به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، سال جدید بهانه ای است تا انسان ها در اعمال خود بنگرند و به دنبال راهی برای بهتر شدن خود و اعمالشان باشند؛ در این میان قرآن کریم راهنمایی بی بدیل است. پروردگارا! و آنان را با هرکس از پدران و همسران و فرزندانشان که صلاحیت دارند به باغ‌های اقامتی که به ایشان وعده داده‌ای وارد کن؛ همانا تو همان خدای عزیز و حکیمی. (پروردگارا!) آنان را از بدی‌ها (و کیفر اعمالشان) حفظ کن و هرکس را در آن روز از بدی‌ها حفظ کنی، پس مشمول رحمتت ساخته‌ای؛ و این همان رستگاری بزرگ است.
غافر/ 8 و 9
از این آیه می‌آموزیم و درس می‌گیریم که:
1- مشمول دعای اولیای خدا شدن، صلاحیت لازم دارد. «ادخلهم …. و من صلح»
2- نجات از دوزخ کافی نیست؛ ورود به بهشت ارزش دارد. «قهم عذاب الجحیم- ادخلهم جنات»چطور برای دیگران دعا کنیم
3- اول پاکی از بدی‌ها، سپس دریافت کمالات. «قهم- ادخلهم»
4- ورد به بهشت، صلاحیت می‌خواهد. «ادخلهم جنات …. و من صلح»
5- رابطه بدون لیاقت و صلاحیت ارزش ندارد ولی درکنار ضابطه ارزش افزوده دارد. (صلاحیت داشتن ضابطه و قانون است و ملحق شدن به بستگان رابطه است) «من صلح من اباء‌هم»
6- خداوند، قدرت بر اعطا دارد ولی عطای او حکیمانه است. «العزیز الحکیم»
7- همجواری و همزیستی بستگان یک نعمت الهی است. «ادخلهم و من صلح»
8- عزت مخصوص خداست. «انّک انت العزیز»
9- پاک بودن، هم به همت و اراده انسان نیاز دارد. «نهی النفس عن الهوی» و هم به دور بودن از افراد و مشاغل و مکان‌ها و افراد بد. «اعرض عنهم»، «فلا تقعدوا معهم» و هم به لطف و امداد الهی. «و قهم السیئات»
10- رحمت الهی، تنها کامیابی مادی نیست، بیمه شدن از گناهان، یکی از آنهاست. «و مَن تق السّیئات یومئذ فقد رحمته»
11- رستگاری بزرگ، در صورتی است که انسان از آفات معنوی و مادی، هر دو دور باشد، «السّیئات». هم آفات معنوی سیّئه است. «مَن کسب سیّئة» و هم آفات مادی. «و اِن یصبکم سیئة یفرحوا بها» چنانکه حسنه، هم مصداق دنیوی دارد و هم اخروی. «ربّنا آتنا فی الدنیا حسنة و فی الآخرة حسنه»
12- توفیق مصونیت از گناه را باید از خدا خواست. «و قهم السیئات»
13- رستگاری را هنر خود ندانیم بلکه لطف و رحمت او بدانیم. «فقد رحمته و ذلک هو الفوز العظیم»
14- رستگاری، در رفاه دنیوی نیست بلکه در تقواست. «من تق السیئات… ذلک هو الفوز العظیم»
الهی خفتگان را نعمت بیداری ده و بیداران را توفیق شب‌زنده‌داری و گریه و زاری. منبع: کتاب دعا زبان راز و نیاز در قرآن (تفسیر دعاهای قرآنی)محمد موحدی نژاد انتهای پیام/
بازگشت به صفحه رسانه‌ها
شفقنا- فهیمه ابراهیمی ؛ حجت الاسلام والمسلمین منتجب نیا در خصوص دعا و نحوه استجابت دعا، می‌گوید: بعضا وقتی با خدا صحبت می‌کنیم خواسته‌هایمان را به زبان می‌آوریم ولی دلمان متوجه جای دیگری است؛ می گوییم خدایا به من روزی بده ولی توجهمان به در خانه همنوعانمان است و گدایی از دیگران می‌کنیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین رسول منتجب نیا در گفت و گو با خبرنگار شفقنا در خصوص حقیقت دعا، اظهار کرد: در ابتدا لازم است مباحثی را در خصوص اصل دعا مطرح کنم؛ دعا یا نیایش به معنای خواندن پروردگار، ارتباط برقرار کردن با او و در حقیقت یک نوع حضور و دیدار مخلوق با خالق است. آیات قرآن، کلام خدای متعال است که بر بندگان نازل می‌کند و دعا هرچند بر اساس مواردی باشد که معصومین(ع) فرمودند یا در خود قرآن آمده است، به معنای ارتباط مخلوق با خالق و خواندن پروردگار است. بنابراین حقیقت دعا این نیست که به خاطر داشتن مشکلات و بیماری خدا را بخوانیم بلکه صرف ارتباط برقرار کردن با خدا، حقیقت دعا است و دعا لازمه ایمان و حیات انسان است.
دعا یعنی به یاد خدا بودن و ارتباط برقرار کردن با او
او در ادامه افزود: ما انسانها، موجودات ضعیفی هستیم و اگر ارتباطمان با خالق قطع شود چیزی نخواهیم داشت. لذا این ارتباط و اتصال باید همیشه وجود داشته باشد؛ بنابراین در قرآن کریم هم آمده است « قل ما یعبوا بکم ربى لولا دعاوکم …» «پیامبر به مردم بگو اگر دعا نکنید خداوند به شما توجه نخواهد کرد». یعنی خدا زمانی توجه می کند که ما هم به خدا توجه داشته باشیم.« فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ » «مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم». لذا این ارتباط باید هواره وجود داشته باشد؛ پس دعا یعنی فراموش نکردن و به یاد خدا و ارتباط برقرار کردن با او.
