عفونت های دستگاه تناسلی و دفع ادرار نیز در گروه دیگری دسته بندی می شود که اورژانس های اورولوژی را هم در این دسته آخر قرار می دهند .
اگر از بیماری های انکولوژی یا سرطان های دستگاه تناسلی شروع کنیم،باید بگوییم که بیماری های خطرناک و مهمی در این دسته قرار دارند که عمدتاً بدون علامت هم هستند.
یکی از این بیماری ها سرطان پروستات است که امروزه با معرفی تست. PSA در سال های اخیر ما هم در کشور این بیماری را در مراحل اولیه تشخیص می دهیم،درحالی که قبلاً این طور نبود. مثلا یک آقای مسن ۵۰ یا ۶۰ ساله به علت اینکه زمین خورده بود و دچارشکستگی کوچکی شده است به پزشک مراجعه می کرد و ما گراف می گرفتیم و متوجه سرطان پروستات می شدیم.
آن موقع معمولاً بیماری هنگامی تشخیص داده می شد که بسیار پیشرفت کرده بود و درمان آن سخت تر بود،اما امروزه با تست PSA می توانیم به موقع این بیماری را تشخیص دهیم و درمان کنیم .
این بیماری در کشور ما شیوع کمی ندارد.در هر بخش اورولوژی که نگاه کنید همواره یک یا دو بیمار مبتلا به این عارضه که منتظر عمل جراحی هستند، بستری هستند.شاید این بیماری بین یک تا ۵ درصد در بین مردان شیوع داشته باشد.البته آمار من دقیق نیست، در این مورد مرکز تحقیقات اورولوژی بیمارستان سینا تحقیقات دقیقی انجام داده که می تواند قابل استناد باشد.
علائم سرطان پروستات :
مهم ترین علامت این بیماری نامنظم شدن ادرار است.گاهی فرد مجبور است چندین بار هنگام شب برای ادرار از خواب بیدار شود و گاهی مجبور است بسرعت خود را به دستشویی برساند تا مثانه را تخلیه کند(dot) هر چه تومور سرطان مثانه بزرگتر باشد، نفوذ بیشتری به دیواره مثانه می کند و خونریزی بیشتر می شود اما هنگامی که به وضوح خون در ادرار دیده شود،بیماری خیلی پیشرفت کرده است.
علائم در همین حد است و خیلی زیاد نیست ولی یک بیماری خطرناک و سرطان نهفته است که در مراحل پیشرفته به جراحی های بزرگ و درمان های متعدد،سخت و خطیر نیاز دارد؛ بنابراین مهم ترین علامت این بیماری اختلال در ادرار است که بخصوص در بین مردان بالای ۴۵ سال دیده می شود.
این افراد حتماً باید با یک متخصص اورولوژیست مشورت کنند و ویزیت شوند. در غیر این صورت، ممکن است در کوتاه ترین زمان ممکن، متاستاز بدهد، متاستاز استخوانی، ریوی و بیماری دست اندازی های مختلفی بکند و در فرصت کوتاهی فرد را از بین ببرد .
2 – سرطان مثانه :
سرطان دیگر که به خصوص در کشور ما شیوع بیشتری دارد، سرطان مثانه است. این بیماری از بافت خود مثانه به وجود می آید و گاهی از کلیه و حالب که محل عبور ادرار است به وجود می آید ولی عمدتاً در مثانه است.
علائم سرطان مثانه :
این بیماری هم تقریباً بدون علامت است،تنها علامت آن پیدا شدن خون در ادرار است که در مراحل اولیه به وضوح دیده نمی شود و گاهی به صورت یک تغییر رنگ جدی در ادرار مشاهده می شود.
مردان بخصوص مردانی که در معرض مواد خاصی هستند، مثلاً مردان سیگاری یا افرادی که مواد افیونی مصرف می کنند یا در صنایع مثلاً صنایع کشتی سازی ، لاستیک سازی یا حتی خشکشویی ها فعالیت می کنند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند،همچنین کسانی که در خانواده شان سابقه سرطان مثانه هست نیز در معرض این بیماری قرار دارند.
هر چه تومور سرطان مثانه بزرگتر باشد،نفوذ بیشتری به دیواره مثانه می کند و خونریزی بیشتر می شود اما هنگامی که به وضوح خون در ادرار دیده شود،بیماری خیلی پیشرفت کرده است.بنابراین مردان در هر سنی که باشند اگر با تغییر رنگ ادرار مواجه شدند باید آن را جدی بگیرند چون ممکن است علامت سرطان مثانه باشد. یک آزمایش ساده ادرار این مسئله را روشن می کند،البته وجود خون در ادرار صرفاً علامت سرطان مثانه نیست،ممکن است نشانه سنگ کلیه یا یک بیماری کلیوی نیز باشد که خطر جانی کمتری دارند.
آنچه مهم است و می تواند به سلامت و عمر فرد آسیب جدی وارد کند، سرطان مثانه است که هیچ درد و علامت دیگری ندارد.شیوع این بیماری نسبت به سرطان پروستات خیلی بیشتر است.در همه بخش های اورولوژی و در همه مناطق کشور همواره تعدادی از این بیماران بستری هستند.شاید حدود ۱۰ درصد بیماران اورولوژی کشور این دسته از بیماران باشند. بیشتر این بیماران هم افراد سیگاری و افرادی هستند که در صنایع با مواد شیمیایی سر و کار دارند.
3 – سرطان بیضه :
این بیماری شیوع زیادی ندارد و به ندرت دیده می شود ولی بیماری خطیری است که یک راه تشخیص ساده دارد. درست مثل آنچه برای تشخیص زودرس سرطان سینه به خانم ها توصیه می کنند که سینه هایشان را خودشان به طور مرتب معاینه کنند،به آقایان هم توصیه می شود، خودشان بیضه هایشان را معاینه کنند و اگر هر تغییر و نامنظمی را در بیضه شان دیدند، فوری به پزشک مراجعه کنند.
