آخرین پرسش ها و پاسخ ها را همه روزه در ایمیل خود مطالعه کنید
ما 10876 مهمان و بدون عضو آنلاین داریم
کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت محفوظ و استفاده از مطالب آن تنها با ذکر منبع مجاز است.
هر ساله در عید قربان حاجیان بعد از انجام دادن اعمال حج خود گوسفندی را قربانی می کنند به یاد روزی که حضرت ابراهیم علیه السلام به دستور خداوند قرار بود سر فرزند خود حضرت اسماعیل علیه السلام را ببرد و او را قربانی کند.
چه حیواناتی را می توان در عید قربان قربانی کرد؟
قربانی کردن در عید قربان به چهار حیوان محدود شده است : گوسفند ، گاو ،گاومیش و شتر و سر بردین حیواناتی چون خروس و مرغ صحیح نمی باشد .
طریقه صحیح ذبح اسلامی حیوانات
کسی که می خواهد سر حیوان را ببرد باید مسلمان باشد و دشمنی با اهل بیت علیهم السلام نداشته باشد .چگونه حیوان را ذبح کنیم
سر حیوان را باید با چیزی تیز و آهنین ببرد و اگر پیدا نشد می توان با وسیله ای تیز این کار را انجام داد و ۴ رگ آن را جدا کرد مانند شیشه و یا سنگ تیز .
در هنگام بریدن سر حیوان باید قربانی به سمت قبله باشد و اگر اما این حیوان رو به سمت قبل قرار نگیرد حرام می شود ولی اگر فراموش کند مسئله ای نیست اگر قبله را اشتباه بداند یا نداند که قبله کدام طرف است و نتواند حیوان را رو به قبله نماید اشکالی ندارد و حیوان حرام نمی‌شود تنها در حالتی که به عمد رو به قبله نکند قربانی حرام می‌شود .
در هنگام بریدن سر حیوان کارد را به نیت بریدن سر او بگذارد و نام خداوند را بگوید همین قدر که “بسم الله” بگوید کافی است و اگر از روی قصد سر حیوان را ببرد و نام خدا را فراموش کند که بگوید، حیوان پاک نیست و گوشتش حرام می شود ولی اگر از روی عمد نباشد اشکالی ندارد .
بعد از بریدن سر حیوان ، حیوان باید تکانی بخورد مثلاً چشم یا دم خود را حرکت دهد .
بعد از ذبح حیوان باید به اندازه معمول از بدنش خون خارج شود .
مواردی مستحب در هنگام ذبح چهارپا
در هنگام بریدن سر گوسفند بهتر است که دو دست و یک پای آن را بسته و پای دیگرش را باز گذاشته .
در موقع بریدن سر گاو بهتر است هر چهار دست و پایش بسته باشد و دم آن را باز گذاشته .
در هنگام کشتن و ذبح شتر دو دستش را از پایین تا زانو یا تا زیربغل به یکدیگر باید بست و پاهایش را باز گذاشت .
مستحب است بعد از سربریدن مرغ یا خروس حیوان را رها کرده تا بال و پر بزند.
کسی که سر حیوان را می برد باید رو به قبله باشد .
قبل از کشتن حیوان او آب داده شود .
هر کاری که موجب کمتر اذیت شدن حیوان می‌شود را انجام دهد مثلاً کارد را به خوبی تیز کند و یا با عجله سر حیوان را ببرد .
موارد مکروه در هنگام ذبح حیوان
گذاشتن چاقو پشت حلقوم و فرو کردن آن به طرف جلو که حلقوم از پشت آن بریده شود .
وجود حیوانات دیگر در هنگام ذبح حیوان .
ذبح حیوان در شب یا پیش از ظهر روز جمعه مگر اینکه نیاز باشد .
کشتن حیوانی که خود انسان آن را پرورش داده است .
کلیه حقوق این سایت محفوظ و مربوط به سلام نو است
در روزگار ما گروههای طرفدار محیط زیست در کشورهای غربی فعالند، بسیاری از آنها درباره
حقوق حیوانات حساسیت فراوان دارند و در این باره مقاله ها و کتابهای متعددی نوشته اند. از
نکته هایی که این گروهها بر آن پای می فشارند ـ که البته جریان ذبح را نیز آسان می سازد ـ
بی هوش کردن حیوانات قبل از ذبح است؛ زیرا این عمل سبب می شود حیوان درد کمتری
احساس کند و رنج و سختی کشته شدنش کاهش یابد. به هر روی در زمان ما بی هوش کردن
حیوانات قبل از ذبح در اغلب کشورهای جهان رایج شده است، از این رو بیان حکم شرعی آن لازم
به نظر می رسد.
جایز بودنِ این عمل در کتاب «پژوهشی تطبیقی در احکام فقهی ذبح» به شرح اثبات شده و
فقهای معاصر بی هوش کردنِ حیوان را پیش از ذبح جایز دانسته اند، مگر آن که به مرگ قبل از
ذبح منجر شود.(1)
این مقاله در پی توضیح مکرر آن مسأله نیست. بلکه به دنبال آن است که روشن سازد نه
تنها بی هوش کردنِ حیوان جایز است بلکه به احتمال زیاد مستحب است. در واقع این مقاله
اثبات استحباب این حکم را پی می گیرد. مهم ترین دلیل استحباب بی هوش کردن حیوانات
پیش از ذبح آن است که بی شک بی هوشی مصداق مهربانی به حیوان است و مهربانی به حیوان
مستحب و روایات متعددی استحباب مهربانی به حیوان را اثبات می کند.