دعا فقط این نیست که بگوییم خدایا به من رزق و روزی عطا کن و مرا عمر طولانی بدهچطور برای دیگران دعا کنیم
منتجب نیا با بیان اینکه هنگام دعا نباید فقط به مادیات توجه کرد، گفت: انسان وقتی با خدا ارتباط برقرار می‌کند، نیازها و درخواست‌هایی دارد که باید آنها را اولویت بندی کند؛ اما متاسفانه ما چون بیشتر فکرمان در رابطه با مادیات است، اگر دعا هم می کنیم همواره توجهمان به مسایل مادی است. کسی که مجرد است می خواهد متاهل شود، کسی که خانه ندارد می خواهد صاحب خانه شود و یا کسی که بیماری دارد دعا می‌کند بهبود پیدا کند اما اگر این مشکلات نباشد، گویا موضوع دعا از نظر ما منتفی است درحالی که این نیازها و احتیاجات انسان است که او را به دعا کردن برمی‌انگیزد؛ اما دعا کردن فقط درخواست نیاز نیست. دعاهایی که از معصومین(ع) به ما رسیده، سرمایه نامتناهی و بزرگی در اختیار ما است که قدر آن را نمی‌دانیم دعا فقط این نیست که بگوییم خدایا به من رزق و روزی عطا کن و یا مرا عمر طولانی بده؛ بلکه می‌توانیم از خدا بخواهیم که به ما یقین صادق، توفیق عمل، حسن عاقبت دهد و در دنیا سعادتمندمان کند.
دعای مومنین در حق دیگران زودتر مستجاب می‌شود
وقتی می خواهیم از خدا درخواست کنیم فقط منحصر به خودمان نباشد
او با بیان اینکه دعا در حق دیگران زودتر مستجاب می‌شود، اظهار کرد: می‌خوانیم« اللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ اَللّهُمَّ اَغْنِ کُلَّ فَقیرٍ اَللّهُمَّ اَشْبِعْ کُلَّ جایِعٍ اَللّهُمَّ اکْسُ کُلَّ عُرْیانٍ » خدایا بفرست بر خفتگان در گور نشاط و سرور خدایا دارا کن هر نداری را خدایا سیر کن هر گرسنه‌ای را خدایا بپوشان هر برهنه را». نکته مهم این دعا این است که به ما می آموزد وقتی می خواهیم از خدا درخواست کنیم منحصر به خودمان نباشد، حتی منحصر به مومنین و مسلمانان هم نباشد؛ بنابراین از صدیقه طاهره(س) نقل شده است که برای همسایه‌ها دعا می‌کردند و از ایشان پرسیدند که چرا برای اهل خانه دعا نمی‌کنید؟ حضرت پاسخ دادند « الجارُ ثُمَّ الدّارُ » «اول دیگران و بعد خود ما». در روایت داریم که دعای مومنین نسبت به دیگران مستجاب‌تر است تا نسبت به خودشان؛ چون کسی که دعا می‌کند، خودش گناه کرده ولی نسبت به همسایه‌اش گناهی مرتکب نشده است اما کسی که برای خودش دعا می کند ممکن است زبانش، زبانی باشد که به قول امام سجاد « قَدْ أَخْرَسَهُ ذَنْبُهُ » گناهان او را آلوده کرده باشد.
بعضا با زبانمان خدا را می‌خوانیم اما با قلبمان دیگران را
او در خصوص مقدمات استجابت دعا، اظهار کرد: قرآن کریم می فرماید « وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ ۖ أُجِیبُ دَعْوَهَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ۖ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَلْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ » ای پیامبر چون بندگان من (از دوری و نزدیکی) من از تو پرسند، (بدانند که) من به آنها نزدیکم، هرگاه کسی مرا خواند دعای او را اجابت کنم. پس باید دعوت مرا (و پیغمبران مرا) بپذیرند و به من بگروند، باشد که (به سعادت) راه یابند». یعنی مستقیم می‌فرماید هیچ واسطه ای با من ندارید و من از رگ کردن به شما نزدیک تر هستم که دعا و خواسته‌های شما را اجابت می‌کنم؛ اما شرط استجابت دعا این است که دعا واقعی باشد. به عنوان نمونه گاهی انسان دعا می‌خواند، ولی لقلقه زبانش است؛ یعنی فقط عبارت‌ها را می‌خواند که این دعای واقعی نیست و روح و حقیقت دعا را ندارد؛ چراکه زبانش کار می‌کند اما چشمش در حال چرت زدن است و فکر در جای دیگری است و به معانی و مفاهیم دعا توجه نمی‌کند. بعضا وقتی با خدا صحبت می‌کنیم خواسته‌هایی را به زبان می‌آوریم ولی دلمان متوجه دیگری است می گوییم خدایا به من روزی بده ولی توجهمان به در خانه همنوع خودمان است و از دیگران گدایی می‌کنیم؛ با زبانمان خدا را می‌خوانیم اما با قلبمان دیگران را و لذا این دعای واقعی نیست چون لازمه دعای واقعی این است که از غیر خدا انقطاع داشته باشیم زیرا در زمان گرفتاری غیر از پروردگار کسی نیست که مشکلات ما را برطرف کند.
لقمه و اموال حرام مانع از اجابت دعا می‌شود
منتجب نیا در ادامه افزود: در روایات داریم کسی که می‌خواهد دعایش مستحاب شود، درآمدش باید مشروع باشد چرا که لقمه و اموال حرام، مانع از اجابت دعا می‌شود. تضییع حقوق مردم و لطمه زدن به آبرو و حیثیت دیگران از گناهانی است که مانع از استحابت دعا می‌شود؛ در دعای کمیل آمده است« اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَحْبِسُ الدُّعَاءَ » بعضی از گناهان دعاها را زندانی می‌کند و نمی گذارد دعا به خدا برسد. متاسفانه درآمدهای نامشروع اعم از رباخواری، رشوه خواری، دزدی و تصرف به بیت‌المال در جامعه ما فراوان است؛ در خصوص مال و عرض مردم به سادگی صحبت می‌کنیم که همه اینها موجب حبس دعا و باعث می‌شود انسان دستش را بلند کند اما صدایش شنیده نشود ولی اگر دعا واقعی باشد در روایات فراوان داریم که خدا به فرشته ها می فرماید ببینید چه چیزی می خواهد و آن را اجابت کنید.
خداوند سرنوشت افراد را تغییر نمی‌دهد مگر اینکه خودشان متحول شوند
او در پاسخ به این سوال که آیا دعا امور انسانها را تغییر می‌دهد، گفت: سرنوشت انسانها به دست خودشان است «انَّ اللهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ » خداوند سرنوشت افراد یا گروه و ملتی را تغییر نمی‌دهد مگر اینکه خودشان متحول شوند؛ ما نمی‌توانیم بگوییم هر کاری می خواهیم انجام داده و دعا می‌کنیم و بر خلاف طبیعت، امر دیگری به وجود خواهد آورد! مثل اینکه کسی با کبریت خانه خود را آتش زده و بعد بگوید خدایا خانه مرا نسوزان! همچنین وقتی کسی کارهای خیر انجام می‌دهد و فرد صالحی است، دعای منفی یا همان نفرین ما تاثیری بر او نخواهد داشت، حتی اگر همه عالم هم او را نفرین کنند، تاثیری نداشته و دعای منفی آنها اجابت نخواهد شد.