در دوران بلوغ مردان ممکن است بیضه دور طنابی که عروق بیضه را تامین می کند، بپیچد که «تورسیون» بیضه نام دارد، اگر چنین حالتی اتفاق بیفتد فرد باید حداکثر ظرف ۶ ساعت به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کند
این بیماری گاهی به صورت جمع شدن آب دور بیضه دیده می شود اما این نامنظمی الزاماً نشانه سرطان بیضه نیست و ممکن است یک التهاب ساده باشد ولی حتماً باید به پزشک اورولوژیست مراجعه شود.چون اگر سرطان بیضه باشد بسیار خطرناک و تهاجمی است و بلافاصله به داخل شکم دست اندازی می کند، در آن صورت باید جراحی های خیلی سنگینی برای درمان آن انجام داد.اما اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، خیلی راحت درمان می شود.
4 – اورژانس های اورولوژی :
اورژانس تعریف مشخصی دارد؛ یعنی عارضه ای که باید به فوریت و در کوتاه ترین زمان ممکن به آن رسیدگی شود اما متأسفانه اکثریت مردم از موارد اورژانسی خبر ندارند و نمی دانند چه بیماری هایی اورژانسی است؛ البته گاهی که با یک بیماری مانند سنگ کلیه مواجه می شوند چون درد زیادی دارد و بیماری پر سر و صدایی است، (درد سنگ کلیه مثل درد زایمان است) به همین خاطر فرد بلافاصله به پزشک و اورژانس مراجعه می کند.
ولی اورژانسی که من می خواهم به آن اشاره کنم،چیز دیگری است که درمان آن کاملاً وابسته به زمان است، زمان طلایی یا دارد و اگر بعد از زمان طلایی مراجعه شود، متأسفانه هیچ کاری برای آن نمی توان انجام داد.
چگونه بفهمیم مرد عقیم است
از لحاظ فرهنگی برای ما مشکل است که خیلی راحت این بیماری ها را در رسانه ها مطرح کنیم اما از طرفی تعهد پزشکی ما ایجاب می کند با کلماتی که مطابق فرهنگ و شئون جامعه ما باشد، این مسائل را مطرح کنیم.
بیضه ناحیه ای از بدن مردان است که برای تولید مثل، نطفه تولید می کند که برای پدر شدن یک مرد هنگامی که با نطفه همسرش به اشتراک گذاشته می شود، منجر به تولید مثل می شود؛بنابراین باید سالم باشد و بتواند اسپرم یا نطفه مردانه تولید کند.
5 – تورسیون بیضه :
در دوران بلوغ مردان ممکن است بیضه دور طنابی که عروق بیضه را تامین می کند، بپیچد و یک حالت گردش پیدا کند،این هیچ ربطی به حالت فرد یا شکل خوابیدن ندارد. خودبه خود اتفاق می افتد و «تورسیون» بیضه نام دارد، اگر چنین حالتی اتفاق بیفتد فرد باید حداکثر ظرف ۶ ساعت به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کند تا با یک جراحی ساده، بیضه را سر جایش برگرداند. در غیر این صورت بعد از گذشت ۶ ساعت بیضه دچار خون مردگی می شود و می میرد که دیگر هیچ کاری برای درمان آن نمی توان انجام داد .
علائم تورسیون بیضه :
علامت آن درد شدید در ناحیه بیضه است که به صورت ناگهانی به وجود می آید، ممکن است بیضه دچار بادکردگی هم بشود.اگر چنین علائمی دیده شد، فرد باید به سرعت ظرف ۲ یا ۳ ساعت خود را به یک متخصص اورولوژی برساند،حتی فرصت برای مراجعه به پزشک عمومی هم نیست و نیابد وقت را تلف کرد.
درد شدید بیضه البته ممکن است به علت ضربه خوردن حین بازی فوتبال یا عفونت باشد.اگر عفونت باشد به راحتی با آنتی بیوتیک درمان می شود ولی تورسیون یا گردش بیضه خطرناک است و حتماً باید در زمان طلایی ۶ ساعته، در هر ساعت از شبانه روز که باشد بلافاصله درمان شود.
6 – بیماری پریاپیسم :
پریاپیسم بیماری اورژانسی دیگری است که آن هم بسیار مهم است و اگر در زمان طلایی مراجعه نشود ممکن است منجر به ناتوانی جنسی دائمی فرد و از دست دادن قدرت زناشویی در مردها می شود
علتش به آناتومیک بیضه مربوط است.ممکن است به صورت مادرزادی یک طرف بیضه سنگین تر یا سبک تر باشد و کمتر از یک درصد پسران ۱۰تا ۲۰ ساله ممکن است با این عارضه مواجه شوند. در این صورت، یک بیضه از بین می رود و باید از بدن خارج شود ولی ممکن است به علت تغییراتی که در بدن ایجاد می کند،سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
در این صورت ممکن است از طریق خون و عکس العمل بدن،به بیضه طرف مقابل هم آسیب وارد شود در غیر این صورت ممکن است فرد برای بچه دار شدن دچار مشکل شود یا حتی عقیم شود. کمتر از نیم درصد مردان ممکن است به این عارضه مبتلا شوند.
بیماری اورژانسی دیگری که آن هم بسیار مهم است و اگر در زمان طلایی مراجعه نشود ممکن است منجر به ناتوانی جنسی دائمی فرد بشود به نحوی که مرد قدرت زناشویی خود را برای همیشه از دست بدهد، پریاپیسم است .
به طور طبیعی مردان در زمان های مشخصی که صلاح می دانند، زناشویی می کنند.مدت زناشویی در افراد مختلف متفاوت است اما به طور کلی بعد از ارتباط جنسی آلت تناسلی مرد به حالت طبیعی قبل از این حالت برمی گردد اما اگر حالت نعوظ بیش از یک ساعت طول بکشد،شروع زنگ خطر است و اگر این اتفاق افتاد فرد باید حداکثر ظرف ۶ ساعت به پزشک مراجعه کند.