در گروهی از این روایات مهربانی به حیوانات در هنگام ذبح توصیه شده است:چگونه حیوان را ذبح کنیم
1ـ استحباب تیز کردن آلت ذبح تا ذبح به سرعت انجام گیرد و فرجام پذیرد و حیوان کم تر
اذیت شود. در روایتی در این باره چنین آمده است: «احد الشفرة»؛ «آلت ذبح را تیز کن.»(2)
2ـ با قدرت کشیدن چاقو و با قوت ذبح کردن تا ذبح با شتاب انجام شود و حیوان احساس
درد کم تری کند. در روایتی در این باره چنین آمده است: «و یمرّ السکین بقوة»؛ «چاقو را با قوت بر
گلوی ذبیحه بکشد.»(3)
3ـ تسریع در ذبح تا حیوان زودتر از درد خلاص شود. شهید ثانی در این باره در مسالک
می نویسد:
«مستحب است تسریع در ذبح تا آسان تر انجام شود.»(4)
شاید مستند این حکم شرعی روایاتی باشد که بر نیکی کردن به ذبیحه دلالت دارد. روایتی
است مشهور که از پیامبر خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ نقل کرده اند:
«خداوند نیکی کردن و احسان بر هر چیزی را بر شما واجب کرده است … از این رو
هرگاه خواستید حیوانی را ذبح کنید ذبح را به نیکویی انجام دهید.»(5)
4ـ مکروه بودنِ ذبح حیوانی در برابر حیوانی دیگر. ذبح حیوان در برابر حیوانی دیگر که او را
می بیند مکروه است. در شرایع در این باره می نویسد: «و یکره ان یذبح حیوان و آخر ینظر الیه.»؛(6)
«ذبح حیوانی در حالی که حیوان دیگری به آن نگاه می کند، مکروه است.» مستند این فتوا روایتی
است که غیاث بن ابراهیم از امام صادق ـ علیه السلام ـ و ایشان از جدشان امیرمؤمنان نقل کرده
است:
«لا تذبح الشاة عند الشاة و لا الجزور عند الجزور و هو ینظر الیه.»(7)
عبارت «لا تذبح الشاة» را چه به صورت نهی و چه به صورت نفی بخوانیم از ذبح حیوان در
حالی که حیوانی دیگر او را تماشا می کند نهی کرده است و ظاهر نهی بر حرام بودنِ این گونه ذبح
دلالت دارد. شاید به همین دلیل شیخ طوسی در «نهایه» این عمل را حرام دانسته است.(8)
فقهای معاصر شیعه و مراجع تقلید طبق این حدیث فتوا داده اند. به عنوان نمونه در رساله
یکی از مراجع تقلید معاصر در این باره چنین آمده است:
«چند چیز در کشتن حیوانات مکروه است: اول در جایی حیوان را بکشد که حیوان
دیگر آن را ببیند.»(9)
5ـ مکروه بودنِ چرخاندن چاقو در حلقوم حیوان. چرخاندن چاقو در حلقوم حیوان در
هنگام ذبح سبب اذیت و درد بیشتر او خواهد شد و این عمل از مکروهات ذبح است و برخی از
فقیهان آن را حرام دانسته اند.(10) مستند این فتوا روایتی است که حمران ابن ابی اعین از امام
صادق ـ علیه السلام ـ آن را نقل کرده است:
«… و لا تقلب السکّین لتدخلها تحت الحلقوم … .»(11)
«چاقو را جهت داخل کردن در حلقوم، نچرخان.»
6ـ مکروه بودن کندن پوست حیوان پیش از مرگ کامل. نباید پیش از آن که بدن حیوان
سرد شود و روح آن به طور کامل از بدن خارج گردد حیوان را پوست کنند. شیخ در «نهایه» نوشته
است که اگر پیش از آن، حیوان را پوست کنند خوردن گوشت آن حلال نیست. مستند این حکم
نیز روایتی است که از حضرت رضا ـ علیه السلام ـ نقل شده است:
«اذا ذبحت الشاة و سلخت او سلخ شی ءٌ فیها قبل ان تموت لم یحلّ أکلها.»(12)
«هرگاه حیوانی ذبح شود و همه یا بخشی از آن قبل از مرگ [کامل] حیوان پوست
کنده شود، خوردنِ گوشت آن حلال نیست.»
ظاهر این روایت به روشنی بر حرام بودنِ کندن پوست حیوان پیش از خروج کامل روح آن،
دلالت دارد، اما فقها از آن رو که این روایت ضعیف است حکم کراهت را از آن استنباط کرده اند.
7ـ مکروه بودنِ کشتن حیوانی که ذابح آن را پرورش داده است. کشتنِ حیوانی که انسان
خود آن را تربیت کرده و سالها با او انس داشته است به نوعی بی رحمی و نامهربانی به شمار
می آید و در روایات از آن نهی شده و گروهی از فقها آن را مکروه دانسته اند.(13)
«عن ابی عبدالله ـ علیه السلام ـ قال: قلت له: الرجل یعلف الشاة و الشاتین لیضحی
بها، قال: لا أحبّ ذلک. قلت: فالرجل یشتری الجمل او الشاة فیتساقط علفه من هیهنا
و هیهنا فَیَجیی ءُ الوقت و قد سمن فیذبحه؟ فقال: ولکن اذا کان ذلک الوقت فلیدخل
سوق المسلمین ولیشتر فیها و یذبحه.»(14)
«ابی صحاری می گوید به امام صادق ـ علیه السلام ـ عرض کردم: شخصی به یک یا دو
گوسفند علف می دهد [آن ها را پرورش می دهد] تا برای قربانی از آنها استفاده کند.
حضرت فرمود: این کار را دوست نمی دارم. عرض کرد: شخصی شتر یا گوسفندی را
می خرد و برای او از این جا و آن جا علوفه فراهم می کند تا این که زمان ذبح آن فرا
می رسد و آن ها را سر می برد؟ حضرت فرمود: [چنین نکند] و هرگاه وقت انجام
چنین کاری رسید داخل بازار مسلمانان شود و حیوانی بخرد و آن را ذبح کند.»
در روایت دیگری محمد بن فضیل از امام رضا ـ علیه السلام ـ چنین نقل کرده است:
«قلت له: کان عندی کبش سمنته لأضحی به فلما أخذته فأضجعته نظر إلیّ فرحمته و
رفقت له ثمّ إنّی ذبحته، قال: فقال: ما کنت أحبّ لک أن تفعل؛ لا تربین شیئاً من هذا
ثم تذبحه.»(15)
«به حضرت رضا ـ علیه السلام ـ عرض کردم من برای قربانی روز عید اضحی قوچی را
پرورش دادم چون او را گرفتم و به زمین زدم تا ذبح کنم. نگاهی به من کرد پس با او
مهربانی و مدارا کردم حضرت فرمود: دوست نداشتم چنین می کردی؛ نباید حیوانی
را تربیت کنی آن گاه سرش را ببری.»(16)
8ـ مکروه بودنِ بریدن نخاع ذبیحه. سر حیوان باید به هنگام ذبح از ناحیه گلو بریده شود، نه
از پشت سر، و در هنگام بریدن سر ذبیحه نباید این عمل به گونه ای انجام شود که نخاع حیوان
صدمه بخورد و یا بریده شود. فلسفه این حکم به احتمال قوی آن است که ذبیحه اذیت می شود. از
این رو باید صبر کند تا حیوان بمیرد و بدنش سرد شود، آن گاه سر او را از تن جدا کند.