قطع امید از خدا مانع از اجابت دعا است
منتجب نیا در ادامه افزود: بنابراین سرنوشت افراد دست خودشان است اما مشیت خداوند هم در همه امور جهان وجود دارد. بحثی که در مباحث کلامی مطرح می‌شود طلب و اراده است به این معنا که اراده انسان چقدر در افعال ارادی و اختیاری او دخیل بوده و اراده خداوند هم چقدر دخیل است؟ ائمه به ما آموختند که« لا جبر و لا تفویض بل امر بین امرین» اینگونه نیست که انسان اراده نداشته باشد و خداوند او را بدون اراده وخواستش خوشبخت و یا بدبخت کند؛ اینگونه هم نیست که خداوند ما را به حال خودمان رها کند؛ چون اگر این شرایط وجود داشته باشد، خداوند رب‌العالمین نبود. خداوند رب العالمین و هر لحظه در اداره جهان است و همه افعال ارادی و غیر اختیاری تحت اراده پروردگار است اما چون خودمان می‌خواهیم، جبری وجود ندارد.
او در پایان خاطرنشان کرد: اگر انسان امیدش از دیگران قطع شده باشد و فقط به خدا امید داشته باشد دعایش حتما اجابت خواهد شد اما وقتی امید خود را از دست بدهد معلوم است که دعایش اجابت نمی‌شود. اما بعضا هچ مشکلی وجود ندارد ولی مصلحت انسان در اجابت دعا نیست؛ «عَسَىٰ أَن تَکْرَهُوا شَیْئًا وَهُوَ خَیْرٌ لَّکُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَن تُحِبُّوا شَیْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّکُمْ ۗ وَاللَّهُ یَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ » «چه بسیار شود که چیزی را مکروه شمارید ولی به حقیقت خیر و صلاح شما در آن بوده، و چه بسیار شود چیزی را دوست دارید و در واقع شرّ و فساد شما در آن است، و خدا (به مصالح امور) داناست و شما نادانید». بعضا چیزهایی را انسان از خدا می‌خواهد اما اجابت نمی‌شود و بعد می فهمد که خیرش در آن نبوده است. گاهی هم مصلحت در این است که اجابت دعا به تاخیر بیفتد که باز هم به خاطر حکمت پروردگار است. نکته دقیق عرفانی هم در اینجا است که خداوند کسانی را که در خانه او ناله می‌کنند، دوست دارد و چه بسا دعای آنها را موقتا اجابت نمی کند تا آن شخص ارتباطش را همچنان برقرار کند زیرا می‌داند و اگر دعایش اجابت شود این ارتباط قطع شود.
انتهای پیام
شفقنا در شبکه های اجتماعی: توییتر | اینستاگرام | تلگرام
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی می‌نویسم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از لرستان، «دعا» در لغت به‌معناى خواندن و درخواست کردن است و در اصطلاح عبارت است از درخواست توأم با خضوع و تضرع بنده از خداوند. دعا کردن، مستحب و داراى فضیلت بسیار و برترین عبادت است.
دعا درخواست از خداوند سبحان و ایجاد ارتباط با اوست. در دعا انسان با خدا راز و نیاز کرده و از او درخواست کمک و مساعدت برای کسب فیض و سعادتمندی می‌کند.
دعا و نیایش در زندگی و سرنوشت انسان، آثار ارزشمندی داشته و در معارف دینی، به‌خصوص عرفان اسلامی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ تا بدان‌جا که عرفا آن‌را یکی از ابواب کشف و شهود حقایق، برای اولیای الهی دانسته‌اند.
دعا در حق دیگران و مقدم داشتن خواست و نیاز دیگران بر خود کار بسیار پسندیده‌ای در نزد خداوند متعال است و باید گفت که این روش دعا کردن بسیار به نفع دعا کننده است و به‌خاطر همین مقدم داشتن دیگران در دعا، خداوند بلا را از او دور می‌کند و رزق و روزی‌اش را زیاد و دو برابر درخواستش برای دیگران، را به خود او هم مرحمت می‌فرماید.
بدون شک یکی از مهم‌ترین بخش‌های نماز شب همان دعای برای غیر و طلب مغفرت برای 40 مؤمن است. که مؤمن با این نوع عبادت نه تنها کمتر در چاله‌ی حسادت و کینه و سوء‌ظن و… اسیر می‌شود بلکه مهربانی و کرامت با روح او قرین می‌شود.
گاهی انسان تنها برای خویش دعا می‌کند و می‌گوید: «قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِی وَهَبْ لِی مُلْکًا لَّا یَنبَغِی لِأَحَدٍ مِّنْ بَعْدِی إِنَّکَ أَنتَ الْوَهَّابُ؛ گفت پروردگارا مرا ببخش و ملکى به من ارزانى دار که هیچ‌کس را پس از من سزاوار نباشد در حقیقت تویى که خود بسیار بخشندهاى».(آیه 35 سوره ص).چطور برای دیگران دعا کنیم
گاهی نیز انسان برای خویش و دیگران طلب مغفرت می‌کند و می‌گوید: «وَالَّذِینَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ؛ و [نیز] کسانى‌که بعد از آنان [=مهاجران و انصار] آمدهاند [و] مىگویند پروردگارا بر ما و بر آن برادرانمان که در ایمان آوردن بر ما پیشى گرفتند ببخشاى و در دل‌هایمان نسبت به کسانى‌که ایمان آوردهاند [هیچ گونه] کینهاى مگذار پروردگارا به‌راستى که تو رئوف و مهربانى». (آیه 10 سوره حشر)
گاهی نیز انسان تنها برای دیگران دعا می‌کند چنانکه حضرت یعقوب(ع) در آیه 98 سوره یوسف(ع) برای فرزندانش می‌گوید: «قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّیَ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ؛ گفت به‌زودى از پروردگارم براى شما آمرزش مىخواهم که او همانا آمرزنده مهربان است».
حضرت فاطمه زهرا(س) از شب تا صبح برای دیگران دعا می‌کرد، امام حسن‌مجتبی(ع) پرسید چرا برای خودتان دعا نکردید؟ فرمود: «یا بنی الجار ثم الدار؛ ای پسرم اول همسایه سپس خانه و اهل خانه».