اگر بعد از این مدت وضعیت به حالت طبیعی برنگردد منجر به ناتوانی جنسی تا آخر عمر می شود و هیچ درمانی نیز نخواهد داشت. متأسفانه کمتر از یک درصد مردان از این مسئله مهم اطلاع دارند؛ به همین علت این بیماران معمولاً بعد از ۲۴ ساعت به پزشک مراجعه می کنند که دیگر دیر است و کاری نمی توان انجام داد.
علت آن هم به جز نا آگاهی از اهمیت این مسئله، مقداری هم به خاطر خجالت فرهنگی است. به همین خاطر سعی می کنند به اتفاق خانواده، خودشان مشکل را حل کنند که امکان ندارد و فقط یک متخصص می تواند مشکل را حل کند. دلیل دیگر آن امکان مصرف داروهای اعصاب و روان است.
علت برخی بیماریهای تناسلی بجز ناآگاهی از اهمیت این مسئله، مقداری هم به خاطر خجالت فرهنگی است. به همین خاطر افراد سعی می کنند به اتفاق خانواده، خودشان مشکل را حل کنند که اثری در بهبود ندارد
علل دیگری هم دارد، بعضی بیماری های خونی ممکن است عامل بروز این بیماری باشد.افرادی که مبتلا به بیماری گلبول های قرمز هستند،مستعد آن هستند. اما گاهی هم بدون هیچ علتی به صورت خودبه خودی اتفاق می افتد.مصرف کم یا زیاد مایعات هم ممکن است این حالت را ایجاد کند.
بیماری های عفونی دستگاه تناسلی انواع مختلفی دارند، عامل این بیماری ها ممکن است میکروب های عمومی باشند یا میکروب ها و ویروس هایی که از طریق ارتباط جنسی منتقل می شوند. انواع قدیمی این بیماری ها سفلیس و سوزاک هستند اما امروزه بیماری های دیگری مانند ایدز و آنتی ژن هایی که از طریق رابطه جنسی منتقل می شوند نیز مطرح هستند.
در خانم ها عفونت مثانه هم بیماری مهم و شایعی است که مجبورند تند تند مثانه را تخلیه کنند، چون سیستم خروجی مثانه و ناحیه تناسلی در زنان به هم نزدیک است احتمال عفونت در آنها زیادتر است؛ به همین علت یک تا۲بار عفونت مثانه در زنان را طی یکسال طبیعی می دانیم و آن را جدی نمی گیریم ولی اگر عفونت مثانه در آقایان باشد حتماً باید به صورت جدی بررسی های لازم انجام شود.
عفونت دیگر، عفونت بیضه است که در پسر بچه ها ممکن است اتفاق بیفتد که ممکن است مادرزادی باشد یا به صورت خودبه خود اتفاق بیفتد.
7 – رگ های واریسی :
واریکوسل یا واریسی شدن عروق بیضه شایع ترین بیماری مردان پس از بلوغ است و حدود یک ششم مردان واریکوسل دارند. در مردانی که دچار ناباروری هستند، این رقم بالاتر است و به ۴۰ درصد می رسد اما حدود ۱۵ درصد از مردان با واریکوسل در کیسه بیضه و به ویژه بیضه چپ مواجه هستند.
زمانی که مردی تعداد اسپرم کمی تولید می کند پزشکان معمولا توصیه به درمان واریکوسل می کنند. یک روش درمان این رگ های واریسی در کیسه بیضه جراحی یا آمبولیزاسیون از راه پوست به روش غیرجراحی و به کمک کاتتر است.
مشخص نیست واریکوسل چطور باعث کاهش تولید اسپرم می شود و احتمال های متعددی مانند قطع جریان خون به بیضه یا گرم شدن بیش از حد بیضه یا قطع جریان خون به بالا و اختلال در رگ ها مطرح می شود. البته این نکته را هم باید توجه داشته باشید که هرچند اثبات شده بعد از جراحی باروری بهبود می یابد برخی پزشکان بر این باورند که عمل جراحی ممکن است بهبود کیفیت مایع منی را تحت تاثیر قرار دهد.
1 – سابقه خانوادگی :
اگر در خانواده سابقه ناباروری دارید باید بررسی های کلی را درباره سلامت خودتان انجام دهید وگرنه ممکن است با نازایی غافلگیر کننده ای مواجه شوید .
2 – آیا دارو باعث عقیم شدن مردان می شود ؟
بعضی آنتی بیوتیک ها به طور موقت سبب کاهش تعداد و تحرک اسپرم ها در مردان می شوند. بعضی از این آنتی بیوتیک ها شامل اریترومایسین, نیتروفورازون یا نیتروفورانتوئین هستند. استفاده از داروهای استروئیدی آنابولیک سبب می شوند بدن نتواند هورمون تستوسترون را به طور طبیعی بسازد که سرانجام سبب کاهش تولید اسپرم خواهد شد.
بسیاری از ورزشکارانی که به عنوان دوپینگ از این داروها استفاده مکرر می کنند، دچار این مشکل خواهند شد. داروی سولفاسالازین که برای درمان اختلالات گوارشی به کار می رود، کتوکونازول داروی ضد قارچ و داروی آزولفیدین که برای درمان بیماری گوارشی کولیت به کار می رود ازجمله داروهایی هستند که می توانند تعداد و کیفیت اسپرم را تحت تاثیر قرار دهند.
3 – آیا لپ تاپ و گوشی روی ناباروی تاثیر دارد :
هیچ می دانید یک لپ تاپ ساده می تواند توانایی انسان در تولیدمثل را تحت تاثیر قرار دهد؟ به گفته محققان دانشگاهی در نیویورک ارتباط مستقیمی بین استفاده از لپ تاپ و افزایش دمای کیسه بیضه به ۳۵ درجه در موقعیت های خاص وجود دارد. این افزایش دما اثرات مضری بر روند اسپرماتوژنز (فرآیند تشکیل گامت نر) می گذارد، بنابراین اگر در تلاش برای پدر شدن هستید، باید لپ تاپ تان را روی میز بگذارید.