محقق در شرایع در این باره چنین می نویسد:
«و یکره … ان تنخع الذبیحة، قیل: فیها یحرم.»
«و مکروه است که نخاع ذبیحه را [پیش از سرد شدنِ بدن او ببرّی] و برخی از فقیهان
گفته اند این عمل حرام است.»(17)
مستند این فتوا روایتی است که کلینی به نقل از جناب محمد بن مسلم از امام باقر ـ
علیه السلام ـ نقل کرده است:
«استقبل بذبیحتک و لا تنخعها حتی تموت … .»(18)
«ذبیحه ات را رو به قبله ذبح کن [و پیش از آن که بمیرد] نخاع آن را قطع مکن.»
نیز در کافی در این باره چنین نقل شده است:
«و کان یحسن أن یذبح و لا ینخع و لا یقطع الرقبة بعد ما یذبح.»(19)چگونه حیوان را ذبح کنیم
«و شایسته است که حیوان ذبح شود و نخاع او بریده نشود و [بلافاصله پس از ذبح
قبل از مردن حیوان] سر از تن او جدا نگردد.»
در روایت دیگری حلبی از امام صادق ـ علیه السلام ـ چنین روایت کرده است:
«لا تنخع الذبیحة حتی تموت و اذا ماتت فانخعها.»(20)
«نباید پیش از آن که حیوان بمیرد نخاع او را ببری و سر از تنش جدا کنی. پس هر گاه
حیوان مرد سر از تنش جدا کن و نخاع آن را ببر.»
بدین سان بریدنِ نخاع حیوان پیش از آن که جان دهد برای او دردآور است و ذبح باید به
گونه ای انجام شود که حیوان کمتر اذیت شود، به ویژه باید حرمت سر حیوان نگاه داشته شود و تا
آن جا که ممکن است سر او کمتر آزار ببیند.
در روایتی امام صادق ـ علیه السلام ـ چنین فرمود:
«… الرأس موضع لذکاة … و أبعد من الأذی»
«… سر محل ذبح … و دورتر است از اذیت و آزار.»
از مجموع این روایات و روایات مشابه و نیز روایات متعددی که درباره حقوق حیوان در
مقاله های مختلف در فرهنگ جهاد آورده شده است استفاده می شود که مهربانی با حیوان در
زمان حیات و به هنگام ذبح دست کم مستحب است و برخی از مصادیق این مهربانی در وقت ذبح
حیوان در روایات و فتاوای فقها آمده است که فشرده ای از آنها نقل شد.
بی هوش کردن حیوان پیش از ذبح از مصادیق جدید این مهربانی به حیوان است و به
احتمال قوی مشمول حکم استحباب می باشد.
هر کدام از این روایات گرچه به تنهایی نمی تواند استحباب بی هوش کردن حیوان قبل از
ذبح را اثبات کند، اما از همه آنها روی هم رفته می توان ملاکی به دست آورد که عبارت است از
استحباب مهربانی به حیوان قبل از ذبح که بی هوشی مصداق آن است. مسایلی که درباره
استحباب مهربانی با حیوانات به هنگام ذبح آورده شد از مسایلی است که فقها بدانها فتوا داده اند.
به عنوان نمونه ترجمه فتوای آیت الله حکیم را در منهاج الصالحین می آوریم:
«و مستحب است حیوان را پس از ذبح رها سازد [تا دست و پا زند] و آلت ذبح را تیز
کند و با سرعت سر حیوان را ببرد و حیوان آلت ذبح را نبیند و ذابح رو به قبله بایستد
و در هنگام ذبح حیوان را به این طرف و آن طرف نکشاند، بلکه رها کند تا در همان
مکان بمیرد و حیوان را برای ذبح با مهربانی ببرد و پیش از ذبح آب را به او عرضه کند
و کارد را با قوّت بر گلوی حیوان بکشد [تا زودتر جان دهد و راحت شود] و در سرعت
ذبح بکوشد و جدیت کند تا برای حیوان آسانتر باشد. از پیامبر خدا نقل شده است
که فرمود: “خداوند متعال احسان و نیکی را در همه چیز بر شما واجب کرده است،
پس هرگاه حیوانی را می کُشید در کشتن و ذبح کردن به آن نیکی کنید و باید کارد
خود را تیز کرده و ذبیحه را راحت کنید [کارد را تیز کنید و با کارد تیز سر حیوان را
ببرید تا زودتر راحت شود و درد کمتری ببیند]”.»(21)
1- پژوهشی تطبیقی در احکام فقهی ذبح، محمد رحمانی، ص 350.
2- وسایل الشیعة، ج 16، باب سوم از ابواب ذبح، حدیث 2.
3- مسالک الافهام، ج 2، ص 228.
4- مسالک الافهام، ج 2، ص 228.
5- «انّ اللّه تعالی کتب علیکم الاحسان فی کل شی ءٍ … فاذا ذبحتم فأحسنوا الذبحة.» ر.ک: پژوهشی
تطبیقی در احکام فقهی ذبح، ص 413؛ شرایع الاسلام، ص 740.
6- شرایع الاسلام، ص .
7- وسایل الشیعة، ج 16، ص 258، باب 7، ح 1.
8- شیخ در نهایه در این باره چنین می نویسد: «لا یجوز ذبح شیئی من الحیوان صبراً و هو أن یذبح
شیئاً و ینظر الیه حیوان آخر.»؛ «ذبح کردنِ حیوان در حالی که حیوان دیگری به او نگاه می کند،
جایز نیست.» نهایه، ص 584.
9- توضیح المسایل، آیت الله العظمی فاضل لنکرانی، ص 556، مسأله 2745.
10- شرایع الاسلام، ص 740.
11- وسایل الشیعه، ج 16، ص 214، باب 3، ح 2.
12- وسایل الشیعه، ج 16، ص 314، باب 8، ح 1.
13- جواهر الکلام، ج 36، ص 138.
14- وسایل الشیعه، ج 16، ص 374، باب 20، ح 2.
15- وسایل الشیعه، ج 16، ص 308.
16- در رساله آیت الله فاضل لنکرانی در این باره چنین آمده است: «مکروه است … خود انسان چهارپایی را که
پرورش داده است بکشد.»، ص 557، مسأله 2745.
17- شرایع الاسلام، ص 740.