در قرآن بیش از 20 نوع دعا از حضرت ابراهیم(ع) از جمله دعا برای فرزندش در سه بخش اعتقادی و عملی و اخلاقی بیان شده است. چنانکه در آیه 124 بقره فرموده است: «وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِن ذُرِّیَّتِی قَالَ لاَ یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ؛ و چون ابراهیم را پروردگارش با کلماتى بیازمود و وى آن همه را به انجام رسانید [خدا به او] فرمود من تو را پیشواى مردم قرار دادم [ابراهیم] پرسید از دودمانم [چطور] فرمود پیمان من به بیدادگران نمىرسد» و نیز در آیه 129 بقره می‌فرماید «رَبَّنَا وَابْعَثْ فِیهِمْ رَسُولًا مِّنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِکَ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَیُزَکِّیهِمْ إِنَّکَ أَنتَ العَزِیزُ الحَکِیمُ؛ پروردگارا در میان آنان فرستادهاى از خودشان برانگیز تا آیات تو را بر آنان بخواند و کتاب و حکمت به آنان بیاموزد و پاکیزهشان کند زیرا که تو خود شکستناپذیر حکیمى».
همچنین، در بخش عملی که شامل اقامه نماز است نیز در آیه 40 ابراهیم آمده است: «رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاَةِ وَمِن ذُرِّیَّتِی رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء؛ پروردگارا مرا برپادارنده نماز قرار ده و از فرزندان من نیز پروردگارا و دعاى مرا بپذیر» و درآیه 128 بقره نیز فرموده است: «رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَمِن ذُرِّیَّتِنَا أُمَّةً مُّسْلِمَةً لَّکَ وَأَرِنَا مَنَاسِکَنَا وَتُبْ عَلَیْنَآ إِنَّکَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ؛ پروردگارا ما را تسلیم [فرمان] خود قرار ده و از نسل ما امتى فرمانبردار خود [پدید آر] و آداب دینى ما را به ما نشان ده و بر ما ببخشاى که تویى توبهپذیر مهربان».
خداوند متعال در آیه 77 سوره فرقان در این رابطه فرموده است: «قُلْ ما یَعْبَؤُا بِکُمْ رَبّى، لَوْلا دُعآؤُکُمْ. فَقَدْ کَذَّبْتُمْ، فَسَوْفَ یَکُونُ لِزاماً؛ بگو: اگر خواندن و دعای شما نباشد پروردگار من به شما اعتنا و عنایتى نکند، شما را قدر و ارزشى ننهد، [ولى کافران] شما [پیامبر و آیات خدا را] تکذیب کردید پس [کیفرتان] پیوسته و بر دوام خواهد بود.
خداوند در این آیه شریفه براى مخاطبین آن هیچ جایگاه و مقامى در صورتى که دعا نداشته باشد، قرار نداده؛ بنابراین، از این کلام فهمیده مى‌شود که جایگاه و منزلت انسان در نزد خداوند به اندازه دعا و ارزش او به قدر اهتمام به مناجات و عبادت اوست.
همچنین، خداوند متعال در آیه 43 سوره انعام فرموده است: «فَلَوْلا إِذْ جآءَهُمْ بَاءْسُنا، تَضَرَّعُوا وَلکِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ؛ پس اى کاش هنگامى‌که سختى و ناگواریى از سوى ما به آنان مى‌رسید، تضرع و زارى مى‌نمودند، لیکن دل‌هایشان قساوت پیدا نموده و سنگدل شده بودند» که خداوند در این آیه شریفه هشدار مى‌دهد که اگر کافران تضرع و زارى مى‌کرند، خداوند سختى و ناگوارى و خشم و عذاب و عقاب خویش را از آنان برمى‌داشت و ناراحتی‌هاى آنان را برطرف مى‌کرد».
خداوند متعال در آیه 186 بقره دعا را کلید رسیدن به آمال و آرزوها بیان کرده و فرموده است: «وَ إِذا سَاءَلَکَ عِبادى عَنّى فَإِنّى قَریبٌ اءُجیبُ دَعْوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ؛ و هرگاه که بندگانم درباره من بپرسند، بگو: که من نزدیکم و دعاى هر دعا کننده را هنگامى که مرا بخواند، اجابت مى‌کنم».
و نیز در آیه 60 غافر می‌فرماید: «وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ؛ مرا بخوانید تا دعایتان را براى شما اجابت کنم، به‌راستى کسانى‌که از پرستش و عبادت من گردنکشى مى‌کنند، با حالت خوارى و ذلّت وارد جهنم خواهند شد».
همچنین، در آیه 28 سوره کهف آمده است: «واصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ بالْغَداوَةِ وَالْعَشِىِّ، یُریدُونَ وَجْهَهُ، وَلاتَعْدُ عَیْناکَ عنَْهُمْ؛ و خویشتن را با کسانى‌که صبح و شام پروردگارشان را مى‌خوانند، در حالى که تنها خشنودى او را اراده نموده‌اند، به صبر و شکیبایى وادار کن و مبادا چشمانت را از آنان بردارى».
دعا از نگاه روایات
امام باقر(ع) در رابطه با دعا فرموده است: «اَسرعُ الدعاءِ نُجحا للاجابة، دعاءُ الاخ لاخیه بظهرِ الغیب یَبدا بالدعاء لاخیه فیقول له ملکٌ موکلٌ به آمین ولک مِثلاه؛ سریع‌ترین دعا برای اجابت دعا برای برادر دینی است که هم دعا در غیاب او باشد و هم اول برای او دعا کند. در این صورت فرشته‌ای که بر او گمارده شده ، به این دعا آمین گوید و به دعا کننده گوید برای تو باد دو برابرش».
همچنین، امام جعفر صادق(ع) در این رابطه فرموده است: «دعاءُ المومن للمومن یدفع عنه البلا و یُدِرُّ علیه الرزق؛ دعای مؤمن در حق مؤمن بلا را از او دور می‌کند و روزیش را زیاد می‌گرداند».
آداب دعا
برخی می‌گویند سخن گفتن با خدا آدابی ندارد، هرکس هر طور با هر زبان و ادبیاتی که بخواهد می‌تواند دعا کند و توصیه حضرت موسی به آن شبان را در دعا کردن شاهد می‌آورند که «هیچ آدابی و ترتیبی مجو/هرچه می‌خواهد دل تنگت بگو».
بله! از یک جنبه درست است که انسان می‌تواند هرگونه و به هر ترتیبی که خواست دعا کند، اما دعای هدفمند که فرد هوشیار بداند از آن، چه می‌خواهد و به‌دنبال چیست باید با آداب باشد.