حتما خیلی شنیده اید که آقایان بهتر است تلفن همراه شان را روی کمرشان و نزدیک اندام تناسلی قرار ندهند. جالب است بدانید مطالعه ای نشان داد مردانی که بیشترین استفاده را از تلفن همراه داشتند (بیش از ۴ ساعت در روز) تعداد اسپرم در آنها به شدت کاهش داشت ضمن آنکه نرخ تحرک اسپرم و شکل طبیعی آن هم تحت تاثیر قرار می گرفت.
توصیه پزشکان برای محدود کردن قرارگیری در معرض تابش اشعه این است که تلفن همراه را در کیف حمل کنند. حتی زمانی که تلفن در مجاورت کشاله ران نیست می تواند باروری را تحت تاثیر قرار دهد. پزشکان برای جلوگیری از اثرات مضر تلفن همراه توصیه می کنند از بلندگوی تلفن استفاده کنند و آن را در تماس با بدن قرار ندهند.
4 – گرما بیش از حد :
بیضه نمی تواند فرایند طبیعی خود را انجام دهد؛ مگر اینکه دمایش کمتر از بقیه قسمت های بدن باشد. خوشبختانه آناتومی بدون مردان طوری طراحی شده که فاصله ای بین بیضه ها و درجه حرارت مرکزی بدن ایجاد می کند. اگر درجه حرارت بیضه ها به ۳۷ درجه سانتی گراد برسد تولید اسپرم متوقف می شود. وقتی تولید اسپرم دچار اختلال شود، می تواند برای ماه ها نهفته باقی بماند. فکر می کنید اگر بیضه در معرض گرما قرار بگیرد چه اتفاقی می افتد؟ تعداد اسپرم پایین می آید ضمن آنکه تحرک آنها هم کاهش می یابد و این اولین گام به سوی اختلال در باروری مردان است.
وقتی وان را حسابی گرم می کنید، باید بدانید که همین گرما از باروری جلوگیری می کند. حرارت مرطوب به هیچ عنوان برای بیضه ها خوب نیست. باتوجه به مطالعه ای که در سال ۲۰۰۷ منتشر شده ماندن در یک جکوزی یا وان آب داغ برای ۳۰ دقیقه می تواند به طور موقت باعث کاهش تولید اسپرم شود. با این حال مطالعات همچنین نشان می دهد که اثرات منفی حرارت مرطوب روی اسپرم ممکن است برگشت پذیر باشد. از آنجا که اسپرم مدت زمانی لازم دارد تا به بلوغ برسد هر نوع مداخله ای دست کم سه ماه طول می کشد تا اثرش را نشان دهد.
5 – تب کردن در ناباروی :
اگر می دانید که وان آب داغ و سیگار کشیدن می تواند بر تولید اسپرم اثر بگذارد، باید بدانید که تب بالا هم می تواند همان اثر حرارت مرطوب را روی اسپرم با اثرات مشابه پایدار داشته باشد. باتوجه به تحقیق های انجام شده بسته به مدت زمان تب، غلظت اسپرم تا ۳۵ درصد کاهش پیدا می کند و همین موضوع اثر مستقیم بر کیفیت اسپرم می گذارد.
6 – دوچرخه سواری در اخته شدن مردان :
شاید در ابتدا این طور به نظر برسد که لباس زیر تنگ و گشاد به تنهایی تغییری در تعداد اسپرم ایجاد نمی کند اما لباس زیر گشاد زمانی که تعداد اسپرم به طور کلی کم است، مفیدتر است و این موضوع را کمتر حساس می کند. با این حال محققان اذعان می کنند پوشیدن لباس زیر تنگ می تواند تا حدودی بر تعداد اسپرم اثر بگذارد. دقت داشته باشید که پوشیدن لباس دوچرخه سواری برای مدت طولانی به هیچ عنوان مناسب نیست. نشستن بیش از ۳۰ دقیقه روی زین دوچرخه در هر بار به ویژه اگر از شلوار مخصوص دوچرخه سواری هم استفاده شود سبب بالا رفتن دمای کیسه بیضه شده و بر تولید اسپرم تاثیر می گذارد. حتی پوشیدن شلوار تنگ، محیط مناسبی برای تولید اسپرم ایجاد نمی کند.
7 – آیا سیگار و مصرف الکل باعث عقیم شدن مردان می شود
توتون، تنباکو و الکل می تواند عملکرد جنسی را مختل کند بنابراین افرادی که قصد پدر شدن دارند، باید به طور کامل از این موارد پرهیز کنند. مصرف الکل بر کیفیت اسپرم و تولید آن اثر می گذارد درحالی که مصرف سیگار باعث اختلال در تحرک اسپرم می شود. علاوه بر کاهش اسپرم مطالعات دیگر نشان می دهد مصرف سیگار می تواند به DNA اسپرم آسیب زده و باعث افزایش اختلال نعوظ شود.
بسیاری از افراد از آسیب هایی که مصرف الکل و استعمال دخانیات دردورۀ بارداری بر چنین وارد می کند آگاهی دارند اما بسیاری از زوج ها باور نمی کنند که استعمال دخانیات و مصرف الکل بتواند قدرت باروری آن ها را وختل کند. البته خبر خوبی که در این مورد می توان داد این است که اثرات اینها بر باروری همیشگی نیست و بعد از توقف مصرف آن ها، اثرات زیانبارشان بر باروری از بین رفته و وضعیت شخص به حالت عادی بر می گردد.
1 – نقش الکل نوشیدن الکل :
باعث کاهش تعداد اسپرم های غیر طبیعی و کاهش درصد اسپرم های دارای قابلیت تحرک شود. به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، الکل از طریق تأثیر بر فرآیند تولید و آسازی تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) نیز می تواند روی باروری مرد اثر کند.
الکل چون بر کبد اثر می گذارد می تواند باعث تجمع هورمون های جنسی زنانه (که در مرد هم به طور طبیعی مقدار کمی تولید می شود) در بدن مرد شده از این طریق باعث کاهش قدرت جنسی و تعداد اسپرم ها شود. الکل همچنین می تواند باعث کاهش جذب عناصر غذایی مثل روی به داخل بدن شود.