18- وسایل الشیعه، ج 16، ص 258.
19- کافی، ج 6، ص 233.
20- وسایل الشیعه، ج 16، ص 258، باب 6، ح 1 و2. این روایت در کافی چنین آمده است: «ولا ینخع و لا
یکسر الرقبة حتی تبرد الذبیحة.»؛ «و نباید پیش از آن که بدن ذبیحه سرد شود نخاع آن را ببرد و گردن او
را بشکند.» کافی، ج 6، ص 233.
21- منهاج الصالحین، با حاشیه شهید آیت الله سید محمدباقر صدر، ج 2، ص 366.
در روزگار ما گروههای طرفدار محیط زیست در کشورهای غربی فعالند، بسیاری از آنها درباره@@N@@حقوق حیوانات حساسیت فراوان دارند و در این باره مقاله ها و کتابهای متعددی نوشته اند. از@@N@@نکته هایی که این گروهها بر آن پای می فشارند ـ که البته جریان ذبح را نیز آسان می سازد ـ@@N@@بی هوش کردن حیوانات قبل از ذبح است؛ زیرا این عمل سبب می شود حیوان درد کمتری@@N@@احساس کند و رنج و سختی کشته شدنش کاهش یابد. به هر روی در زمان ما بی هوش کردن@@N@@حیوانات قبل از ذبح در اغلب کشورهای جهان رایج شده است، از این رو بیان حکم شرعی آن لازم@@N@@به نظر می رسد.
جایز بودنِ این عمل در کتاب «پژوهشی تطبیقی در احکام فقهی ذبح» به شرح اثبات شده و@@N@@فقهای معاصر بی هوش کردنِ حیوان را پیش از ذبح جایز دانسته اند، مگر آن که به مرگ قبل از@@N@@ذبح منجر شود.(1)
@@N@@این مقاله در پی توضیح مکرر آن مسأله نیست. بلکه به دنبال آن است که روشن سازد نه@@N@@تنها بی هوش کردنِ حیوان جایز است بلکه به احتمال زیاد مستحب است. در واقع این مقاله@@N@@اثبات استحباب این حکم را پی می گیرد. مهم ترین دلیل استحباب بی هوش کردن حیوانات@@N@@پیش از ذبح آن است که بی شک بی هوشی مصداق مهربانی به حیوان است و مهربانی به حیوان@@N@@مستحب و روایات متعددی استحباب مهربانی به حیوان را اثبات می کند.
در گروهی از این روایات مهربانی به حیوانات در هنگام ذبح توصیه شده است:
1ـ استحباب تیز کردن آلت ذبح تا ذبح به سرعت انجام گیرد و فرجام پذیرد و حیوان کم تر@@N@@اذیت شود. در روایتی در این باره چنین آمده است: «احد الشفرة»؛ «آلت ذبح را تیز کن.»(2)
@@N@@2ـ با قدرت کشیدن چاقو و با قوت ذبح کردن تا ذبح با شتاب انجام شود و حیوان احساس@@N@@درد کم تری کند. در روایتی در این باره چنین آمده است: «و یمرّ السکین بقوة»؛ «چاقو را با قوت بر@@N@@گلوی ذبیحه بکشد.»(3)
@@N@@3ـ تسریع در ذبح تا حیوان زودتر از درد خلاص شود. شهید ثانی در این باره در مسالک@@N@@می نویسد:
«مستحب است تسریع در ذبح تا آسان تر انجام شود.»(4)
@@N@@شاید مستند این حکم شرعی روایاتی باشد که بر نیکی کردن به ذبیحه دلالت دارد. روایتی@@N@@است مشهور که از پیامبر خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ نقل کرده اند:
«خداوند نیکی کردن و احسان بر هر چیزی را بر شما واجب کرده است … از این رو@@N@@هرگاه خواستید حیوانی را ذبح کنید ذبح را به نیکویی انجام دهید.»(5)
@@N@@4ـ مکروه بودنِ ذبح حیوانی در برابر حیوانی دیگر. ذبح حیوان در برابر حیوانی دیگر که او را@@N@@می بیند مکروه است. در شرایع در این باره می نویسد: «و یکره ان یذبح حیوان و آخر ینظر الیه.»؛(6)@@N@@«ذبح حیوانی در حالی که حیوان دیگری به آن نگاه می کند، مکروه است.» مستند این فتوا روایتی@@N@@است که غیاث بن ابراهیم از امام صادق ـ علیه السلام ـ و ایشان از جدشان امیرمؤمنان نقل کرده@@N@@است:
«لا تذبح الشاة عند الشاة و لا الجزور عند الجزور و هو ینظر الیه.»(7)
@@N@@عبارت «لا تذبح الشاة» را چه به صورت نهی و چه به صورت نفی بخوانیم از ذبح حیوان در@@N@@حالی که حیوانی دیگر او را تماشا می کند نهی کرده است و ظاهر نهی بر حرام بودنِ این گونه ذبح@@N@@دلالت دارد. شاید به همین دلیل شیخ طوسی در «نهایه» این عمل را حرام دانسته است.(8)
فقهای معاصر شیعه و مراجع تقلید طبق این حدیث فتوا داده اند. به عنوان نمونه در رساله@@N@@یکی از مراجع تقلید معاصر در این باره چنین آمده است:
«چند چیز در کشتن حیوانات مکروه است: اول در جایی حیوان را بکشد که حیوان@@N@@دیگر آن را ببیند.»(9)
@@N@@5ـ مکروه بودنِ چرخاندن چاقو در حلقوم حیوان. چرخاندن چاقو در حلقوم حیوان در@@N@@هنگام ذبح سبب اذیت و درد بیشتر او خواهد شد و این عمل از مکروهات ذبح است و برخی از@@N@@فقیهان آن را حرام دانسته اند.(10) مستند این فتوا روایتی است که حمران ابن ابی اعین از امام@@N@@صادق ـ علیه السلام ـ آن را نقل کرده است:
«… و لا تقلب السکّین لتدخلها تحت الحلقوم … .»(11)
@@N@@«چاقو را جهت داخل کردن در حلقوم، نچرخان.»