رعایت این ادب، مهم‌ترین شرط استجابت دعا است، اگر انسان توجه قلبی به سوی خدا نداشته باشد دعایش اجابت نیست همچنان که در دنیا اگر کسی به سوی انسان توجه کامل نکند، سزاوار نیست انسان توجه به او پیدا کند؛ مثلاً در زندگی دنیا با کسی مشغول صحبت باشی، اما او از صحبت کردن با تو غافل باشد و از ماندن در کنار تو روی‌گردان باشد در اینجا سزاوار است که تو با او صحبت نکنی و جوابش را نگویی.
از جمله روش‌های پیامبراکرم(ص) در دعا این بود که تضرع و زاری می‌کرد به‌گونه‌ای که نزدیک بود عبا از دوشش بیافتد. رسول خدا در رابطه با دعا می‌فرمود: خداوند دعایی را که از دلی غافل و بی‌خبر باشند، نمی‌پذیرد».
امام صادق(ع) نیز در این رابطه فرموده است: در هنگام دعا توجه کن، چه کسی را می‌خوانی، چگونه می‌خوانی و برای چه می‌خوانی و چه می‌خواهی» توجه به این چهار نکته تاثیر فوق‌العاده‌ای در استجابت دعا دارند سپس، حضرت چنین اضافه می‌کند که اگر این شرایط را خوب فراهم کردی تو را به یکی از این سه هدیه مژده می‌دهم یا به زودی آن‌چه را خواستی به تو می‌دهد و یا برای آخرت تو بیشتر از آن‌چه که خواستی ذخیره می‌کند و یا بلایی را از تو برمی‌گرداند که اگر می‌رسید تو را هلاک می‌کرد.
شیوه نبی مکرم اسلام در دعا آن بوده که دست‌ها را بلند می‌نمود در روایت آمده است رسول خدا(ص) در هنگام ابتهال و دعا دست‌ها را بلند می‌کرد مانند فقیری که غذا طلب می‌کند و بعد از دعا هم دست‌ها را به سر و صورت می‌کشید» در روایتی امام صادق(ع) فرمود: هیچ بنده‌ای دستش را به سوی خدا دراز نمی‌کند مگر آن‌که خداوند حیا می‌کند از این که دستش را رد کند تا اینکه از فضل و رحمتش آن‌چه را که خواسته عطا کند».
پیامبراکرم(ص) دعا را نشسته می‌خواندند در حدیثی فرمود: جبرئیل به من دستور داد که قرآن را ایستاده و دعا را نشسته بخوانم» معنای این حدیث این نیست که نمی‌شود ایستاده دعا کرد بلکه معنایش این است که در حال نشسته حالت دعا برتر و بهتر است.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد میرعمادی، نماینده ولی فقیه در لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا با اشاره به هفت دعای حضرت ابراهیم(ع) در آیات 39 و 49 این سوره گفت: در این آیات آن حضرت امنیت مکه، دوری از بت‌پرستی، متوجه شدن قلب‌ها و افکار مردم به مکه، فرزندانش و مکتب ابراهیمی، بهره‌مندی فرزندانش از نعمت‌ها و ثمرات، توفیق اقامه نماز برای خود و ذریه‌اش، استجابت دعا، آمرزش برای خود، نسلش و مؤمنان را خواستار شده است.
وی افزود: نکته‌ای که در این آیات وجود دارد این است که حضرت ابراهیم(ع) برای قبولی و استجابت دعایش اسم اعظم «رب» را به‌کار گرفت؛ لذا ما هم باید در اول دعا اسم اعظم رب را به‌کار ببریم یکی از آداب دعا برای استجابت و قبولی به‌کارگیری اسم اعظم «رب» است.
میرعمادی اضافه کرد: پیام دوم این است از خدا برای فرزندانمان دعا کنیم، دعا کنیم عاقبت به خیر و اهل دعا و نماز و عبادت شوند، حضرت ابراهیم(ع) با وجودی‌که فرزندانش حضرات اسماعیل و اسحاق اسوه بودند اما برای آنها توفیق اقامه نماز را طلب کرد.
وی با تأکید بر اینکه در دعا نباید انحصارطلب باشیم، گفت: حضرت ابراهیم(ع) برای خودش، فرزندان و مؤمنان دعا کرد پس می‌توان گفت دعای آن حضرت جامع و کامل بود، عقیده، اخلاق، امنیت اجتماعی، رونق اجتماعی، خانواده و پدر و مادر و مردم همه در آن ذکر شده بود و یک دعالی کامل و جامع بود، دعای حضرت ابراهیم(ع) ابعاد فرهنگی، عقیدتی، امنیتی، سیاسی و اقتصادی داشت.
میرعمادی با بیان اینکه دعا یکی از عبادت‌های پراهمیت در اسلام است، اضافه کرد: دعا در لغت به معنای «خواندن» است و در اصطلاح، خواندن دعا و خواستن از اوست. خداوند متعال در قرآن‌کریم، اهمیت دعا را به شکل‌های مختلفی در قالب داستان انبیا مطرح کرده است همه انبیا و اولیای خدا با دعا مأنوس بوده‌اند.
دعا در سیره پیامبراکرم(ص)
وی ادامه داد: نگاهی اجمالی به سیره پیامبر اکرم(ص) و فرزندان گرامی آن بزرگوار، می‌رساند که آنان تا چه اندازه، دعا را پرعظمت و سازنده می‌دانستند. رسول خدا(ص) فرمود «هیچ چیز نزد خدا، گرامی‌تر از دعا نیست».
امام جمعه خرم‌آباد گفت: علت اینکه مؤمنان، دائماً با دعا مأنوسند این است که آن‌را اسلحه‌ای می‌دانند که در همه عرصه‌های زندگی برای آنان کارگشاست. روزی پیامبر به اصحاب خود فرمود «آیا شما را به سلاحی راهنمایی کنم که از دشمنانتان رهایی می‌دهد و روزی‌تان را فراوان سازد؟، عرض کردند چرا، فرمود پروردگارتان را در شب و روز بخوانید، زیرا سلاح مؤمن دعاست».
وی در پایان بیان کرد: براساس روایات نقل شده از رسول مکرم اسلام(ص) ارزش و قیمت افراد در پیشگاه خداوند به دعای آنان بستگی دارد. دعا وسیله مؤثری برای خودسازی و خداشناسی و پیوند و ارتباط انسان با خدا است. دعا بزرگترین عبادت است.
«دعا» در لغت به معنای خواندن و درخواست کردن است و در اصطلاح عبارت است از درخواست توأم با خضوع و تضرع بنده از خداوند. دعا کردن، مستحب و دارای فضیلت بسیار و برترین عبادت است.