روی ماده غذایی مهمی است که در باروری مرد نقش حیاتی دارد. برای ساخته شدن لایۀ خارجی اسپرم و دم آن باید مقدار کافی روی وجود داشته باشد و نیز این عناصر با غلظت بالایی در اسپرم یافت می شود.
کاهش ( ) در غذای مرد می تواند تعداد اسپرم ها را کاهش می دهد. مصرف زیاد الکل می تواند باعث توقف عادت ماهیانه و تخمک گذاری در زن ها شود.
اگر چه نوشیدن مقادیربالاتر الکل می تواند بر باروری شما اثر منفی داشته باشد. لذا نمی توان گفت نوشیدن مقدار کمتر آن خالی از اشکال است بلکه می توان گفت مقدار اندک آن نیز برای شما ( که می خواهید باردار شوید) زیاد است.
مصرف الکل توسط زنان باردار احتمال سقط را تا دو نیم ( ) برابر زنان عادی افزایش می دهد و اگر زنی هم الکل بنوشد و هم سیگار بکشد، احتمال سقط در او چهار برابر زنان عادی می شود.
2 – نقش دخانیات :
بسیاری از مردم اطلاعات زیادی در خصوص سیگار کشیدن در بیماری های مختلف ریه مثل آمفیزم و سرطان ریه دارند و اکثراً از اثرات مخرب سیگار در حاملگی نیز مطلع هستند، اما افراد کمی از نقش سیگار در کاهش قدرت باروری زوج هخا اطلاع کافی دارند. دود توتون یا تنباکو حاوی چهار هزار نوع ترکیب شیمیایی است.
برخی از این ترکیبات عبارتند از: اکسید نیتروژن، آمونیاک، هیدروکربن های معطر، سیانید هیدروژن، کلرید وینیل، نیکوتین، سرب و کادمیم.
برخی خانم ها فقط هنگام بارداری سعی می کنند سیگار نکشند، غافل از اینکه دود سیگار می تواند شانس حامله شدن شما را نیز کاهش دهد.
سیگار کشیدن در مردان می تواند باعث کاهش تعداد اسپرم ها، افزایش اسپرم های غیر طبیعی و کاهش سطح تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) شود. دود سیگار همچنین می تواند باعث کندی و تنبلی اسپرم ها و نیز کاهش سطح ویتامین در خون شود.
کمبود و یتامین باعث می شود اسپرم ها به جای رو به جلو به همدیگر بچسبند و مصرف مقدار کافی ویتامین به طور روزانه می تواند باعث اصلاح این مشکل شود. استعمال دخانیات و در زنان می تواند باعث یائسگی زودرس شود و این موضوع برای زنانی که سنشان بالا است و می خواهند باردار شوند اهمیت حیاتی دارو
3 – نقش داروهای تفننی :
طی سال های اخیر مصرف ماری جوانا و کوکائین سیر فزاینده ای داشته و برای بخشی از مردم به صورت بخشی از زندگی روزانه در آمده است. البته افزایش مقبولیت اجتماعی این داروها دلیل بر بی ضرر بودن آن ها نیست. این داروها بر روی باروری شما و شوهرتان اثر منفی دارند اما در صورت ترک آن ها بعد از مدت کوتاهی اثرات منفی شان بر براروری از بیم می رود. مصرف آن ها در بارداری اثرات فاجعه باری بر روی جنین دارد.
8 – بی تحرکی در عقیم شدن :
نتایج برخی تحقیقات نشان می دهد مردانی که در هفته دست کم ۲۰ ساعت پای تلویزیون می نشینند دارای اسپرم کمتری هستند. در اصل این مردان ۴۴ درصد میزان اسپرم کمتری نسبت به مردانی که به ندرت تلویزیون می بینند یا اصلا تلویزیون نگاه نمی کنند دارند. یکی از عواقب نشستن و تماشای تلویزیون به مدت طولانی آن است که هنگام نشستن دمای بیضه ها بالا می رود و همین امر از تولید اسپرم می کاهد.
عوامل دیگری که خطر سازند
به گفته محققان برخی شرایط فیزیولوژیک منفی می تواند اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد.
انسداد: انسداد مجاری یکی از این موارد است. به دلایل متعدد ازجمله نقص مادرزادی، عفونت، تروما یا وازکتومی ممکن است انسداد ایجاد شده و مانع از ورود مایع منی شود.
اخـتلالات ژنـتیکی: اخـتلالات کروموزومی زیادی هستند که می توانند تولید اسپرم را به شدت کاهش داده یا حتی آن را به صفر برسانند. به عنوان مثال یک شکل از فیبروز کیستیک می تواند باعث شود مجرای دفران شکل طبیعی خود را از دست بدهد. عوامل زیان آور دیگر مانند آنتی بادی های ضداسپرم، عدم تعادل هورمونی، سرطان بیضه، بیضه نزول نکرده و مشکلات جنسی می تواند اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد.
9 – شغل های خطرناک باعث عقیم شدن می شود
استفاده بی رویه از سموم شیمیایی برای دفع موش ها و حتی کودهای شیمیایی که در کشاورزی به کار می رود، کیفیت اسپرم مردان را تحت تاثیر قرار می دهد. اسپرم افرادی که به دلیل شغل شان در هوای گرم و کنار کوره یا تنور کار می کنند هم ممکن است کیفیت خود را از دست بدهد.
10 – تاثیر چاقی بر تعداد اسپرم :
چاقی با افزایش تولید هورمون های زنانه (استروژن) در ارتباط است. کاهش تعداد اسپرم اختلال عملکرد جنسی و ناباروری را به دنبال دارد. براساس مطالعه سازمان جهانی بهداشت در مقایسه مردان با وزن طبیعی و مردان چاق، افراد چاق دچار کاهش عملکرد بیضه و تعداد اسپرم هستند، البته این را هم به خاطر داشته باشید که براساس تحقیقات انجام شده اگرچه چاقی تعداد اسپرم را کاهش می دهد اما تنها سطح شدیدی از چاقی ممکن است پتانسیل باروری مردان را تحت تاثیر قرار دهد و مانع از قدرت باروری آنها شود.