6ـ مکروه بودن کندن پوست حیوان پیش از مرگ کامل. نباید پیش از آن که بدن حیوان@@N@@سرد شود و روح آن به طور کامل از بدن خارج گردد حیوان را پوست کنند. شیخ در «نهایه» نوشته@@N@@است که اگر پیش از آن، حیوان را پوست کنند خوردن گوشت آن حلال نیست. مستند این حکم@@N@@نیز روایتی است که از حضرت رضا ـ علیه السلام ـ نقل شده است:
«اذا ذبحت الشاة و سلخت او سلخ شی ءٌ فیها قبل ان تموت لم یحلّ أکلها.»(12)
@@N@@«هرگاه حیوانی ذبح شود و همه یا بخشی از آن قبل از مرگ [کامل] حیوان پوست@@N@@کنده شود، خوردنِ گوشت آن حلال نیست.»
ظاهر این روایت به روشنی بر حرام بودنِ کندن پوست حیوان پیش از خروج کامل روح آن،@@N@@دلالت دارد، اما فقها از آن رو که این روایت ضعیف است حکم کراهت را از آن استنباط کرده اند.
7ـ مکروه بودنِ کشتن حیوانی که ذابح آن را پرورش داده است. کشتنِ حیوانی که انسان@@N@@خود آن را تربیت کرده و سالها با او انس داشته است به نوعی بی رحمی و نامهربانی به شمار@@N@@می آید و در روایات از آن نهی شده و گروهی از فقها آن را مکروه دانسته اند.(13)
«عن ابی عبدالله ـ علیه السلام ـ قال: قلت له: الرجل یعلف الشاة و الشاتین لیضحی@@N@@بها، قال: لا أحبّ ذلک. قلت: فالرجل یشتری الجمل او الشاة فیتساقط علفه من هیهنا@@N@@و هیهنا فَیَجیی ءُ الوقت و قد سمن فیذبحه؟ فقال: ولکن اذا کان ذلک الوقت فلیدخل@@N@@سوق المسلمین ولیشتر فیها و یذبحه.»(14)
@@N@@«ابی صحاری می گوید به امام صادق ـ علیه السلام ـ عرض کردم: شخصی به یک یا دو@@N@@گوسفند علف می دهد [آن ها را پرورش می دهد] تا برای قربانی از آنها استفاده کند.@@N@@حضرت فرمود: این کار را دوست نمی دارم. عرض کرد: شخصی شتر یا گوسفندی را@@N@@می خرد و برای او از این جا و آن جا علوفه فراهم می کند تا این که زمان ذبح آن فرا@@N@@می رسد و آن ها را سر می برد؟ حضرت فرمود: [چنین نکند] و هرگاه وقت انجام@@N@@چنین کاری رسید داخل بازار مسلمانان شود و حیوانی بخرد و آن را ذبح کند.»
در روایت دیگری محمد بن فضیل از امام رضا ـ علیه السلام ـ چنین نقل کرده است:
«قلت له: کان عندی کبش سمنته لأضحی به فلما أخذته فأضجعته نظر إلیّ فرحمته و@@N@@رفقت له ثمّ إنّی ذبحته، قال: فقال: ما کنت أحبّ لک أن تفعل؛ لا تربین شیئاً من هذا@@N@@ثم تذبحه.»(15)
@@N@@«به حضرت رضا ـ علیه السلام ـ عرض کردم من برای قربانی روز عید اضحی قوچی را@@N@@پرورش دادم چون او را گرفتم و به زمین زدم تا ذبح کنم. نگاهی به من کرد پس با او@@N@@مهربانی و مدارا کردم حضرت فرمود: دوست نداشتم چنین می کردی؛ نباید حیوانی@@N@@را تربیت کنی آن گاه سرش را ببری.»(16)
@@N@@8ـ مکروه بودنِ بریدن نخاع ذبیحه. سر حیوان باید به هنگام ذبح از ناحیه گلو بریده شود، نه@@N@@از پشت سر، و در هنگام بریدن سر ذبیحه نباید این عمل به گونه ای انجام شود که نخاع حیوان@@N@@صدمه بخورد و یا بریده شود. فلسفه این حکم به احتمال قوی آن است که ذبیحه اذیت می شود. از@@N@@این رو باید صبر کند تا حیوان بمیرد و بدنش سرد شود، آن گاه سر او را از تن جدا کند.
محقق در شرایع در این باره چنین می نویسد:
«و یکره … ان تنخع الذبیحة، قیل: فیها یحرم.»
«و مکروه است که نخاع ذبیحه را [پیش از سرد شدنِ بدن او ببرّی] و برخی از فقیهان@@N@@گفته اند این عمل حرام است.»(17)
@@N@@مستند این فتوا روایتی است که کلینی به نقل از جناب محمد بن مسلم از امام باقر ـ@@N@@علیه السلام ـ نقل کرده است:
«استقبل بذبیحتک و لا تنخعها حتی تموت … .»(18)
@@N@@«ذبیحه ات را رو به قبله ذبح کن [و پیش از آن که بمیرد] نخاع آن را قطع مکن.»
نیز در کافی در این باره چنین نقل شده است:
«و کان یحسن أن یذبح و لا ینخع و لا یقطع الرقبة بعد ما یذبح.»(19)
@@N@@«و شایسته است که حیوان ذبح شود و نخاع او بریده نشود و [بلافاصله پس از ذبح@@N@@قبل از مردن حیوان] سر از تن او جدا نگردد.»
در روایت دیگری حلبی از امام صادق ـ علیه السلام ـ چنین روایت کرده است:
«لا تنخع الذبیحة حتی تموت و اذا ماتت فانخعها.»(20)
@@N@@«نباید پیش از آن که حیوان بمیرد نخاع او را ببری و سر از تنش جدا کنی. پس هر گاه@@N@@حیوان مرد سر از تنش جدا کن و نخاع آن را ببر.»
بدین سان بریدنِ نخاع حیوان پیش از آن که جان دهد برای او دردآور است و ذبح باید به@@N@@گونه ای انجام شود که حیوان کمتر اذیت شود، به ویژه باید حرمت سر حیوان نگاه داشته شود و تا@@N@@آن جا که ممکن است سر او کمتر آزار ببیند.
در روایتی امام صادق ـ علیه السلام ـ چنین فرمود:
«… الرأس موضع لذکاة … و أبعد من الأذی»
«… سر محل ذبح … و دورتر است از اذیت و آزار.»
از مجموع این روایات و روایات مشابه و نیز روایات متعددی که درباره حقوق حیوان در@@N@@مقاله های مختلف در فرهنگ جهاد آورده شده است استفاده می شود که مهربانی با حیوان در@@N@@زمان حیات و به هنگام ذبح دست کم مستحب است و برخی از مصادیق این مهربانی در وقت ذبح@@N@@حیوان در روایات و فتاوای فقها آمده است که فشرده ای از آنها نقل شد.