دعا درخواست از خداوند سبحان و ایجاد ارتباط با اوست. در دعا انسان با خدا راز و نیاز کرده و از او درخواست کمک و مساعدت برای کسب فیض و سعادتمندی می کند.
دعا و نیایش در زندگی و سرنوشت انسان، آثار ارزشمندی داشته و در معارف دینی، به خصوص عرفان اسلامی از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ تا بدان جا که عرفا آن را یکی از ابواب کشف و شهود حقایق، برای اولیای الهی دانسته اند.
دعا در حق دیگران و مقدم داشتن خواست و نیاز دیگران بر خود کار بسیار پسندیده ای در نزد خداوند متعال است و باید گفت که این روش دعا کردن بسیار به نفع دعا کننده است و به خاطر همین مقدم داشتن دیگران در دعا، خداوند بلا را از او دور می کند و رزق و روزی اش را زیاد و دو برابر درخواستش برای دیگران، را به خود او هم مرحمت می فرماید.
بدون شک یکی از مهم ترین بخش های نماز شب همان دعای برای غیر و طلب مغفرت برای ۴۰ مؤمن است. که مؤمن با این نوع عبادت نه تنها کمتر در چالۀحسادت و کینه و سوء ظن و. . . اسیر می شود بلکه مهربانی و کرامت با روح او قرین می شود.چطور برای دیگران دعا کنیم
گاهی انسان تنها برای خویش دعا می‌کند و می‌گوید: «قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِی وَهَبْ لِی مُلْکًا لَّا یَنبَغِی لِأَحَدٍ مِّنْ بَعْدِی إِنَّکَ أَنتَ الْوَهَّابُ؛ گفت پروردگارا مرا ببخش و ملکی به من ارزانی دار که هیچ کس را پس از من سزاوار نباشد در حقیقت تویی که خود بسیار بخشنده ای». (آیه ۳۵ سوره ص).
گاهی نیز انسان برای خویش و دیگران طلب مغفرت می کند و می گوید: «وَالَّذِینَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ؛ و [نیز] کسانی که بعد از آنان [=مهاجران و انصار] آمده اند [و] می گویند پروردگارا بر ما و بر آن برادرانمان که در ایمان آوردن بر ما پیشی گرفتند ببخشای و در دل هایمان نسبت به کسانی که ایمان آورده اند [هیچ گونه] کینه ای مگذار پروردگارا به راستی که تو رئوف و مهربانی». (آیه ۱۰ سوره حشر)
گاهی نیز انسان تنها برای دیگران دعا می کند چنان که حضرت یعقوب(ع) در آیه ۹۸ سوره یوسف(ع) برای فرزندانش می گوید: «قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّیَ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ؛ گفت به زودی از پروردگارم برای شما آمرزش می خواهم که او همانا آمرزنده مهربان است».
حضرت فاطمه زهرا(س) از شب تا صبح برای دیگران دعا می کرد، امام حسن مجتبی(ع) پرسید چرا برای خودتان دعا نکردید؟ فرمود: «یا بنی الجار ثم الدار؛ ای پسرم اول همسایه سپس خانه و اهل خانه».
در قرآن بیش از ۲۰ نوع دعا از حضرت ابراهیم(ع) از جمله دعا برای فرزندش در سه بخش اعتقادی و عملی و اخلاقی بیان شده است. چنان که در آیه ۱۲۴ بقره فرموده است: «وَإِذِ ابْتَلَی إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِن ذُرِّیَّتِی قَالَ لاَ یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ؛ و چون ابراهیم را پروردگارش با کلماتی بیازمود و وی آن همه را به انجام رسانید [خدا به او] فرمود من تو را پیشوای مردم قرار دادم [ابراهیم] پرسید از دودمانم [چطور] فرمود پیمان من به بیدادگران نمی رسد» و نیز در آیه ۱۲۹ بقره می‌فرماید «رَبَّنَا وَابْعَثْ فِیهِمْ رَسُولًا مِّنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِکَ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَیُزَکِّیهِمْ إِنَّکَ أَنتَ العَزِیزُ الحَکِیمُ؛ پروردگارا در میان آنان فرستاده ای از خودشان برانگیز تا آیات تو را بر آنان بخواند و کتاب و حکمت به آنان بیاموزد و پاکیزه شان کند زیرا که تو خود شکست ناپذیر حکیمی».
همچنین، در بخش عملی که شامل اقامه نماز است نیز در آیه ۴۰ ابراهیم آمده است:«رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاَةِ وَمِن ذُرِّیَّتِی رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء؛ پروردگارا مرا برپادارنده نماز قرار ده و از فرزندان من نیز پروردگارا و دعای مرا بپذیر» و درآیه ۱۲۸ بقره نیز فرموده است: «رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَمِن ذُرِّیَّتِنَا أُمَّةً مُّسْلِمَةً لَّکَ وَأَرِنَا مَنَاسِکَنَا وَتُبْ عَلَیْنَآ إِنَّکَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ؛ پروردگارا ما را تسلیم [فرمان] خود قرار ده و از نسل ما امتی فرمانبردار خود [پدید آر] و آداب دینی ما را به ما نشان ده و بر ما ببخشای که تویی توبه پذیر مهربان».
خداوند متعال در آیه ۷۷ سوره فرقان در این رابطه فرموده است: «قُلْ ما یَعْبَؤُا بِکُمْ رَبّی، لَوْلا دُعآؤُکُمْ. فَقَدْ کَذَّبْتُمْ، فَسَوْفَ یَکُونُ لِزاماً؛ بگو: اگر خواندن و دعای شما نباشد پروردگار من به شما اعتنا و عنایتی نکند، شما را قدر و ارزشی ننهد، [ولی کافران ] شما [پیامبر و آیات خدا را] تکذیب کردید پس [کیفرتان ] پیوسته و بر دوام خواهد بود.
خداوند در این آیه شریفه برای مخاطبین آن هیچ جایگاه و مقامی در صورتی که دعا نداشته باشد، قرار نداده؛ بنابراین، از این کلام فهمیده می شود که جایگاه و منزلت انسان در نزد خداوند به اندازه دعا و ارزش او به قدر اهتمام به مناجات و عبادت اوست.
همچنین، خداوند متعال در آیه ۴۳ سوره انعام فرموده است:«فَلَوْلا إِذْ جآءَهُمْ بَاءْسُنا، تَضَرَّعُوا وَلکِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ؛ پس ای کاش هنگامی که سختی و ناگواریی از سوی ما به آنان می رسید، تضرع و زاری می نمودند، لیکن دل هایشان قساوت پیدا نموده و سنگدل شده بودند» که خداوند در این آیه شریفه هشدار می دهد که اگر کافران تضرع و زاری می کرند، خداوند سختی و ناگواری و خشم و عذاب و عقاب خویش را از آنان برمی داشت و ناراحتی های آنان را برطرف می کرد».