!(function (w, d) { ‘use strict’; var ad = {zone: “brtrha1”, user: “1565432215”, width: 728, height: 90, id: ‘adro-246454’}, h = d.head || d.getElementsByTagName(‘head’)[0]; if (typeof w.adroParams != ‘object’) w.adroParams = {}; w.adroParams[ad.id] = ad; var script = document.createElement(“script”); script.type = “text/javascript”; script.async = 1; script.src = “//static-cdn.adro.ir/dlvr/rsdnt.js”; h.appendChild(script); })(this, document); var h = document.getElementsByTagName(“head”)[0], s = document.createElement(“script”); s.async = !0, s.defer = !0, s.type = “text/javascript”, d = new Date, s.src = “https://cdn.sanjagh.com/assets/sdk/www.bartarinha.ir/client.js?t=” + d.getFullYear().toString() + d.getMonth() + d.getDate() + d.getHours(), h.appendChild(s); var sabaVisionWebsiteID = “1c27cb39-612a-452a-954c-b3e3dd1f3d36”; var sabaVisionWebsitePage = “ALL” _atrk_opts = {atrk_acct: “i2i8r1SZw320l9”, domain: “bartarinha.ir”, dynamic: true}; (function () { var as = document.createElement(‘script’); as.type = ‘text/javascript’; as.async = true; as.src = “https://certify-js.alexametrics.com/atrk.js”; var s = document.getElementsByTagName(‘script’)[0]; s.parentNode.insertBefore(as, s); })();
برترینها: موضوعی که شاید ذهن خیلی از زوجهای جوان را درگیر میکند، ولی به دلیل شرم و حیا از پرسوجو درباره آن دوری میکنند، «ناباروری» و راههای درمان آن است. دکتر محمدرضا نوروزی، متخصص اورولوژی در این مطلب به سوالات ذهنی شما در این باره پاسخ داده است.
نابارور به چه کسی میگویند؟
ناباروری عبارت است از این که یک زوج پس از گذشت یک سال از ازدواجشان، بدون پیشگیری از بارداری و با وجود رابطه جنسی منظم، باردار نشود.
حالا این سوال مطرح میشود که آیا این زوج کاملا نابارورند یا ارزش بررسی دارند؟
چگونه بفهمیم مرد عقیم است
در واقع با پیشرفتهایی که امروزه در دنیای پزشکی صورت گرفته میتوان گفت این زوج ارزش بررسی دارند.
آیا ناباروری در دنیا ریشهکن شده؟
بسیار بر این عقیدهاند چیزی به اسم زوج نابارور در دنیا وجود ندارد، همه افرادی که باروری طبیعی نداشتهاند میتوانند به نوعی برای کارهای درمانی مراجعه کنند.
آیا همه کسانی که برای درمان مراجعه میکنند بچهدار میشوند؟نمیشود این را با قاطعیت اعلام کرد که همه آنها بچهدار میشوند، ولی این را میتوان با قاطعیت گفت که همه آنها میتوانند برای درمان، مراجعه کنند.
در ناباروری سهم زنان بیشتر است یا مردان؟
معمولا اختلالات باروری به طور مساوی بین زنان و مردان توزیع میشود. یعنی فاکتورهای زنانه و مردانه به یک اندازه در این قضیه دخیل هستند. معمولا در فرهنگ ما زوجهای نابارور با هم برای درمان مراجعه نمیکنند. هرچند درمانهای جدید بر این اصل استوار است که زن و مرد باید با هم برای درمان مراجعه کنند. در زنان، اختلالات باروری با اختلالات تخمکگذاری، اختلالات رحم، اختلالات لولههای رحمی و اختلالات هورمونی همراه شده است یعنی اشکال یا ایراد در هر یک از این اعضا میتواند باعث ناباروری زنان شود. زنانی که اختلالات هورمونی، عادت ماهانه نامنظم و پرمویی دارند، اینها میتواند نشانهای از امکان ناباروری در آنها باشد.
کدام مردان در خطر ناباروری قرار دارند؟
در مردان، بسیاری از بیماریها میتواند باعث ناباروری شود. اولین آنها اختلال توانایی جنسی است. شرط لازم برای باروری طبیعی، رابطه جنسی منظم است. بعضی از دلایل ناباروری در مردان عبارتند از: بیماریهای دوران کودکی مثل جراحیهایی که اطراف بیضه انجام میشود، بالا بودن بیضه و بیماری واریکوسل (بهعنوان شایعترین عامل ناباروری که قابل درمان است)، اختلالات هورمونی به صورت اختلال در هورمونهای هیپوفیز یا هورمونهای جنسی، رشد نامناسب بیضهها، اختلالات ژنتیک مثل کوچکبودن بیضه، برخی عفونتهای مزمن که در عملکرد بیضه اختلال ایجاد میکند مثلا «سل» که لولههای انتقالدهنده اسپرم را از بین میبرد، برخی داروها، برخی عفونتهای دستگاه تناسلی مثل سوزاک به شرطی که موجب تنگی مجرا شود و مانع خروج شود و بیماریهای تبدار طولانیمدت که بر نطفهسازی تاثیر میگذارد علت آن است که اسپرم در بیضه در درجه حرارتی پایینتر از درجه حرارت بدن فعالیت پیدا کند و این حرارت بالا و طولانیمدت باعث از بینرفتن اسپرمها شود.
برخی از بیماریهای ژنتیک و بیماریهایی که با اختلالات بویایی و هورمونی همزمان هستند. بعضی از بیماریها که موجب ایجاد ترشحات غلیظ در بدن میشوند، سرفههای خشک، اختلالات ریوی و اختلالات بیضوی به صورت ترشحات غلیظ و برخی از مشاغل. افرادی که در معرض مواد آسیبرسان به بیضهها قرار دارند مثل انواع حشرهکشها وقتی به صورت مدام با آن تماس داشته باشند یا مثل کسانی که در کارخانههای تولید این مواد هستند یا سمپاشها. نانوایی که دائما در کنار تنورهای داغ قرار دارد. برخی مواد رنگی، سیگار و … هم میتوانند تا حدی بر قدرت باروری تأثیر بگذارند.