بی هوش کردن حیوان پیش از ذبح از مصادیق جدید این مهربانی به حیوان است و به@@N@@احتمال قوی مشمول حکم استحباب می باشد.
هر کدام از این روایات گرچه به تنهایی نمی تواند استحباب بی هوش کردن حیوان قبل از@@N@@ذبح را اثبات کند، اما از همه آنها روی هم رفته می توان ملاکی به دست آورد که عبارت است از@@N@@استحباب مهربانی به حیوان قبل از ذبح که بی هوشی مصداق آن است. مسایلی که درباره@@N@@استحباب مهربانی با حیوانات به هنگام ذبح آورده شد از مسایلی است که فقها بدانها فتوا داده اند.
به عنوان نمونه ترجمه فتوای آیت الله حکیم را در منهاج الصالحین می آوریم:
«و مستحب است حیوان را پس از ذبح رها سازد [تا دست و پا زند] و آلت ذبح را تیز@@N@@کند و با سرعت سر حیوان را ببرد و حیوان آلت ذبح را نبیند و ذابح رو به قبله بایستد@@N@@و در هنگام ذبح حیوان را به این طرف و آن طرف نکشاند، بلکه رها کند تا در همان@@N@@مکان بمیرد و حیوان را برای ذبح با مهربانی ببرد و پیش از ذبح آب را به او عرضه کند@@N@@و کارد را با قوّت بر گلوی حیوان بکشد [تا زودتر جان دهد و راحت شود] و در سرعت@@N@@ذبح بکوشد و جدیت کند تا برای حیوان آسانتر باشد. از پیامبر خدا نقل شده است@@N@@که فرمود: “خداوند متعال احسان و نیکی را در همه چیز بر شما واجب کرده است،@@N@@پس هرگاه حیوانی را می کُشید در کشتن و ذبح کردن به آن نیکی کنید و باید کارد@@N@@خود را تیز کرده و ذبیحه را راحت کنید [کارد را تیز کنید و با کارد تیز سر حیوان را@@N@@ببرید تا زودتر راحت شود و درد کمتری ببیند]”.»(21)
1- پژوهشی تطبیقی در احکام فقهی ذبح، محمد رحمانی، ص 350.
2- وسایل الشیعة، ج 16، باب سوم از ابواب ذبح، حدیث 2.
3- مسالک الافهام، ج 2، ص 228.
4- مسالک الافهام، ج 2، ص 228.
5- «انّ اللّه تعالی کتب علیکم الاحسان فی کل شی ءٍ … فاذا ذبحتم فأحسنوا الذبحة.» ر.ک: پژوهشی@@N@@تطبیقی در احکام فقهی ذبح، ص 413؛ شرایع الاسلام، ص 740.
6- شرایع الاسلام، ص .
7- وسایل الشیعة، ج 16، ص 258، باب 7، ح 1.
8- شیخ در نهایه در این باره چنین می نویسد: «لا یجوز ذبح شیئی من الحیوان صبراً و هو أن یذبح@@N@@شیئاً و ینظر الیه حیوان آخر.»؛ «ذبح کردنِ حیوان در حالی که حیوان دیگری به او نگاه می کند،@@N@@جایز نیست.» نهایه، ص 584.
9- توضیح المسایل، آیت الله العظمی فاضل لنکرانی، ص 556، مسأله 2745.
10- شرایع الاسلام، ص 740.
11- وسایل الشیعه، ج 16، ص 214، باب 3، ح 2.
12- وسایل الشیعه، ج 16، ص 314، باب 8، ح 1.
13- جواهر الکلام، ج 36، ص 138.
14- وسایل الشیعه، ج 16، ص 374، باب 20، ح 2.
15- وسایل الشیعه، ج 16، ص 308.
16- در رساله آیت الله فاضل لنکرانی در این باره چنین آمده است: «مکروه است … خود انسان چهارپایی را که@@N@@پرورش داده است بکشد.»، ص 557، مسأله 2745.
17- شرایع الاسلام، ص 740.
18- وسایل الشیعه، ج 16، ص 258.
19- کافی، ج 6، ص 233.
20- وسایل الشیعه، ج 16، ص 258، باب 6، ح 1 و2. این روایت در کافی چنین آمده است: «ولا ینخع و لا@@N@@یکسر الرقبة حتی تبرد الذبیحة.»؛ «و نباید پیش از آن که بدن ذبیحه سرد شود نخاع آن را ببرد و گردن او@@N@@را بشکند.» کافی، ج 6، ص 233.
21- منهاج الصالحین، با حاشیه شهید آیت الله سید محمدباقر صدر، ج 2، ص 366.
این مجله مخصوص کودک و نوجوان می باشد.
پیام زن
ویژه مسائل زنان و خانواده
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
محمد جعفری گیلانی
سید ضیاء مرتضوی
3
7733305
7738743
7733305
payam-zan_man@aalulbayt.org
قم، صندوق پستی 371…
پرسمان
فرهنگی، اجتماعی، دانشجویی
مرکز فرهنگی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری
سید محمدرضا فقیهی
محمد باقر پور امینی
1380
3
7747240
7735473
7743816
info@porseman.net
www.porseman.n…
مبلغان
فرهنگی – تبلیغی
حوزه
1385/6/1
3
mbl
ذبح اسلامی یا ذبیحه یا ذبح حلال به مجموعه دستورهایی گفته می‌شود که در دین اسلام برای طرز ذبح و آماده‌سازی و پخت انواع غذا توصیه شده‌است. ریشه قرآنی این دستورات فقهی از آیات سوره مائده و سوره بقره استخراج شده.
سوره مائده، آیه ۳؛ حُرِّمَتْ عَلَيْکُمُ الْمَيْتَةُ وَ الدَّمُ وَ لَحْمُ الْخِنْزيرِ وَ ما أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَ الْمُنْخَنِقَةُ وَ الْمَوْقُوذَةُ وَ الْمُتَرَدِّيَةُ وَ النَّطيحَةُ وَ ما أَکَلَ السَّبُعُ إِلاَّ ما ذَکَّيْتُمْ وَ…؛ برای شما مؤمنان گوشت مردار و خون و گوشت خوک و آن ذبیحه ای که به نام غیر خدا کشتند و همچنین هر حیوانی که به خفه کردن یا به چوب زدن یا از بلندی افکندن یا به شاخ زدن به هم بمیرند و نیم‌خورده درندگان، جز آن را که قبلًا تذکیه کرده باشید حرام است و… .