خداوند متعال در آیه ۱۸۶ بقره دعا را کلید رسیدن به آمال و آرزوها بیان کرده و فرموده است:«وَ إِذا سَاءَلَکَ عِبادی عَنّی فَإِنّی قَریبٌ اءُجیبُ دَعْوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ؛ و هرگاه که بندگانم درباره من بپرسند، بگو: که من نزدیکم و دعای هر دعا کننده را هنگامی که مرا بخواند، اجابت می کنم».
و نیز در آیه ۶۰ غافر می‌فرماید:«وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ؛ مرا بخوانید تا دعایتان را برای شما اجابت کنم، به راستی کسانی که از پرستش و عبادت من گردنکشی می کنند، با حالت خواری و ذلّت وارد جهنم خواهند شد».
همچنین، در آیه ۲۸ سوره کهف آمده است:«واصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ بالْغَداوَةِ وَالْعَشِی، یُریدُونَ وَجْهَهُ، وَلاتَعْدُ عَیْناکَ عنَهُمْ؛ و خویشتن را با کسانی که صبح و شام پروردگارشان را می خوانند، در حالی که تنها خشنودی او را اراده نموده اند، به صبر و شکیبایی وادار کن و مبادا چشمانت را از آنان برداری».
امام باقر(ع) در رابطه با دعا فرموده است: «اَسرعُ الدعاءِ نُجحا للاجابة، دعاءُ الاخ لاخیه بظهرِ الغیب یَبدا بالدعاء لاخیه فیقول له ملکٌ موکلٌ به آمین ولک مِثلاه؛ سریع ترین دعا برای اجابت دعا برای برادر دینی است که هم دعا در غیاب او باشد و هم اول برای او دعا کند. در این صورت فرشته ای که بر او گمارده شده، به این دعا آمین گوید و به دعا کننده گوید برای تو باد دو برابرش».همچنین، امام جعفر صادق(ع) در این رابطه فرموده است: «دعاءُ المومن للمومن یدفع عنه البلا و یُدِرُّ علیه الرزق؛ دعای مؤمن در حق مؤمن بلا را از او دور می کند و روزیش را زیاد می گرداند».
درست است که انسان می تواند هرگونه و به هر ترتیبی که خواست دعا کند، اما دعای هدفمند که فرد هوشیار بداند از آن، چه می خواهد و به دنبال چیست باید با آداب باشد. رعایت این ادب، مهم ترین شرط استجابت دعا است، اگر انسان توجه قلبی به سوی خدا نداشته باشد دعایش اجابت نیست همچنان که در دنیا اگر کسی به سوی انسان توجه کامل نکند، سزاوار نیست انسان توجه به او پیدا کند؛ مثلاً در زندگی دنیا با کسی مشغول صحبت باشی، اما او از صحبت کردن با تو غافل باشد و از ماندن در کنار تو روی گردان باشد در این جا سزاوار است که تو با او صحبت نکنی و جوابش را نگویی.
از جمله روش های پیامبراکرم(ص) در دعا این بود که تضرع و زاری می کرد به گونه ای که نزدیک بود عبا از دوشش بیافتد. رسول خدا در رابطه با دعا می فرمود: خداوند دعایی را که از دلی غافل و بی خبر باشند، نمی پذیرد».
امام صادق(ع) نیز در این رابطه فرموده است: در هنگام دعا توجه کن، چه کسی را می خوانی، چگونه می خوانی و برای چه می خوانی و چه می خواهی» توجه به این چهار نکته تاثیر فوق العاده ای در استجابت دعا دارند سپس، حضرت چنین اضافه می کند که اگر این شرایط را خوب فراهم کردی تو را به یکی از این سه هدیه مژده می دهم یا به زودی آن چه را خواستی به تو می دهد و یا برای آخرت تو بیشتر از آن چه که خواستی ذخیره می کند و یا بلایی را از تو برمی گرداند که اگر می رسید تو را هلاک می کرد.
شیوه نبی مکرم اسلام در دعا آن بوده که دست ها را بلند می نمود در روایت آمده است رسول خدا(ص) در هنگام ابتهال و دعا دست ها را بلند می کرد مانند فقیری که غذا طلب می‌کند و بعد از دعا هم دست ها را به سر و صورت می کشید» در روایتی امام صادق(ع) فرمود: هیچ بنده ای دستش را به سوی خدا دراز نمی کند مگر آن که خداوند حیا می کند از این که دستش را رد کند تا این که از فضل و رحمتش آن چه را که خواسته عطا کند».
پیامبراکرم(ص) دعا را نشسته می خواندند در حدیثی فرمود: جبرئیل به من دستور داد که قرآن را ایستاده و دعا را نشسته بخوانم» معنای این حدیث این نیست که نمی شود ایستاده دعا کرد بلکه معنایش این است که در حال نشسته حالت دعا برتر و بهتر است.
هفت دعای حضرت ابراهیم(ع) در آیات ۳۹ و ۴۹ بیانگر این است که در این آیات آن حضرت امنیت مکه، دوری از بت پرستی، متوجه شدن قلب ها و افکار مردم به مکه، فرزندانش و مکتب ابراهیمی، بهره مندی فرزندانش از نعمت ها و ثمرات، توفیق اقامه نماز برای خود و ذریه اش، استجابت دعا، آمرزش برای خود، نسلش و مؤمنان را خواستار شده است.
پیامی که از این آیات به دست می آید این است که برای فرزندانمان دعا کنیم، دعا کنیم عاقبت به خیر و اهل دعا و نماز و عبادت شوند، حضرت ابراهیم(ع) با وجودی که فرزندانش حضرات اسماعیل و اسحاق اسوه بودند اما برای آن ها توفیق اقامه نماز را طلب کرد.
در دعا نباید انحصارطلب باشیم، حضرت ابراهیم(ع) برای خودش، فرزندان و مؤمنان دعا کرد پس می توان گفت دعای آن حضرت جامع و کامل بود، عقیده، اخلاق، امنیت اجتماعی، رونق اجتماعی، خانواده و پدر و مادر و مردم همه در آن ذکر شده بود و یک دعای کامل و جامع بود، دعای حضرت ابراهیم(ع) ابعاد فرهنگی، عقیدتی، امنیتی، سیاسی و اقتصادی داشت.