آیا این موضوع واقعیت دارد که کارگران شاغل در کارخانههای شیشه و فولاد یا بچهدار نمیشود یا فرزندشان دختر است؟
در واقع ثابت شده حرارتهای بالا میتواند باعث مختلشدن فرایند تولید اسپرم شود. در رابطه با جنسیت هم در واقع کروموزم «Y» که عامل پسرشدن است خیلی ضعیفتر است و در مقابل استرس و عوامل آسیبرسان به بیضه بسیار زود آسیب میبیند. حتی در میان جراحان که استرس زیادی دارند، دیده شده فرزندان دختر بیشتر است. یعنی استرس کار بر این کروموزومها تاثیر گذاشته است. یعنی در مشاغل و موقعیتهای پراسترس، کروموزمهای «X» بیشتر امکان باروری مییابند و احتمال دختردار شدن فرد بیشتر است.
شایعترین علت در ناباروری مردان
شایعترین بیماری قابل درمان در ناباروری آقایان «واریکوسل» است. این بیماری عبارت است از واریس عروق بیضه، مانند پیرمردان و پیرزنان دچار واریس عروق پا میشوند و پاهایشان ورم میکند و خون به خوبی در عروق پایشان حرکت نمیکند. در پسران جوان هم ممکن است این اتفاق برای بیضهها پیش بیاید و نتواند خون را به خوبی تخلیه کند، این ماندن طولانیمدت خون در بیضهها باعث میشود درجه حرارت بالا برود و اختلالات هورمونی به همراه داشته باشد. این عوارض باعث میشود اسپرمسازی خوب انجام نشود. این اختلال در اسپرمسازی، فرد را مستعد ناباروری میکند.
گاهی دیده میشود که اصلا نطفهای شکل نمیگیرد، به همین دلیل مجبور هستیم از بافت بیضه نمونهبرداری انجام بدهیم که آیا اسپرم در داخل بیضه وجود دارد یا نه؟ اگردرنمونهبرداری از مردی اسپرم پیدا کنیم حتی اگر کم یا ضعیف هم باشد، خوشحال میشویم، چون راههای درمان زیادی وجود دارد تا این مشکل برطرف شود، ولی اگر در نمونهبرداری از بیضه هم، اسپرم دیده نشد، یعنی اینکه این آقا توان باروری ندارد یعنی خودش نمیتواند عامل بارداری همسرش باشد.
چگونه میتوان واریکوسل را تشخیص داد؟
این مورد در بین پسران جوان به خصوص در سن بلوغ، بین ۱۵ تا ۲۵ سالگی دیده میشود، اگر این اختلال به موقع تشخیص داده شود و درمان صورت بگیرد از آسیب به بیضه جلوگیری میکند. بهترین راه، تشخیص اولیه بیماری توسط خود فرد است. یعنی شیوه معاینه را آموزش دهیم. فرد باید طناب دور بیضه را لمس کند و اگر در ناحیه زیرین شبکهای کرمی شکل لمس کرد، مشکوک به بیماری واریکوسل است. نوع شدید واریکوسل را میتوان از روی پوست تشخیص داد. شبکهای مارپیچی روی پوست که برجسته است، از علائم این بیماری است.
درمان واریکوسل چیست؟
درمان نهایی واریکوسل، جراحی است. ۲۰ درصد پسران جوان از این بیماری رنج میبرند و ۲۰ درصد افرادی که واریکوسل دارند از ناباروری رنج خواهند برد. به همین دلیل، شناسایی افرادی که واریکوسل دارند اهمیت زیادی دارد. در اغلب موارد ناباروری مردان از طریق آزمایش نطفه مختل که چند بار تکرار شده و هر بار نتیجه همین بوده، شناسایی میشود. بعد از بررسی آزمایشهای مختلف، به دنبال دلایل آن هستیم و بسته به اینکه واریکوسل، اختلال بیضه، آیا اختلال هورمونی باشد، سعی در درمان آن میکنیم.
وقتی مادر واقعی با مادر قانونی فرق دارد
از سال ۱۹۷۸ پیشرفت چشمگیری در درمان ناباروری پیدا شده است. امسال هم کسی که این طرح درمانی را ارائه داد برنده جایزه نوبل پزشکی شد، مفهوم این روشها این بود که بتوانند خارج از محیط بدن هم بتوانند سلولهای جنسی زن و مرد را به هم برسانند تا نطفه تشکیل شود. این گروه موفق شدند با تحریک تخمکگذاری در خانم ها، تعدادی زیادی تخمک آزاد کنند. به صورت طبیعی در هر ماه یک تخمک در بدن زن آزاد میشود و اگر بتوانیم با دارو آن را چند برابر کنیم، شانس باروری را بیشتر میکنیم.
درنهایت موفق شدند تخمکها را بیرون بیاورند و بیرون از بدن با اسپرم ترکیب کنند. این ترکیب، جنین را به وجود آورد. بعدها این امکان را پیدا کردند که جنین را دوباره به داخل بدن زن منتقل میکنند. این روش امروزه به عنوان IVF یا لقاح خارج رحمی شناخته میشود.