در اسلام، ذبح حیوانات آبزی مستثنی شده‌است و بیشتر در مورد پستانداران و پرندگان حلال‌گوشت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، با جسم برنده رگ‌های گردنی حیوان بریده شده و خروج خون از سر و گردن صورت می‌گیرد. شرایط ذبح حلال به شرح زیر است:
بر اساس منابع فقهی کار هایی که در ذبح حیوانات مکروه هستند عبارتند از:
بعضی از کشورهای غربی و غیر اسلامی، مخالف ذبح اسلامی هستند و چنین شیوه‌ای را برای کشتن حیوانات، عذاب دهنده می‌دانند امّا برخی دیگر معتقدند که اگر حیوانی به درستی ذبح شود، پس از چند ثانیه در حالتی از خماری فرومی‌رود و دست و پا زدنش تنها ناشی از واکنش‌های عصبی است.
چگونه حیوان را ذبح کنیم
این در حالی است که قطع نخاع حیوان در هنگام ذبح، شلیک گلوله به مغز او یا وارد آوردن شوک الکتریکی به بدنش، (که در بیشتر کشورهای غیر اسلامی انجام می‌شود) موجب قطع ضربان قلب می‌شود. در این صورت، مقداری قابل توجّه از خون در رگ‌ها و موی‌رگ‌ها باقی می‌ماند که فساد پذیری گوشت را بالا می‌برد. در بسیاری از منابع اسلامی، به مواردی مانند خوشرفتاری با حیوانات، تیز بودن چاقو، سرعت عمل در ذبح و… اشاره شده‌است تا حیوان کمتر عذاب بکشد.
اغلب ادعا شده‌است که رعایت ذبح اسلامی اثرات خاص مفیدی در گوشت به جای می‌گذارد. با اینحال برخی منابع این ادعاها را رد کرده‌اند. طبق یک پژوهش حیوانی که اول به مغز او شلیک شده و بعد ذبح شده‌است همانقدر خون از دست می‌دهد که حیوان ذبح شده طبق دستور اسلام.[۳][۴]
با ارزیابی دستورات عمده جهت ذبح حلال و مقایسه آن ها با دلا یل علمی به نظر می رسد پس از ذبح مقدار زیادی از خون پمپ شده توسط قلب سریعا از محل برش خارج می شود و افت سریع فشار خون ایجاد می شود . در نتیجه مغز از مهمترین منبع اکسیژن و گلوکز خود محروم می شود در نها یت آنوکسی ایجاد می شود .فشار مایع مغزی،نخاعی به دلیل قطع شدن سیاهرگ های وداجپائین می آید که حتی سر یعتر از کاهش فشار خون است و این امر منجر به شوک عمیق و بیهوشی می شود . به دلیل محرومیت مغز از خون در اثر خونریزی شدید، ضربان قلب حیوان شدیدا افزایش می یابد تا جریان خون به مغز و دیگر قسمت های بدن افزایش یابد . انقباضات شدید عضلانی و تشنج آغاز می شود که عکس العمل های فیزیولوژیک اتوماتیک هستند تا خون به قسمت های بالائی به خصوص مغز فرستاده شود. این انقباضات شدید عضلانی و تشنج دردناک نیستند.در نهایت مقدار زیادی از خون به دلیل انقباضات عضلانی و فشار ناشی از آن خارج می شود.که این نکته منجر به خونگیری دام و کیفیت بیشتر گوشت می شود.برش سریع و ناگهانی هیچ دردی را ایجاد نمی کند . زیرا ساختارهای زیر پوست به غیر از پایانه های اعصاب حسی فاقد حساسیت به درد هستند .[۵]
در بررسی محققان دانشگاه بریستول مشخص شد در ذبح اسلامی گرچه سر حیوان بریده می‌شود، اما به محض ایستادن قلب، خون شروع به لخته شدن کرده و میزان بسیاری از آن در بدن می‌ماند و از لحاظ خروج خون تفاوتی با ذبح غیراسلامی ندارد.[۶] البته در ذبح اسلامی است که مری، نای و دو شاهرگ جدا گشته[۷] و طناب نخاعی جدا نمی‌شود. در اینصورت با رفتن خون از بدن دام، مغز به علت فشار خون پایین به قلب فرمان می‌دهد که با سرعت بیشتری به تپیدن پرداخته و باعث می‌شود که تماماً خون از بدن دام خارج شود.[۸]
گفتنی است پارلمان هلند در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۱ انجام ذبح اسلامی و یهودی را در آن کشور به منظور کاهش درد و رنج حیوانات در زمان کشتن آنها ممنوع کرد.[۹] مسلمانان و یهودیان پس از اعتراض به این قانون، از آن مستثنی شدند به شرطی که ذبح به گونه‌ای باشد که حیوان ظرف ۴۰ ثانیه بیهوش شود.[۱۰]
در دانمارک نیز ذبح اسلامی و کشروت به کلی ممنوع است.[۱۱]
در بلژیک نیز با حمایت گروههای حامی حیوانات، قانون منع ذبح اسلامی و کشروت از ژانویه ۲۰۱۹ اجرایی شد.[۱۲]
اهل سنت ذبیحه اهل توحید (مسلمان، یهودی و مسیحی) را حلال می‌دانند به شرطی که طبق دستور اسلام، قبل از مرگ سر بریده شده باشد. همچنین استفاده از شوک الکترونیکی و داروی بیهوشی به شرطی که قبل از سربریدن موجب مرگ حیوان نشود، اختلالی در حلال بودن گوشت به وجود نمی‌آورد.[۱۳][۱۴]
در دیگر ادیان نیز مشابه چنین دستورهایی دیده می‌شود. برای نمونه در آیین یهود دستورهایی چون کشروت را می‌توان دید.
ما از کوکی‌ها Cookies استفاده می‌کنیم تا پیشکش‌های خود به شما را بهبود ببخشیم. معلومات بیشتر در این رابطه می‌توانید در اعلامیه حفظ داده‌ها بیابید.
يکي از مسايل مهم براي بسياري از مسلماناني که در آلمان زندگي مي نمايند، حلال و حرام بودن مواد غذايي است.