نگاهی اجمالی به سیره پیامبر اکرم(ص) و فرزندان گرامی آن بزرگوار، می رساند که آنان تا چه اندازه، دعا را پرعظمت و سازنده می دانستند. رسول خدا(ص) فرمود «هیچ چیز نزد خدا، گرامی تر از دعا نیست».
علت این که مؤمنان، دائماً با دعا مأنوسند این است که آن را اسلحه ای می دانند که در همه عرصه های زندگی برای آنان کارگشاست. روزی پیامبر به اصحاب خود فرمود «آیا شما را به سلاحی راهنمایی کنم که از دشمنانتان رهایی می دهد و روزی تان را فراوان سازد؟، عرض کردند چرا، فرمود پروردگارتان را در شب و روز بخوانید، زیرا سلاح مؤمن دعاست».
مهربانی نمودن چه زیباست، و چه خوبند انسانهایی که برای اندوه و گرفتاری دیگران بی تاب می شوند و برایشان دعا می کنند. دعای بی منت و بی ریا خدا هم این کار زیبای آنان را بدون پاداش نمی گذارد. هم دعایشان را برای دیگران مستجاب می نماید و هم برای خودشان. خدا کریم است یعنی همین. . .
این را امام جعفرصادق(ع) فرمودند: «مَن قَدَّمَ اَربعینَ رَجُلاً مِن اخوانِهِ فَدَعا لَهُم ثُمَّ دَعا لِنَفسِهِ اُسُتجیبَ لَهُ فیهِم وَ فی نَفسِهِ»[1]
کسی که پیش از خود برای چهل نفر برادر مؤمن دعا کند دعای او هم درباره آنان و هم برای خودش مستجاب می گردد.
علاوه بر این، ناگواری های زندگی را هم از آنها دور می کند و رزق و روزی مادی و معنوی آنها را زیاد می کند.
این مطلب را هم امام صادق (ع) فرمودند: «إنّ دُعاءَ المُؤمِنِ لِأَخیهِ بِظَهْر الغَیبِ مُستَجابٌ وَ یدِرُّ الرِّزقَ وَ یدفَعُ المَکروهَ»[2]
دعای مؤمن در حق برادر دینی غایب خود مستجاب می شود و باعث زیاد شدن روزی و دفع ناگواری ها خواهد بود.
از پدر بزرگوارشان امام باقر(ع) هم نقل است که: «أَسْرَعُ الدُّعَاءِ نُجْحاً لِلْإِجَابَةِ دُعَاءُ الْأَخِ لِأَخِیهِ بِظَهْرِ الْغَیبِ»[3]
سریع ترین دعایی که موفق به اجابت می شود، دعا برای برادر مؤمن در غیاب او است.
پی نوشت ها:
[1]. خصال، ج ٢، ص ١١٠
[2]. وسائل، ج ٤، ص ١١٤٧
چطور برای دیگران دعا کنیم
[3]. بحار الأنوار: ج 93 ص 387 ح 19
شبی در یکی از مراسم های احیای ماه رمضان که در مسجد برگزار می شد، هنگام خاموش بودن چراغ ها و وسط «بِکَ یا الله» جمعیت، یک بنده خدایی با هزار آرزو از خدا، قرآن را بر سر گرفته و از ته دل و با خشوع کامل، …
شوق انتظار و اشتیاق برای دیدار با امام زمان(عج) وظیفه هر مسلمان شیعه ای است تا انتظار برای ظهور آن حضرت باعث شود که زمینه های ظهور را فراهم کنیم. در این گفتگو که با حجت الاسلام و المسلمین محمد نیلی،…
آیت الله حاج شیخ مهدی امامی امیری (ره) در سال 1302قمری در امیر کلای بابل و در خانواده ای مذهبی دیده به جهان گشود. از همان دوران کودکی به خاطر روح پک و علاقه سرشار با قرآن آشنا شد و سنین نوجوانی به حو…
دعای برآورده شدن حاجات
حضرت آیت الله محمد تقی مصباح یزدی، پس از عمری تلاش و مجاهدت خالصانه در عرصه های مختلف انقلاب اسلامی و خدمت به حوزه های مقدس علمیه و تربیت و پروش شاگردان و طلبه های متعهد و متدین، شامگاه جمعه ۱۲ دی ماه…
چرا فقط اسلام؟مقدمه
این مقاله درصدد پاسخ گویی به این سؤال است: «با وجود آن که ادیانی مانند یهود و مسیحیت، ادیانی آسمانی هستند؛ چرا فقط دین اسلام پذیرفته شده است و اگر کسی معتقد به دینی دیگر ب…
با سقوط کابینه کوتاه مدت ازهاری، شاپور بختیار در شانزدهم دی ماه ۱۳۵۷ به عنوان آخرین نخست‌وزیر شاه مأمور شد تا رژیم پهلوی را از نابودی نجات دهد و جلوی انقلابی که در حال وقوع بود را بگیرد؛ اما تلاش های …
در نخستین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران، ابوالحسن بنی صدر که پس از اقامت پانزده ساله در فرانسه به ایران بازگشته بود و با تظاهر به وفاداری به انقلاب، نظام، مردم و رهبری توانسته بود به پست های حساسی …
حاج مرتضی حاج باقری از فرماندهان و نزدیکان حاج قاسم در لشگر ۴۱ ثارالله بوده که در مقاطع مختلف جهادگری شهید سلیمانی، یار و رفیق او بوده است. ایشان می گوید: همه مردم فکر می کنند حاج قاسم سلیمانی یک فرم…
. به عقیده کیهان شناسان، احتمال وجود حیات در دیگر سیارات محدوده منظومه شمسی بسیار ضعیف است، زیرا عطارد و زهره بسیار سوزان و خفه کننده، مریخ سرد و مشتری و زحل در «آمونیک» و «متان&raqu…
هر چند شناخت کنه و حقیقت ذات خدای تبارک و تعالی برای انسان غیر ممکن است ولی از راههای بسیار زیادی می توان یقین به وجود خداوند تبارک و تعالی پیدا نمود.
پس – ساده ترین راه اثبات وجود خداوند، استفاده از …
1- توجّه امام مهدی(علیه السلام) به شیعیان خویش
«. . . . إِنَّا غَیرُ مُهْمِلِینَ لِمُرَاعَاتِکمْ وَ لاَ نَاسِینَ لِذِکرِکمْ وَ لَوْ لاَ ذَلِک لَنَزَلَ بِکمُ اَللَّأْوَاءُ وَ اِصْطَلَمَکمُ اَل…