این توانایی، ما را قادر ساخت آقایانی با تعداد اسپرمهای کم یا حتی خانمهایی که لولههای انتقالدهنده تخمک آنها مشکل دارد، بتوانند بچهدار شوند. این روشی است که در آن، افرادی که به روشها دیگر قادر به بچهدار شدن نبودند، بتوانند صاحب بچه شوند، این روشها مسائل حقوقی و اخلاقی جدیدی به همراه دارد. خانمها قبلا به علت ناباروری مردان میتوانستند طلاق بگیرند. اما الان این سوال پیش میآید:
آیا مردی که با اعمال جراحی مثل IVF یا لقاح خارج رحمی میتواند بچهدار شود هم شامل قانون اجازه طلاق از همسرش به دلیل بچه دار نشدن او میشود یا نه؟
دادگاه از ما سوال میکند آیا این فرد قابلیت باروری دارد یا نه و ما پاسخ میدهیم به صورت طبیعی، توانایی بارورسازی ندارد، ولی با اعمال جراحی امکان باروری برای او وجود دارد، فقط باید خرج کند، همت کند و همسرش را راضی کند تا این کار را انجام دهد.
اگر خانمی تخمک نداشت آیا امکان اهدا تخمک از فرد دیگری وجود دارد؟ آیا میشود مانند افرادی که کلیه اهدا میکنند تخمک هم اهدا کرد؟
اهدا تخمک، در بسیاری از نقاط جهان امکانپذیر است. برای مثال خانمی که دچار یائسگی زودرس شده یا اصلا تخمک ندارد میتواند از تخمک اهدایی استفاده کند. اینجاست که مادر «بیولوژیک» و مادر «قانونی» متفاوت میشوند، یعنی یک نفر نسخه ژنتیک و تخمکها را میدهد و یک نفر دیگر مادر قانونی این کودک حساب میشود یا صاحب رحم، این مادر است و جالب است در شرع و قانون ما بسیاری از این مواد پیشبینی شده است، بهخصوص در شرع.
آیا اهدای جنین امکانپذیر است؟
اگر مردی اسپرم نداشت و مایل هم نبود از اسپرم اهدایی استفاده کند، میتواند از جنین فرد دیگری استفاد کند.
در قدیم سنت براین بودکه اگر مردی صاحب فرزند نمیشد، برادر او فرزندی به دنیا میآورد و از همان بدو تولد، این نوزاد را به برادر بدون فرزند میداد تا پرورش دهد. این کار اکنون امکانپذیر شده با اهدا جنین، یعنی از زمان تشکیل جنین آن را اهدا میکنند. جنین در محیط آزمایشگاهی تشکیل و به بدن خانم منتقل میشود.
خانمهای بارداری که سقطهای مکرر دارند و امکان نگهداری جنین در بدن خود را ندارند، آیا میشود از مادر رضاعی برای آنها استفاده کرد و رحمی را به عنوان نگهدارنده برای این چنین در نظر گرفت؟
بله، این امکان وجود دارد که یک جنین، حامل ژنتیک پدرومادر خودش باشد، ولی در رحم شخص دیگری پرورش یابد، یعنی از روش رحم جایگزین استفاده کرد اگر به این روشها دقت کنیم به سوال ابتدایی بحث میتوان پاسخ «آری» داد که بله، ناباروری از بین رفته است. ولی به شرط آنکه مردم به استفاده از این روشها راضی باشند و از آنها استفاده کنند. مادر و پدر بیولوژیک و مادر و پدر قانونی ممکن است با هم متفاوت باشند.
حالا پیشرفت علم به اندازهای است که میتوانیم متوجه شویم جنینی که منتقل میشود، جنین دختر است یا پسر، حتی این امکان به والدین داده میشود که جنین منتقل شده را انتخاب کنند. اگرچه در اخلاق انتخاب جنسیت، موردبحث بسیار است، ولی از آنجاکه انتقال بعضی از بیماریهای ژنتیک از طریق دخترهاست و انتقال بعضی از بیماریها از طریق پسرها ممکن است در زوجهایی که مستعد این بیماری باشند میتوان با تشکیل جنین خارج از بدن و فرستادن یک سلول برای بررسی و تشخیص بیماریهای ژنتیک یا دختر و پسر بودن آن، جنین دلخواه و سالم را منتقل کرد.
چگونه بفهمیم مرد عقیم است
به شرط اینکه این کار مورد علمی یا قانونی برایش وجود داشته باشد. پس روشهای جدید به حیطهای از حیات وارد شده که قبلا ناشناخته بوده و میتوان با مشاورههای پزشکی و موردی زوجهای نابارور بتوان برای بچهدار شدن که حق طبیعی و الهی آنهاست، تلاشی انجام داد.
آیا رژیم غذایی خاصی وجود دارد که بر باروری تاثیر داشته باشد؟
دیده شده بعضی از موادغذایی که رادیکالهای آزاد تولید میکنند بر باروری اثر منفی دارند و برعکس مواد غذایی که جلوی رادیکالهای آزاد را میگیرند بر باروری اثر مثبت دارند. مثلا ویتامین E و C اثرات مثبتی بر اسپرمسازی دارند، آن هم به دلیل کنترل رادیکالهای آزاد.
آیا استفاده مداوم از لوازم پیشگیری یا عمل وازکتومی بر توان جنسیتی تاثیر منفی دارد؟
از نظر جسمی خیر، ولی از نظر روحی چرا. افرادی که عمل وازکتومی انجام دادهاند تصور میکنند توان جنسیشان کم شده است در حالیکه اینطور نیست! افرادی که از لوازم پیشگیری استفاده میکنند هم همینطور.
آیا رژیم غذایی ویژهای برای تعیین جنسیت وجود دارد؟
ایجاد جنین دختر یا پسر، به کروموزوم X یا Y وابسته است. برررسیها نشان داده در محیطهای خاصی کروموزوم X بیشتر از بین میرود و در محیطهای دیگری، کروموزومهای Y بیشتر از بین میرود. محیط اسیدی و استرس کروموزومهای Y را از بین میبرد، چون ضعیفتر هستند.
به همین دلیل بعضی موادغذایی را برای ایجاد محیط قلیایی یا اسیدی توصیه میکنند، ولی هیچکدام از این روشها، روشهای صددرصدی نیستند. در این مورد تجربه علمی مشخصی وجود ندارد و بیشترین عاملی که در تعیین جنسیت جنین نقش دارد، میزان کروموزومهای X و Y هنگام لقاح خارج از رحم و بیرون از محیط بدن است.0