و هر مسلماني که در آلمان مي خواهد قواعد حلال و حرام بودن مواد غذايي را مراعات کند، بايد در اين باره به صورت دقيقي کسب معلومات کند. البته اين موضوع نه تنها درآلمان براي مسلمانان سخت گيروپابند به قواعد اسلامي مطرح است بلکه درديگرکشورها نيز. اما ازآنجايي که درآلمان شمارزيادي مسلمانان ترک تبارکه ازگذشته هاي دور دراين کشورزندگي مي کنند وترک ها دررعايت کردن حلال وحرام خيلي سخت گيرمي باشند ، اين موضوع براي بسياري ها آشنا به نظرمي رسد. براين اساس مغازه هاي ترکي فراواني اند که درآنها مواد خوراکي حلال به فروش مي رسد. يک زن مسلمان که درحال خريد ازيک مغازه ي ترکي است مي گويد:چگونه حیوان را ذبح کنیم
مغازه های ترکی درآلمان
“گوشت براي ما مهم ترين مواد غذايي است. حيوانات بايد بر اساس موازين اسلامي ذبح گردند، در غير آن ما از خوردن گوشت آنها خود داري مي کنيم. ما براي خريداري گوشت به سوپرمارکت نمي رويم، بلکه آنرا از دکان ترکها مي خريم و بار ديگر مي پرسيم که آيا گوشت حلال است يا نه.”
من با يک مرد مسلمان مواجه مي شوم که مي خواهد از يک مغازه بزرگ ترکي گوشت خريداري کند. با وجود آن که در پشت پاکت گوشت گاو حلال نوشته شده است، اما اين مرد کاملا ً از درستي آن مطمئن نيست. او مي گويد:
“همه به اين توجه مي کنند که چه حلال است. به هر صورت براي گوشت گاو بايد حيوان با دست حلال(ذبح) گردد، نه با ماشين، چنانچه در اين جا در مسلخ هاي بزرگ معمول است. اما براي ما گاو و يا گوسفند بايد با دست ذبح شوند.”
کشتار حيوانات در آلمان اساسا ًممنوع است و بنا بر دلايل حفظ حيوانات مجاز نيست. اما يک حکم جديد دادگاه نظارت بر قانون اساسي در قسمت ذبح حيوانات موارد استثنايي براي ذبح حيوانات قايل شده است. عمل ذبح بايد به وسيلۀ يک فرد آگاه از مسأله، در يک مسلخ راجستر شده صورت گيرد.
برای بسیاری مسلمانان این مهم است که ذبح به دستورشرعیت انجام شود.
اما باوجود آن به گفتۀ احمد يزيچي عضو “اتحاديۀ جماعت اسلامي آلمان” در قسمت کشتن حيوانات در آلمان تا هنوز پرسش هاي وجود دارد. او اکنون عضو يک کميسيون نيز است که محافظين حيوانات، روحانيان اسلامي و توليد کنندگان گوشت حيوانات را دور يک ميز جمع مي کند. او مي گويد:
“بحث مربوط به حيواناتي است که به وسيلۀ خود مسلمان ها ذبح مي شوند. در اين جا بحث در بارۀ گوساله، مرغ و مرغابي روشن است که بيهوش کردن آنها هيچ مسأله اي نيست.
اين موضوع فقط مربوط به روش بيهوش کردن گاو است که آيا اين روش ها از نقطه نظر اسلامي روا اند يا نه. يک روش برقي که در مدت کوتاهي حيوان را بيهوش مي کند، مشکلي نيست، روشي که چندان مروج نيست. اما اساسا ً مقررات خوراک براي مسلمانان با حفظ و عدم آزار حيوانات منافات ندارد.”
یکی از اعضای تیم مذاکره کننده صلح دولت افغانستان به طالبان هشدار داد که اگر آنها به زودی مذاکرات صلح در قطر را از سر نگیرند، دولت می تواند تیم مذاکره کننده اش را قبل از رسیدن به توافق فراخواند.
ده ها نفر از باشنده های بامیان در اعتراض به آنچه “خشونت نیروهای حکومتی علیه غیرنظامیان” در ولسوالی بهسود ولایت میدان وردک می خوانند، دست به تظاهرات زدند. آنان از سازمان های حقوق بشری خواهان بررسی این رویداد خونین شدند.
مریم یک بانوی عکاس امیدوار است در افغانستان صلح پایدار برقرار شود تا بتواند به ولایت های بیشتری سفر کرده و چهره مثبتی از کشورش را به تصویر بکسد. در ابتدا امیدهای زیادی در رابطه با آغاز گفتگوهای صلح افغانستان وجود داشت؛ اما ادامه خشونت ها مردم را سرخورده کرد و یک سری قتل های هدفمند مخصوصا خبرنگاران و کارمندان رسانه ای را هدف قرار دادند. مخصوصا بانوان فعال افغان نگران آینده مبهم در کشورشان هستند.
وزارت داخله ایران به مهاجران افغان برای آخرین بار یک ماه مهلت داد تا “کد شهاب” دریافت کنند. این مهلت جدید پس از اعتراضات گسترده به غیرفعال کردن کارت‌های بانکی برخی اتباع افغانستانی در ایران داده شده است.
مسافرانی که از اروپا به ایران برسند باید دو هفته در قرنطینه بمانند. از این به بعد برای ورود به این کشور باید گواهی آزمایش منفی کرونا به همراه داشت؛ این امر برای مسافران از کشورهای همسایه به شمول افغانستان نیز صدق می کند.
سازمان ملل متحد خواسته ۲۷ هزار کودک خانواده های داعشی به کشور اصلی شان منتقل شوند؛ اما این کشورها آنان را خطر امنیتی پنداشته و علاقمندی نشان ندادند. مسئول مبارزه با تروریزم در سازمان ملل این ادعاها را بی بنیاد می خواند.
کارت های بانکی برخی مهاجرین افغان در ایران دوباره مسدود شده است. مقام ها دلیلش را عدم اعلام شماره شناسایی اتباع خارجی به بانک خوانده اند. مهاجران افغان در اعتراض به این اقدام در مشهد و تهران تجمع کردند.
مقام‌های ایران روز چهارشنبه با هیئتی از دفتر سیاسی گروه طالبان در تهران دیدار کردند. به گزارش رسانه‌های دولتی ایران، دبیر شورای امنیت ملی این کشور در این دیدار امریکا را به تلاش به ادامه جنگ افغانستان متهم کردند.
© 2021 Deutsche Welle |
حفظ داده ها |
یادداشت حقوقی |
تماس
| نسخه موبایل
